"Extreme properheid maakt je ziek"

Je wilt ziek worden, beten en allergieën vermijden, en dus maak je grondig proper met bijtende middelen. Toch? Niet dus. Té proper zijn maakt je net ziek, aldus de Canadese dokter Guy Delespesse.

"Onze extreme properheid heeft ervoor gezorgd dat er nu zoveel mensen aan allergieën als hooikoorts, eczema en astma lijden. Hoe sterieler de omgeving van het kind, hoe groter de kans dat ze allergieën en auto-immuunziektes als diabetes en multiple sclerosis zullen ontwikkelen. Het is een teken dat ons immuniteitssysteem zich tegen ons keert."

Cijfers
De cijfers liegen er niet om. In 1980 leed tien procent van de Westerse bevolking aan een allergie, nu is dat al dertig procent. Een op tien kinderen heeft astma, en tegelijk is de sterftekans met 28 procent verhoogd tussen 1980 en 1994.

"Tegelijkertijd is duidelijk geworden dat het aantal mensen met een allergie niet is toegenomen in regio's die niet hygiënischer en sterieler zijn geworden", zegt Delespesse.

Schadelijke bacterieën
De oplossing is natuurlijk niet om de was niet meer te doen, de vloer nooit meer te schrobben of de afwas te laten voor wat hij is. Schoonmaken verwijdert namelijk ook veel schadelijke bacteriën uit de omgeving, maar het neemt de goede met zich mee. Doordat ons lichaam weinig met bacteriën in contact komt, leert het zich niet verdedigen

Probiotica als oplossing
Volgens Delespesse is het antwoord probiotica om de darmflora te verrijken en te versterken."Zwangere vrouwen zouden probiotica tot zich moeten nemen om de allergiëen in hun kinderen te verminderen", aldus de Canadees. "Het is geen wondermiddel, maar het draagt wel bij tot een algemene, betere gezondheid."

Claims de grond in geboord
Mooie stelling, maar de Europese voedselautoriteit is het daar niet mee eens. Behalve dat probiotica inderdaad een goede invloed hebben op de darmbacterieën, kon tot nog toe niet bewezen worden dat ze de weerstand ook werkelijk versterken, laat staan dat ze beschermen tegen allergieën en auto-immuunziekten. Bovendien worden allergieën door een heleboel factoren veroorzaakt, zoals genen, luchtvervuiling, voedingsadditieven en (passief) roken. (edp)

Anuskanker in opmars

Het aantal patiënten met anuskanker stijgt. Al blijft het een relatief zeldzame kanker, het aantal gevallen is de voorbije 20 jaar verdubbeld. Dat meldden artsen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

Sekspartners
Anale kanker is een zeldzame aandoening. In 1989 werd de kanker slechts bij 71 patiënten vastgesteld, vandaag stijgt dat aantal fors.  Hoe dat komt, blijft voorlopig een raadsel. Bepaalde factoren verhogen wel de kans op kanker. Roken, anale seks, meerdere sekspartners, geslachtsziektes en afweerstoornissen worden als redenen genoemd. Volgens de artsen is de kanker niet het gevolg van chronische irritatie rond aambeien en kloven, al werd dat lange tijd gedacht.

Schaamte
Symptomen zijn pijn en bloedverlies. Vaak wordt te lang gewacht om naar de arts te stappen uit schaamte. (lvl)

Vrouwen moeten hun baby zien voor ze abortus plegen

In de Amerikaanse staat Oklahoma werden strenge abortuswetten van kracht, die vrouwen verplichten om een gedetailleerde echo te laten maken, en dokters toelaten om testresultaten met eventuele gebreken van de foetus achter te houden.

Door de nieuwe wetten moeten vrouwen eerst naar een gedetailleerde beschrijving van de ongeboren foetus luisteren en moeten ze de beelden van de echografie bekijken vooraleer ze beslissen om hun zwangerschap al dan niet te onderbreken. Dit geldt ook voor vrouwen die het slachtoffer werden van verkrachting of incest.

In sommige gevallen kunnen vrouwen die abortus willen plegen zelfs verplicht worden om een vaginale echografie te laten uitvoeren, in plaats van via de buik. Dit omdat bij de eerste methode "het embryo of de foetus duidelijker zichtbaar is".

Rechtszaken vermijden
Een tweede wet beschermt artsen tegen rechtszaken vanwege ouders die voor een abortus hadden gekozen indien ze op voorhand op de hoogte waren van genetische of andere gebreken bij hun baby.

Anti-abortusgroeperingen juichen de nieuwe wetten toe. "Een echografie geeft een aanstaande moeder een venster op haar moederschoot", zegt Mary Spaulding Balch van National Right to Life. "Dit kan vrouwen alleen maar helpen om geen beslissingen te nemen die ze de rest van hun leven zullen betreuren. Dankzij dergelijke accurate informatie kan elke vrouw de juiste keuze maken."

"Inbreuk op privacy"
Tegenstanders maken evenwel brandhout van de abortuswetten. Zij vrezen dat een te strenge regelgeving abortussen opnieuw in de clandestiniteit zal duwen, met alle gevaren voor de gezondheid van dien. Het US Centre for Reproductive Rights stelt dat de echografiewet een inbreuk is op de privacy van de patiënt en wil hem voor de rechtbank aanvechten. Vorig jaar slaagde men er nog in om een gelijkaardige wet in extremis via gerechtelijke wet ongeldig te verklaren. (tw)

Tsjernobyl kwarteeuw later: miljoenen levens ontwricht

40% oppervlakte Europa besmet, 270.000 mensen met kanker; paddestoelen, loslopend wild, bessen en vis zwaar besmet

Gisteren was het exact 24 jaar geleden dat in het Oekraïense Tsjernobyl een nucleaire ramp plaatsvond die het leven van miljoenen mensen zou ontwrichten. Ondanks verwoede pogingen van de nucleaire lobby om de ware dimensie van de kernramp toe te dekken, is het een kwarteeuw na de allergrootste milieucatastrofe meer dan duidelijk dat de erfenis van Tsjernobyl nooit geschiedenis zal zijn.

Het verzwegen ongeval
Het ongeval gebeurde in de nacht van vrijdag 25 op zaterdag 26 april 1986. Oorzaak was een veiligheidsexperiment of risicotest met eenheid 4 van de kerncentrale. De reactor sloeg op hol en er volgden explosies, waardoor grote hoeveelheden radioactieve stoffen uit het reactorvat in de atmosfeer terechtkwamen. De eerste dagen hield de Sovjet-Unie deze gebeurtenis stil, zodat het buitenland pas iets in de gaten kreeg nadat de wind de eerste wolken met radioactieve deeltjes uit de Oekraïne had meegevoerd naar Oost-Europa en Scandinavië.

Na het aanvankelijke stilzwijgen werd op de avond van 28 april op de Russische staatstelevisie een kort perscommuniqué van de ministerraad van de Sovjet-Unie voorgelezen: "Er heeft zich een ernstig ongeval voorgedaan in de kerncentrale van Tsjernobyl. Een van de reactoren is beschadigd. Er worden maatregelen genomen om de gevolgen van het incident te beperken. De gewonden worden geholpen." Rond twee mei 1986 bereikte de radioactieven wolk ook België, Nederland en vele andere Europese landen. De wereld zou nooit meer hetzelfde zijn.

De grote leegte
In de stad waar ooit 15.000 mensen woonden, heerst nu de totale leegte volgens een getuigenis van de Nederlandse journalist Geert Groot Koerkamp: lange, slecht onderhouden wegen zonder verkeer, uitgestrekte, weelderige en chaotisch begroeide velden zonder vee of machines, zonder mensen. Door dicht struikgewas overwoekerde dorpen domineren de omgeving. En met de stad Pripjat waar ooit het personeel van de centrale was gehuisvest, is het al niet veel beter gesteld: een leeg decor van verweerde flatgebouwen, afgewisseld met lege speelplaatsen, scholen en een ziekenhuis. Ook de talloze tekenen van een overhaast vertrek  zijn nog duidelijk zichtbaar: een stuk speelgoed, een tas, talloze boeken, meubels, een gasmasker.

Driehonderd 'illegalen'
Verspreid over deze lege zone in de omgeving van Pripjat wonen naar schatting driehonderd mensen die in de afgelopen jaren zijn teruggekeerd naar hun huizen. Illegaal, want officieel is het verboden zich in de zone te vestigen. Maar deze driehonderd zijn met naam en toenaam bekend bij de administratie van het gebied, ze worden gedoogd en kunnen rekenen op enige steun van de overheid, inclusief de vrachtauto met levensmiddelen uit Tsjernobyl die tweemaal in de week langskomt met het meest noodzakelijke.

Sarcofaag
In de buurt van de kerncentrale is er wel nog volop activiteit omdat men tracht de bouwvallige 'sarcofaag' te herstellen, het omhulsel van beton en staal dat in 1986 in allerijl is gebouwd om de verdere uitstoot van radioactief materiaal tegen te gaan. Versteviging van de sarcofaag is noodzakelijk om instorten te voorkomen. Pas daarna kan worden begonnen met de bouw van een nieuw omhulsel, dat honderd jaar moet standhouden. In die honderd jaar moet dan geleidelijk al het radioactieve materiaal worden verwijderd. Zo luiden althans de plannen. Tegelijkertijd werkt men ook aan een opslagplaats voor radioactief afval van elders, niet ver van de centrale.

Controverse over gevolgen
Geschat wordt dat alleen al in Oekraïne, Wit-Rusland en de Russische Federatie rond de 9 miljoen mensen direct werden getroffen door de vrijgekomen langlevende radioactiviteit die meer dan 200 keer groter was dan de hoeveelheid van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. De Verenigde Naties beramen het uiteindelijke aantal slachtoffers van de ramp op vierduizend, maar Greenpeace beschuldigt de VN van opzettelijke misleiding. Rusland en het Internationaal Atoomenergie Agentschap van de VN (IAEA) zouden de gevolgen ervan proberen te verdoezelen volgens de milieu-organisatie. "Het ontkennen van de werkelijke gevolgen is niet alleen beledigend voor de duizenden slachtoffers, maar leidt ook tot gevaarlijke aanbevelingen en de huisvesting van mensen in vervuilde gebieden", aldus Greenpeace.

Volgens de milieu-organisatie geven cijfers uit Wit-Rusland aan dat uiteindelijk 270.000 mensen kanker zullen krijgen als gevolg van de ramp en dat 93.000 van hen daaraan zullen overlijden. Straling veroorzaakt niet enkel kanker maar heeft eveneens een schadelijke impact op het immuunsysteem, leidt tot versnelde veroudering, hart- en vaatziekten en bloedaandoeningen, psychische stoornissen, chromosoomafwijkingen en een toename van het aantal misvormde foetussen en kinderen. En dat is nog niet alles, wat met de dieren en de landbouwgrond?

Loslopend wild
Meer dan de helft van de stralingsdosis kwam buiten de drie zwaarst getroffen landen in Europa terecht. De bevolking van Wit-Rusland, Rusland en Oekraïne kreeg 36 procent van de radioactieve neerslag te verwerken, de overige landen van Europa 53 procent. De resterende 11 procent trof de rest van de wereldbevolking.  Maar liefst 3.900.000 km² van Europa - of 40% van de oppervlakte - werd besmet met radioactieve deeltjes . De gevolgen daarvan blijven, een kwarteeuw  na de ramp, nog duidelijk zichtbaar. In grote delen van Europa zijn tot op vandaag nog steeds beperkende maatregelen van kracht.  Zo gelden in Groot-Brittannië beperkende maatregelen voor 374 boerderijen met in het totaal 200.000 schapen. Hetzelfde geldt voor vee in delen van Zweden en Finland en voor rendieren in Lapland.

In Duitsland bereiken de cesium-137 niveaus in everzwijnen momenteel waarden van 40.000 becquerel per kg  (de eenheid waarmee de radioactieve vervuiling wordt weergegeven). En dat terwijl de limiet amper 600 becquerel per kg bedraagt. In sommige regio's in Duitsland, Oostenrijk, Italië, Zweden, Finland, Litouwen en Polen bevat het vrij lopend wild, bospaddestoelen, bessen en vis uit meren niveaus van meerdere duizenden bequerel cesium-137 per kg!

De toekomst
De economische gevolgen van het ongeluk blijven een enorme last voor de meest getroffen landen; Oekraïne en Wit-Rusland spenderen rond de 6 procent van hun Bruto Nationaal Product per jaar om te proberen om te gaan met de gevolgen van het ongeluk. Toch weerhouden de catastrofale gevolgen van de ramp uit 1986 de Oekraïnse regering er echter niet van om plannen te smeden voor de bouw van maar liefst 22 nieuwe kerncentrales tegen 2030.

Tsjernobyl was een duidelijke waarschuwing aan de mensheid. Een ramp die zijn gelijke niet kent en waarvan we de immense gevolgen misschien nooit helemaal zullen kennen. Men kan maar hopen dat voor één keer de geschiedenis zich niet herhaalt.  De tol was nu al hoog genoeg. (kve)

Lachbui stimuleert eetlust

Het is algemeen bekend, en nog maar eens bewezen: lachen blijft het beste medicijn. Een goede lachbui heeft dezelfde effecten op het lichaam als een goede workout: het verbetert je humeur, het vermindert stresshormonen, het boost het immuunsysteem, het verlaagt de bloeddruk en de cholesterol. Daar bovenop stimuleert het de eetlust. Dat meldt de Amerikaans lachexpert Lee Berk.

Berk liet een groep vrijwilligers twee video's bekijken: een ontspannende en een humoristische. Tussen beide kijksessies zat een week tijd. Tegelijk werd in hun bloed het niveau van de hongerhormonen leptine en ghreline gemeten.

Na het kijken van de ontspannende video werd geen significant verschil in niveau vastgesteld. Dat was bij de humoristische video wel het geval: het veranderde de bloeddruk, het niveau leptine daalde en het niveua ghreline steeg. Een gelijkaardige verandering zoals na een sportsessie, die gepaard gaat met een toegenomen hongergevoel.
 
De wetenschapper ziet in de toekomst een belangrijk toepassing voor de 'lachbuien': het helpen van ondervoede personen. Personen die weigeren te eten, zouden via een alternatieve lachtherapie terug hun eetlust (en misschien ook levenslust) kunnen terugvinden.

"Vooral bij wie geen fysieke activiteiten aankan om de eetlust te normaliseren of aan te wakkeren, kan dit een oplossing bieden", aldus Berk. Hij denk aan chronische pijnpatiënten of weduwes en weduwnaren.

"Het is fascinerend dat positieve emoties, die ontstaan door muziek spelen, zingen of zelfs lachen, zoveel positieve biologische effecten hebben. Lachen is dus echt het beste medicijn." (edp)

's Avonds studeren zorgt voor betere resultaten

Slapen tijdens een moeilijke taak helpt je deze op te lossen. Een nieuwe studie suggereert dat dutten of studeren net voor het slapengaan een goede strategie is voor betere schoolresultaten. 

Dutje
De onderzoekers vroegen de 99 deelnemers om voor een computerscherm te zitten en een driedimensionaal doolhof van buiten te leren zodat ze drie tot vijf uur later hun weg nog uit het hoofd terug konden vinden. Daaruit blijkt dat degenen die een dutje mochten doen en dromen over de taak beter presteerden dan degenen die dat niet deden. Verschillende deelnemers hadden een droom over het doolhof.

Goed teken
"We denken dat de dromen een goed teken zijn dat het brein blijft werken aan het raadsel op verschillende niveaus", aldus onderzoeker Robert Stickgold. "De dromen reflecteren de pogingen van de hersenen om associaties te maken met oude herinneringen om deze in de toekomst meer bruikbaar maken." Het is niet dat dromen tot een beter geheugen leidt, het is wel een teken dat het brein hard werkt.

Betere resultaten
Stickgold zegt dat dutten en dromen veel voordelen hebben bij het verbeteren van je geheugen en het studeren. Hij speculeert dat het beter is hard te studeren net voor het slapengaan dan in de namiddag en dat het kan ook helpen een dutje te doen na een periode van intens studeren. (ep)

Baby laten huilen veroorzaakt hersenschade

Baby's laten huilen verhoogt het risico op ontwikkelingsproblemen op latere leeftijd, dat beweert een Britse professor. Dit doet het debat rond hoe te reageren op huilbaby's weer oplaaien.

Cortisol
Professor en expert in kinderverzorging Penelope Leach zegt dat nieuw onderzoek bewijst dat lange huilbuien de ontwikkeling van de hersenen kunnen schaden, wat later tot leerproblemen leidt. "Het is wetenschappelijk bewezen dat het potentieel gevaarlijk is je baby te laten huilen, nu we dat weten, waarom zouden we het dan riskeren? Huilen verhoogt de productie van het stresshormoon cortisol. Lange huilbuien zorgen voor zoveel cortisol dat het de hersenen van de baby kan schaden."

Slaappatroon
Nochtans verdedigen heel wat babyexperts de praktijk van een baby tot 20 minuten te laten huilen, tot het kind een regelmatig slaappatroon heeft. Maar professor Leach zegt dat jonge kinderen nog niet de maturiteit hebben om te leren te gaan slapen op het juiste tijdstip. "Dit betekent niet dat een baby nooit mag huilen, of dat ouders zich zorgen moeten maken wanneer dat gebeurt. Alle baby's doen niet, sommigen meer dan anderen. Het is niet het huilen op zich dat schadelijk is, maar wel wanneer de kinderen hier geen antwoord op krijgen. Een baby die je laat uithuilen zal uiteindelijk wel stoppen, maar omdat moe is en de hoop op hulp heeft opgegeven."

Geen problemen
Vorige maand bewees Australisch onderzoek bij 225 zes jaar oude kinderen die gedragstherapie voor een regelmatig slaappatroon kregen echter dat gecontroleerd huilen gedurende een bepaalde periode geen slechte invloed heeft op de emotionele of gedragsontwikkeling van kinderen. (ep)

Zelfmoord is erfelijk

Hebben kinderen een ouder die zelfmoord pleegde, is de kans groot dat ze zich later ook van het leven benemen. Een grootschalig Zweeds onderzoek berekende dat de kans drie maal groter is om ook op dezelfde manier te sterven.

Jonge kinderen
Bij het onderzoek aan het John Hopkins Children's Center blijkt duidelijk dat de kans op zelfmoord wordt bepaald door de omgeving, de ontwikkeling en het genetische pakket. Zo werden 500.000 kinderen, jongeren en jongvolwassenen bekeken die een ouder hadden verloren aan zelfmoord, ongeluk of ziekte. De kansen lagen opmerkelijk hoger bij kinderen waarvan één van de ouders zelfmoord pleegde. Opmerkelijk is ook dat het enkel kinderen jonger dan 18 jaar betreft, die meer risico lopen. Jongeren tussen de 18 en 25 jaar lopen het gevaar niet.

Genen spelen ook een voorname rol, niet enkel de zelfmoord van een ouder. Sommige kinderen beroven zich immers van het leven voordat  één van de ouders dat doet.

Voorkomen
Pleegt één van de ouders zelfmoord, kan dat helpen om een depressie bij een kind eerder te herkennen. Door er vroegtijdig bij te zijn, kan heel wat leed voorkomen worden. (lvl)

Europa bouwt grootste telescoop ter wereld in Chili

Europa gaat de grootste telescoop ter wereld bouwen in de Chileense Atacamawoestijn. Het toestel, met een spiegeldoorsnede van 42 meter, wordt opgetrokken op de 3060 meter hoge berg Cerro Armazones.
 
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft nu al meerdere telescopen in het Zuid-Amerikaanse land. De European Extremely Large Telescope, of E-ELT, moet echter de grootste ter wereld worden.
 
Revolutie
Volgens ESO zal het toestel voor de grootste revolutie in de sterrenkunde zorgen sinds de uitvinding van de telescoop door Galileo. Er werken meer dan honderd Europese astronomen aan mee sinds 2006. De E-ELT wordt in 2018 in gebruik genomen en zal dan onder meer op zoek gaan naar planeten die op de aarde lijken en mogelijk buitenaards leven huisvesten. (dpa/eb)

Rookverslaving is erfelijk

Nederlandse onderzoekers hebben een genetische variant ontdekt die het de drager makkelijker maakt om te stoppen met roken. Ook vonden zij een gen dat ervoor zorgt dat iemand meer kans heeft om met roken te beginnen.

Omvangrijk onderzoek
De onderzoekers putten uit een omvangrijk genetisch onderzoek waarin zestien studies uit de hele wereld zijn samengebracht. Zij hebben het DNA van meer dan 80.000 mensen vergeleken, waarbij zij onderscheid maakten tussen rokers en niet-rokers, rokers onderling en ex-rokers.

Medicatie
De wetenschappers hopen dat hun ontdekking kan bijdragen aan de ontwikkeling van therapieën en medicijnen die het stoppen met roken kunnen bevorderen. Daarvoor is wel nader onderzoek nodig. "Je kunt wel kijken of iemand deze genetische variaties heeft, maar dat zegt nog erg weinig over bijvoorbeeld de kans dat die persoon daadwerkelijk kan stoppen met roken, dan wel zal beginnen met roken of hoeveel sigaretten die persoon zal roken", aldus onderzoeker Henning Tiemeier. (belga/ep)

Pleister voorspelt mogelijk vroeggeboorte

Om vroeggeboorte te voorspellen, hoeven artsen in de nabije toekomst wellicht geen gebruik meer te maken van ingrijpende meettechnieken, zoals het inbrengen van een katheter.

Onderzoekster Chiara Rabotti, die promoveert aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), heeft namelijk een nieuwe methode ontwikkeld waarbij een vrij eenvoudige elektrodepleister op de buik volstaat.
 
Vijf jaar
De pleister meet de activiteit van de baarmoederspieren. Rabotti, die haar onderzoek onder meer verrichtte in het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven, constateerde dat daarmee minstens even goede meetresultaten te behalen zijn als met een katheter. Zij onderzoekt nu hoe die metingen kunnen worden vertaald in een voorspelling van het moment waarop een kind wordt geboren. Zij verwacht dat haar methode over circa vijf jaar klaar is voor medisch gebruik.
 
Belastend
Vroeggeboorte is een belangrijke oorzaak van babysterfte en blijvende handicaps. Als artsen er op tijd bij zijn, is behandeling mogelijk, bijvoorbeeld met weeënremmers of medicijnen die de ontwikkeling van het ongeboren kind helpen versnellen. De bestaande methodes om vroeggeboorte te voorspellen, zijn evenwel belastend voor zowel de vrouw als de foetus, of erg onnauwkeurig.
 
Thuisbevallingen veiliger
Rabotti verwacht dat haar techniek in eerste instantie vooral zal worden toegepast in ziekenhuizen, in geval van complicaties. Maar wellicht wordt het in de toekomst ook mogelijk voor medici om de zwangerschap op afstand in de gaten te houden, zodat thuisbevallingen veiliger worden. (anp/ddh)

Aliens bestaan zegt Hawking

"Intelligent buitenaards leven zou onze planeet wel eens kunnen zien als een grondstofrijk gebied, klaar om te worden gekoloniseerd en geplunderd."

Aliens bestaan vrijwel zeker en mensen kunnen contact met hen beter vermijden. Dat is de waarschuwing een van 's werelds bekendste en gerenommeerde wetenschappers, Stephen Hawking. Het is volgens Hawking "volledig rationeel" te veronderstellen dat er elders in het universum leven is."Als aliens ons bezoeken, zou het resultaat wel eens vergelijkbaar kunnen zijn met het aankomen van Columbus in Amerika. Dat pakte niet echt goed uit voor de indianen", zegt Hawking (68).

Hij wijst erop dat er honderden miljarden melkwegstelsels zijn, met elk honderden miljoenen sterren. Het is volgens de wetenschapper onwaarschijnlijk dat de aarde de enige plaats is waar zich leven heeft ontwikkeld. Hawking doet zijn uitspraken in een nieuwe tv-serie van Discovery Channel, Into the Universe. Hij heeft er met de samenstellers drie jaar aan gewerkt.

Ook andere grote wetenschappers kwamen recent op de proppen met het idee dat we rekening moeten houden met aliens. Eén van hen is professor Brian Cox die voor zijn BBC-serie "Wonders of the Solar System" al op zoek ging de mogelijkheid van naar buitenaards leven. De astronoom Lord Martin Reeds hield vorige maand een lezing over buitenaards leven en zei dat het goed mogelijk was dat er buitenaards leven is, maar dat de mens het mogelijk niet kan herkennen: "Ze kunnen ons recht in het gezicht kijken, terwijl we ze niet zien."

Bedreiging?
De grote vraag is volgens Hawking hoe de aliens eruit zien en hoe zij zich gedragen. Ze kunnen wonen op planeten of zelfs in die planeten. Hij verwacht dat de meeste microben zullen zijn of eenvoudige dieren. Maar het zou ook kunnen dat er echt intelligent leven bij zit. Levende wezens die een bedreiging kunnen vormen voor het leven op aarde.

Nomaden
Intelligent buitenaards leven zou onze planeet wel eens kunnen zien als een grondstofrijk gebied, klaar om te worden gekoloniseerd en geplunderd. "We hoeven alleen maar naar onszelf te kijken om te zien hoe intelligent leven zich heeft ontwikkeld in iets dat we niet graag zouden ontmoeten." Hawking zegt dat hij zich kan voorstellen dat er aliens zijn die in enorme ruimteschepen wonen, zonder grondstoffen zijn komen te zitten en als nomaden op zoek gaan naar nieuwe gronden.

Niet van de minste
De 68-jarige Stephen William Hawking is niet van de minste. De van oorsprong Britse natuurkundige en kosmoloog is één van de meest vooraanstande en gerespecteerde wetenschappers ter wereld. Dat bereikte hij ondanks een progressieve neurologische aandoening waardoor hij rolstoelgebonden is en slechts via een spraakcomputer kan communiceren.

Tussen de tientallen buitenlandse onderscheidingen zit ook het lidmaatschap van de National Academy of Sciences of the United States. In 2006 kreeg hij de Copley Medal en in augustus 2009 werd Hawking door president Obama onderscheiden met de Presidential Medal of Freedom, de hoogste Amerikaanse onderscheiding voor burgers.

Hawking is het meest bekend vanwege zijn werk op het gebied van zwarte gaten en singulariteiten in de kosmologie. Een belangrijke ontdekking, gedaan samen met Roger Penrose, was dat een singulariteit op het moment van de oerknal in de algemene relativiteitstheorie onvermijdelijk was.

Een tweede belangrijke ontdekking was de hawkingstraling, die wordt uitgezonden door zwarte gaten en deze kan doen "verdampen", een van de dingen die men daadwerkelijk hoopt te bewijzen door middel van de experimenten in de Large Hadron Collider. Ook ontwikkelde Hawking het begrip imaginaire tijd in de kosmologie. Met deze imaginaire tijd hoopt hij singulariteiten zoals bij de oerknal en in zwarte gaten te kunnen oplossen.

Simpel
Hawkings grootste talent is misschien wel het vertalen van complexe materie zodat die begrijpelijk wordt voor een doorsnee lezers- en kijkerspubliek. Bij het grote publiek is Hawking, behalve door zijn handicap, vooral bekend geworden door A Brief History of Time, een bestseller waarin hij de stand van zaken in de kosmologie beschrijft. Vanaf augustus 2006 werkt Hawking, samen met zijn dochter Lucy, aan een drietal kinderboeken. Daarin wil hij "denkbeelden en ideeën over relativiteit en kosmologie in de vorm van verhalen beschrijven". Het eerste boek heeft de titel 'George's Secret Key to the Universe' en verscheen in 2008 in het Nederlands onder de titel "De geheime sleutel naar het heelal". (mvl)

Geloven in God verlicht depressie

Geloven in God speelt volgens psychologen een positieve rol in de behandeling van depressies en angststoornissen.

Fouten maken
Uit een onderzoek van vorig jaar bleek dat geloven in God kan helpen stress te beperken en angsten te blokkeren, de wetenschappers ontdekten namelijk verschillen in de hersenen van mensen die geloven en atheïsten. Die uit de eerste groep zijn namelijk minder angstig en ervaren minder stress wanneer ze een fout hebben gemaakt.

Medicatie helpt beter
Een nieuwe studie gaat nu nog een stapje verder. Bij patiënten met een klinische depressie kan de reactie op een medische behandeling verbeteren door te geloven in God die hen zal helpen. De onderzoekers vergeleken de stemming van 136 depressieve volwassenen met een depressie met hun religie. Ze ontdekten dat degenen die zich goed voelden in hun geloof 75 procent meer kans hadden om beter te worden met een medische behandeling. Dit komt volgens de onderzoekers door het gevoel dat er voor hen gezorgd werd door een god. (ep)

"Radicale islam ontstond uit nazipropaganda"

Het huidige islamfanatisme vindt zijn oorsprong in radioboodschappen van Adolf Hitler die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Arabische wereld werden uitgezonden. Die stelling wordt verdedigd in een nieuw controversieel boek van de Amerikaanse historicus Jeffrey Herf.

De nationaal-socialisten maakten in het - destijds grotendeels ongeletterde - Midden-Oosten gretig gebruik van radiopropaganda. Hoewel weinig mensen een radiotoestel in hun bezit hadden, werd in cafés en bazaars massaal naar de radio geluisterd.

Rellen in Egypte
"Jullie enige hoop op redding is dat de joden worden vernietigd voor zij jullie vernietigen!", verwoordde Hitler de nazistandpunten in een toespraak in 1942, een van de duizenden boodschappen die in het Midden-Oosten werden uitgezonden om steun te zoeken in de Arabische regio en er de antisemitische gevoelens aan te wakkeren.

"Een groot aantal joden die in Egypte wonen hebben - net zoals de Polen, de Grieken, de Armeniërs en de Fransen - wapens en munitie", zo probeerde Hitler in Egypte anti-joodse rellen te creëren. "Sommige joden in Caïro vroegen zelfs al toestemming om machinegeweren op de daken van hun huizen te posteren!"

Anti-joods en antidemocratisch
De naziboodschappen werden een vergeten bladzijde in de oorlogsgeschiedenis, tot de Amerikaanse academicus Jeffrey Herf in archieven op oude opnamen van de uitzendingen stootte. De man is ervan overtuigd dat de toespraken tot vandaag voor onrust zorgen in het Midden-Oosten.

"Het conflict tussen Israël en de Palestijnen had al lang voorbij kunnen zijn", argumenteert Herf, een docent geschiedenis aan de universiteit van Maryland, in zijn boek 'Nazi Propaganda for the Arab World'. "De hinderpaal die een oplossing in de weg staat, is de compromisloze, religieus geïnspireerde jodenhaat die voor het eerst werd uitgesproken door de propaganda-experts van nazi-Duitsland. Hun verhaal wordt vandaag overgenomen door radicale islamisten." 

"Het islamfundamentalisme is een mengelmoes van zeer oude en zeer nieuwe elementen, net zoals de Europese dictaturen uit de 20ste eeuw dat waren", zegt hij. "De radicale islam is ook het resultaat van een mix van traditionele islam-elementen met de haat tegenover joden, liberalisme en democratie die we ook bij de nationaal-socialisten terugvinden. De Arabisch gesproken oorlogspropaganda die in Berlijn werd gemaakt, werd een belangrijk hoofdstuk in de langere geschiedenis van radicaal Arabisch nationalisme en moslimfundamentalisme."

6.000 haatboodschappen
Herf ontdekte zo'n 6.000 boodschappen die gemaakt werden onder het regime van nazi-propagandaminister Joseph Goebbels. Ze werden van 1939 tot 1945 in het Midden-Oosten verspreid. De Amerikaanse ambassade in Caïro schreef de uitzendingen destijds uit. Daarna werden de teksten bewaard in Washington. Herf was twee jaar geleden de eerste wetenschapper die de archieven mocht inkijken. (tw)

Nieuwe exoplaneten roepen vragen op over ontstaan planeten

Motor straaljagers valt uit in volle vlucht door vulkaanas

Geruchten over enkele incidenten met passagiersvliegtuigen circuleren

Gisteravond groeide de onrust opnieuw in verband met de veiligheid sinds de opheffing van het vliegverbod. Nadat een Boeing 757 van Thomas Cook UK technische problemen ondervond door het vulkaanas, kregen nu twee straaljagers van de Britse luchtmacht af te rekenen met motorpech in volle vlucht door een grote hoeveelheid vulkanische stofdeeltjes. De Royal Air Force houdt de straaljagers tot nader order aan de grond. In luchtvaartmiddens doen inmiddels de geruchten de ronde als zouden al meerdere incidenten hebben plaatsgevonden met passagiersvliegtuigen.

De piloten van de straaljagers merkten plots een sterk verlies van vermogen van hun motoren tijdens een oefensessie in het graafschap Lincolnshire. De Typhoons keerden na het incident onmiddellijk terug naar hun basis. Daar werden na de landing door de ingenieurs dikke lagen as teruggevonden op de draaischijven van de motor. De Britse luchtmacht besliste na deze vastelling onmiddellijk om dit type vliegtuigen aan de grond te houden.

Verschillende incidenten
In luchtvaartkringen doen inmiddels onbevestigde verhalen de ronde van verschillende incidenten met vulkaansas waar ook commerciële passagiersvliegtuigen zouden bij betrokken zijn, waaronder een Boeing 747 van British Airways. Zowel British Airways, Thomas Cook UK als de autoriteiten van de burgerluchtvaart ontkennen de geruchten.

Ongerustheid bij de crew
Een anonieme medewerker van British Airways houdt nochtans voet bij stuk in de Britse pers. "Verschillende leden van de crew zijn ongerust op dit moment. Al een aantal keer hebben de piloten en ingenieurs hun de aslaag getoond die zich op de vleugels en in de motor bevond na een lange vlucht. Eén motor van een Boeing 747 was zelfs naar de vaantjes." (hlnsydney/kve)  

Belgische jongere drinkt eerste pintje op 11,5 jaar

Tweederde van de jongeren tussen 10 jaar en 17 jaar heeft reeds alcohol geprobeerd. Van de 10-jarigen is dit een vierde. Bij de 17-jarigen gaat het om 88 pct. Gemiddeld drinken jongeren voor het eerst als ze 11 jaar en 5 maanden zijn, aldus onderzoek op school bij 2.519 jongeren van 10 tot 17 jaar van het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO).

Eenderde van de jongeren uit het basisonderwijs dronk al eens alcohol. Dat is een daling tegenover 2008 (47 pct). De meerderheid drinkt echter niet elke week. 83 pct van de jongeren in het technisch secundair onderwijs dronk al alcohol. Bij de leerlingen uit het basisonderwijs is dit 33 pct. Brusselse jongeren (74 pct) drinken meer alcohol dan hun Vlaamse (60 pct) en Waalse leeftijdsgenoten (70 pct).

Wijn
Van de 10-jarigen die al eens alcohol dronken, heeft bijna iedereen al eens wijn gedronken. Vanaf 11 jaar neemt het aantal bierdrinkers toe. Bier (28 pct) komt op hetzelfde niveau als wijn (32 pct). Gemiddeld dronken jongeren 19 glazen alcohol per week. In de loop van de week is dat 8,4 en tijdens het weekend 10,6.

Alcopops
De consumptie evolueert van alcopops bij de jongste tieners over sterke dranken en cocktails naar bier bij de oudsten. Alcopops lijken door hun zoete smaak nog het meest op frisdrank en zijn daarom het meest toegankelijk.

Black out
Eenveertig pct van de jongeren geeft toe al eens een black out te hebben gehad door overmatig drankverbruik. Vorig jaar bedroeg dit 15 pct. (belga/kh)

Alcohol versnelt de veroudering van cellen

Het drinken van alcohol versnelt het verouderingsproces en verhoogt het risico op kanker, ontdekten wetenschappers.

DNA
De onderzoekers bestudeerden meer dan 250 vrijwilligers die meer dan vier alcoholische drankjes per dag dronken. Ze waren even oud en hadden een gelijkaardige levensstijl. Daaruit blijkt dat dit de telomeren, dit is het einde van DNA dat voorkomt dat ze uitrafelen, onder druk zet en doet ontsteken. Deze delen van de cellen worden in verbrand gebracht met vroegtijdig verouderen en kanker. Ook bleek dat de lengte van telomeren dramatisch korter was bij zware drinkers. Bij sommigen waren deze slechts de helft zo lang als de telomeren van mensen die gematigd dronken.

Kanker
Naarmate mensen verouderen, wordt de lengte van telomeren dramatisch korter, uiteindelijk raken ze beschadigd zodat de cel sterft. Omdat artsen denken dat het korter worden van telomeren het risico op kanker verhoogt, vermoeden ze dus dat hevig drinken zo het risico op de ziekte doet stijgen.

Professor Andrea Baccarelli: "Hevige alcoholgebruikers lijken vaak moe en afgeleefd, dit kan komen door het feit dat drinken leidt tot vroegtijdige veroudering en een vroeger begin van ouderdomsziekten." (ep)

Brain training maakt niet slimmer

Populaire computerspelletjes die beloven je 'brein te trainen' maken gebruikers niet slimmer, dat ontdekten wetenschappers.

Breinkracht
De onderzoekers lieten meer dan 11.000 mensen jonger dan 60 gedurende zes weken brain training spelletjes spelen. Dit is het grootste experiment ooit naar het effect van dit soort games.  Voor en na het onderzoek namen ze intelligentietests af. Daaruit bleek dat deze gamers niet beter scoorden qua breinkracht dan een controlegroep die dezelfde hoeveelheid tijd kregen om op het internet te surfen. Scans van hun hersenen toonden aan dat de brain training ook geen effect heeft op de opbouw van het brein. De onderzoekers verstaan onder breinkracht geheugen, concentratie, planvaardigheden en de mogelijkheid om problemen om te lossen.

De vrijwilligers behaalden wel betere scores na verloop van tijd, maar dat kwam enkel door de herhaalde handeling.  Professor Owen: "De gamers worden beter in de spelletjes, maar het heeft geen effect op je mentale vaardigheden of intelligentie." (ep)