PRIMAVERA



En de mens. Een te lage zon verblindt hem.
Achtergebleven zaden van vorig jaar kiemen
terwijl een koude en vochtige grond ontwaakt,
moeizaam en krachtig. Met de dag die verder
telt, gaat hij geen strijd aan. Hij maakt gebruik

van woorden en ongedateerde brieven. Hij
weet dat hij de nutteloze feiten van het leven
slechts uit boeken kent; het stoort hem niet.
De tijd dat taal zich krachtig openbaren zal,
lijkt dichterbij en bindend. Hij begint te leven.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht:
-het Catalaanse "Primavera" betekent Catalaans lente;
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona: http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

PRENTKAART [1]
     la Plaça de la Catedral



Ik stoot het halflege glas om. Onleesbaar worden de zinnen
die ik nog niet begrijpen kan: tussen de bladen van een boek
loopt een verhaal weg. In spiegels observeren mannen. Kalm
zegt een stem er geen aandacht aan te besteden. In spiegels

staren mannen naar gisteren en verloren dagen die ik vatten
wil in woorden die niet meer zijn dan uit ooit weggerukt. Hier
zal ik misschien geen dubbele naam meer dragen moeten.
Toch lijkt verbannen van tijd nog steeds onmogelijk te zijn.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-de catedral de Santa Maria is overwegend Gotisch en werd gebouwd in de dertiende, veertiende en vijftiende eeuw:  de overbrugging van het schip is de breedste uit de Gotiek. De Torre de Carlomagno of de toren van Karel de Grote tussen klooster en kerk maakte deel uit van de Romaanse kerk die in 1038 ingewijd werd. De kloostergang is uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. De Barokke voorgevel werd gebouwd in het laatste kwart van de zeventiende en de eerste helft van de achttiende eeuw.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"la plaça de la Catedral", de ondertitel, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-"la Plaça de la Catedral" is het plein aan de voet van de trap die naar de toegang van de Gotische catedral de Santa Maria leidt;
-"Hier / zal ik misschien geen dubbele naam meer dragen moeten." Ik ben geboren als HenrI, maar word sinds mijn geboorte Rik genoemd: dit stelt problemen bij het invullen en aanvragen van officiële documenten. In Catalunya is alles veel eenvoudiger. Ik heb geen officiële documenten nodig. Ik stel me voor als Enric, niet, nooit als Enrique, en word ook zo aangesproken.
-meer informatie: http://www.monestirs.cat/monst/girones/gi11mari.htm.

WAAROM WORDEN IN SPANJE MISDADEN TEGEN DE MENSHEID ONBESTRAFT GELATEN (DEEL 2)? 

15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, overtuigd franquist of aanhanger van dictator en massamoordenaar Franco en dan ook fascist 'par excellence' die onder Franco minister geweest is.
15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, oprichter van de Alianza Popular, erfgenaam van de Falange en de Movimiento en dus het extreem-rechtste en franquistsiche 'erfgoed' en haar opvolger de Partido Popular.
15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, die nooit het franquisme en de misdaden van Franco afgezworen heeft.

4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, geboren te Santiago de Compostela op 27 maart 1955, eerste minister van Spanje en 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, neemt deel aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en betuigt zo zijn posthume steun aan fascist Fraga.
4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, eerste minister van Spanje en 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, die deelneemt  aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en zo zijn posthume steun aan fascist Fraga betuigt, heeft nooit de misdaden van het franquisme veroordeeld.
4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, die deelneemt  aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en zo zijn posthume steun aan fascist Fraga betuigt, geeft als voorzitter aan Europa te kennen dat het franquisme in Spanje niet dood is, maar meer zelfs duidelijke banden heeft met de Spaanse regering.

Baltasar Garzón Real verschijnt voor het “Audiencia Nacional” omdat hij het aangedurfd heeft om een onderzoek te willen doen naar de misdaden van Franco en zijn fascistische bendeleden.
Baltasar Garzón Real heeft het aangedurfd om het totalitaire 'denken' van Franco te verstoren en in vraag te stellen.
Baltasar Garzón Real verschijnt voor "Audiencia General", waarin een meerderheid van rechts en extreem-rechts zetels en dat de steun van de Partido Popular dat Spanje 'bestuurt', heeft. Uiteraard zal Rajoy, eerste minister van Spanje, inspelen op de scheiding tussen staat en rechtspraak. 

De verschijning van Baltasar Garzón Real voor de "Audiencia General" is een belediging door Spanje van recht en geschiedenis en de slachtoffers en familie van al dan niet overleden slachtoffers van de Franco-daden tegen de mensheid.
De verschijning van Baltasar Garzón Real voor de "Audiencia General" is een belediging door Spanje van de rechten van de mens.

-o-o-o-

Op 6 februari 2012 van 6.50 tot 7.50 opnieuw, net als op  2 februari 2012, geprobeerd om http://www.mcu.es/archivos/MC/CDMH/index.htm van het "Centro Documental de la Memoria Histórica" te raadplegen. Ik geraakte weer niet binnen. Ik kreeg opnieuw "Error"-melding met daaronder opnieuw volgende tekst: "Ha ocurrido un error al intentar ejecutar la aplicación, inténtelo de nuevo dentro de unos minutos". Blijkbaar kunnen "unos minutos" of enkele minuten erg lang duren!
Is het toeval dat dat "Centro Documental de la Memoria Histórica" afhangt van het "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte", "Secretaría de Estado de Cultura"?! Ik denk het niet. Andere gegevensbanken van "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte" kan ik zonder enig probleem raadplegen.
Is het toeval dat de Partido Popular opnieuw aan de macht is?!
Dit moet ik meer dan zomaar blijven volgen.

-o-o-o-o-o-

Meer informatie:
 -"Ley de la Memoria Histórica" of de wettekst: http://www.boe.es/aeboe/consultas/bases_datos/doc.php?id=BOE-A-2007-22296;
-actiegroep: www.memoriahistorica.org.
-archief van de Guerra Civil: http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo_de_la_Guerra_Civil.

MOORDENAARS
     el portal de Sobreportes



Er schuilt geen gevaar in het binnenschrijden van de stad
langs de Romeinse poort. Wie achterom kijkt echter, weet
dat erdoor weggaan definitief kan zijn. Vanuit een nis staart
een veelkleurige maagd die een Goede Dood voorspiegelt,

maar ze beseft niet dat de schelp van Afrodites geboorte
die zij stal, ongevoeliger laat. Ze belooft uitgestelde tijd,
misleidt. Ook ik kijk, grinnik: ik ben geboren om te sterven
binnen afzienbare tijd. Slechts oud worden maakt banger.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht:
-el portal de Sobreportes is de noordelijke toegang tot de stad, niet ver van de Gotische catedral de Santa Maria en de Romaans-Gotische iglesia van Sant Feliu.
Extra-gegevens over het onderwerp:
-"el portal de Sobreportes", de ondertitel, of de poort van Sobreportes, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-langs el portal de Sobreportes werden "MOORDENAARS" de stad uitgebracht om op Montjuic terechtgesteld te worden;
-de Romeinse poort": el portal de Sobreportes is Romeins van oorsprong;
-"een veelkleurige maagd die een Goede Dood voorspiegelt": boven el portal de Sobreportes prijkt een madonna met kind in een nis. Ze 'wenst' de terdoodveroordeelden een goede dood toe;
"de schelp van Afrodites geboorte": de madonna met kind staat in een nis in de vorm van een schelp die me heeft doen denken aan Sandro Bottichelli's "De Geboorte van Venus" uit 1483 of vroeger, dat zich bevindt in de Galleria degli Uffizi te Firenze in Italië. Alessandro Filipepi, beter gekend als Bottichelli, werd rond 1445 te Firenze waar hij in 1510 stierf, geboren. Hij was een schilder uit de Renaissance.

BADER 
     els banys Árabs



Als wereldvreemde zonnewijzer fungeert de dubbele koepel
die zich in de lucht boort. Een toorts die vage herinneringen
aan Moorse modellen brandend houdt, en geborgenheden
tegen evolutie en bescherming tegen dwalingen probeert

te bieden, lijkt hij: toch is er geen weg terug. Door gangen
die de tijd denken te overleven, glijd ik rustelozer. Ik wil nog
slechts afgezonderd van een vage wereld leven. Stoppen
bij de water dat nooit eeuwigheid gegeven heeft, doe ik niet.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.
Extra-gegevens:

-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-de banys Árabs liggen buiten de vroegere Middeleeuwse muren, niet ver van de Gotische catedral de Santa Maria en de Romaanse iglesia de Sant Pere de Galligants waar het Museu d'Arqueologia de Catalunya, afdeling Girona, gevestigd is;
-de naam van de banys Árabs is misleidend. De baden hebben niets met Arabische baden of moren te maken;
-de banys Árabs zijn op het einde van de twaalfde eeuw in Romaanse stijl gebouwd;
-meer informatie: http://www.banysarabs.org/0_0/index_content.html.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"Els banys Árabs", de ondertitel, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-vage herinneringen / aan Moorse modellen": de baden zijn lang na het vertek rond 800 van de moren uit Girona gebouwd.

WAAROM WORDEN IN SPANJE MISDADEN TEGEN DE MENSHEID ONBESTRAFT GELATEN (DEEL 1)? 



Baltasar Garzón Real, die op 26 oktober 1955 te Jaén geboren werd, studeerde rechten aan de universiteit van Salamanca.

Als lid van de “Audiencia Nacional” deed hij onderzoek naar de activiteiten van GAL, een terroristische organisatie. Een voormalige minister en hoge regeringsfunctionarissen werden veroordeeld. Hij vroeg toen Pinochet in Groot-Brittannië verbleef, om zijn uitlevering. Reden: marteling en moord van Spaanse burgers tijdens de dictatuur van diezelfde Pinochet. Het verzoek werd niet ingewilligd. Hij vroeg aan de Raad van Europa om de immuniteit van Berlusconi op te heffen. Reden: belastingsfraude, valsheid in geschrifte en het bezit van meer dan 25 % van de aandelen van Telecinco, wat door de Spaanse wet verboden is. Het verzoek werd niet ingevolgd. Hij vorderde een internationaal arrestatiebevel uit tegen Osama bin Laden. Reden: een deel van de voorbereiding van de WTC-aanslag te New York werd in Spanje voorbereid. Hij was betrokken bij verschillende zaken tegen de ETA, de afscheidingsgroep uit Euskara of Baskenland, die in Spanje als separatisten en niet als independisten beschouwd worden. Hij leidde het onderzoek in de zaak-Gürtel. Reden: corruptie van politici en hoge ambtenaren.

Op 28 oktober 2007 werd de "Ley de la Memoria Histórica" door de Cortes of het parlement aangenomen. Bedoeling was om de republikeinse en dus democratische slachtoffers van de zogenaamde Guerra Civil die geen burgeroorlog, maar een staatsgreep door het Spaanse leger met steun van extreem-rechtse partijen, de kerk, de adel, de grootgrondbezitters en de rijke burgerij was, eindelijk genoegdoening te geven.

Garzón wilde van de gelegenheid gebruik maken om weliswaar overleden leden van het fascistische, dictatoriale en moorddadige Franco-regime te beschuldigen en 19 graven van Franco-slachtoffers te openen.

Hij opende een dossier tegen 35 aangeklaagden: Miguel Cabanellas Ferrer, Andrés Saliquet Zumeta, Miguel Ponte Manso de Zúñiga, Emilio Mola Vidal, Fidel Dávila Arrondo, Federico Montamer Canet, Fernando Moreno Calderón, Francisco Moreno Calderón, Germán Gil y Yuste, Luiz Orgaz Yoldi, Gonzalo Queipo de Llano y Sierra, Francisco Gómez-Jordana y Souza, Francisco Fermoso Blanco, Luis Valdés Cabanillas, Francisco de Asis Serrat i Bonastre, José Cortés Lopez, Severiano Martínez Anido, Tomás Domínguez Arévalo, Raimundo Fernández-Cuesta y Merelo, Valentín Galarza Morante, Estaban Bilbao y Eguía, José Arrese y Magra, Juan Yagüe Blanco, Salvador Moreno Fernández, Agustín Muñoz Grandes, José Enrique Varela Iglesia, Juan Vigón Suerodíaz, Blas Pérez González, Carlos Asencio Cabanillas, Eduardo Aúnos Pérez, Eduardo González Gallarza en Federico Regalado Rodríguez.

Ik tel na en kom maar tot 32. Ik ben begot de dictator zelf en zijn familie vergeten: Federico Franco Bahamonte of de dictator, Nicolás Franco Bahamonte of de broer en Ramón Serrano Súñer of de schoonbroer.

5 van hen hebben Franco en het franquisme zelfs overleefd: Raimundo Fernández-Cuesta y Merelo, José Arrese y Magra, Blas Pérez González, Nicolás Franco Bahamonte en Ramón Serrano Súñer.

De “Audiencia General” verwierp de aanklacht tegen vroegere leden van het Franco-regime omdat die in strijd zou zijn met de algemene amnestie verleend tijdens de Transición. De Transición was de periode van franquisme naar democratie of de periode van 1975 tot en met 1977. Garzón liet zijn klacht dan ook op november 2008 vallen. Het openen van massagraven liet hij over aan lokale rechtbanken. Sindsdien zijn verschillende massagraven geopend. Op 20 november 2009 werd het vermoedelijke graf van dichter Federico García Lorca, één van de grote dichters van de twintigste eeuw, niet alleen in Spanje, maar in de hele wereld, zonder resultaat geopend.

Rechts vergaf Garzóns pogingen om meer dan 30 jaar na de dood van Franco op 20 november 1975 het franquisme alsnog aan te klagen, niet. “Manos Limpias”, wat cynisch genoeg “Propere handen” betekent, beschuldigde Garzón ervan om zijn gezag misbruikt te hebben om officiële documenten van het Franco-regime vast te krijgen. Hoewel Garzón ontkende, werd hij in mei 2010 op basis van de klachten van “Manos Limpias” en nieuwe beschuldigingen door rechtse politici en rechters door de “Audiencia Nacional” voorlopig geschorst als onderzoeksrechter. Reden: verdenking van ambtsmisbruik.

Van wie zijn de klachten uitgegaan? Van zeer rechts en extreem-rechts als “Manos Limpias”, politici en rechters, ooit benoemd door de Partido Popular, erfgenaam van de Falange of het franquisme, opgevolgd door de Movimiento, opgevolgd door de Alianza Popular. Links had gelijk door te stellen dat zeer rechts en extreem-rechts nog steeds proberen om de misdaden van Franco en zijn handlangers niet alleen onbeoordeeld en onbestraft te laten, maar zelfs voorgoed in de doofpot te stoppen.

Garzón moet zich verdedigen. Moeilijk kan dat niet zijn. Zijn onderzoeksdaad was geen politieke daad, gewoon maar omdat Garzón op het ogenblik van de aanklacht geen politiek ambt bekleedde. De amnestie na de dood van Franco verleend aan zijn fascistische bendeleden, is in strijd met internationale  wetten die stipuleren dat misdaden tegen de mensheid, en wat zijn die van Franco en zijn medeplichtigen anders, niet, nooit verjaren.

Garzón moet en zal vrijgesproken worden. Daarna zal Spanje de kans krijgen om eindelijk, bijna 40 jaar na de dood van Franco, een democratie te worden. Eindelijk? Inderdaad, eindelijk, gewoon maar omdat Spanje geen democratie is. Één voorbeeld maar, maar een uitgebreid: Juan Carlos, koning:

-opgevoed door Franco;

-door Franco aangeduid als zijn opvolger;

-vervanger als staatshoofd van Franco tijdens zijn ziektes;

-enkele dagen na Francos dood werd hij koning van Spanje door te zweren op de wetten van de Falange en de Movimiento en de bijbel;

-veelvuldige bezoeken aan het graf van Franco in de Valle de los Caídos;

-nooit heeft hij in woord of daad het franquisme veroordeeld.

-o-o-o-

Toen ik op 2 februari tussen 10.00 en 10.45 probeerde om http://www.mcu.es/archivos/MC/CDMH/index.htm van het "Centro Documental de la Memoria Histórica" te raadplegen, geraakte ik niet binnen. Ik kreeg "Error"-melding met daaronder volgende tekst: "Ha ocurrido un error al intentar ejecutar la aplicación, inténtelo de nuevo dentro de unos minutos".
Is het toeval dat dat "Centro Documental de la Memoria Histórica" afhangt van het "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte", "Secretaría de Estado de Cultura"?! Ik denk het niet. Andere gegevensbanken van "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte" kan ik zonder enig probleem raadplegen.
Is het toeval dat de Partido Popular opnieuw aan de macht is?!
Dit moet ik blijven volgen.

-o-o-o-o-o-

Meer informatie:
 -"Ley de la Memoria Histórica" of de wettekst: http://www.boe.es/aeboe/consultas/bases_datos/doc.php?id=BOE-A-2007-22296;
-actiegroep: www.memoriahistorica.org.
-archief van de Guerra Civil: http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo_de_la_Guerra_Civil.

HET "TAPÍS DE LA CREACIÓ" OF HET SCHEPPINGSVERHAAL VAN GIRONA 

In het Museu Capitular van de Santa Maria-kathedraal van Girona in het noorden van Catalunya bewaart men het grootste deel van de kerkschat. Één van de belangrijkste stukken is het “Tapís de la Creació” of tapijt van de schepping.

Het wollen tapijt meet 3,65 meter bij 4,70 meter. Het dateert uit de elfde of twaalfde eeuw. Er wordt van uitgegaan dat het steeds tot de kerkschat behoord heeft. Naar het gebruik ervan heeft men echter het raden al wordt er al eens geopperd dat het ooit als baldakijn boven het hoofdaltaar hing. De naam van de kunstenaar is niet geweten.

Het tapijt moet door de eeuwen heen nochtans intensief gebruikt geweest zijn: de onderste en rechtse stroken zijn immers slechts gedeeltelijk bewaard gebleven terwijl wat bewaard is, sporen van schade laat zien.

Ondanks de beschadigingen is het niet moeilijk om de thematieken te achterhalen. Hoofdthema is het scheppingsverhaal zoals het in de “Genesis” of het eerste boek uit het oude testament beschreven is. Neventhema’s hebben aandacht voor Andere religieuze motieven, winden en het jaar.

De stijl is Romaans én naïef-realistisch. De afbeeldingen worden in het Latijn becommentarieerd voor zover dat voor de toenmalige christen die zijn testamenten beter dan de huidige mens kende én kon lezen, nodig was. Meestal worden spaarzame woorden gebruikt; tot 2 keer toe worden volledige fragmenten uit de “Genesis” aaangehaald.

Christus staat centraal met een aureool rond zijn hoofd. Het lijkt wel alsof hij wat voorafgaat, in beelden vertelt. Hij prijkt in een cirkel, niet in de typische mandorla, die in de rand volgende zinnen bevat:
God sprak: Daar zij licht. En er was licht. (Gen., I, 3).
Hij is afgebeeld zoals dat in de Romaanse kunst de gewoonte was, als een pantokrator of heerser over alles die met de rechterhand zegent terwijl de linkerhand het open boek met het woord gods vasthoudt.

Vreemd is dat hij geen baard heeft. Is dat vreemd? Is de vroeg-christelijke kunst werd Christus zeer vaak als goede herder met een lam op de schouders afgebeeld. In de absis van de kerk van Sant Feliu of de heilige Felix, niet ver van vermeld museum, zijn maar liefst 8 Romeinse sarkofagen ingewerkt. Één van de 6 christelijke, gedateerd rond 310, geeft Christus als baardloze Bon Pastor of goede herder weer. Is er sprake van beïnvloeding?!

Vermelde cirkel wordt gevat in een grotere die in 8 delen die het scheppingsverhaal vertellen, verdeeld is. De de rand van de grote cirkel bevat volgende zinnen:
In het begin schiep God hemel en aarde (Gen. I, 3), de zee en alles wat erin leeft, wat niet letterlijk in de Genesis staat, En God zag dat alles, wat Hij gemaakt had, zeer goed was. (Gen. I, 31).

De bovenste helft bestaat uit 5 delen. Het centrale fragment stelt de geest van god in de vorm van een duif met aureool voor:
Maar de aarde was nog ongeordend en leeg; over de wereldzee heerste duisternis, en Gods Geest zweefde over de wateren.
Hij wordt geflankeerd door 2 gevleugelde engelen die symbool zijn voor licht en duisternis:
Nu, op de eerste dag, scheidde God het licht van de duisternis; het licht noemde Hij dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Zo werd het avond en morgen: de eerste dag.
Links en rechts van de engelen zien we het vervolg van gods werk:
God maakte het uitspansel, en scheidde het water onder het uitspansel van het water daarboven; het uitspansel noemde God hemel, het samengevloeide water noemde Hij zee.

De onderste helft bestaat uit 3 delen. Het centrale fragment beeldt het volgende uit:
Laat het water krioelen van levend gewemel, en over de aarde de vogels vliegen langs het hemelgewelf.
En god ging verder met de schepping:
hij schiep den mens als zijn beeld, Als het beeld van God schiep Hij hem.
Rechts van bovenstaand fragment benoemt Adam dieren. Links bevindt Adam zich in een idyllisch landschap vol bloemen en bomen.
Daarom plaatste Jahweh God den mens in de tuin van Eden, om die te bewerken en te bewaken. Omdat het niet goed is voor den mens, dat hij alleen blijft, 
schiep hij iemand om hem bij te staan: terwijl hij sliep, nam Hij een van zijn ribben, en zette er vlees voor in de plaats. Dan bouwde Jahweh God een vrouw uit de rib, die Hij uit den mens had genomen, en leidde haar tot den mens.
Met de geboorte van Eva al begon het einde van het aardse paradijs. Eva kwam nog maar pas uit de zij van Adam of ze strekte de handen reeds naar een kleurrijke boom die niets anders dan een appelboom was.    

De grote cirkel wordt gevat in een rechthoek die met zijn horizontale zijden de hoogste en laagste punten van die cirkel raken. In de uitgespaarde driehoekachtige ruimtes tussen cirkel en rechthoek worden de 4 belangrijke winden afgebeeld. Ze worden gepersonifieerd en zijn naakt. Hun kracht en macht over winden worden tot 4 keer toe verbeeld:  2 keer 2 vleugels (één keer aan de schouders en een andere aan de enkels),  een soort blaasbalg waarop ze zitten en waaruit wind komt, en 2 pijpen waaruit ze wind blazen.

Vermelde rechthoek wordt omsloten door een grotere. De ruimte tussen die rechthoeken is opgevuld met cirkels en vierkanten.

Bovenaan in de uithoeken wordt nog naar het scheppingsverhaal verwezen. In 2 cirkels bevinden zich 2 rivieren:
In Eden ontsprong een rivier, die de tuin bevloeide, en verderop in vier takken splitste. (…) De tweede stroom heet de Gichon, en deze omspoelt het hele land van Koesj.
Naar de naam van de rivier tegenover Geon, zoals hij op het tapijt genoemd wordt, is het wegens de schade raden. De 2 andere rivieren zijn weer wegens schade niet afgebeeld. Ze moeten zich onderaan in de verdwenen uithoeken bevonden hebben. Hun namen weten we uit de Genesis: Pisjon, Tigris en Eufraat.

Bovenaan, boven pantokrator en geest van god, valt in een cirkel een bebaarde man op. Een opschrift laat weten dat het om de verpersoonlijking van het jaar gaat. Het jaar dat meer dan waarschijnlijk een tijdsrad vasthoudt, wordt op 2 manieren en verpersoonlijkt verbeeld. Links van het jaar vallen zomer, een oogstende man, en herfst, een druiven-plukkende man, op, rechts winter, een vrouw zich aan een vuur warmend, en lente, een spittende man. Op de vertikale banden zijn de maanden en erbij aansluitende menselijke activiteiten verbeeld: links februari, maart, april, mei en juni, en rechts juli, augustus, september en oktober. De ontbrekende maanden moeten het tapijt links en rechts onderaan samen met 2 van de 4 paradijsrivieren vervolledigd hebben. Dat maanden en dagen prominent aanwezig zijn, hangt samen met hét gevolg van de schepping: de mens die uit het paradijs verdreven is, moet zelf en niet altijd in gunstige onstandigheden in zijn levensonderhoud voorzien.

2 zaken vallen op omdat er geen links met het scheppingsverhaal zijn. Bovenaan worden Samson en Abel en in de vertikale banden links onderaan de dag van de zon, misschien symbool voor zondag, en rechts onderaan de dag van de maan, misschien symbool voor maandag, afgebeeld. Hoe ze indit werk waarvan het thema overduidelijk het scheppingsverhaal en de gevolgen ervan zijn, terechtgekomen zijn, is onduidelijk.   

Onderaan valt een doorlopend fragment op. Het doorlopende of de eenheid wordt benadrukt door het gebruik van één enkele achtergrondkleur die rood is. Verbeeld wordt het vinden van het heilige kruis in Jeruzalem door Helena, moeder van keizer Constantijn, in of rond 326. Judas en joden worden afgebeeld.

Hoe het tapijt onderaan uitgewerkt was, is niet geweten.  Zoals reeds gezegd moeten de onbrekende maanden en rivieren uit het paradijs  vertikale banden vervolledigd hebben.

Meer dan waarschijnlijk moet er onderaan net als boven een band met één cirkel (ik laat de cirkels met de ontbrekende rivieren buiten beschouwing) en 6 vierkanten afgebeeld geweest zijn zodat het werk een symmetrische en logische opbouw had. Wat? Ja, wat?

Waarom werd het "Tapís de la Creació" gemaakt? Ik zie 2 redenen.

De mensen waren ongeletterd. Door te verbeelden kon men de heilige geschriften uit het oude en het nieuwe testament visueel voorstellen en verklaren. Men moet er bij het kennismaken van Romaanse kunst van uitgaan dat die kunst kleurrijker was dan uit overblijvende Romaanse kerkjes en kloostergangen blijkt. Wie dat wil ervaren, moet maar eens een bezoek brengen aan de Romaanse afdeling van het Museu Nacional d’Art de Catalunya op Montjuïc te Barcelona en kijken naar de enorme verzameling aan muurschilderingen.

Het spreekt voor zich dat de pracht en praal van toegepaste (lees: aan het verspreiden en instandhouden van het christelijke geloof) kunst aan de christelijke kerk een zekere status en bestaansrecht verleende.

-o-o-o-o-o-o- 

Verschijningsdatum: 17 december 2011.
Uitgiftegegevens: http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604.
Extra-gegevens:
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", maakt deel uit van de kerkschat van de gotische kathedraal van Santa Maria de Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse tapijt stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor;
.de citaten uit de “Genesis” heb ik ontleend aan: DDAA. De Heilige Schrift. Vertaling uit de grondtekst met aantekeningen in opdracht van de apologetische vereniging “Petrus Canisius” ondernomen met goedkeuring van de hoogwaardige bisschoppen van Nederland. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen. 1973;
-afbeeldingen en meer informatie over het "Tapis de la Creació": http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html.

ADAM
     voorwoord



Ook hij is geboren. Nog moet lente beginnen
en er is al geen weg terug. Hij kijkt naar de tijd
en onderscheidt nachten en vlammend licht.
De grens tussen boven en onder deelt mee
dat hij gelijken benoemen moet. Sprakeloos

echter is de omwereld die moet leven doen.
Zijn zijde die geboorte draagt, wordt door pijn
beroerd. Adem komt en dwingt hem tot leven.
Ondergaan worden moet bestaan. Geboren
ben ik (om binnen afzienbare tijd te sterven).

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;

Extra-gegevens over het gedicht:
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona:
http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

Pas toen spraak kwam, begon tijd en ging ik
op zoek. Een adem die gulzig was, vond ik
en boeken die niet verklaarden wat ik weten
wou: waarom werden bijgeloof en waarheden

door leven verdoezeld? Ik wist dat ik me steeds
voor openbaringen zou hoeden moeten. Liegen
weigerde ik. Ik wilde slechts andere waarheden
verkondigen en bij elke pennentrek verwoorden

wat bepaalt. Zoek dus niet waarom ik niet kan
zalven. Spraak houdt taal gaande (Beeld echter
breekt af.): ik koester papier dat naar tijd ruikt
en weet dat de lange weg nog beginnen moet.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-bovenstaand titelloos gedicht kan beschouwd worden als een arts poëtica.

OPGANG EN ONDERGANG VAN DE BARCELONESE PATROONHEILIGE EULÁLIA

De kathedraal van Barcelona is gewijd aan Santa Eulália la Santa Creu of de heilige Eulália en het heilig Kruis. Ik heb het over de kathedraal en niet over kerken als de Gotische Santa Maria del Mar of de modernistische en onaffe Sagrada Familia van Antoni Gaudí die ten onrechte kathedraal genoemd worden. Eulália is een patroonheilige van Barcelona.

Naar Eulália op zoek gaan is niet gemakkelijk. Er zijn er immers 2: die van Mérida in Extremadura in het zuidwesten van Spanje en die van Barcelona, die eigenlijk geboren werd te Sarriá bij Barcelona.

Eulália van Mérida werd er rond 290 geboren. Toen ze 13 was, kloeg ze bij de Romeinse gouverneur de christenvervolgingen aan. Haar straf: de marteldood. Ze werd niet één enkele keer, maar verscheidene keren, tot 13 maal, één keer voor elk jaar van haar te korte leven, gefolterd. Zo werd  haar vlees met ijzeren haken van haar borsten gescheurd en werd ze met toortsen verbrand. 

Vaak is ze afgebeeld als een jonge vrouw op een brandstapel. Op de achtergrond is geregeld een duif te zien: haar ziel zou immers in de vorm van die vogel via haar mond haar stervende lichaam verlaten hebben. Soms houdt ze een ijzeren haak of tang waarmee ze gefolterd werd, of de martelaarspalm vast. Ook een lelie, een boek, een martelaarskroon, een oventje of een andreaskruis komen voor. Zij is beschermheilige van reizigers en zeelieden en wordt aangeroepen tegen dysenterie. Haar feestdag valt op 10 december.

Gebleken is dat Eulália van Mérida en die van Barcelona één en dezelfde persoon waren.

In de kathedraal is Eulália prominent aanwezig. Ze is te zien op de albasten achterkant van het koor, een werk van Bartolomé Ordóñez die onder meer het praalgraf van Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige, keizer Karel V’s ouders, in de Capilla Real te Granada, maakte. Niet alleen zij, maar ook haar leven en een aantal folteringen zijn afgebeeld: haar verschijning vóór de gouverneur, geseling, verbranding en kruisiging op het andreaskruis.

In de crypte onder het hoofdaltaar worden haar overblijfselen in een Gotische sarcofaag bewaard. De Romaanse voorloper ervan is er ook te zien. Op een gedenksteen uit 877 staat dat de resten van haar lichaam gevonden werden in de kerk van Santa María del Mar. Dat is gebeurd tijdens de heerschappij van Karel de Kale, de kleinzoon van Karel de Grote. Eulália’s lichaam werd in 878 in processie naar de kathedraal overgebracht. Dat is niet zonder problemen gebeurd.

De overbrenging gebeurde in processie en onder begeleiding van de kanunniken van de kathedraal. Er gebeurde iets vreemd. De baar begon steeds zwaarder te wegen. Nog net buiten de Romeinse wallen die de vroeg-Middeleeuwse stad omsloten en ter hoogte van de oostelijke toegangspoort, was het onmogelijk om de baar nog te dragen. Er heerste paniek tot een engel naar wie de plaats, Plaça de l’Ángel, genoemd is, verscheen. Zonder een woord te zeggen wees hij één van de kanunniken aan. Ontkennen terwijl alle ogen op hem gericht waren, had geen zin. De kanunnik haalde beentjes van een teen van de heilige te voorschijn en legde ze op de baar die plots zo licht werd dat de dragers hun tocht konden verder zetten.   

Op diverse plaatsen in de stad herinneren zaken aan Eulália. Een kapelletje in de Carrer de l’Arc de Santa Eulália waar ze naakt in een kerker opgesloten werd. Een kapelletje in de Baixada de Santa Eulália met op azulejos haar gemartelde afbeelding; een gedicht van de geestelijke Jacint Verdaguer i Santaló die zonder veel moeite met de West-Vlaamse Guido Gezelle kan vergeleken worden, verwoordt. Een monument aan het Plaça del Pedró waar ze, gekruisigd aan een x-vormig kruis, gestorven is na 12 andere martelingen overleefd te hebben. Over de plaats waar Eulália gestorven is, zijn de legendes het overigens niet eens: niet alleen het Plaça del Pedró wordt genoemd, maar ook de Pla de la Boqueria  waar wel meer terechtstellingen gebeurden, en het Plaça de l’Ángel.

In de kloostergang van de kathedraal leven 13 ganzen. Ze zouden verwijzen naar de leeftijd van Eulália toen ze stierf, en naar haar 13 folteringen. Ze zouden echter ook te maken kunnen hebben met de Romeinse oorsprong van de stad. De Mons Taber, het hoogste punt van de stad, roept herinneringen op aan het Capitool te Rome. Toen de stad in 387 vóór het begin van onze tijdrekening door Kelten aangevallen werd, hebben ganzen die ideale wachters zijn, de slapende soldaten gewekt.

In 1687 werd Eulália gedegradeerd: het patronaat over de stad werd haar ontnomen. Ze werd vervangen door de Verge of de maagd de la Mercé. Die had in dat jaar de stad immers gered van een plaag van sprinkhanen. Die degradatie was slechts tijdelijk. Toch duurde ze meer dan 180 jaren. In 1868 werd Eulália opnieuw uitgeroepen tot patroonheilige van de stad, weliswaar samen met de Verge de la Mercé. Ze kreeg echter echter nooit de aandacht die ooit haar deel was, terug.

Ze geraakte er gefrustreerd door. Daarom besloot ze om te reageren. Men zou kunnen gewagen van de eerste opstand in de vorm van een privé-initiatief van een martelaar-heilige tegen degradatie, onbegrip en zelfs ontkenning.

In 1924 werd het haar teveel. Ze is van haar sokkel gesprongen en naar het stadhuis gegaan om met burgemeester Darius Rumeu i Freixa te praten. Ze heeft het gebrek aan aandacht van de stad én van de gelovigen aangeklaagd. Rumeu beweerde dat hij er niets aan kon doen en dat hij tegen niemand iets had, zelfs niet tegen iemand die uit het zuiden kwam. Een typisch antwoord van een politicus: nietszeggend en verantwoordelijkheden ontvluchtend?

De uitspraak van Rumeu dat hij niets tegen zuiderlingen had, is op zijn minst cynisch. Ik stel vast dat voor Barcelonezen Afrika begint net onder hun stad, voor Catalanen net onder de Ebre én Catalunya, voor Madrilenen net onder Madrid en voor Andaluciërs net onder …, ja waaronder?

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: 4 maart 2011.
Uitgiftegegevens: http://historiek.net/overig/opgang-en-ondergang-van-de-barcelonese-patroonheilige-eulalia-4276.
Bijlage: Gotische sarkofaag van de heilige Eulália in de crypte van de catedral van Santa Eulália i Santa Creu te Barcelona in Barcelona.

Bijlagen:
DSCN2108.JPG (239.6 KB)   

COVA D'EN DAINA
(Romanyá de la Selva)



Geen gepolijst marmer nodig hebben
om voor altijd verdoemd te zijn.

Tevreden zijn met wat windpokken zwerfstenen
die schijnbaar nonchalant neergesmeten zijn
tussen reumatische en moegetergde kurkeiken.

Onaantastbaar en onbegrijpend wordt
hun ovalen eenheid toegedekt, weggeborgen
door raadselachtige en grauwe kilte.

Kruinen ruisen niet meer zoals taal:
te onbeholpen om te verwoorden.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens: Cova d'en Daina, de grootste dolmen met cromlech van Catalunya, ligt in Romanyá de la Selva Baix Empordá in het noordoosten van Catalunya.

AFRODITE
(Sant Mart! d'Empuries)



Het halflange golvende haar is
opgebonden (Omdat ze uit de zee
geboren werd.). Discreet. Oogschaduw
behoeft haar egale gelaat niet.
Geen sieraad tooit haar halsje.

Waarom, Praxiteles, heeft ooit
zo'n schoonheid voor jou geposeerd?
Toch droomt haar wrange mond nog
van schuimend water. Een trage traan
in de hoek van haar linkeroog.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens:
-Sant Martí d'Empúries of Emporion is gelegen dicht bij l'Escala in Alt Empordá in het noordoosten van Catalunya bevindt. Ooit bestond Empúries of Ampurias uit 3 steden: de Griekse Palaiapolis of oude stad die in 600 vóór het begin van de westerse jaartelling gesticht werd, de Griekse Neapolis of nieuwe stad van 550 vóór het begin van de westerse jaartelling tot 100 en de Romeinse stad van 200 vóór het begin van de westerse jaartelling tot 300. De palaiapolis is sinds de stichting onderbroken bewoond geweest en is dan ook de langste-bestaande stad van Catalunya;
-In het "Museu d'Arqueologia de Catalunya", afdeling "Seu d'Empuríes, kan men de site dank zij de vele resultaten van opgravingen in de 3 steden en de ermee samenhangende begraafplaatsen, beter leren kennen;
-Meer informatie: http://www.mac.cat/Seus/Empuries.

ESGLÉSIA PRERROMÁNICA
(Romanyá de la Selva)



Poedergoud is op oude stenen
gestrooid. Ook de harde grond heeft
zijn deel gehad. Slechts bladeren
op de aarde ontbreken en tooien
nog lang geen herfst. Rimpels
en bochels echter kunnen niet
weggemoffeld worden. Sporen
van gekgegeseld geloof tonen aan:
eerlijker dan opdringerige kathedralen
waren deze rustige baarmoeders.

Nu een mis en mineur uit het einde
van een leeggespoelde wereld:
kinderen stamelen gevoelloze gebeden.
Dood is triest en zonder gevolg.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens: Romanyá de la Selva ligt in Baix Empordá in het noordoosten van Catalunya.

EL PORTAL DE LA VERGE
(Peratallada)



Klimoppen muren leiden aandacht af
van de rotsige hoofdstraat. Honden
waken voor doorgroefde deuren
die textuele geheimen van vroeger
openbaren. Balkons zijn bewoond
door geraniums en gesloten luiken.

De kerk extra muros is
vergrendeld. Ganzen verraden
een verloren toerist.
 
-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens: Peratallada, een Middeleeuws en ommuurd stadje, ligt in Baix Empordá in het noordoosten van Catalunya.

CASTELL DE LA FOSCA
(Palamós)



Een vervallen hoeve boven woedende rotsen.
Aan de voet een strand. Woelend zand
tussen vingers. Een gespannen boog.
van pijnbomen. De gouden incaschijf.
Weggeroofd door spaanse opdringerigheid.
En vernietigd. Een verbrande kreet
van een kristallen kind. Een vlakte
in kogelpennen blauw. Catalaanse rust.
Ver weg een dak. Of is het een zeilboot?

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens: het Castell de la Fosca in La Fosca aan de gelijknamige baai, een gehucht van Palamós in Baix Empordá in het noordoosten van Catalunya.

DE DOOD VAN DICTATOR FRANCO, BARCELONA EN CAVA

Vele bezoekers lopen al eens verloren in Barcelona. Er verloren lopen is geen schande. Het kan elke allochtoon overkomen. De ruimte vol straten, straatjes, stegen en steegjes binnen de vroegere Middeleeuwse omwallingen is immers veel omvangrijker dan men in een doorsnee-Middeleeuwse stad tegenkomt.

Niet voor niets zegt men dat vreemdelingen, en wat zijn vooral toeristen anders, herkend worden aan hun bizarre gedrag: ze kijken steeds maar omhoog, naar gevels, torens, met bloemen versierde balkons en misschien wel de was die in volkswijken nog boven de straat te drogen gehangen wordt, en lopen te vaak en zonder zich te verontschuldigen tegen autochtonen aan.

Mijn aandacht wordt er vaak afgeleid door een vreemde steen in een gevel van de kathedraal, het symbool van een evangelist, een gebeeldhouwd hoofd, een verdwenen bordeel, dorpels van huizen, een monument voor oudstrijders, een geschilderde plaatsnaam die niet die van een plein blijkt te zijn, herinneringen aan universiteitsstudenten, een muzikaal gebouw, … of een schijnbaar doodgewoon uitstalraam. Verloren lopen doe ik in Barcelona echter niet meer.

Wel verlies ik me vaak in het Middeleeuwse deel van Barcelona. Hoewel het plan van de stad en zeker van de oude binnenstad in mijn geheugen gebrand is, ken ik de namen van alle straten en pleinen niet. Ik verlies me erg graag in de straten en straatjes van mijn Barcelona. Is het dan verwonderlijk dat ik geregeld verloren loop in het hart van mijn stad?! Had ik moeten schrijven: is het dan verwonderlijk dat ik geregeld doe alsof ik verloren loop in het hart van mijn stad?!

Wanneer ik dan toch even niet weet waar ik me exact bevind, vind ik steeds en snel mijn weg terug. Het volstaat om een straatnaam of zelfs maar een gebouw dat bij de meeste mensen niets zal oproepen, te zien, en het plan van de oude binnenstad, dat onuitwisbaar in mijn geheugen gebrand is, erbij te halen. Steeds weer kom ik dan na door een wirwar van straatjes waar ik al meer dan eens doorgelopen ben, geslenterd te hebben, terecht op een plaats die bij iedereen die iets van Barcelona afweet, wel iets betekent. Ik denk aan de kathedraal, het Plaça de Catalunya, de kerk van Sants Just i Pastor, de Generalitat, de Santa María del Mar, het minuskule kerkje van Sant Pau del Camp, het vroegere hospitaal, … en de Via Laietana.

Of de Rambla.

Vooral de Rambla die op 20 november 1975 een belangrijke rol gespeeld heeft. 20 november 1975: de dag dat Franco stierf. 20 november 1975: de dag dat Franco uiteindelijk stierf.

Francos dood op 20 november 1975 was geen toeval. Francos dood op 20 november 1975 was georchestreerd. Misschien lag het al een eeuwigheid vast dat Franco op 20 november 1975 zou sterven. Misschien lag het al sinds 20 november 1936 vast dat Franco op 20 november 1975 zou sterven.

Op 20 november 1936 immers stierf José Antonio Primo de Rivera, de oprichter van de Falange, de Spaanse fascistische partij, die samen met Franco in de fascistisch-katholieke kerk van de Valle de los Caídos of de vallei van de gevallenen begraven ligt. Franco zou exact, dag op dag 39 jaar na de dood van Primo de Rivera sterven. Van toeval kon geen sprake zijn. Van toeval kon helemaal geen sprake zijn. Alles is er aan gedaan om Franco pas op 20 november te laten doodgaan.

De dokters konden meer dan 30 jaar geleden al veel. De laatste overwinning van het franquisme? In de roman “De val van Madrid”, die zich op 19 november 1975 afspeelt, schrijft Rafael Chirbes dat één van zijn hoofdpersonages

altijd uit eerste hand wist wat er gebeurde in het Pardo en in het Hospital de la Paz. Zijn vriend had hem verzekerd dat ze Franco niet nog eens achtenveertig uur in leven zouden kunnen houden; hij lag schijnbaar nog steeds met slangetjes aan een apparaat, wat er enkel toe diende de artsen een list te verschaffen om niet echt te hoeven liegen wanneer ze de journalisten rapporten voorlazen waarin werd bevestigd dat de Caudillo nog in leven was. In het laatste communiqué dat het medisch team de vorige dag had uitgebracht, hadden ze nauwelijks meer durven zeggen dan dat hij in leven was, en hadden ze het broze begrip ‘tekenen van leven’ voor zijn toestand gebruikt. 

Het is duidelijk dat Francos dood een purrhos-overwinning was. Het was uiteraard toeval dat Franco 39 jaar na Primo de Rivera doodging. En toch! 39 jaar na de dood van Primo de Rivera die op een onduidelijke of complexe wijze mee aan de basis lag van een oorlog die volgens Franco in 1939 eindigde, maar in werkelijkheid tot het jaar van Francos dood en misschien zelfs nog langer, duurde. Spelen van een morbide spelletje met jaartallen?!

Op 20 november 1975 vernamen Madrilenen en Spanjaarden, Barcelonezen en Catalanen en Europeanen en andere wereldburgers Francos dood. Democraten waren tevreden. Fascisten en andere antidemocraten van wie het lot gelijk stond met een goede levensstandaard die volledig aan Franco te wijten was, weenden en waren bang.

Barcelonezen kwamen de straat op. De Rambla en de zijstraten vulden zich met feestvierders. De Guardia Civil, de Gestapo van het franquisme, liet zich niet zien. Het feest ging dagen door. Er werd cava, de goddelijke schuimwijn uit Catalunya, gedronken. Men werd dronken en nuchter en weer dronken. Men sprak Catalaans. Men zong Catalaans. Men dacht Catalaans. De taal die Franco verboden had en voorgoed wou doen vergeten, werd niet langer enkel maar binnenshuis gebruikt. En toen de cava op was, greep men maar naar champagne die voor Catalanen slechts surrogaat voor cava is. Slechts toen de cava op was, greep men naar champagne, de drank uit een land dat geweigerd had om Catalunya en de Spaanse republiek wapens om zich tegen de fascisten die de wettelijk gekozen regering met alle mogelijke ondemocratische middelen en steun van Hitler en Mussolini bevochten, te geven of te verkopen.

Cava is de enige wijn in Spanje die niet aan een streek gebonden is. Deze schuimwijn is volgens de método tradicional of méthode champenoise gemaakt. Men vindt hem in tal van CCOO, afkorting voor van Comunidades Autónomas, vergelijkbaar met de vreemde combinatie van gemeenschap en gewest zoals Vlaanderen die toepast: in Catalunya, maar ook in Aragón, Castilla y Léon, Extremadura, la Rioja en Navarra.

Geloof toch maar dat cava een Catalaanse wijn is: meer dan 90 % wordt er immers gemaakt. Hoewel vooral de Penedésstreek ten zuidwesten van Barcelona met Sant Sadurní d’Anoia als centrum cavas levert, wordt de wijn ook gemaakt in Alella, Ampurdán-Costa Brava, Conca de Barberá, Costers del Segre en Tarragona. Al deze streken hebben een DO, Denominació d’Origen of oorsprongsbenaming, niet echter voor cava.

Ook cava heeft die zogenaamde oorsprongsbenaming, hoewel hij zoals reeds geschreven niet in een welbepaalde streek gemaakt wordt; zelfs druiven uit andere streken dan waar de cava gemaakt wordt, mogen erin gebruikt worden. DO betekent dat het maken van de wijn van dichtbij gevolgd wordt door een consejo regulador of soort van controlehoudende en bijsturende overheid die bestaat uit vertegenwoordigers van het ministerie van landbouw, wijnbouwers, wijnmakers en handelaars. De consejo regulador bakent het gebied van een DO af en ziet onder meer toe op het gebruik van soorten druiven, maximale opbrengst per hectare en alcoholgehalte. Macabeu, paralleda en xarel.lo, 3 Catalaanse druiven, worden bij voorkeur én uit traditie in de Catalaanse cavas verwerkt.
Macabeu draagt bij tot de fruitigheid. Parellada zorgt voor finesse. Xarel.lo die de grootste invloed heeft, is verantwoordelijk voor kleur, structuur, alcoholpercentage en zuurtegraad.

Er zijn soorten cavas. Ze worden ingedeeld volgens rijpingsduur die ook bij de indeling van wijnen uit andere streken een rol speelt, en zoetheid. De duur van rijpheid zorgt voor crianza, reserva of gran reserva. De laatste heeft het langst gerijpt: minimum 2 jaar op fles en minimum 3 jaar op vat. Al die tijd blijven de flessen bij de wijnmaker. De zoetheid wordt bepaald door toevoeging van suiker. Er zijn 7 soorten waarvan 3 het best in de markt liggen: brut nature zonder suiker, extra brut met niet meer dan 6 gram suiker per liter en brut met 6 tot 15 gram suiker per liter. Daarnaast zijn er ook nog, en het suikergehalte gaat in stijgende lijn, extra sec, sec, semisec en dolç met meer dan 50 gram suiker per liter. 

Zopas hoorde ik bij het zappen een Vlaamse kok die zich met fierheid, of is het hoogheidswaanzin, chef-kok durft te noemen, cava roemen als de beste schuimwijn. Beseft hij niet dat ook champagne schuimwijn is?! Champagne is immers slechts een streekbenaming. Hij beweerde dat cava een Spaanse wijn is. Cava is een Catalaanse wijn! Tot daar toe. Dat kokje echter dat prat gaat op zijn kennis van eten en erbij horende drank, had het over cava die men als kawa moet uitspreken; hij had het echter over kaavaa en viel dan ook door de mand.

Arme Vlaamse koks die de ingrediënten die ze gebruiken, nog niet correct kunnen uitspreken. Arm Vlaanderen!

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: 27 april 2011.
Uitgiftegegevens: hhttp://historiek.net/overig/de-dood-van-dictator-franco-barcelona-en-cava-4530.
Extra-gegevens:
-het citaat is ontleend aan: CHIRBES, Rafael. De val van Madrid. Menken Kasander & Wigman Uitgevers, Leiden. 2003. ISBN 90 74622 43 7;
-meer informatie over "el consell regulador del cava" of het officiële orgaan dat toezicht houdt over de productie van cava: http://www.crcava.es.

RETRAT DE DONA
     Francesc Vayreda (1888-1929)



Zondag en hoogmis. De jeugdige associé
van haar man is gekomen.
Cru heeft ze erna een laatste keer gezegd
en zijn eerstverwekte beleden. Ver weg
kraaide een haan. Angstig is hij weg-
gelopen. Of verstoord en bedrogen?
Een hoek van het tapijt verraadt nog.

In de wandgrote spiegel schikt ze
haar kapsel. Vocht parelt speels nog
op de binnenkant van melkwitte dijen.
Uitgerokken buikspieren herinneren
zeven maanden. Scherpe tepels genieten
na. Toch is heimwee al opgeborgen.

Roze of ivoorkleurig: welke jurk
zou haar man vertederen? N' importe,
dat hij zijn zoon zal krijgen, telt.

Weer zal ze op de rambla flaneren
een gerespecteerde en begeerde vrouw
zijn: haar offer is eindelijk volbracht.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens:
-Het gedicht vormt een tweeluik met "El café Vila de Girona", elders op het blog;
-Francesc Vayreda i Casabò  werd geboren te Olot in Garrotxa in 1888 en stierf te Olot in Garroxta in 1929;. Hij was een noucentistsich schilder uit het noorden van Catalunya;  
-"Retrat de Dona" uit bevindt zich in het "Museu d'Art" te Girona. Girona is de hoofdstad in de gelijknamige Catalaanse provincie in het noordoosten van Cataluna;
-Afbeelding van het schilderij op http://www.museuart.com: achtereenvolgens klikken op "catalá", "la col.lecció", "espres. cronológica" en "segle XX", zakken in de tekst via rechts onder de tekst en klikken op "Francesc Vayreda".

EL CAFÉ VILA DE GIRONA
     Jaume Pons i Martí (1855-1931)



20 januari 1877. Pyreneeënwind
jaagt over de plaça del Vi. Burgers
met toverhoeden en militairen spelen
en converseren. Een eenzaat droomt
een andere volle pint en raadt.

Aan de ronde tafel zitten heren
met baarden en snorren Catalaan
te zijn. Het immense schaakbord
beroert hen niet. Toverballen zijn
uit hun gezichtsveld verbannen:
vooruit kijken ze en hebberig. Eén
leest beursberichten en voorspellingen.

Een officier in rode broek verstoort
het grijze evenwicht. Autochtonen
genieten zijn voorkeur zeker niet.

Een oudere lijkbidder rookt een sigaar
en denkt aan zijn te jonge echtgenote
die erg ziek in haar boudoir rust.

Spiegels verruimen het café. Bedrieglijk.

Toch blijft een vrije plaats over
voor een telaatkomer. Tiens, hij was
niet in de hoogmis! Een verloren stoel
vinden zal voor de ober niet moeilijk zijn.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens:
-Het gedicht vormt een tweeluik met "Retrat de dona", elders op het blog;
-Jaume Pons i Martí. werd geboren te Grácia (Barcelona) in Barcelona in 1855 en stierf te Girona in Girona in 1931. Hij was een neoclassicistisch-romantisch schilder uit Catalunya; 
-"El Café Vila de Girona" uit 1877 bevindt zich in het "Museu d'Art" te Girona. Girona is de hoofdstad in de gelijknamige Catalaanse provincie in het noordoosten van Cataluna;
-Afbeelding van het schilderij op http://www.museuart.com: achtereenvolgens klikken op "catalá", "la col.lecció", "espres. cronológica" en "segle XIX", zakken in de tekst via rechts onder de tekst en klikken op "Jaume Pons i Martí".