De romaanse abdijkerk van Postel is een van de oudste kerken van het land. Ze dateert uit 1190 en werd opgebouwd uit tufsteen, een soort lavasteen die men in het Eifelgebergte opdolf. In 1712 werd een barokke orgelkast in de abdijkerk geplaatst die de volgende eeuwen verschillende instrumenten zou huisvesten. Uiteindelijk heeft alleen de eikenhouten kast tot op heden drie eeuwen overleefd.
Veertig jaar geleden plaatste orgelbouwer Bernard Pels (1921-1996) een nieuw instrument in de oude kast. Samen met de wereldbefaamde Kempense organist en componist Flor Peeters (1903-1986) bedacht de Herseltse orgelmaker Pels het klankconcept. Rond die tijd waren alle muziekliefhebbers in de ban van oude barokmuziek en er werd dus in Postel een nieuw barokorgel gebouwd, met registers als ruiskwint, koppelfluit en trechterregaal. Ideaal om er muziek van Bach en Peeters die vaak zijn inspiratie zocht bij de barokmeester op te spelen.
Het werd een groot instrument: 28 registers, verdeeld over drie klavieren en een pedaal. Je zou kunnen stellen dat dit orgel te groot is voor zo'n kleine ruimte die slechts plaats biedt aan 200 zielen. Bovendien kent de abdijkerk nauwelijks nagalm omdat de 800 jaar oude tufstenen muren alle muziek opslorpen. Geen galmende gregoriaanse gezangen of preludia dus. Als het orgel speelt, dan heeft de toehoorder in de kerk de indruk dat hij midden in het orgel zit.
Op Hemelvaartsdag 1973 zat de Postelse abdijkerk afgeladen vol om naar het nieuwe Pelsorgel en Flor Peeters te komen luisteren. Samen met orgelbouwer B. Pels was Celest Waterschoot, 16de prelaat van Postel, gastheer. Laatstgenoemde heeft als bouwheer en organist de bouw van het orgel van de eerste toets tot de laatste pijp met grote interesse opgevolgd. Het Eindhovens Dagblad schreef twee dagen later: "
zijn [Flor Peeters']vertolkingen waren steeds buitengewoon suggestief, typisch het spel van een creatief kunstenaar die volkomen in de huid van de componist kan kruipen en het niet erg vindt als deze zielsverhuizing met een kreukeltje gepaard gaat."
Grote revisiebeurt
Veertig jaar na de bouw was het nodig dat het orgel een grote revisiebeurt kreeg. De elektrische ventilator was na zo'n 50.000 speeluren aan vernieuwing toe. Er was ook veel stof in de pijpen gekropen; al tijdens de opbouw had Bernard Pels ondervonden dat "het gewapper van de koormantels der paters driemaal daags het stof tot in de kernspleten van de pijpen opjoeg." Het werd dus tijd dat het orgel een grote schoonmaakbeurt kreeg.
Gedurende een aantal maanden in de eerste helft van 2013 hebben een zevental vaklieden van Pels-D'Hondt Orgelbouw zich over het orgel ontfermd. Ze plaatsten een nieuwe ventilator met stoffilter. Zowat alle 1.748 pijpen werden uit het orgel gehaald en schoongemaakt. Daarna werden ze een voor een teruggeplaatst en weer afgestemd.
Het resultaat mag gehoord worden: het orgel klinkt weer even fris als in 1973.
(www.pels.be)
28-08-2013 om 14:17
geschreven door Gust A.
|
