Macumba groep op de dag van negerleider Zumbi in Rio

Achter de 'heilige grond' bevindt zich een kleine keuken, waar mensen, die die weer teruggekeerd zijn tot het aardse, koffie krijgen en een broodje. Zij die zojuist nog bevangen waren door de geesten, zijn nu weer gewone figuren.
De drank, sigaren en rondtollen hebben hun schijnbaar geen kwaad gedaan. 
Kleine kinderen liggen inmiddels te slapen op matrassen op de grond.
Het is 1 uur s' nachts. Ook in de ruimte is de temperatuur gedaald en buiten haalt het kwik net de 16 graden.
Na een klein uur gaat het festijn verder.
Mensen zijn nu gekleed in rode gewaden, de uitrusting die de 2de acte moet accuenteren. Alles begint zoals ook de eerste maal, maar ze raken nu sneller in trance. De trommels en gezangen hitsen hen op en zij dansen door de ruimte, als waren ze verdwaalden op een spookschip in de oceaan der ficties.
Nu wordt er een geheel ander schouwspel ten tonele gebracht. IK mág het niet zo noemen, daarvoor is dit alles té gemeend. Aleen kaarsen verlichten de ruimte en ik ben nu in het  gefingeerde 'inferno', de hel van Dantes. Er hangt een donkere waas veroorzaakt door de wierook,.
Er bestaan vele verschillende soorten wierrook, met honderden betekenissen en geuren die de 'wegen moeten openen', de dampen van de caboclos, zigeuners, oude zwarten en velen anderen die de mensen kracht geven.
Weer wordt er een haag gevormd naar de achterruimte voor de 'mai do Santo'.
Waneer ze verschijnt volgt er een explosie van vuurwerk. De mensen beginnen allemaal hun kleren af te kloppen, alsof ze het stof der onreinheid moeten verwijderen. De zijdeuren van de ruimte worden nu geopend en een vlam wordt naar buiten gebracht. Even later kruipt een oude vrouw in haar wit satijnen kleed over de grond. In haar hand houdt  ze een kaars die ze naar de deuropening moet slepen.
Een symbolische daad die het vuur moet verwijderen?
Het feest gaat verder.
Er wordt nu flink gedronken en de mediums schateren van het lachen. Dit is het spotten met alles wat slecht is. Met de satan en zijn hele boevenbende. De duivel? Ha, ha, ha!
Exú is aanwezig, de meester van het duistere, de grapjas, de Orixa van het alles omvattende. Hij is de leider samen met zijn vrouw Pomba-Gira.
De vrouw die eerst bevangen was door de slang, is nu verworden tot een zigeunerin. Zij heeft de geest ontvangen van een zigeunerin die lang geleden naar Brazilië kwam, gedeporteerd vanuit Portugal.
Ze is gekleed in een mooie rode rok en lachend komt ze op me af en legt een verleidelijke uitdrukking op haar gelaat. Ik voel een vreemde gewaarwording en haar sexuele uitdaging is persuasief, doch ik weet het te plaatsen.
Een andere vrouw kijkt me steeds bizar aan en murmelt: 'Ik wil je hebben...'
Dan kijkt ze naar mijn vriendin: ' ah... ze wilt je alleen maar voor het geld... voor het geld, ai, ai....'
Dan stoot ze een ijzingwekkende lach uit en draait me haar achterwerk toe.
Dit gaat zo nog een lange tijd door. De mannen en vrouwen dwalen door de ruimte, ze spelen met het fantsoenlijke, hebben schijt aan de wereld, het lijkt een toneelsuitvoering, maar zeg het niet, je kunt hiermee de duivel tarten.
Dan maakt het belletje een eind aan alles.
Ze hebben lange tijd nodig om uit de onderwereld te komen en weer terug te keren naar de kille avondlucht.
Nog eenmaal kleden zij zich om in hun witte gewaden. Dit is de slotmanifestatie en nóg eenmaal komen de geesten van de overledenen of 'oude zwarten' tot hun, nog éénmaal roken ze hun pijp en lopen gebogen als eeuwenoude mensen uit het verre Angola.
Ik maak gebruik van de gelegenheid om een gesprek te voeren met Helena, de 'mai', die op haar troon zittend een pijp rookt.
Ze vraagt, aan haar pijp slurpend, of ik dit alles interessant hebt gevonden, want ik had haar verteld dat ik een stuk wilde schrijven in mijn boek over de Umbanda cultus.
Dus vraagt ze een beetje achterdochtig: 'En wat gaat senhor dan over ons schrijven? Ik hoop dat u iets goeds schrijft... want iedere Umbanda viering heeft iets anders, iets eigens...'
Ik stel haar gerust en zeg dat ik onder de indruk was van de viering en dat het een positief verhaal zal worden.
Ze kijkt me knikkend aan en een grote wolk verlaat haar pijp.
fim