2 Beknopt geschiedverhaal van de stam

Tussen de Rio das Mortos en de bronnen van de Xingú rivier lag het gebied van de Xavante. De vele moeilijkheden met de blanken leidde er toe dat zij zich in de tweede helft van de 18de eeuw van hun stamland, oostelijk van de Araquaia rivier in het noorden van de staat Goiás. Ze verlieten hun land daar de blanke overheersers er 'aldeiamentos' wilden bouwen, nederzettingen waar de Xavantes bekeerd moesten worden tot het westelijke geloof en cultuur, ver weg van hun Mavutsinim. Ze trokken weg over de rivieren Araguaia en Tocantins samen met de Xerente stam met wie ze een oorlogspact hadden gesloten om sterker te staan in hun strijdt tegen andere stammen en blanken kolonisten en indringers. Het verhaal gaat dat de Xerentes in de Araguaia rivier dolfijnen zagen, hetgeen een ongunstig teken was, waardoor zij ten westen van de rivier bleven. De Xavantes besloten over te steken, maar kwamen iun conflict met de Karajá indianen, die hun weigerden door hun gebied te trekken; doch de Xavantes overwonnen en allen bereikten tussen 1820-1830 de andere kant van de Araguaia.
Ze trokken zich terug tot achter de Rio das Mortos, op de 'Serra de Roncador', oftewel 'gebergte van de snurker'.  Dit was nu hun territorium. De Xavantes tolereerden hierop geen inbreuk. Het was een onbewoonbaar droog gebied, ten minste voor de indringers, en waar de blanke voorlopig van afzag het te veroveren. Wat hadden ze daar trouwens te zoeken in dat barbaars gebied?
Doch de historie openbaart zich later zoals blijken zal. Lang leefden de Xavantes tamelijk rustig totdat de missionarissen Salesianen kwamen, die een missiepost oprichtte genaamd 'Sâo Marcos'. De Xavantes weigerden de paters toe te laten op hun gebied en dit resulteerde in het doden van 2 Salesianen in 1932. Hierna werd door een pater aan de regering gesmeekt om versterking van regeringszijde, in 'naam van de vooruitgang en beschaving'. In 1941 was het de klungelige indigenist Pimental Barbosa die contact probeerde te leggen met de stam, doch ook zij werden gedood door de Xavantes. Later, in 1942 en 1946 hadden Chico Mireilles en de gebroeders Vila Boas (hierover later meer) meer invloed en begrip. Na deze contacten werd het vreedzamer, maar de Salesianen lukten het na die tijd meer greep op de stam te krijgen en probeerden de Xavante te beinvloeden en onderdrukken, door de ouders te scheiden van hun kinderen; ook werd hun verboden hun taal te spreken. :twisted:
         De strijdt van de stam ging door. In die periode werd door president Vargas in het 'nationaal intregatieprogramma' opgezet en de Xavantes werde gedwongen hieraan mee te werken. De eerste contacten werden gemaakt in 1941 door de SPI (later Funai), het beschermingsorgaan voor de indianen. Het liep mis en ze werden vermoord. Door de omgang met Orlando Vilas-Boas werd veel bereikt; ten slotte worden de Xavantes in 1957, geforceerd zich neer te leggen bij de regels van de blanken. 

Volgens een wettelijk besluit werd in 1950, 8.000.000 acres (1 acre 4047 m2) land aan de Xavantes gegeven. Doch in 1956, werd door een corrupte verdraaiing van de wet, en mét toevoeging van enkele regels, dit alles weer ongedaan gemaakt. Zo werd de Xavantes de genadeslag toegebracht.
In die nieuwe wet stond vermeld, dat al het land, dat binnen 2 jaar niet gedemarceerd en geregistreerd zou zijn wederom op naam van de regering zou komen.  De Xavantes wisten van dit besluit totaal niet af, terwijl de toenmalige SPI goed op de hoogte was. Op exact dezelfde dag dat de 2 jaar verstreken liet de regering het gebied grondwettelijk in beslag nemen. Dit op grond van 'onwettigheid'. De SPI verdeelde het gebied in stukken en verkocht dit aan kapitalisten. Eén van de nieuwe eigenaren werd de Ornetto-groep'. De kopers hoefden zelfs geen Xavante te vermoorden, want deze stierven langzaam, van honger.
                     Gedurende lange periode hadden de Xavantes geprobeert hun jachtgronden, tussen de rivieren Araguia en Xingú te beschermen, maar door invasies van buitenlandse immigranten die naar het gebied kwamen, mede door de aanleg van de weg Brasilia-Belém begin jaren '60, nam het geweld tegen de Xavantes toe. Er waren veel bedrijven die zich gingen toeleggen op veeteelt, want inhield dat bossen werden gekapt om de weidegronden te creëeren, en de Xavantes waren het grote obstakel. De worstenkoeien waren de toekomst in het gebied. (heden is dat ook de soja- en rijstplantages).
En de Xavante?  Zij waren 'belemmeringen', duivels, in de ogen van de kapitalisten.

Wat vroeger Xavante gebied was is nu omgetoverd tot één van de grootste landgoederen van Brazilië. Ik spreek over 'Suia Missu', een gebied dat 750.000 hectare beslaat. Door de jaren heen kende het gebied vele eigenaren. De huidige eigenaar is AGIP Petroleum Compagnie, dat deel uitmaakt van het Italiaanse bedrijf ENI.
Omdat de Xavantes niet van plan waren te werken voor de nieuwe eigenaren van Suia Missu, kunt u zich voorstellen?, werden ze begin jaren zestig onder valse voorwendselen van hun grond verwijderd.
Ze werden als vee in vliegtuigjes gepropt en overgebracht naar de missiepost van 'Sâo Marcos', die gerund werd door de Salesianen, een Italiaanse congregatie, zij die de Heilige Franciscus van Sales als patroon hadden.
Broederschap? Een vies woord in deze context, maar het was uitvoerbaar in die tijd.
Deze orde had honderden kilometers verderop gelegen een luisterrijk klooster, en daar kon men de Indianen goed gebruiken om het land te bewerken.
De arme Indiaan werden dus in vliegtuigjes gestopt en naar 'Sâo Marcos' vervoerd. De helft stierf onderweg aan een soort roodvonk, Degene die overleefden leerden snel de gewoontes van de 'cristelijke' broeders, tevens de catachismus, want het 'geloof' stond voorop.
Dit alles in naam van God!

Op de 'Earth Summit' conferentie in juni 1992 te Rio de Janeiro, legt de president van de ENI een officiële verkarig af: het gebied van 200.000 hectare zou worden teruggeven aan de Xavantes. De leiders van de stam waren verheugd.
Het was wederom een valse belofte, want één dag later vond een inval plaats door gewapende mannen.
Het was een van te voren beraamde inval, want buiten enkele arme gemanipuleerde kleine boeren, waren het werknemers van de grootgrondbezitters, bewapend met geweren en kisten munitie.
De droom van de Xavantes om terug te keren naar hun oorspronkelijk grondgebied, waar de jachtgronden beter zijn en de grond vruchtbaarder, blijft een visioen.

wordt vervolgd...