Talen aan anderstaligen avsg,a.a.ac.zc.,kwaliteitsembleem
09-07-2006
59 Samen werken
59 Samen werken In L/83/4 werd een oproep gedaan voor een extra inspanning tot samenwerking : samen werken aan kwaliteitsverbetering ron een jaarprogramma, toelatingsvoorwaarden, evalueren, toelatingstesten en foutenanalyse. Samenwerking tussen onze school en de lagere school werd toen op bevel van schepen Catry zaliger gereduceerd tot een eenzijdige verdeling van polyvalent gebruik van de lokalen. Alle lokalen, op drie na, waren reeds jaren volgestouwd met kleutermeubilair. Als oplossing zetten wij stoelen met een schrijfplank achteraan in de klassen. Onze studenten werden bij bevel van de schepen verplicht de stoelen na de les achteraan in een bergplaats van 2 m op 2m te gaan zetten en wie comfortabel (?) wou zitten moest dan maar zelf een meubel gaan ophalen. Studenten met rugklachten werden door de schepen aangemaand van dan maar te stoppen!??? Dit stond uiteraard in schil contrast met de inspanningen die wij leverden voor kwalitatief en hoogstaand onderwijs. Ik ben er nog altijd heel fier over dat onze studenten volhielden en dat wij 1679 studenten, niettegenstaande al de ons opgedrongen ongemakken, konden tevreden stellen. Tot 1985 steeg dit aantal ondanks tegenkanting van alle kanten tot 2153. In 1986 kregen wij door het invoeren van het inschrijfgeld een knik tot 1908. Maar in 1987, op onze twintigste verjaardag, overschreden wij definitief de kaap van de 2000 : 2031 inschrijvingen.
Ik hoorde eergisteren een gek idee op de radio over integratie en onderwijs aan anderstaligen. Om allochtonen beter te integreren zouden ze volgens de 'verlichte geest' de lessen overal in het Latijn moeten geven. Dan hebben ze, volgens de beller, gelijke kansen. Dat zou betekenen dat we de kansen van onze eigen kinderen zouden moeten gaan terugschroeven en onze eigenheid opgeven om zogezegde gelijke kansen te creëren. Een dode taal gaan activeren is werk voor archeologen en antropologen. Als je zo verder redeneert zou men evengoed een dialect of een kustmatige taal kunnen gebruiken. Onderwijs, behalve talenonderwijs aan anderstaligen, gebeurt vanuit de moedertaal. Je kunt beter gelijke kansen creëren door alles in de aan te leren taal te doen in talenonderwijs aan anderstaligen. Dat is een objectieve didactische meerwaarde. Ik heb deze idee destijds vruchteloos proberen te laten opnemen in de resoluties van het Congres van de Brusselse Vlamingen. Het strandde op de nefaste invloed van de aanwezigheid van kinderen met taalachterstand in het Nederlandstalig basisonderwijs in Brussel. Dat omkeren brengt geen aarde aan de dijk. Al wie algemeen basisonderwijs wil volgen in een andere taal moet inspanningen doen. Die inspanningen zijn uiteraard groter voor kinderen die uit een andere taal of cultuur komen. Aan die inspanningen moet iedereen zijn of haar energie spenderen. Dat men bovendien eindelijk eens begint met standaard Nederlands te definiëren : naam, uitspraak en schrijfwijze op een zo eenvoudig mogelijke wijze d.w.z. dat wat men hoort zo dicht mogelijk ligt bij wat men schrijft. Dat zal aarde aan de dijk brengen!
In mei 1984 vestigden wij de aandacht op een artikel over "Luistervaardigheid in het vreemdetalenonderwijs" (Min. O. jg. XIX nr.4 april 1984). In die periode werd ons onderzoek naar de leerresultaten in het talenpracticum sterk opgevoerd en de in service training van de leerkrachten verder op punt gezet. Studenten Germaanse filologie van de V.U.B. kwamen modellessen volgen bij ons. De begeleiding in de avsg - methode in de school gebeurde toen met gastsprekers, want Rik Degraef moest afhaken, om wille van zijn drukke agenda. Hij werd inspecteur bij het katholiek onderwijs. We gaan even terug in de tijd. In mei 1983 schaften wij de term examen af. Het werd : "opmaken van het eindverslag over de gespreide evaluaties van het schooljaar". Dat was de aanzet tot eigentijdse en volwassen evaluatie van volwassenen. Voor Duits kwam professor Klein, de auteur van "In Bonn" ons bijscholen. De groep Frans zette een semenwerking op met de Nato, waarbij mevrouw Cortillon uitleg verschafte over "Archipel". Wij trokken ook naar Aalst voor een studiedag over het didactisch gebruik van de computer.
Deze titel uit het debat hieromtrent op VRT staat naast de kwestie die behandeld werd. In het klassikaal onderwijs is het aanbod gelijk voor iedereen. De benadering van de leerling door de leerkracht kan verschillen. Maar de meeste leerkrachten verdelen hun aandacht en zorg minutieus over alle leerlingen. De leerlingen zijn echter niet gelijk. Dat men dat wil of niet, dat is een feit. Er zijn nu eenmaal hoogbegaafden en minder begaafden. En dat beginsituatie bij de allochtone kinderen ongelijk of anders is, dat ligt in de eerste plaats aan hun situatie, henzelf of hun thuis. Voor alle kinderen geldt : Thuis moeten ze optimaal voorbereid worden door de taal waarin ze zullen leren altijd goed te spreken en dat is zo voor ALLE kinderen. Het onderwijs zelf zou in kleinere groepen moeten. Mastery learning is het ideaal, maar onbetaalbaar. Het kleuteronderwijs zou verplicht moeten worden. I.p.v. leerplicht zou er diplomaplicht moeten komen met een evaluatiesysteem dat niet steriel is zoals nu het geval is. Spijbelen zou met 0-tolerantie moeten aangepakt worden, ook aan de universiteit. Als je weet wat er van ons belastingeld naar de studenten aan de universiteit gaat, dan vind ik het onverantwoord dat brossen toegestaan en zelfs aangemoedigd wordt (topsporters en artiesten !) Statistieken, Oeso rapporten en gelijke kansendecreten zullen daar niet veel aan veranderen. Just do it, everybody, everywhere!
Af en toe duikt er uit het Oosten een pedagoog op die het sneller leren van andere talen denkt uitgevonden te hebben. Zo stootte ik op een video-opname van VRT I uit 1999 van een methode volgens de gevoelsinterpretatie. Zij komt uit Seoul en komt van Jung - In Seok. Er wordt intensief gewerkt op de mimiek met als doelstelling het Engels te spreken zoals een Narive Speaker. Deze reslultaten tonen geforceerde bewegingen van lippen en kaken. De uitspraak is niet beter dan in het traditioneel onderwijs en blijft ver achter op de resultaten van onze avsg - methode. Op koppen vertoonde men gisteren een operatie van een Franse vrouw waarbij haar hond, haar neus en mond weegbeet. Een wonderlijke transplantatie gaf uitstekende resultaten. Het resultaat van haar spreken deed mij denken aan de getoonde sprekers bij de beschreven methode, met dit verschil dat het bij de transplatatie als wonder heet.
Het advies van die dag luidde : In Persoon en Gemeenschap 36ste jg febr.1984 nr.6 pag.234 stond een artikel over de "Optimale leeftijd voor vreemdetalenonderwijs". Freinet in het secundair onderwijs in "Westerman Pädagogische Beiträge". Wij zouden abonneren op "Outcomes" de kwartaalbrief over Mastery Learning, maar dat is niet gebeurd!? Op 21.2.1984 hield prof. Devriendt een bijscholing over de "Ausiovisuele Structureel Globale Methode" Het ontbrak ons dus niet aan ideeën en daadkracht, om de kwaliteit van ons talenonderwijs op te voeren
Sedert de start van de talenbeurzen van Jean Pierre Gaillez zorgden wij voor de Vlaamse aanwezigheid. Deze Waalse gedreven leerkracht voerde het audiovisueel taalonderwijs aan anderstaligen en het Europese spectrum van talen hoog in het vaandel zoals wij. Wij hebben mekaar daar dan ook snel gevonden. De eerste keer was de beurs in het Paleis voor Schone Kunsten. Koningin Fabiola bezocht er onze stand. Enkele jaren later was koning Boudewijn onze eregast. Zie de foto op http://be.msnusers.com/Torenroepthaan . Wij waren zeer snel opgemerkt als dynamische ploeg in de beurs. Geen enkele bezoeker kwam voorbij onze stand zonder dat hij onze circulaire mee had. Wij gaven ook demonstraties van onze didactische peilers en meerwaarde : het A.A.C.C. (beter A.A.AC.ZC.) talenpracticum en de AVSG methode. Mijn goede vriend Jan Van den Broeck heeft eens een publiciteisfilmpje over onze school gemaakt. Dat begon met een intro aan het kasteel van Bouchout in de Plantentuin van Meise. Maar de klank was in deze inleiding veel te luid. We vergaten vaak , als de projectie herbegon, de klank stiller te zetten. Toen klonk mijn stem en de oproep om talen te leren in Meise boven de hoofden door heel de zaal. Alle aanwezigen spoedden zich dan ook snel naar onze stand. Onze leerkrachten droegen een oranje shirt met AVC Meise. Hiermee heb ik mijn meeste marathons gelopen. Onze zaalvoetbalploeg was er ook mee uitgerust. Toen de talenbeurs naar het trappencomplex aan de overkant verhuisde, brachten wij een fluorescent lint aan dat naar onze plaats leidde. Door het grote succes verhuisden wij naar het centrum van Brussel in een leegstaand warenhuis aan de beurs. Later vertoefden wij in Kinepolis, waar we uiteraard veel meer mogelijkheden genoten. Onze goede vriend Jean Pierre Gaillez was de man die functioneel talenonderwijs aanprees bij de Waalse politici. Oud leerkracht Lieve Carchon bracht mij met hem in contact, want zij werkte mee aan de opleiding Nederlands voor federale politici en ambtenaren.
In het kader van ons onderzoek naar de leerresultaten in ons AACC-talenpracticum, dat in Meise en in Strombeek gebruikt werd, zochten wij naar observering met eenvoudige notities. Zo werden de diacritische tekens (D.T.) van het fonetisch schrift, met voorbeelden van transcripties in 7 talen ingeleid. Maar zeer snel bleek, dat dit voer voor specialisten was. Zo zijn we overgeschakeld naar het vaststellen van wat we de fonemen kunnen noemen in verschillende talen. Het gaat hier over het éénduidig opschrijven van wat men hoort, dus de verschillen tussen klank en schrift. Bij het aanvankelijk lezen komt dit probleem ook op de voorgrond. Daar noemt men dit de leessymbolen Kinderen hebben echter reeds een uitgebreide verbale taalbagage. Om snel te leren lezen moeten ze op grond van wat ze zien, alles kunnen betekenisvol verklanken. Anderstaligen op het 0-niveau missen echter de verbale taalbagage. Daarom is het veel eenvoudiger van in het begin, enkel met dialogen (scenario's) te werken en het schrijven en lezen uit te stellen. De betekenis kunnen ze vatten via het beeld (visueel).
52 Compatibel. In "Samenleving en Technologie" Brussel 28.4.1983 GERV berichten 41, december 1983 pag.89 : De heer J.De Cuyper (Gemeentelijke Taalleergangen - Audio - Visueel Centrum Meise) stelt dat het aanbod van de leermiddelen sterk gecommercialiseerd is. Hij vreest t.a.v. de micro - elektronica dat de didactisch beste systemen onbetaalbaar worden en van de markt verdwijnen, zoals dat het geval is geweest met de audio - visuele middelen. Hij stelt vast dat echte interactieve computersystemen met de meeste didactische mogelijkheden te duur zijn voor de scholen. Bovendien zijn weinig systemen compatibel. Hij pleit ervoor dat de industrie zorgt dat alle microcomputers en hun software onderling compatibel worden. Ofwel dient een onafhankelijk, objectief en deskundig centraal adviesorgaan te worden opgericht in het ministerie, dat de scholen informeert bij de keuze van de computers. Tenslotte hoopt hij dat de universiteiten hun potentieel rechtstreeks ten dienste stellen van de scholen. In 1983 kostte een computer bijna een half miljoen Belgische frank ( 10000,00). De commercialisering gaat verder. Gelukkig zijn de prijzen sterk gedaald. Er zijn echter nog interessante systemen die te duur zijn. De compatibiliteit is sterk verbeterd dank zij de informatica. De rest laat ik aan uw oordeel over.
In 1984 vinden wij in de pedagogische archieven van het AVC de rubriek C.L. met tips voor taalleerkrachten om zich bij te scholen.
De rubriek bevatte drie delen :
Teksten : infoblad ministerie (differentiatie binnen klasverband, mastery learning en multimediaal werken); info vernieuwing onderwijs : vreemde talenstudie Belgen doorgelicht. Onze bedenking : Spreken is reëel een individuele aangelegenheid en richt zich meestal tot een ander individu (dialoog) of hooguit kleine groepjes. Spreken voor een groot publiek is vrij uitzonderlijk. Hoe realiseren in een klas van 20 à 25 studenten ? Persoon en gemeenschap : zelfanalyse en onderwijsbegeleiding. Syntheserapport talenkennis bij jonge afgestudeerden (Vlekho).
Vakvergaderingen (later kwaliteitskringen) : Per afdeling trimesterieel en themavergadering a.v.s.g. met prof. De Vriendt De Man.
Persoonlijk werk : multimediale leerpakketten om het onvoorbereid vervangen op te vangen.
49 Kind en taal De baby experimenteert met klank. Bij de geboorte is elk kind honderd procent meertalig. Onze taal is universeel. Na ongeveer negen maanden richt het zich op de taal van de moeder en neemt het aangeboren taaltalent af. Toch blijft ruim tachtig procent van de wereldbevolking meertalig ingesteld. De meeste kinderen leren eerst een dialect. In de school komen ze meestal in contact met hun standaard moedertaal. Maar velen groeien op in een tweetalige omgeving. Zeker de migranten, maar ook zij die aan een taalgrens leven. Over deze problematiek vinden wij meer op
49 Toneel Minister VdB deed vrij enthousiast over de opvoering van Romeo en Julia in het CC De Zandloper in Wemmel voor de anderstaligen die Nederlands leren op het laagste niveau. Het toneelstuk zou zich beperken tot 1000 woorden en is bestemd voor educatief gebruik voor studenten die niveau 1 bereikten. Het is echter niet duidelijk over welke 1000 woorden het gaat. Want als deze willekeurig zouden zijn, heeft dat weinig didactische waarde. Als het over de 1000 meest frekwente woorden in gesproken (standaard) Nederlands zou gaan, zouden wij de doelstelling beter benaderen. Maar dan stelt zich onmiddellijk de vraag of een toneelstuk met enkel deze woordenschat mogelijk is. Ik wil dat graag eens analyseren, maar dan moet ik over de tekst beschikken. Wij gaan het dan nog niet hebben over welke (standaard) uitspraak de acteurs gebruiken. Want het effect op het leerresultaat van de studenten is nooit onderzocht. Dat zou eens dringend moeten gebeuren!
48 Frans In Brussel slaagde 70 % van de leerkrachten niet voor het examen Frans. Vroeger bestond er een examen dat de mogelijkheid bood Frans te geven aan de kinderen van de derde graad. Er was ook een examen grondig Frans. Nu is dat in Brussel een opstel en een dictee. Hiermee evalueert men uiteraard enkel schriftelijke taalbeheersing. Dat de resultaten zo laag uitvallen verwondert mij niet. Dat ligt in de eerste plaats aan de gebrekkige opleiding die nog steeds gegeven wordt volgens de didactiek van de moedertaal : veel theorie en weinig funktionele vaardigheden. Zo lang dat niet verandert zullen de resultaten bedroevend zijn. En dan hebben we het nog niet over de correcte uitspraak, waarbij men het verschil niet hoort met een native speaker. Waarom draait men de zaak niet radicaal om. In Brussel zijn voldoende native sprekers voorhanden. Laat die toe in het Nederlandstalig onderwijs. De Nederlandstaligen kunnen dan aan de slag voor hun taal in de Franstalige scholen. Dat bevordert bovendien de samenwerking en het samenleven in Brussel, het multiculturele. Dat men eindelijk ook eens het gesproken standaard Nederlands vastlegt. Voor Frans bestaat dat al sinds de jaren zestig, bijna 50 jaar. De multiculturele context biedt, in het volwassenenonderwijs alleszins,een objectieve meerwaarde voor het gesproken vreemde talenonderwijs in Brussel. Het biedt een waarborg dat ons didactisch profiel op de letter toegepast wordt. Nu nog een doordachte methode : structureel- globaal en audiovisueel. Noem het voor mijn part multimediaal. Als de fundamentele principes van ons didactisch profiel voor talen aan anderstaligen maar geëerbiedigd worden !
Eén op acht jongeren behalen hun diploma secundair onderwijs niet. Dat is een achteruitgang en staat beneden de vooropgestelde Europese norm : 10 %. De oorzaken zijn volgens de minister een verkeerde studiekeuze en problemen thuis of op straat. Van het vermeerderde aantal allochtonen spreekt hij niet. Want de leerachterstand, opgelopen door de gebrekkige basis van het Nederlands zal ook zeker een rol spelen. De leerplicht zou moeten vervangen worden door kwalificatieplicht. Dit wil zeggen dat de jongeren i.p.v. hun tijd uit te zitten, ze aangezet worden tot het behalen van een diploma secundair onderwijs. Ze blijven zolang tot ze dat diploma behalen. Dat lijkt mij een passende maatregel, die past in de bijverschijnselen van het struisvogelsyndroom. In het volwassenenonderwijs zou in het kader van de inburgering iets gelijkaardigs moeten ingevoerd worden. Dat zou moeten gelden voor alle Nederlandsonkundigen in Vlaanderen en ook voor alle politiekers die nationale verantwoordeliijkheid ambiëren. Positieve discriminatie en gelijke behandeling van alle burgers heet dat!
46 Rosetta De wereld telt ongeveer 7000 levende talen. Wij zouden als doelstelling kunnen stellen er zo veel als mogelijk te leren. Het andere uiterste is een taal hanteren, die iedereen op de wereld beheerst. Het voortouw wordt hierin genomen door het Engels, alhoewel andere wereldtalen oprukken. Er werden pogingen ondernomen met kunstmatige, nieuwe talen : neo en esperanto. Het begrip taaldiversiteit werd hierbij uit de natuurstudie geplukt, waar men het over biodiversiteit heeft. Men moet echter opletten geen appelen met citroenen te vergelijken. Enkele interessante sites geven ons informatie over deze problematiek :
Ik pleit voor een grondige herziening van de eindtermen, waarbij men rekening houdt met de technologische revolutie van de laatste jaren. Als men zich in het onderwijs beperkt tot het essentiële, met de hefbomen van het onderwijs, dan staan we zeer snel veel verder dan nu.
In een vorige aflevering plaatste ik de ster in het oosten : China. Het ging toen over een revival van de avsg - methode, die oorspronkelijk via Zagreb - Paris - Mons in Meise in het AVC belandde in 1968. Vandaag hoor ik op de radio dat er ook opnieuw in het zuiden wat roert. Inderdaad in het lyceum in Namur krijgen de kinderen gedurende 8 uur per week Nederlands. Dat benadert de voorgeschreven 9 uur per week van het avsg - aanleren van talen aan anderstaligen. Hun werkwijze beantwoordt grotendeels aan ons didactisch profiel : alles in de aangeleerde taal en nooit vertalen. Ze gaan echter iets te ver, want de normale vakken worden gedurende die uren in het Nederlands gegeven. Dit druist in tegen het principe van de eenvoud. De moeilijkheid van het vak betekent extra ballast voor de kinderen gedurende het leerproces. Want het leereffect, Nederlands integreren, is het enige doel. Onze regio mag hier een voorbeeld aan nemen. Want alle analyses van onze minister ten spijt : just do it !
In een vorige aflevering plaatste ik de ster in het oosten : China. Het ging toen over een revival van de avsg - methode, die oorspronkelijk via Zagreb - Paris - Mons in Meise in het AVC belandde in 1968. Vandaag hoor ik op de radio dat er ook opnieuw in het zuiden wat roert. Inderdaad in het lyceum in Namur krijgen de kinderen gedurende 8 uur per week Nederlands. Dat benadert de voorgeschreven 9 uur per week van het avsg - aanleren van talen aan anderstaligen. Hun werkwijze beantwoordt grotendeels aan ons didactisch profiel : alles in de aangeleerde taal en nooit vertalen. Ze gaan echter iets te ver, want de normale vakken worden gedurende die uren in het Nederlands gegeven. Dit druist in tegen het principe van de eenvoud. De moeilijkheid van het vak betekent extra ballast voor de kinderen gedurende het leerproces. Want het leereffect, Nederlands integreren, is het enige doel. Onze regio mag hier een voorbeeld aan nemen. Want alle analyses van onze minister ten spijt : just do it !
44 Provocatie Ik heb eens via een lezersbrief in de Standaard de onderwijswereld geprovoceerd met volgende uitspraak. : "In het volwassenenonderwijs krijgen wij alle dagen te maken met studenten, die dikwijls reeds 8 jaar Frans kregen. Zij verloren veel tijd aan theorie. Maar een eenvoudige conversatie zit er niet in. Met een degelijke audiovisuele methode, voldoende lesuren per week en een gespecialiseerde gedreven leerkracht, moet dat vanaf het 0 niveau lukken op 4 maanden. In het lager onderwijs worden kinderen dikwijls 6 jaar bezig gehouden met leren lezen. Met een doelgerichte methode moet dat lukken vanaf het 0 niveau, voor alle leerlingen, op twee maanden. Alles wat aangeleerd wordt moet dan echter onmiddellijk door alle leerlingen intensief gebruikt worden. De onderwijscondities beantwoorden hierin uiteraard aan didactische utopie. Herhalen en inoefenen gebeuren even intens, maar zijn door onmiddellijk gebruik van het verworvene reeds geïntegreerd. De attitude van de leerkracht is hierin de motor en waarborg tot succes.
In radiospelletjes op zondagmorgen horen wij dikwijls woorden raden via uitbeelden. Een interessant en leerrijk taalspelletje beantwoordt voor een deel hieraan. We nemen een basiswoord : bijvoorbeeld boek. Van hieruit vertrekkend moeten de studenten een variant van dit woord raden. Zij gebruiken hierbij vragen die zij formuleren met de verworven kennis. Als zij zo strip moeten zoeken gebruiken zij prenten ,tekeningen en zin. Dit is een oefening om de basiswoordenschat uit te breiden. Indien de studenten de basiswoordenschat niet geïntegreerd hebben kunnen zij dat niet spontaan. In niveau 2 : de tweede reeks van 1000 basiswoorden vinden wij genoeg synoniemen om dit spelletje uit te voeren.
42 Vom Kinde aus Ik meen dat het de Duitse pedagoog Bühler is die dit omschreef. Voor de leerkracht betekent dit dat die in alle omstandigheden vertrekt van de situatie van de studenten. In het jargon noemnt men dit de beginsituatie van de les. Veel leerkrachten hangen helaas verstrikt aan hun handboek of aan een intuïtief idee van die situatie. Met research attitude meet men die voortdurend. Als men hierbij denkt dat dit iets is voor de universiteit, komt er uiteraard niets van terecht. Eer de resultaten van wetenschappelijke research, als ze er al zijn, doorgedrongen zijn in de klas, zijn we decennia achterop. Ik pleit dus voor progressief onderwijs, echter zonder ondoordachte experimenten. De kwaliteitskringen in de scholen moeten zich hierop concentreren. Als men alle ballast, die men al jaren torst, afgooit, verloopt alles veel efficiënter. Ik hoor de lezer al zeggen : van achter de computer is dat gemakkelijk, maar doe het eens voor de klas. Als men erin gelooft lukt het. In het AVC deden we het.
