EL CREADOR



Vals is de tijd die zich altijd maar herhaalt, her-
schrijft. Anders is de dichter die het gemakkelijk
vindt om van rust en stilstand te houden. Ík ben
dichter, maar wil niet langer gedichten schrijven
wanneer de klok de wijzers tikkend en gaande

houdt. Eindelijk is het nodig om het manuscript
van mijn verboden evangelie te verduurzamen.
Woord ben ik immers en openbaring. Waarom is
het dan moeilijk om míjn poëzie die mijn bestaan
rechtvaardigt, zonder schroom te bewonderen?

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;

Extra-gegevens over het gedicht:
-het Catalaanse "El creador" betekent de schepper;
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona:Girona:
http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
 http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

GIRONA [1]
     ríu Onyar



Dit is de stad van het vertragen van de geschiedenis. Ik daal
trappen af zonder geleefdheden te herbeleven. Dood schop
ik een krantenprop vol oud nieuws: van mijn geboorte raakt
het nabestaan me niet. Vader is nooit meer. Wat iemand

aan een moeder heeft, is raadsel. Eb en vloed, haar en zijn:
water dat ademen geluidloos meevoert, wordt niet gehoord.
Zelfs karpers die momenten met kringen omlijnen, worden
genegeerd: de loop der tijden bepaalt slechts andere levens.

o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht: "riu Onyar", de ondertitel, verwijst naar de plaats die aanleiding was tot het schrijven van het gedicht.

DE SPAANSE CONQUISTA EN RECONQUISTA 711-1492 - LUC CORLUY

Met “De Spaanse conquista en reconquista 711-1492" heeft Corluy een boek geschreven over een periode van “8 eeuwen moeizaam samenleven tussen christenen, moslims en joden”, zoals de ondertitel het verwoordt.

Corluy heeft vooral aandacht voor de geschiedenis van de verovering van het Iberische schiereiland door de moren zoals moslims in Spanje genoemd worden, en de herovering door de christelijke, Middeleeuwse rijkjes. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het enige en sobere illustratiemateriaal algemene en detailkaarten zijn. 

Geregeld echter maakt Corluy in bijlagen boeiende zijsprongetjes. Hij besteedt onder meer aandacht aan de Romeinse heirbanen zonder dewelke de moren Iberië niet zo snel zouden bezet kunnen hebben, het schitterende Córdoba, de herontdekking van het verloren gewaande Griekse culturele erfgoed met aandacht voor Alexandrië en Athene, de karakters van de Katholieke Koningen Isabel en Fernando die model stond van “Il Principe” van Machiavelli, en de kerkhervormingen op het schiereiland.

De conquista of verovering van het Iberische schiereiland door de moren ging vanaf het begin gepaard met een interne politieke en vooral fysieke strijd tussen islamieten: berbers uit Noord-Afrika en mensen vanop het Arabische schiereiland. Die strijd onder moren heeft uiteindelijk tot ondergang van het morenrijk hoewel morenrijkjes beter op zijn plaats is, gekend als al-Andalus, geleid.

Andalucia is afgeleid van al-Andalus. De betekenis is onzeker. Het zou een Arabische verbastering van “Wandaluz” of Vandalen die ooit op het schiereiland huisgehouden hebben, kunnen zijn of een vervorming van het Visigotische “Landa-hlauts” wat verwijst naar de verdeling van het land na het vertrek van de Romeinen.

Vaak wordt beweerd dat er gedurende bijna 800 jaren een onafhankelijk islamrijk bestaan heeft in al-Andalus. Van zo’n rijk was slechts sprake van  929 tot 1029 onder het kalifaat en de facto, maar niet de iure van 756 tot 929 onder het emiraat. 929 is een belangrijke datum: dat jaar besluit Abd al-Rahman, afstammeling van de door de Abasiden bijna volledig uitgemoorde geslacht van de Omajjadenkaliefen van Bagdad, om zichzelf tot kalief uit te roepen.

In 1029 was het gedaan met het kalifaat dat nooit voor eenheid in al-Andalus heeft kunnen zorgen. Er komen tal van taifa-rijkjes, kleine en grote onafhankelijke moorse gebieden zoals Zaragoza met zijn wondermooie Aljaferiapaleis, Lleida, Tortosa met zijn Zuda of morenvesting, Toledo, Valéncia, Almería, Ronda, … die allen poogden om hun rijk te vergroten en door die onderlinge twisten de christenrijkjes uit het noorden de kans gaven om zelf hun rijkjes uit te breiden.

De Almoraviden die heersten van 1086 tot 1146 vanuit Noord-Afrika en berbers uit de Sahara waren, maakten van de gelegenheid gebruik om al-Andalus te veroveren tot ze op hun beurt door de Almohaden die van 1146 tot 1199 ook al vanuit Noord-Afrika heersten en berbers uit de Maghreb waren, verjaagd werden. Daarna ging het snel bergaf met de moorse heerschappij. Halverwege de dertiende eeuw was het Iberische schiereiland met uitzondering van het Nasridische rijk van Granada heroverd. Het zou nog duren tot 1492 vooraleer Boabdil zoals de christenen Mohammed XII noemden, zich overgaf.

De reconquista of herovering van het schiereiland begon in 722, nauwelijks 11 jaren na de inval van de moren, in het Asturische Covadonga in het noordoosten van Iberië en zou bijna 8 eeuwen duren. Oorspronkelijk richtte die strijd zich vooral toe op het stichten en uitbreiden van eigen rijkjes. Dit ging gepaard met een strijd van christenen tegen christenen die maar al te vaak een beroep deden op moorse hulp. De rol die Rodriguez Díaz de Vivar, beter gekend als  El Cid, Sayyid voor de moren, erbij gespeeld heeft en die vaak naar verraad tegenover christenen rook, kan niet verwaarloosd worden en heeft geleid tot één van de hoogtepunten in de Castiliaanse literatuur.

Het is dan ook duidelijk dat de reconquista niet als een grote kruistocht kan beschouwd worden. Noem de periode tot het begin van de twaalfde eeuw maar één lange burgeroorlog tussen christelijke staatjes. Met de verovering van Jeruzalem in 1099 was een verandering merkbaar: meer een meer kwam er een gezamenlijke strijd van christenen die toch nog geregeld hun onderlinge ruzies op gewelddadige wijze beslechtten, tegen moren.

2 grote blokken wierpen zich als leiders in de strijd tegen de moren op: Catalunya, later Catalunya-Aragón, en Castilië. De heersers van die landen waren naar het voorbeeld van Santiago de Compostela, die patroonheilige van Spanje zou worden, matamoros of morendoders.      

Rond de helft van de dertiende eeuw viel de reconquista stil. Het zou duren tot het huwelijk van Isabel van Castilla en Fernando van Aragón vooraleer de ultieme fase de verovering van het laatste morenkoninkrijkjen dat van Granada, dat opviel door interne onrust en onlusten en afrekeningen binnen de heersende familie, zou ingezet worden. In die periode werd ook de wreedste onder de inquisities ingevoerd, niet de christelijke, maar de Spaanse die zelfs naar de Nederlanden zou uitgevoerd worden. De Katholieke Koningen gingen zonder veel probleem over lijken.

Met de val van Granada zat de taak van die koningen er niet op. Ze besloten om de joden te verplichten om zich te bekeren of het schiereiland met achterlating van hun bezittingen te verlaten. Het zou nog duren tot het begin van de zeventiende eeuw en Filips III vooraleer ook de moren die meer dan eens in opstand gekomen waren, uit Spanje moesten vertrekken.

Één zaak moet duidelijk zijn. Conquista, noch reconquista waren een strijd van christenen tegen moren. Integendeel zelfs, landen met expansiedrang zochten overal hulp die ze wanneer die niet langer bruikbaar was, lieten vallen. Zo gebeurde het voor dat christenen én moren als bondgenoten tegen christenen of moren vochten. Zo kwam het voor dat landen gerust gelaten werden in ruil voor een jaarlijkse belasting die enorme proporties kon aannemen.

Spijtig genoeg zijn een aantal schoonheidsfoutjes in het boek geslopen. Zinsbouw en spelling lopen al eens mis. Bij het schrijven van eigennamen worden de Spaanse klemtoontekens niet overgenomen wat dan ook tot verkeerde uitspraak van die namen leidt. Over Jaume I is de schrijver niet secuur: hij noemt hem Jaime, beweert dat hij in 1213 geboren is terwijl hij in 1207 moet zijn en laat hem niet over Catalunya regeren terwijl hij het daar van 1213 tot 1276 voor het zeggen heeft gehad. Voor Catalunya laat hij de graaf-koningen van 1162 tot 1277 onvermeld en vermeld hij ten onrechte dat Pere II er reeds van 1240 aan de macht kwam waar het 1277 moet zijn. Op een kaart duidt hij aan dat de moorse Banu Marin of Mariniden het rond 1484 op de Balearen voor het zeggen hadden terwijl de eilandengroep sinds de dertiende eeuw deel uitmaakte van Catalunya.  

Toch mogen die foutjes niet tot gevolgd hebben dat dit boek niet zou gelezen worden.

Een grote verdienste van Corluy is dat hij voor het eerst in een allesomvattend werk, voor zover dat mogelijk is, komaf maakt met het fabeltje van de moorse verovering en de erop volgende christelijke herovering als 2 bijna op zich staande fenomenen. Het vraagt wel enige moeite om te volgen omdat een aantal begrippen voor de westerling of niet-Spanjaard vreemd overkomen: moren (Spaanse benaming voor moslims; afkomstig van Mauretania, de naam van de Romeinse gebieden in Afrika), muwallads (islamiet-geworden christenen), mudejaren (moren in christelijk gebied tijdens de reconquista), mozaraben (christenen in moors gebied tijdens de reconquista), moriscos of morisken (moren na de val van Granada), conversos of marranen (gedoopte joden), vali’s (gouverneurs), emir (iemand die regeerde in naam van de kalief) en kalief of opvolger van Mohammed, die oorspronkelijk in Bagdad zetelde.

Een andere grote en misschien zelfs belangrijkere verdienste is dat Corluy komaf maakt met de legende van religieuze tolerantie van de 3 grote monotheïstische godsdiensten, christendom, islam en jodendom, meer zelfs van convivencia of harmonisch samenleven. In het beste geval kon er sprake zijn van, en ik citeer Corluy,
een weliswaar conflictueuze samenleving (convivencia conflictiva). Ieder van de drie gemeenschappen zag zich gedurende acht eeuwen gedwongen om samen te leven met de twee andere die zij hartstochtelijk haatte en wilde uitroeien.
Graag wil ik een niet onbelangrijke nuance aanbrengen. Maak van 3 gemeenschappen die elkaar naar het leven stonden maar 2: de joden zijn immers steeds aan christenen en moren ondergeschikt geweest.

-o-o-o-o-o-
 

Luc Corluy. De Spaanse conquista en reconquista 711-1492. Davidsfonds, Leuven. 2011. ISBN 978 90 5826 772 6.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: 1 december 2011.

Uitgiftegegevens: http://historiek.net/overige-boeken/de-spaanse-conquista-en-reconquista-711-1492-luc-colruy-5521.

ESTIU



En de mens. Hij wil niet ontkennen dat zomer
een seizoen is waarin hij leven kan. Toch wordt
hij belaagd door warmte: hij weet dat het zout
van zijn lichaam de grond snel onvruchtbaar
maken zal. Woorden zullen sleur doorbreken

en mettertijd tot wonden uitzetten. Hij beseft
dat dit een jaargetijde is waarin hij overleven
kan. Om gedateerde tijd die zich niet binden
laat, te laten doorgaan, trekt hij zich discreet
en verbaasd in een deurportaal terug. Hij leeft.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;

Extra-gegevens over het gedicht:
-het Catalaanse "Estiu" betekent zomer;
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona:Girona:
http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
 http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

OOIT
     el Carrer de la Força



Rondom deinen gebouwen uit en in de grond verzonken
rijpen als truffels oudere geschiedenissen. Gevels die zich
bijna raken, grijpen naar steedse lucht. Geen schim dwaalt
door straten om façades te verven. Slechts een bedelares

flankeert als kariatide gotische toegangen. Niet grijpgraag
en gewoonte is haar uitgestrekte hand. Een meisje speelt
hinkstap. Heden stoot ze voor zich uit. Met mondjesmaat
en genoegzaam vindt ze stiltes en stilstanden van tijden.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.
Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"el Carrer de la Força", de ondertitel, verwijst naar de plaats die aanleiding was tot het schrijven van het gedicht;
-"el Carrer de la Força" is de straat die de vroegere Romeins-Middeleeuwse stad van noord naar zuid doorkruist;
-"el Carrer de la Força" betekent letterlijk straat van de versterking of versterkte stad;
-"el Carrer de la Força" vindt haar oorsprong in de Romeinse heirbaan die de staad doorkruiste;
-"el Carrer de la Força" is de straat waar ooit rijke families woonden. De meeste van die Middeleeuwse huizen zijn in Gotische of Renaissancistische stijl aangepast;
-er "rijpen als truffels oudere geschiedenissen". Een spadesteek is 'voldoende' om resten van een rijk verleden boven te halen;
-"Niet grijpgraag / en gewoonte is haar uitgestrekte hand." De bedelaars die er lopen, blijven een zekere trots en eergevoel behouden.

STEENHOUWER
     el claustre de la Catedral



Terwijl duiven stenen van tijd aten, hakte een steenhouwer
onbepaalde tijdloosheid en wijndragers. Halverwege bleef
de zon hangen. Water wilde voor en na. Uit stenen hak ik
niet: de vage verwantschap met beeldhouwers die leven

vertragen, kan ik niet ontkennen. Toch wil ik op mijn graf
geen beeld. Ik wil geen graf! Van zelfgeschreven bundels
wil ik stof en as elders en voor eeuwig achterlaten. Verdriet
en onbegrip is. Ter sprake komt spraak, tijd en openbaring.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-de catedral de Santa Maria is overwegend Gotisch en werd gebouwd in de dertiende, veertiende en vijftiende eeuw:  de overbrugging van het schip is de breedste uit de Gotiek. De Torre de Carlomagno of de toren van Karel de Grote tussen klooster en kerk maakte deel uit van de Romaanse kerk die in 1038 ingewijd werd. De kloostergang is uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. De Barokke voorgevel werd gebouwd in het laatste kwart van de zeventiende en de eerste helft van de achttiende eeuw.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"el claustre de la Catedral",de ondertitel, verwijst naar de plaats die aanleiding was tot het schrijven van het gedicht;
-"een steenhouwer" en "wijndragers" die wijn in vaten aanvoerden voor de bouwers, zijn afgebeeld op zuilen en pilaren van de Romaanse kloostergang;
-"Van zelfgeschreven bundels / wil ik stof en as elders en voor eeuwig achterlaten.": ik zou willen dat na mijn dood een deel van mijn as in de kloostergang verstrooid wordt.

PRIMAVERA



En de mens. Een te lage zon verblindt hem.
Achtergebleven zaden van vorig jaar kiemen
terwijl een koude en vochtige grond ontwaakt,
moeizaam en krachtig. Met de dag die verder
telt, gaat hij geen strijd aan. Hij maakt gebruik

van woorden en ongedateerde brieven. Hij
weet dat hij de nutteloze feiten van het leven
slechts uit boeken kent; het stoort hem niet.
De tijd dat taal zich krachtig openbaren zal,
lijkt dichterbij en bindend. Hij begint te leven.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht:
-het Catalaanse "Primavera" betekent Catalaans lente;
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona: http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

PRENTKAART [1]
     la Plaça de la Catedral



Ik stoot het halflege glas om. Onleesbaar worden de zinnen
die ik nog niet begrijpen kan: tussen de bladen van een boek
loopt een verhaal weg. In spiegels observeren mannen. Kalm
zegt een stem er geen aandacht aan te besteden. In spiegels

staren mannen naar gisteren en verloren dagen die ik vatten
wil in woorden die niet meer zijn dan uit ooit weggerukt. Hier
zal ik misschien geen dubbele naam meer dragen moeten.
Toch lijkt verbannen van tijd nog steeds onmogelijk te zijn.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-de catedral de Santa Maria is overwegend Gotisch en werd gebouwd in de dertiende, veertiende en vijftiende eeuw:  de overbrugging van het schip is de breedste uit de Gotiek. De Torre de Carlomagno of de toren van Karel de Grote tussen klooster en kerk maakte deel uit van de Romaanse kerk die in 1038 ingewijd werd. De kloostergang is uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. De Barokke voorgevel werd gebouwd in het laatste kwart van de zeventiende en de eerste helft van de achttiende eeuw.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"la plaça de la Catedral", de ondertitel, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-"la Plaça de la Catedral" is het plein aan de voet van de trap die naar de toegang van de Gotische catedral de Santa Maria leidt;
-"Hier / zal ik misschien geen dubbele naam meer dragen moeten." Ik ben geboren als HenrI, maar word sinds mijn geboorte Rik genoemd: dit stelt problemen bij het invullen en aanvragen van officiële documenten. In Catalunya is alles veel eenvoudiger. Ik heb geen officiële documenten nodig. Ik stel me voor als Enric, niet, nooit als Enrique, en word ook zo aangesproken.
-meer informatie: http://www.monestirs.cat/monst/girones/gi11mari.htm.

WAAROM WORDEN IN SPANJE MISDADEN TEGEN DE MENSHEID ONBESTRAFT GELATEN (DEEL 2)? 

15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, overtuigd franquist of aanhanger van dictator en massamoordenaar Franco en dan ook fascist 'par excellence' die onder Franco minister geweest is.
15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, oprichter van de Alianza Popular, erfgenaam van de Falange en de Movimiento en dus het extreem-rechtste en franquistsiche 'erfgoed' en haar opvolger de Partido Popular.
15 januari 2012: te Madrid sterft Manuel Fraga Iribarne, die nooit het franquisme en de misdaden van Franco afgezworen heeft.

4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, geboren te Santiago de Compostela op 27 maart 1955, eerste minister van Spanje en 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, neemt deel aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en betuigt zo zijn posthume steun aan fascist Fraga.
4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, eerste minister van Spanje en 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, die deelneemt  aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en zo zijn posthume steun aan fascist Fraga betuigt, heeft nooit de misdaden van het franquisme veroordeeld.
4 februari 2012: Mariano Rajoy Brey, 'hooggeëerd' lid van de Partido Popular, die deelneemt  aan een samenkomst ter herdenking van de dood van Manuel Fraga en zo zijn posthume steun aan fascist Fraga betuigt, geeft als voorzitter aan Europa te kennen dat het franquisme in Spanje niet dood is, maar meer zelfs duidelijke banden heeft met de Spaanse regering.

Baltasar Garzón Real verschijnt voor het “Audiencia Nacional” omdat hij het aangedurfd heeft om een onderzoek te willen doen naar de misdaden van Franco en zijn fascistische bendeleden.
Baltasar Garzón Real heeft het aangedurfd om het totalitaire 'denken' van Franco te verstoren en in vraag te stellen.
Baltasar Garzón Real verschijnt voor "Audiencia General", waarin een meerderheid van rechts en extreem-rechts zetels en dat de steun van de Partido Popular dat Spanje 'bestuurt', heeft. Uiteraard zal Rajoy, eerste minister van Spanje, inspelen op de scheiding tussen staat en rechtspraak. 

De verschijning van Baltasar Garzón Real voor de "Audiencia General" is een belediging door Spanje van recht en geschiedenis en de slachtoffers en familie van al dan niet overleden slachtoffers van de Franco-daden tegen de mensheid.
De verschijning van Baltasar Garzón Real voor de "Audiencia General" is een belediging door Spanje van de rechten van de mens.

-o-o-o-

Op 6 februari 2012 van 6.50 tot 7.50 opnieuw, net als op  2 februari 2012, geprobeerd om http://www.mcu.es/archivos/MC/CDMH/index.htm van het "Centro Documental de la Memoria Histórica" te raadplegen. Ik geraakte weer niet binnen. Ik kreeg opnieuw "Error"-melding met daaronder opnieuw volgende tekst: "Ha ocurrido un error al intentar ejecutar la aplicación, inténtelo de nuevo dentro de unos minutos". Blijkbaar kunnen "unos minutos" of enkele minuten erg lang duren!
Is het toeval dat dat "Centro Documental de la Memoria Histórica" afhangt van het "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte", "Secretaría de Estado de Cultura"?! Ik denk het niet. Andere gegevensbanken van "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte" kan ik zonder enig probleem raadplegen.
Is het toeval dat de Partido Popular opnieuw aan de macht is?!
Dit moet ik meer dan zomaar blijven volgen.

-o-o-o-o-o-

Meer informatie:
 -"Ley de la Memoria Histórica" of de wettekst: http://www.boe.es/aeboe/consultas/bases_datos/doc.php?id=BOE-A-2007-22296;
-actiegroep: www.memoriahistorica.org.
-archief van de Guerra Civil: http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo_de_la_Guerra_Civil.

MOORDENAARS
     el portal de Sobreportes



Er schuilt geen gevaar in het binnenschrijden van de stad
langs de Romeinse poort. Wie achterom kijkt echter, weet
dat erdoor weggaan definitief kan zijn. Vanuit een nis staart
een veelkleurige maagd die een Goede Dood voorspiegelt,

maar ze beseft niet dat de schelp van Afrodites geboorte
die zij stal, ongevoeliger laat. Ze belooft uitgestelde tijd,
misleidt. Ook ik kijk, grinnik: ik ben geboren om te sterven
binnen afzienbare tijd. Slechts oud worden maakt banger.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk.

Extra-gegevens over het gedicht:
-el portal de Sobreportes is de noordelijke toegang tot de stad, niet ver van de Gotische catedral de Santa Maria en de Romaans-Gotische iglesia van Sant Feliu.
Extra-gegevens over het onderwerp:
-"el portal de Sobreportes", de ondertitel, of de poort van Sobreportes, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-langs el portal de Sobreportes werden "MOORDENAARS" de stad uitgebracht om op Montjuic terechtgesteld te worden;
-de Romeinse poort": el portal de Sobreportes is Romeins van oorsprong;
-"een veelkleurige maagd die een Goede Dood voorspiegelt": boven el portal de Sobreportes prijkt een madonna met kind in een nis. Ze 'wenst' de terdoodveroordeelden een goede dood toe;
"de schelp van Afrodites geboorte": de madonna met kind staat in een nis in de vorm van een schelp die me heeft doen denken aan Sandro Bottichelli's "De Geboorte van Venus" uit 1483 of vroeger, dat zich bevindt in de Galleria degli Uffizi te Firenze in Italië. Alessandro Filipepi, beter gekend als Bottichelli, werd rond 1445 te Firenze waar hij in 1510 stierf, geboren. Hij was een schilder uit de Renaissance.

BADER 
     els banys Árabs



Als wereldvreemde zonnewijzer fungeert de dubbele koepel
die zich in de lucht boort. Een toorts die vage herinneringen
aan Moorse modellen brandend houdt, en geborgenheden
tegen evolutie en bescherming tegen dwalingen probeert

te bieden, lijkt hij: toch is er geen weg terug. Door gangen
die de tijd denken te overleven, glijd ik rustelozer. Ik wil nog
slechts afgezonderd van een vage wereld leven. Stoppen
bij de water dat nooit eeuwigheid gegeven heeft, doe ik niet.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.
Extra-gegevens:

-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-de banys Árabs liggen buiten de vroegere Middeleeuwse muren, niet ver van de Gotische catedral de Santa Maria en de Romaanse iglesia de Sant Pere de Galligants waar het Museu d'Arqueologia de Catalunya, afdeling Girona, gevestigd is;
-de naam van de banys Árabs is misleidend. De baden hebben niets met Arabische baden of moren te maken;
-de banys Árabs zijn op het einde van de twaalfde eeuw in Romaanse stijl gebouwd;
-meer informatie: http://www.banysarabs.org/0_0/index_content.html.

Extra-gegevens over het gedicht:
-"Els banys Árabs", de ondertitel, deelt mee welke plaats aan de oorsprong van het schrijven van het gedicht ligt;
-vage herinneringen / aan Moorse modellen": de baden zijn lang na het vertek rond 800 van de moren uit Girona gebouwd.

WAAROM WORDEN IN SPANJE MISDADEN TEGEN DE MENSHEID ONBESTRAFT GELATEN (DEEL 1)? 



Baltasar Garzón Real, die op 26 oktober 1955 te Jaén geboren werd, studeerde rechten aan de universiteit van Salamanca.

Als lid van de “Audiencia Nacional” deed hij onderzoek naar de activiteiten van GAL, een terroristische organisatie. Een voormalige minister en hoge regeringsfunctionarissen werden veroordeeld. Hij vroeg toen Pinochet in Groot-Brittannië verbleef, om zijn uitlevering. Reden: marteling en moord van Spaanse burgers tijdens de dictatuur van diezelfde Pinochet. Het verzoek werd niet ingewilligd. Hij vroeg aan de Raad van Europa om de immuniteit van Berlusconi op te heffen. Reden: belastingsfraude, valsheid in geschrifte en het bezit van meer dan 25 % van de aandelen van Telecinco, wat door de Spaanse wet verboden is. Het verzoek werd niet ingevolgd. Hij vorderde een internationaal arrestatiebevel uit tegen Osama bin Laden. Reden: een deel van de voorbereiding van de WTC-aanslag te New York werd in Spanje voorbereid. Hij was betrokken bij verschillende zaken tegen de ETA, de afscheidingsgroep uit Euskara of Baskenland, die in Spanje als separatisten en niet als independisten beschouwd worden. Hij leidde het onderzoek in de zaak-Gürtel. Reden: corruptie van politici en hoge ambtenaren.

Op 28 oktober 2007 werd de "Ley de la Memoria Histórica" door de Cortes of het parlement aangenomen. Bedoeling was om de republikeinse en dus democratische slachtoffers van de zogenaamde Guerra Civil die geen burgeroorlog, maar een staatsgreep door het Spaanse leger met steun van extreem-rechtse partijen, de kerk, de adel, de grootgrondbezitters en de rijke burgerij was, eindelijk genoegdoening te geven.

Garzón wilde van de gelegenheid gebruik maken om weliswaar overleden leden van het fascistische, dictatoriale en moorddadige Franco-regime te beschuldigen en 19 graven van Franco-slachtoffers te openen.

Hij opende een dossier tegen 35 aangeklaagden: Miguel Cabanellas Ferrer, Andrés Saliquet Zumeta, Miguel Ponte Manso de Zúñiga, Emilio Mola Vidal, Fidel Dávila Arrondo, Federico Montamer Canet, Fernando Moreno Calderón, Francisco Moreno Calderón, Germán Gil y Yuste, Luiz Orgaz Yoldi, Gonzalo Queipo de Llano y Sierra, Francisco Gómez-Jordana y Souza, Francisco Fermoso Blanco, Luis Valdés Cabanillas, Francisco de Asis Serrat i Bonastre, José Cortés Lopez, Severiano Martínez Anido, Tomás Domínguez Arévalo, Raimundo Fernández-Cuesta y Merelo, Valentín Galarza Morante, Estaban Bilbao y Eguía, José Arrese y Magra, Juan Yagüe Blanco, Salvador Moreno Fernández, Agustín Muñoz Grandes, José Enrique Varela Iglesia, Juan Vigón Suerodíaz, Blas Pérez González, Carlos Asencio Cabanillas, Eduardo Aúnos Pérez, Eduardo González Gallarza en Federico Regalado Rodríguez.

Ik tel na en kom maar tot 32. Ik ben begot de dictator zelf en zijn familie vergeten: Federico Franco Bahamonte of de dictator, Nicolás Franco Bahamonte of de broer en Ramón Serrano Súñer of de schoonbroer.

5 van hen hebben Franco en het franquisme zelfs overleefd: Raimundo Fernández-Cuesta y Merelo, José Arrese y Magra, Blas Pérez González, Nicolás Franco Bahamonte en Ramón Serrano Súñer.

De “Audiencia General” verwierp de aanklacht tegen vroegere leden van het Franco-regime omdat die in strijd zou zijn met de algemene amnestie verleend tijdens de Transición. De Transición was de periode van franquisme naar democratie of de periode van 1975 tot en met 1977. Garzón liet zijn klacht dan ook op november 2008 vallen. Het openen van massagraven liet hij over aan lokale rechtbanken. Sindsdien zijn verschillende massagraven geopend. Op 20 november 2009 werd het vermoedelijke graf van dichter Federico García Lorca, één van de grote dichters van de twintigste eeuw, niet alleen in Spanje, maar in de hele wereld, zonder resultaat geopend.

Rechts vergaf Garzóns pogingen om meer dan 30 jaar na de dood van Franco op 20 november 1975 het franquisme alsnog aan te klagen, niet. “Manos Limpias”, wat cynisch genoeg “Propere handen” betekent, beschuldigde Garzón ervan om zijn gezag misbruikt te hebben om officiële documenten van het Franco-regime vast te krijgen. Hoewel Garzón ontkende, werd hij in mei 2010 op basis van de klachten van “Manos Limpias” en nieuwe beschuldigingen door rechtse politici en rechters door de “Audiencia Nacional” voorlopig geschorst als onderzoeksrechter. Reden: verdenking van ambtsmisbruik.

Van wie zijn de klachten uitgegaan? Van zeer rechts en extreem-rechts als “Manos Limpias”, politici en rechters, ooit benoemd door de Partido Popular, erfgenaam van de Falange of het franquisme, opgevolgd door de Movimiento, opgevolgd door de Alianza Popular. Links had gelijk door te stellen dat zeer rechts en extreem-rechts nog steeds proberen om de misdaden van Franco en zijn handlangers niet alleen onbeoordeeld en onbestraft te laten, maar zelfs voorgoed in de doofpot te stoppen.

Garzón moet zich verdedigen. Moeilijk kan dat niet zijn. Zijn onderzoeksdaad was geen politieke daad, gewoon maar omdat Garzón op het ogenblik van de aanklacht geen politiek ambt bekleedde. De amnestie na de dood van Franco verleend aan zijn fascistische bendeleden, is in strijd met internationale  wetten die stipuleren dat misdaden tegen de mensheid, en wat zijn die van Franco en zijn medeplichtigen anders, niet, nooit verjaren.

Garzón moet en zal vrijgesproken worden. Daarna zal Spanje de kans krijgen om eindelijk, bijna 40 jaar na de dood van Franco, een democratie te worden. Eindelijk? Inderdaad, eindelijk, gewoon maar omdat Spanje geen democratie is. Één voorbeeld maar, maar een uitgebreid: Juan Carlos, koning:

-opgevoed door Franco;

-door Franco aangeduid als zijn opvolger;

-vervanger als staatshoofd van Franco tijdens zijn ziektes;

-enkele dagen na Francos dood werd hij koning van Spanje door te zweren op de wetten van de Falange en de Movimiento en de bijbel;

-veelvuldige bezoeken aan het graf van Franco in de Valle de los Caídos;

-nooit heeft hij in woord of daad het franquisme veroordeeld.

-o-o-o-

Toen ik op 2 februari tussen 10.00 en 10.45 probeerde om http://www.mcu.es/archivos/MC/CDMH/index.htm van het "Centro Documental de la Memoria Histórica" te raadplegen, geraakte ik niet binnen. Ik kreeg "Error"-melding met daaronder volgende tekst: "Ha ocurrido un error al intentar ejecutar la aplicación, inténtelo de nuevo dentro de unos minutos".
Is het toeval dat dat "Centro Documental de la Memoria Histórica" afhangt van het "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte", "Secretaría de Estado de Cultura"?! Ik denk het niet. Andere gegevensbanken van "Gobierno de España", "Ministro de Educación Cultura y Deporte" kan ik zonder enig probleem raadplegen.
Is het toeval dat de Partido Popular opnieuw aan de macht is?!
Dit moet ik blijven volgen.

-o-o-o-o-o-

Meer informatie:
 -"Ley de la Memoria Histórica" of de wettekst: http://www.boe.es/aeboe/consultas/bases_datos/doc.php?id=BOE-A-2007-22296;
-actiegroep: www.memoriahistorica.org.
-archief van de Guerra Civil: http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo_de_la_Guerra_Civil.

HET "TAPÍS DE LA CREACIÓ" OF HET SCHEPPINGSVERHAAL VAN GIRONA 

In het Museu Capitular van de Santa Maria-kathedraal van Girona in het noorden van Catalunya bewaart men het grootste deel van de kerkschat. Één van de belangrijkste stukken is het “Tapís de la Creació” of tapijt van de schepping.

Het wollen tapijt meet 3,65 meter bij 4,70 meter. Het dateert uit de elfde of twaalfde eeuw. Er wordt van uitgegaan dat het steeds tot de kerkschat behoord heeft. Naar het gebruik ervan heeft men echter het raden al wordt er al eens geopperd dat het ooit als baldakijn boven het hoofdaltaar hing. De naam van de kunstenaar is niet geweten.

Het tapijt moet door de eeuwen heen nochtans intensief gebruikt geweest zijn: de onderste en rechtse stroken zijn immers slechts gedeeltelijk bewaard gebleven terwijl wat bewaard is, sporen van schade laat zien.

Ondanks de beschadigingen is het niet moeilijk om de thematieken te achterhalen. Hoofdthema is het scheppingsverhaal zoals het in de “Genesis” of het eerste boek uit het oude testament beschreven is. Neventhema’s hebben aandacht voor Andere religieuze motieven, winden en het jaar.

De stijl is Romaans én naïef-realistisch. De afbeeldingen worden in het Latijn becommentarieerd voor zover dat voor de toenmalige christen die zijn testamenten beter dan de huidige mens kende én kon lezen, nodig was. Meestal worden spaarzame woorden gebruikt; tot 2 keer toe worden volledige fragmenten uit de “Genesis” aaangehaald.

Christus staat centraal met een aureool rond zijn hoofd. Het lijkt wel alsof hij wat voorafgaat, in beelden vertelt. Hij prijkt in een cirkel, niet in de typische mandorla, die in de rand volgende zinnen bevat:
God sprak: Daar zij licht. En er was licht. (Gen., I, 3).
Hij is afgebeeld zoals dat in de Romaanse kunst de gewoonte was, als een pantokrator of heerser over alles die met de rechterhand zegent terwijl de linkerhand het open boek met het woord gods vasthoudt.

Vreemd is dat hij geen baard heeft. Is dat vreemd? Is de vroeg-christelijke kunst werd Christus zeer vaak als goede herder met een lam op de schouders afgebeeld. In de absis van de kerk van Sant Feliu of de heilige Felix, niet ver van vermeld museum, zijn maar liefst 8 Romeinse sarkofagen ingewerkt. Één van de 6 christelijke, gedateerd rond 310, geeft Christus als baardloze Bon Pastor of goede herder weer. Is er sprake van beïnvloeding?!

Vermelde cirkel wordt gevat in een grotere die in 8 delen die het scheppingsverhaal vertellen, verdeeld is. De de rand van de grote cirkel bevat volgende zinnen:
In het begin schiep God hemel en aarde (Gen. I, 3), de zee en alles wat erin leeft, wat niet letterlijk in de Genesis staat, En God zag dat alles, wat Hij gemaakt had, zeer goed was. (Gen. I, 31).

De bovenste helft bestaat uit 5 delen. Het centrale fragment stelt de geest van god in de vorm van een duif met aureool voor:
Maar de aarde was nog ongeordend en leeg; over de wereldzee heerste duisternis, en Gods Geest zweefde over de wateren.
Hij wordt geflankeerd door 2 gevleugelde engelen die symbool zijn voor licht en duisternis:
Nu, op de eerste dag, scheidde God het licht van de duisternis; het licht noemde Hij dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Zo werd het avond en morgen: de eerste dag.
Links en rechts van de engelen zien we het vervolg van gods werk:
God maakte het uitspansel, en scheidde het water onder het uitspansel van het water daarboven; het uitspansel noemde God hemel, het samengevloeide water noemde Hij zee.

De onderste helft bestaat uit 3 delen. Het centrale fragment beeldt het volgende uit:
Laat het water krioelen van levend gewemel, en over de aarde de vogels vliegen langs het hemelgewelf.
En god ging verder met de schepping:
hij schiep den mens als zijn beeld, Als het beeld van God schiep Hij hem.
Rechts van bovenstaand fragment benoemt Adam dieren. Links bevindt Adam zich in een idyllisch landschap vol bloemen en bomen.
Daarom plaatste Jahweh God den mens in de tuin van Eden, om die te bewerken en te bewaken. Omdat het niet goed is voor den mens, dat hij alleen blijft, 
schiep hij iemand om hem bij te staan: terwijl hij sliep, nam Hij een van zijn ribben, en zette er vlees voor in de plaats. Dan bouwde Jahweh God een vrouw uit de rib, die Hij uit den mens had genomen, en leidde haar tot den mens.
Met de geboorte van Eva al begon het einde van het aardse paradijs. Eva kwam nog maar pas uit de zij van Adam of ze strekte de handen reeds naar een kleurrijke boom die niets anders dan een appelboom was.    

De grote cirkel wordt gevat in een rechthoek die met zijn horizontale zijden de hoogste en laagste punten van die cirkel raken. In de uitgespaarde driehoekachtige ruimtes tussen cirkel en rechthoek worden de 4 belangrijke winden afgebeeld. Ze worden gepersonifieerd en zijn naakt. Hun kracht en macht over winden worden tot 4 keer toe verbeeld:  2 keer 2 vleugels (één keer aan de schouders en een andere aan de enkels),  een soort blaasbalg waarop ze zitten en waaruit wind komt, en 2 pijpen waaruit ze wind blazen.

Vermelde rechthoek wordt omsloten door een grotere. De ruimte tussen die rechthoeken is opgevuld met cirkels en vierkanten.

Bovenaan in de uithoeken wordt nog naar het scheppingsverhaal verwezen. In 2 cirkels bevinden zich 2 rivieren:
In Eden ontsprong een rivier, die de tuin bevloeide, en verderop in vier takken splitste. (…) De tweede stroom heet de Gichon, en deze omspoelt het hele land van Koesj.
Naar de naam van de rivier tegenover Geon, zoals hij op het tapijt genoemd wordt, is het wegens de schade raden. De 2 andere rivieren zijn weer wegens schade niet afgebeeld. Ze moeten zich onderaan in de verdwenen uithoeken bevonden hebben. Hun namen weten we uit de Genesis: Pisjon, Tigris en Eufraat.

Bovenaan, boven pantokrator en geest van god, valt in een cirkel een bebaarde man op. Een opschrift laat weten dat het om de verpersoonlijking van het jaar gaat. Het jaar dat meer dan waarschijnlijk een tijdsrad vasthoudt, wordt op 2 manieren en verpersoonlijkt verbeeld. Links van het jaar vallen zomer, een oogstende man, en herfst, een druiven-plukkende man, op, rechts winter, een vrouw zich aan een vuur warmend, en lente, een spittende man. Op de vertikale banden zijn de maanden en erbij aansluitende menselijke activiteiten verbeeld: links februari, maart, april, mei en juni, en rechts juli, augustus, september en oktober. De ontbrekende maanden moeten het tapijt links en rechts onderaan samen met 2 van de 4 paradijsrivieren vervolledigd hebben. Dat maanden en dagen prominent aanwezig zijn, hangt samen met hét gevolg van de schepping: de mens die uit het paradijs verdreven is, moet zelf en niet altijd in gunstige onstandigheden in zijn levensonderhoud voorzien.

2 zaken vallen op omdat er geen links met het scheppingsverhaal zijn. Bovenaan worden Samson en Abel en in de vertikale banden links onderaan de dag van de zon, misschien symbool voor zondag, en rechts onderaan de dag van de maan, misschien symbool voor maandag, afgebeeld. Hoe ze indit werk waarvan het thema overduidelijk het scheppingsverhaal en de gevolgen ervan zijn, terechtgekomen zijn, is onduidelijk.   

Onderaan valt een doorlopend fragment op. Het doorlopende of de eenheid wordt benadrukt door het gebruik van één enkele achtergrondkleur die rood is. Verbeeld wordt het vinden van het heilige kruis in Jeruzalem door Helena, moeder van keizer Constantijn, in of rond 326. Judas en joden worden afgebeeld.

Hoe het tapijt onderaan uitgewerkt was, is niet geweten.  Zoals reeds gezegd moeten de onbrekende maanden en rivieren uit het paradijs  vertikale banden vervolledigd hebben.

Meer dan waarschijnlijk moet er onderaan net als boven een band met één cirkel (ik laat de cirkels met de ontbrekende rivieren buiten beschouwing) en 6 vierkanten afgebeeld geweest zijn zodat het werk een symmetrische en logische opbouw had. Wat? Ja, wat?

Waarom werd het "Tapís de la Creació" gemaakt? Ik zie 2 redenen.

De mensen waren ongeletterd. Door te verbeelden kon men de heilige geschriften uit het oude en het nieuwe testament visueel voorstellen en verklaren. Men moet er bij het kennismaken van Romaanse kunst van uitgaan dat die kunst kleurrijker was dan uit overblijvende Romaanse kerkjes en kloostergangen blijkt. Wie dat wil ervaren, moet maar eens een bezoek brengen aan de Romaanse afdeling van het Museu Nacional d’Art de Catalunya op Montjuïc te Barcelona en kijken naar de enorme verzameling aan muurschilderingen.

Het spreekt voor zich dat de pracht en praal van toegepaste (lees: aan het verspreiden en instandhouden van het christelijke geloof) kunst aan de christelijke kerk een zekere status en bestaansrecht verleende.

-o-o-o-o-o-o- 

Verschijningsdatum: 17 december 2011.
Uitgiftegegevens: http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604.
Extra-gegevens:
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", maakt deel uit van de kerkschat van de gotische kathedraal van Santa Maria de Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse tapijt stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor;
.de citaten uit de “Genesis” heb ik ontleend aan: DDAA. De Heilige Schrift. Vertaling uit de grondtekst met aantekeningen in opdracht van de apologetische vereniging “Petrus Canisius” ondernomen met goedkeuring van de hoogwaardige bisschoppen van Nederland. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen. 1973;
-afbeeldingen en meer informatie over het "Tapis de la Creació": http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html.

ADAM
     voorwoord



Ook hij is geboren. Nog moet lente beginnen
en er is al geen weg terug. Hij kijkt naar de tijd
en onderscheidt nachten en vlammend licht.
De grens tussen boven en onder deelt mee
dat hij gelijken benoemen moet. Sprakeloos

echter is de omwereld die moet leven doen.
Zijn zijde die geboorte draagt, wordt door pijn
beroerd. Adem komt en dwingt hem tot leven.
Ondergaan worden moet bestaan. Geboren
ben ik (om binnen afzienbare tijd te sterven).

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;

Extra-gegevens over het gedicht:
-het gedicht verwijst naar scènes uit het "Tapís de la Creació", het "Tapijt van de Schepping", dat deel uitmaakt van de kerkschat van de gotische kathedraal van Girona. Het elfde/twaalfde eeuwse "Tapís de la Creació" stelt de schepping, de winden, de maanden, de seizoenen en het jaar, mythologische voorstellingen, de rivieren van Eden en het vinden van het kruis door Helena van Constantinopel voor. Meer informatie over het "Tapis de la Creació" in de catedral de Santa Maria te Girona:
http://blog.seniorennet.be/lliure/archief.php?ID=1084171, http://historiek.net/overig/el-tapis-de-la-creacio-of-het-scheppingsverhaal-van-girona-5604 en http://www.catedraldegirona.org/visita/cat/tresor/tapis/index.html;
-het gedicht kan beschouwd worden als een ars poetica.

Pas toen spraak kwam, begon tijd en ging ik
op zoek. Een adem die gulzig was, vond ik
en boeken die niet verklaarden wat ik weten
wou: waarom werden bijgeloof en waarheden

door leven verdoezeld? Ik wist dat ik me steeds
voor openbaringen zou hoeden moeten. Liegen
weigerde ik. Ik wilde slechts andere waarheden
verkondigen en bij elke pennentrek verwoorden

wat bepaalt. Zoek dus niet waarom ik niet kan
zalven. Spraak houdt taal gaande (Beeld echter
breekt af.): ik koester papier dat naar tijd ruikt
en weet dat de lange weg nog beginnen moet.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: vroege herfst 2000.

Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. Gebruik maken van woorden en ongedateerde brieven. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 2006.

Extra-gegevens:
-alle gedichten uit de bundel, geschreven van september tot en met november 1998, hebben op een of andere wijze, Girona, hoofdstad van de provincie Girona, in het noordoosten van Catalunya als onderwerp;
-Girona waarvan de omgeving reeds in de prehistorie bewoond werd, is in de eerste eeuw vóór het begin van westerse tijdrekening gesticht door de Romeinen na wie de Visigoten en de Moren er zich vestigden. Girona was tijdens de Middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Groot-Catalaanse rijk;
-bovenstaand titelloos gedicht kan beschouwd worden als een arts poëtica.

OPGANG EN ONDERGANG VAN DE BARCELONESE PATROONHEILIGE EULÁLIA

De kathedraal van Barcelona is gewijd aan Santa Eulália la Santa Creu of de heilige Eulália en het heilig Kruis. Ik heb het over de kathedraal en niet over kerken als de Gotische Santa Maria del Mar of de modernistische en onaffe Sagrada Familia van Antoni Gaudí die ten onrechte kathedraal genoemd worden. Eulália is een patroonheilige van Barcelona.

Naar Eulália op zoek gaan is niet gemakkelijk. Er zijn er immers 2: die van Mérida in Extremadura in het zuidwesten van Spanje en die van Barcelona, die eigenlijk geboren werd te Sarriá bij Barcelona.

Eulália van Mérida werd er rond 290 geboren. Toen ze 13 was, kloeg ze bij de Romeinse gouverneur de christenvervolgingen aan. Haar straf: de marteldood. Ze werd niet één enkele keer, maar verscheidene keren, tot 13 maal, één keer voor elk jaar van haar te korte leven, gefolterd. Zo werd  haar vlees met ijzeren haken van haar borsten gescheurd en werd ze met toortsen verbrand. 

Vaak is ze afgebeeld als een jonge vrouw op een brandstapel. Op de achtergrond is geregeld een duif te zien: haar ziel zou immers in de vorm van die vogel via haar mond haar stervende lichaam verlaten hebben. Soms houdt ze een ijzeren haak of tang waarmee ze gefolterd werd, of de martelaarspalm vast. Ook een lelie, een boek, een martelaarskroon, een oventje of een andreaskruis komen voor. Zij is beschermheilige van reizigers en zeelieden en wordt aangeroepen tegen dysenterie. Haar feestdag valt op 10 december.

Gebleken is dat Eulália van Mérida en die van Barcelona één en dezelfde persoon waren.

In de kathedraal is Eulália prominent aanwezig. Ze is te zien op de albasten achterkant van het koor, een werk van Bartolomé Ordóñez die onder meer het praalgraf van Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige, keizer Karel V’s ouders, in de Capilla Real te Granada, maakte. Niet alleen zij, maar ook haar leven en een aantal folteringen zijn afgebeeld: haar verschijning vóór de gouverneur, geseling, verbranding en kruisiging op het andreaskruis.

In de crypte onder het hoofdaltaar worden haar overblijfselen in een Gotische sarcofaag bewaard. De Romaanse voorloper ervan is er ook te zien. Op een gedenksteen uit 877 staat dat de resten van haar lichaam gevonden werden in de kerk van Santa María del Mar. Dat is gebeurd tijdens de heerschappij van Karel de Kale, de kleinzoon van Karel de Grote. Eulália’s lichaam werd in 878 in processie naar de kathedraal overgebracht. Dat is niet zonder problemen gebeurd.

De overbrenging gebeurde in processie en onder begeleiding van de kanunniken van de kathedraal. Er gebeurde iets vreemd. De baar begon steeds zwaarder te wegen. Nog net buiten de Romeinse wallen die de vroeg-Middeleeuwse stad omsloten en ter hoogte van de oostelijke toegangspoort, was het onmogelijk om de baar nog te dragen. Er heerste paniek tot een engel naar wie de plaats, Plaça de l’Ángel, genoemd is, verscheen. Zonder een woord te zeggen wees hij één van de kanunniken aan. Ontkennen terwijl alle ogen op hem gericht waren, had geen zin. De kanunnik haalde beentjes van een teen van de heilige te voorschijn en legde ze op de baar die plots zo licht werd dat de dragers hun tocht konden verder zetten.   

Op diverse plaatsen in de stad herinneren zaken aan Eulália. Een kapelletje in de Carrer de l’Arc de Santa Eulália waar ze naakt in een kerker opgesloten werd. Een kapelletje in de Baixada de Santa Eulália met op azulejos haar gemartelde afbeelding; een gedicht van de geestelijke Jacint Verdaguer i Santaló die zonder veel moeite met de West-Vlaamse Guido Gezelle kan vergeleken worden, verwoordt. Een monument aan het Plaça del Pedró waar ze, gekruisigd aan een x-vormig kruis, gestorven is na 12 andere martelingen overleefd te hebben. Over de plaats waar Eulália gestorven is, zijn de legendes het overigens niet eens: niet alleen het Plaça del Pedró wordt genoemd, maar ook de Pla de la Boqueria  waar wel meer terechtstellingen gebeurden, en het Plaça de l’Ángel.

In de kloostergang van de kathedraal leven 13 ganzen. Ze zouden verwijzen naar de leeftijd van Eulália toen ze stierf, en naar haar 13 folteringen. Ze zouden echter ook te maken kunnen hebben met de Romeinse oorsprong van de stad. De Mons Taber, het hoogste punt van de stad, roept herinneringen op aan het Capitool te Rome. Toen de stad in 387 vóór het begin van onze tijdrekening door Kelten aangevallen werd, hebben ganzen die ideale wachters zijn, de slapende soldaten gewekt.

In 1687 werd Eulália gedegradeerd: het patronaat over de stad werd haar ontnomen. Ze werd vervangen door de Verge of de maagd de la Mercé. Die had in dat jaar de stad immers gered van een plaag van sprinkhanen. Die degradatie was slechts tijdelijk. Toch duurde ze meer dan 180 jaren. In 1868 werd Eulália opnieuw uitgeroepen tot patroonheilige van de stad, weliswaar samen met de Verge de la Mercé. Ze kreeg echter echter nooit de aandacht die ooit haar deel was, terug.

Ze geraakte er gefrustreerd door. Daarom besloot ze om te reageren. Men zou kunnen gewagen van de eerste opstand in de vorm van een privé-initiatief van een martelaar-heilige tegen degradatie, onbegrip en zelfs ontkenning.

In 1924 werd het haar teveel. Ze is van haar sokkel gesprongen en naar het stadhuis gegaan om met burgemeester Darius Rumeu i Freixa te praten. Ze heeft het gebrek aan aandacht van de stad én van de gelovigen aangeklaagd. Rumeu beweerde dat hij er niets aan kon doen en dat hij tegen niemand iets had, zelfs niet tegen iemand die uit het zuiden kwam. Een typisch antwoord van een politicus: nietszeggend en verantwoordelijkheden ontvluchtend?

De uitspraak van Rumeu dat hij niets tegen zuiderlingen had, is op zijn minst cynisch. Ik stel vast dat voor Barcelonezen Afrika begint net onder hun stad, voor Catalanen net onder de Ebre én Catalunya, voor Madrilenen net onder Madrid en voor Andaluciërs net onder …, ja waaronder?

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: 4 maart 2011.
Uitgiftegegevens: http://historiek.net/overig/opgang-en-ondergang-van-de-barcelonese-patroonheilige-eulalia-4276.
Bijlage: Gotische sarkofaag van de heilige Eulália in de crypte van de catedral van Santa Eulália i Santa Creu te Barcelona in Barcelona.

Bijlagen:
DSCN2108.JPG (239.6 KB)   

COVA D'EN DAINA
(Romanyá de la Selva)



Geen gepolijst marmer nodig hebben
om voor altijd verdoemd te zijn.

Tevreden zijn met wat windpokken zwerfstenen
die schijnbaar nonchalant neergesmeten zijn
tussen reumatische en moegetergde kurkeiken.

Onaantastbaar en onbegrijpend wordt
hun ovalen eenheid toegedekt, weggeborgen
door raadselachtige en grauwe kilte.

Kruinen ruisen niet meer zoals taal:
te onbeholpen om te verwoorden.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens: Cova d'en Daina, de grootste dolmen met cromlech van Catalunya, ligt in Romanyá de la Selva Baix Empordá in het noordoosten van Catalunya.

AFRODITE
(Sant Mart! d'Empuries)



Het halflange golvende haar is
opgebonden (Omdat ze uit de zee
geboren werd.). Discreet. Oogschaduw
behoeft haar egale gelaat niet.
Geen sieraad tooit haar halsje.

Waarom, Praxiteles, heeft ooit
zo'n schoonheid voor jou geposeerd?
Toch droomt haar wrange mond nog
van schuimend water. Een trage traan
in de hoek van haar linkeroog.

-o-o-o-o-o-

Verschijningsdatum: juni 1996.
Uitgiftegegevens: WOUTERS, Rik. "Het woord herhalen" en "Wat stilte genoemd wordt" [dubbeldichtbundel]. Casita de la soledad-stichting, Ruisbroek. 1996.
Extra-gegevens:
-Sant Martí d'Empúries of Emporion is gelegen dicht bij l'Escala in Alt Empordá in het noordoosten van Catalunya bevindt. Ooit bestond Empúries of Ampurias uit 3 steden: de Griekse Palaiapolis of oude stad die in 600 vóór het begin van de westerse jaartelling gesticht werd, de Griekse Neapolis of nieuwe stad van 550 vóór het begin van de westerse jaartelling tot 100 en de Romeinse stad van 200 vóór het begin van de westerse jaartelling tot 300. De palaiapolis is sinds de stichting onderbroken bewoond geweest en is dan ook de langste-bestaande stad van Catalunya;
-In het "Museu d'Arqueologia de Catalunya", afdeling "Seu d'Empuríes, kan men de site dank zij de vele resultaten van opgravingen in de 3 steden en de ermee samenhangende begraafplaatsen, beter leren kennen;
-Meer informatie: http://www.mac.cat/Seus/Empuries.