heel veel Catalunya of Catalonië (en wat minder Spanje of España)
Catalunya en Barcelona zien en sterven, steeds weer een beetje meer
16-06-2012
SANFERMINES TE IRUÑEA, PAMPLONA VOOR DE CULTUURBARBAREN (1) [cultureel erfgoed]
SANFERMINES TE IRUÑEA, PAMPLONA VOOR DE CULTUURBARBAREN (1)
Op woensdag 11 en donderdag 12 juli 2012 publiceerde Het Nieuwsblad reportages over de encierro of stierenloop van de Sanfermines te Iruñea (Pamplona). De bijdragen stonden vol elementaire fouten en onwaarheden, zeg maar leugens. Ik stuurde dan ook lezersbrieven naar de krant hoewel ik uit ervaring weet dat kritiek op een journalist en dus de krant maar zeer zelden, bijna nooit dus wordt opgenomen. Mijn mail van 11 juli heb ik spijtig genoeg gewist. Ik druk hieronder dan ook het grootste deel van mijn mail van 12 juli die de inhoud van mijn eerste mail herneemt en aanvult, op. Gisteren en vandaag 'onderhoudt' journalist Koen Baumers HN-lezers over de encierro of stierenloop van de Sanfermines te Pamplona. Het gaat spijtig genoeg om tendentieuze en dus erg subjectieve reportages die bol staan van de fouten. Het begin al met de titel: "onze man rent voor zijn leven in Pamplona": 100 Sanfermines x 8 encierros of stierenlopen per jaar x enkele duizenden deelnemers per dag gedeeld door 16 doden: te verwaarlozen. En het gaat verder. Gebruik van Pamplona in plaats voor Iruñea en dus ontkenning van het recht van de Basken op zelfbeschikking. Tientallen dode stieren tijdens de encierros terwijl ze in werkelijkheid afgeslacht worden tijdens corridas of stierengevechten. Naast 6 toros bravos of stieren zouden er 11 mansos (dieren die een bel dragen) die cabestros of ossen zijn, meelopen: de journalist moet hoogdringend zijn lager onderwijs overdoen omdat hij niet kan tellen. Een foto afdrukken van een stier die over lopers springt terwijl het om een os (te herkennen aan bel en fysieke bouw) gaat: herexamen biologie en bezoek aan de oogarts dringen zich op. Het zonder te argumenteren hebben over het "meest contoversiële volksfeest ter wereld". De aandacht toespitsen op nevenverschijnselen: "een nachtje sangria drinken en over elkaar "gooien" (nooit carnaval of voetbalwedstrijd bijgewoond?!); "woekerprijzen" voor "balkons" (nooit de F1 van Monaco bijgewoond?!) , "prijzen" die "verdubbelen" (zoals tijdens tal van festiviteiten), ... Geen aandacht besteden aan de talrijke culturele activeiteiten die in de rand plaatsvinden. Het ergste? Ik heb vergeefs gezocht naar informatie over het ontstaan van de Sanfermines. Paste het niet in de opdracht die meer dan waarschijnlijk luidde: sensatie zoeken, provoceren en het feest afbreken?! Haal de journalist daar weg: hij is er niet op zijn plaats. Het spreekt voor zich dat ik ervan uitga dat deze lezersbrief niet geplaatst wordt. Ik heb al meer dan eens moeten vaststellen dat HN zich ergens op getrapt voelt wanneer het over de fouten van hun journalisten en dus haar fouten gaat. O ja, ik supporter steeds voor de stier en heb een petitie voor het afschaffen van de corridas ondertekend. Ik ben er bijna zeker van dat de journalist van dienst mijn raad om zijn lager onderwijs te overdoen zou kunnen aanvallen. Daarom dit. In HN van 11 juli geeft hij de nationaliteiten van de deelnemers weer. Het totale aantal deelnemers staat, pure wiskunde of rekenkunde, voor 100 %. Wat blijkt echter: de journalist beweert: 56 + 20 + 15 + 8 + 4 = 100 %. Ikzelf kom tot 103 %. Wie kan hier niet tellen?!
Sla er voor het gevarieerde programma http://programa.sanferminonline.net/#9 maar eens op na.
Zeker en vast te volgen.
15-06-2012
KAREL V EN WETTELIJKE KINDEREN [geschiedenis]
KAREL V EN WETTELIJKE KINDEREN
Karel V was, zoals zijn Bourgondische en Trastámarese voorouders, onder meer bekend voor zijn bastaarden. Vast staat dat hij er 5 verwekt heeft. 2 van hen heeft hij erkend.
Karel moest echter ook en vooral denken aan zijn opvolging. Daarom trouwde hij met zijn nicht Isabel van Portugal. Ze waren van 1526 tot haar dood in 1539 getrouwd. Met Isabel haar hij 3 kinderen die hem overleefd hebben: -Felipe, de latere Felipe of Filips II, geboren op 21 mei 1527; -Maria, geboren op 21 juni 1528; -Juana, geboren op 24 juni 1535. -Met Isabel had hij ook 2 kinderen die al snel na de geboorte stierven: -Fernando, geboren op 23 november 1529, stierf na enkele maanden; -Juan, geboren op 19 oktober 1537, stierf na enkele dagen. Het lijkt er sterk op dat Karel Isabel en het huwelijk als baarmoeder beschouwde. Lees maar: -Felipe werd 10 maanden na het huwelijk op 26 maart 1526 te Sevilla geboren; -Maria werd 13 maanden na de geboorte van Felipe geboren; -Juana werd 12 maanden na een abortus geboren; -Fernando werd 17 maanden na Maria geboren; -Juan werd 10 maanden na Karels terugkeer van een buitenlandse reis geboren.
Het is niet bij deze 5 kinderen gebleven. Isabel heeft 2 abortos gehad. Het Castiliaanse aborto kan zowel abortus als miskraam betekenen: niets wijst erop dat er 1 of 2 keer abortus zou gepleegd zijn. De eerste misval gebeurde op 29 juni 1534, 14 maanden na Karels terugkeer van een buitenlandse reis. De tweede misval vond plaats op 1 mei 1539, 9 maanden na Karels terugkeer van een buitenlandse reis.
Isabel die op 24 oktober 1503 te Lisboa geboren is en op 1 mei 1539 te Toledo gestorven is, werd niet ouder dan 35 jaar. Inderdaad, ze stierf op 1 mei 1535. De oorzaak: haar tweede misval na de geboorte van 5 kinderen van wie er 3 (over)levensvatbaar gebleken zijn. Ken men stellen dat Isabels dood te wijten is aan Karels voortplantingsdrang? Ik zou het niet weten. Vast staat dat haar dood er kwam na 7 zwangerschappen in iets meer dan 13 jaar, 157 maanden om juist te zijn. 7 zwangerschappen in een mensenleven wordt vandaag als veel, zeer veel beschouwd. 157 maanden en 7 zwangerschappen: 1 zwangerschap per 22,5 maanden: veel tijd om te recupereren was er niet. Isabel mag dan nog van 'geluk' spreken dat Karel als eens in het buitenland op zijn lappen ging en ze van sexuele rust kon genieten: 157 maanden waarvan Karel maar liefst tijdens 77 maanden in het buitenland verbleef. Dit betekent dat Karel slechts 80 maanden de kans heeft gehad om Isabel zwanger te maken: 7 zwangerschappen op amper 80 maanden of 1 zwangerschap per 11,5 maanden. Ik heb geschreven dat Karel tijdens zijn huwelijk 77 maanden in het buitenland verbleven heeft. Onder buitenland bedoel de bezittingen van Karel die niet op het Iberische schiereiland lagen. Hoewel dagen, weken, maanden was hij niet onderweg in Iberië zonder dat Isabel bij hem was?! Kan men stellen dat Isabels dood te wijten is aan een zekere lichamelijke zwakheid? Rekening houdende met de 7 zwangerschappen lijkt me dit twijfelachtig. Daar komt nog bij dat Isabel tijdens Karels afwezigheden 'Spanje' en haar Amerikaanse bezittingen bestuurde. Kan men stellen dat Isabels dood te wijten is aan een gebrek aan medische kennis en het niet-bestaan van gynaecologen? Zeker niet onwaarschijnlijk.
Karel heeft tijdens zijn leven voor ten minste 12 zwangerschappen gezorgd. Er waren 2 misvallen. 2 kinderen stierven binnen de enkele maanden na de geboorte. Hield Karel van zijn kinderen? 2 bastaarden werden erkend. 3 bastaarden genoten van financiële steun en een goede opvoeding. Niets laat vermoeden dat Karel zijn wettelijke kinderen niet graag zag en niet goed behandelde. Meer zelfs, Karel heeft zelfs steeds met liefde over de miskramen die hij als doodgeboren kinderen beschouwde, geschreven. Bij de eerste miskraam had hij het over su quarto hijo. Dit moet vertaald worden als vierde kind, te weten, 2 jongens en 2 meisjes. Bij de tweede miskraam had hij het over su quinto hijo. Dit zou moeten vertaald worden als vijfde kind wat echter niet kan kloppen. Indien Karel het heeft over resultaten van 7 zwangerschappen zou hij het moeten gehad hebben over su septimo hijo of zevende kind of 5 jongens en 2 meisjes. Quinto hijo moet dan ook vertaald worden als zijn vijfde zoon.
Castiliaans is een moeilijk taal. Een korte les: 1 jongen + 1 jongen + 1 jongen = een aantal jongens of hijos; 1 meisje + 1 meisje = een aantal meisjes of hijas; 1 meisje + 1 jongen + 1 jongen + 1 meisje = een aantal kinderen of hijos; 1 jongen + ontelbare meisjes = hijos of kinderen: kortom, zelfs maar 1 mannelijk iets in een opsomming van mannelijke en vrouwelijke dingen maakt het meervoud steeds mannelijk. Is Castiliaans een machotaal? Velen denken van wel. Is Nederlands een machotaal? Nee. Toch doen we in het Nederlands juist hetzelfde als in het Castiliaans, mannelijk later voorgoed op vrouwelijk: de Katholieke Koningen of los Reyes Católicos, een koningspaar. Nog een korte les in het Castiliaans: -hija: dochter; -hijo: kind of zoon; -hijo varón: jongen.
14-06-2012
RIJK VAN CASTILLA Y LÉON (derde keer, deel 2 of Trastámara) (1369-1558) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN CASTILLA Y LÉON (derde keer, deel 2 of Trastámara) (1369-1558)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Enrique II el Bastardo, stiefbroer van Pedro el Cruel, ook wel el Justiciero genoemd (1369-1379); -Juan I de Castilla, zoon (1379-1390); -Enrique III el Doliente, zoon (1390-1404); -Juan II, zoon (1404-1454); -Enrique IV, el Impotente, ook wel el Liberal genoemd, zoon (1454-1474); -Isabel I la Católica, halfzuster (1474-1504), samen met haar echtgenoot Fernando el Católico (1474-1504); -Juana de Aragón, ook wel la Loca genoemd (1504-1555), dochter voor hiervoor vermelden, samen met haar zoon Carlos I, ook wel Carlos V genoemd (1515-1555).
13-06-2012
CATALUNYA EN EEN BOOG UIT HET NEOLITHICUM [archeologie]
CATALUNYA EN EEN BOOG UIT HET NEOLITHICUM
Lees meer over een boog uit de Nieuwe Steentijd van meer dan 7.000 jaar oud: http://historiek.net/nieuws/algemeen/6640-boog-uit-nieuwe-steentijd-ontdekt-in-catalonie en http://www.uab.es/servlet/Satellite/noticies/detall-d-una-noticia/trobat-l-arc-neolitic-mes-antic-d-europa-1090226434100.html?noticiaid=1340951938330.
12-06-2012
RIJK VAN CASTILLA (derde keer, deel 1) (1284-1369) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN CASTILLA Y LÉON (derde keer, deel 1) (1284-1369)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Sancho IV el Bravo, zoon van Alfonso X el Sabio, heerser van Castilla y Léon (derde keer) (1284-1295); -Fernando IV el Emplazado, zoon (1295-1312); -Alfonso XI el Justiciero, zoon (1312-1350); -Pedro el Cruel, ook wel Pedro el Justiciero genoemd, broer (1350-1369).
11-06-2012
KAREL V EN BASTAARDEN [geschiedenis]
KAREL V V EN BASTAARDEN
Dat Karel V bastaarden had, is de Vlaming met belangstelling voor geschiedenis in het algemeen en plaatselijke, 'Vlaamse' geschiedenis in het bijzonder niet onbekend. Met zekere zin voor overdrijving kan gesteld worden dat de namen van Margaretha van Parma en don Juan tot het collectieve Vlaamse geschiedenisgeheugen behoren.
Wat niet of toch minder geweten is, is dat Karel er een gewoonte van maakte om bastaarden te verwekken. Hieronder vind je de lijst van gekende bastaarden. Ik vermeld achtereenvolgens de voornaam, gegevens over geboorte en eventueel over dood, naam van de moeder en eventueel aanvullende gegevens: -Isabel; geboren in 1518 of 1519 met waarschijnlijkheid te Valéncia; Germaine de Foix, tweede echtgenote van Karels Groot-Catalaanse grootvader Fernando en Karels stiefgrootmoeder; vast staat dat ze in 1536 nog leefde omdat ze in haar moeders testament vermeld staat als een erfgename; -Margaretha van Parma; geboren op 28 december 1522 te Oudenaarde en gestorven op 18 januari 1586 te Ortona in Italië; Johanna van der Gheynst, hulpje op het kasteel van Oudenaarde; ze was landvoogdes van de Nederlanden; -Juana de Austria; geboren in 1522 en gestorven in 1530 te Madrigal de la Vera in Extremadura: met naam onbekende vrouw uit de omgeving van het hof van de graaf van Nassau; -Tadea de Austria; geboren in 1522 of 1523 en gestorven in waarschijnlijk 1562 en waarschijnlijk te Rome; Ursolina della Penna, bijgenaamd "de schone van Perugia"; -Juan de Austria; geboren op 24 februari 1547 te Regensburg in Duitsland en gestorven op 1 oktober 1578 te Bouge bij Namur; Barbara van Blomberg, zangeres; hij was landvoogd van de Nederlanden. Karel heeft 2 van vermelde bastaarden erkend: Margaretha op 29 juni 1529 en don Juan in zijn testament dat pas na zijn dood openbaar gemaakt werd. Of mijn lijst beperkend is, vraag je. Ik zou het niet weten. Het zou me echter verwonderen. Vast staat dat geweten is dat Karel 5 bastaarden verwekt heeft. 3 meer dan waarschijnlijk in 1522 doet me veronderstellen dat Karel het graag en veel deed: sex hebben en bastaarden verwekken. Ik ga er dan ook van uit dat er wel meer bastaarden van Karel moeten rondgelopen hebben. Meer dan waarschijnlijk hebben ze het minder goed, lees maar slechter gehad dat de hier vermelde.
Aan Karels bastaarden wordt door historici in de Nederlanden niet zwaar getild. Zou de traditie van bastaarden verwekkende en erkennende hertogen van Bourgondië, Karels rechtstreekse voorouders, daartoe bijgedragen hebben? Zouden Vlamingen lak hebben aan een gezonde moraal?! Historici in Spanje kijken er anders tegen aan. Ze hebben dan ook voor een 'elegante', pseudo-diplomatische oplossing van het probleem gekozen. Ze vergoelijken Karels bastaardprobleem door te verklaren dat Karel geen bastaarden verwekt heeft tijdens zijn huwelijk van 1526 tot 1539 en dan ook geen overspel bedreven heeft. Ze zien echter over het hoofd dat sex buiten het huwelijk toen een ernstige misdaad die volgens door Karel uitgevaardigde verordeningen de doodstraf tot gevolg kon hebben, was. Maar ja, voor koningen golden ook toen al andere wetten, zeker omdat ze zelf de wetten maakten. Of stonden ze boven de wet?!
O ja, ik ben bijna vergeten te vermelden dat Karel ook wettelijke kinderen gehad heeft. Met Isabel van Portugal, zijn nicht, wiens enige taak het was om voor een troonopvolger en dus zoveel mogelijk kinderen te zorgen. Is het verwonderlijk dat ze in het kraambed gestorven is?! Hoeveel kinderen hadden Karel en Isabel? 3. Of waren het er 5? Of misschien wel 7?
10-06-2012
VANILLE [gastronomie]
VANILLE
In het begin van de zestiende eeuw kwamen de Spaanse conquistadores, veroveraars en bezetters van Centraal-Amerika, in contact met de vanilleplant of -boom, behorend tot de familie van de orchideeën. De inhoud van de vrucht ervan werd door Maya's en Azteken gebruikt in combinatie met cacao, ook uit die streek afkomstig. De plant of boom die afkomstig is ut Zuid-Oost-Mexico en Guatemala, werd door de Maya's tlilxochitl genoemd. Dat betekende zwarte bloem, verwijzende naar de kleur van de bloem. Een vanillebloem bevat tot 200 spercieboonachtige peulen die in trossen naar beneden hangen. De vorm had als gevolg dat de Spanjaarden het over vaina hadden. Vaina betekent peul(vrucht), (zwaard)schede of zelfs vagina. Het verkleinwoord van vaina is vainilla dat als bainilja uitgesproken wordt, zoals de vrucht nog steeds in het Castiliaans genoemd wordt. Onder invloed van het Frans hebben Vlamingen het over vanille.
09-06-2012
RIJK VAN CASTILLA Y LÉON (derde keer) (1230-1284) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN CASTILLA Y LÉON (derde keer) (1230-1284)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Fernando III el Santo, zoon (1230-1252), zoon van (doña) Berenguela, heerseres van Castilla (tweede keer); -Alfonso X el Sabio, zoon (1252-1284).
08-06-2012
"BROEDER JACOB" OP WEG NAAR SANTIAGO DE COMPOSTELA [muziek en geschiedenis]
"BROEDER JACOB" OP WEG NAAR SANTIAGO DE COMPOSTELA
'''Vader Jacob''' of '''Broeder Jacob''' is een kinderliedje dat oorspronkelijk uit Frankrijk komt, waar het bekend staat als ''Frère Jacques''. De Franse tekst luidt: Frère Jacques. Frère Jacques. Dormez-vous? Dormez-vous? Sonnez les matines! Sonnez les matines! Din dan don. Din dan don. De componist is onbekend. Verondersteld wordt dat het uit de zeventiende eeuw stamt.
Over de identiteit van Jacques is niets geweten. Er kan slechts met zekerkheid gesteld worden dat het om een frère, een Frater of broeder, of monnik, gaat. In het lied wordt meer niet of slechts onrechtstreeks meegedeeld. Het lied gaat over frère Jacques die nog zou slapen. Meer zelfs, hij zou zich overslapen hebben. Hij zou dan ook te laat zijn om de matines of metten bij te wonen. Collega-monniken maken hem wakker door uit te roepen dat het luidt voor de metten. matines of merten komt van het Latijn matutinum dat ochtend betekent. Verwezen wordt naar de metten als gebed dat meer dan anderhalf uur kon duren.
Het lied kende en kent een ongelooflijk succes. Het maakt in tal van landen, en niet alleen in Europa, deel uit van het muziekonderwijs in kleuter en lager onderwijs. Het Nederlands kent 2 versies. De Zuid-Nederlandse versie die een letterlijke vertaling van de Franse is, luidt: Broeder Jacob. Broeder Jacob. Slaapt gij nog? Slaapt gij nog? Hoor de klokken luiden! Hoor de klokken luiden! Bim bam bom. Bim bam bom. De Noord-Nederlandse versie gaat als volgt: Vader Jacob. Vader Jacob. Slaap jij nog? Slaap jij nog? Alle klokken luiden. Alle klokken luiden! Bim bam bom. Bim bam bom. Inhoudelijk delen beide versies hetzelfde mee. De nuanceverschillen zijn te verwaarlozen: -Broeder of Vader betekent hetzelfde; -gij of jij is taaleigen; -Noord-Nederland beklemtoont dat er zeer veel, zelfs alle klokken luiden.
Gaat het hier slechts om een 'onschuldig' kinderlied? Ik twijfel eraan. De 3 versies hebben het immers over iemand die Jacques of Jacob heeft. Wie de christelijke, lees katholieke geschiedenis een beetje kent, weet dat Jacques en Jacob komen van het Latijnse Jacobus. De bekendste Jacobus is Jacobus de Meerdere, zo genoemd om het onderscheid met Jacobus de Mindere duidelijk te maken, of Jacobus van Compostela, Santiago genoemd. Deze apostel van Christus, wiens feestdag op 25 juli gevierd wordt, geniet vooral in Spanje in het algemeen en in Galicia in het bijzonder van een speciale bewondering. Sinds eeuwen trekken mensen vanuit vele delen van Europa te voet naar Santiago te Compostela waar de overblijfselen van de heilige zouden bewaard worden. De Castiliaanse versie van Frère Jacques is zeer expliciet:
Fra Santiago. Fra Santiago. ?Duerme usted? ?Duerme usted? !Tocan a maitines! è Tocan a maitines! Din, dan, don. Din, dan, Don. Een beetje uitleg: -Fra Santiago. Fra is een broeder. In de Castiliaanse versie is het echter niet zomaar een broeder, dus niet zomaar een Jaime of Jacobus. Santiago is een heilige: Sant Iago of de heilige Jacobus die in Compostela aanbeden wordt; -Tocan komt van het werkwoord tocar dat de klok luiden betekent; -in tegenstelling tot de Nederlandse versies wordt wel vermeld waarom de klokken luiden. Ze luiden om op te roepen om deel te nemen aan de maitines of metten, de religieuze plechtigheid waarmee de dag begint. Fra Santiago kan de link leggen met de bedevaart naar Compostela. Wijzen nog andere aanduidingen in die richting? Ik denk het wel. Ik ben zeker van wel. Broeder Jacob wordt opgeroepen om deel te nemen aan de metten. Ooit, toen de bedevaart nog louter christelijke bedevaart was en de weg niet zoals nu om andere redenen werd afgelegd, begon de dag van de Compostelavaarders met het bijwonen van de metten. Daarna en na een ontbijt werd de weg naar Compostela voortgezet.
"Broeder Jacob", "Vader Jacob", "Frère Jacques", "Fra Santiago", ... is dan ook meer dan een kinderlied. Het is een lied over bedevaarders naar Compostela. Mettertijd echter heeft het kinderlijke het gehaald op het religueuze.
07-06-2012
RIJK VAN CASTILLA (tweede keer) (1157-1230) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN CASTILLA (tweede keer) (1157-1230)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Sancho III el Deseado, zoon van Alfonso VI, heerser van Léon y Castilla (tweede keer) (1157-1188); -Alfonso VIII el Noble, zoon (1188-1214); -Enrique I, zoon (1214-1217); -Berenguela de Castilla, la Grande, zuster (1217); -Fernando III el Santo, zoon (1217-1230).
06-06-2012
TAPA EN PINTXO [gastronomie]
TAPA EN PINTXO
Iedereen, en ik veralgemeen, heeft al van tapas gehoord of er zelfs gegeten. Iedereen, en ik veralgemeen opnieuw, weet dat tapas een 'eetiets' is dat Andalusisch in het bijzonder en bij uitbreiding Spaans is.
Tapa is een complex iets. Vaak leest men dat het geen gerecht, zelfs geen voorgerecht is. Dit kan kloppen. Gerechten worden tijdens een maaltijd gegeten. Een maaltijd eet men normaal gezien gezeten aan een tafel. Om tapas te eten heeft men geen tafel nodig, enkel een toog, een barman en/of iemand die de tapas bereidt. Tapas kunnen het best als hapjes vertaald worden. Die hapjes worden op een bordje opgediend. Vlees, vis, schaal- en schelpdieren en groenten worden al dan niet in combinatie bij de bereiding van tapas gebruikt. Tapas worden gegeten vóór de eigenlijke maaltijd. Tapas eten is een soort van sociaal gebeuren. Men eet ze bijna nooit alleen, maar bijna altijd in groep. Men eet ze op café, maar ook op vergaderingen, (huwelijks)recepties en andere plechtigheden.
Wat betekent tapa? Tapa komt van het werkwoord tapar dat bedekken of afdekken betekent. Hiermee wordt bedoeld dat een glas met alcohol afgedekt wordt met iets, oorspronkelijk een snede worst of hesp om te beletten dat insekten in de drank terechtkwamen. Al snel werd die plak vlees vervangen door een bordje waarop iets eetbaars lag. Beschouw de tapa maar als een soort van 'Spaanse' gastvrijheid. Vergelijk het een beetje met de Vlaming die op zijn glas bier een viltje legt om te beletten dat er dondervliegjes, vliegjes, bijen, wespen, hommels, ... in terechtkomen. Op dat bierviltje wordt echter niets eetbaars gelegd. Dat wordt erbij geserveerd in een apart, meestal glazen potje: gezouten pindanoten en/of andere noten, gezouten schips, gezouten weet ik veel. Maar steeds gezouten, gewoon maar om de verkoop van drank te stimuleren. Beschouw het maar als de commerciële ingesteldheid van de Vlaamse café-uitbater om meer te verdienen. Geen gastvrijheid dus, maar pure commercie. Niet lang geleden overigens strooiden caféhouders zout op de vloer uit om zo de consumptie en uiteraard hun winsten op te krikken.
Wat drinkt men bij tapas? Meestal bier of een copita de of glaasje jerez. De caña of het getapte bier wordt opgediend in een soort breed en niet hoog whisky-achtig glas. De jerez door Vlamingen onder invloed, zeg maar druk van de cultuurloze, Angelsaksische wereld, sherry genoemd, komt op de toog terecht in het typische naar boven toelopende, bijna lieftallige glaasje op voet. De laatste jaren heeft de yerez meer en meer plaats gemaakt voor de manzanilla. Ik verkies yerez of manzanilla boven bier. De zurige smaak is erg verfrissend en stimuleert de appetijt.
Van wanneer dateert de tapa? De naam is pas rond het midden van de twintigste eeuw in de omgeving van Sevilla ontstaan. Daardoor is de link tussen tapa en Andalucía ontstaan. In tal van plaatsen in Andalucía en Extremadura krijgt men bij elk drankje overigens een tapa aangeboden. Van echte gastvrijheid gesproken. Over de oorsprong bestaan 2 belangrijke versies. De moren die in 711 het Iberische schiereiland veroverden en er tot 1492 gedeeltelijk de baas speelden, hadden de gewoonte om in groep van tal van gerechten kleine hoeveelheden te eten. Tijdens Alfonso X el Sabio of de Wijze, die leefde van 1221 tot 1284, ziek werd, verplichtte zijn chirurgijn of hoe de kwakzalvers toen ook mochten heten, hem om tussen de maaltijden kleine hoeveelheden voedsel te eten om zijn maag niet te overbelasten. Het hielp. De koning genas en zou bevolen hebben dat in zijn Castiliaanse rijk bij wijn steeds hapjes moesten opgediend worden.
De laatste jaren heeft zich een bedenkelijke tendens ontwikkeld. Tal van koks die zich oh hoogheidswaanzin chef-kok durven te noemen, hebben een eigen soort tapas ontwikkeld: in Vlaanderen heeft men het, geloof ik, over patapas of iets dergelijks. Ersatz! Geloof niet dat die hapjes gemaakt met lokale producten, iets met tapas te maken hebben. Door de naam te 'stelen', wil men gewoon maar van het origineel dat steeds beter dan de kopie is, iets, lees geld meepikken! Het is zelfs al zo erg dat de mezze's Griekse tapas genoemd worden.
-o-o-o-
In Euskara dat Vlamingen ten onrechte Baskenland noemen, heeft men iets wat vaagweg, maar dan wel vaagweg op tapas lijkt. Ik parafraseer Michel Wuyts, verslaggever van wielerwedstrijden voor de VRT tijdens de Clásica San Sebastián in Euskara: San Sebastián in Baskenland heeft de grootste concentratie van tapasbars in de wereld. 3 fouten in één enkele zin wat voor Wuyts niet zo verwonderlijk is. Dit vraagt om uitleg: -San Sebastián. Het moet uiteraard Donostia zijn. De stad ligt in Euskal Herria en heet in het Euskara of Euskara dat we ten onrechte Baskisch noemen. Door het Castiliaanse equivalent te gebruiken ontkent hij Euskal Herria of Baskenland het universele recht op zelfbeschikking; -Baskenland. Het moet Euskal Herria zijn. Door het equivalent van het Castiliaanse Pais Basco te gebruiken ontneemt Wuyts de inwoners ervan het universele recht op zelfbestuur; -tapas. Het moet pintxos zijn, in het Castiliaans als pincho geschreven. Aan uitspraken van Wuyts heb ik nooit veel belang gehecht; ik stoor me er wel geregeld aan. Hou zou ik ook kunnen geloven wat die man uitkraamt?! Hij gaat immers akkoord met dopinggebruik in het wielrennen. Het vindt dat dopinggebruik geen smet op een 'wielercarrière' is. Waarom anders blijft hij Eddy Merckx, tot 3 keer toe betrapt op doping, de beste wielrenner aller tijden noemen?!
Pintxos zijn streekproducten als vlees, vis, schaal- en schelpdieren en groenten die al dan niet in combinatie op snedes stokbrood van ongeveer 1 centimeter dikte geserveerd worden. Het geheel wordt samengehouden met een mini-spiesje, lees tandenstoker. Omdat pintxos nogal vettig en rijkelijk zijn, wordt er een txakolin-wijn, Chacolí in het Castiliaans, bij te drinken gegeven. De zurige wijn die van hoog in het glas wordt geschonken om hem minder zurig te maken, bevordert net als de zuiderse yerez de spijsvertering en bevordert de appetijt.
Pintxos vindt men vooral in Euskal Herria en Catalunya waar veel 'Basken' die mee tegen Franco en de dictatuur gevochten hebben, na de Guerra Civil zijn blijven hangen. Bezoek eens een echt Euskarees café, onder meer herkenbaar aan de aanduiding taberna euskal, en doe zoals de 'echten'. Vraag een bord en bestel onmiddellijk een txakolin. Vul je bordje met een selectie van de op de toog staande pintxos. Eet ze rustig, maar staand op. Inderdaad, staand. Wie aan de tafeltjes gaat zitten, wordt verondersteld om à-la-carta te eten. Hou je niet aan één txakolin. Stoor je niet wanneer personeel je vraagt of je dit of dat wilt hebben. Het heeft niets met platte commercie te maken. Het gaat gewoon maar om warme, zelfs hete pintxos die net van het vuur komen en uiteraard best warm gegeten worden. Betalen doe je als volgt. Tijdens het eten hou je de tandenstokers bij. Geef je bord met de tandenstokers erop af aan de toog en zeg wat je gedronken hebt. De rekening volgt. Doe niet zoals ik al tal van Vlamingen en andere buitenlanders heb zien doen: werp enkele tandenstokers op de vloer. je bent immers steeds de pineut.
05-06-2012
FRANQUISME EN KATHOLIEKE KERK: MEDEPLICHTIGEN TIJDENS DE GUERRA CIVIL [geschiedenis]
FRANQUISME EN KATHOLIEKE KERK: MEDEPLICHTIGEN TIJDENS DE GUERRA CIVIL
In de kathedraal van Granada in Andalucía kan men op de sokkels van 2 zuilen volgende tekst lezen: Nuestros Sacerdotes Inmolados por el Marxismo [gevolgd door een reeks namen van priesters]. MDCCCXXLIX. R.I.P. Año de la Victoria. Ik vertaal: "Onze priesters, geofferd (in de strijd) tegen het Marxisme. R.I.P. 1939. Jaar van de Overwinning".
De tekst die voor wie de geschiedenis van Spanje en de Guerra Civil een beetje kent, niet vreemd kan overkomen, valt op door 3 grote én grove onjuistheden, lees maar leugens: 1. "priesters, geofferd (in de strijd) tegen het Marxisme". Hiermee wordt de indruk gewekt dat de door Franco en het leger begonnen Guerra Civil die geen burgeroorlog die bijna 3 jaar duurde, was, een strijd tegen het marxisme en dus het communisme was. Ten onrechte. De zogenaamde Guerra Civil van 1936 tot 1939 was een machtsgreep van het grootste deel van de legertop met steun van de katholieke kerk, adel en grootgrondbezitters tegen de democratisch-gekozen regering van 1936. Deze democratische regering is er gekomen door de stemmen van tal van linkse fracties en gematigd rechts waaronder burgerij en vrijzinnigen; 2. "priesters, geofferd". Hert overgrote deel van hoogwaardigheidsbekleders en tal van priesters van de katholieke kerk hebben helemaal in het begin van de Guerra Civil voor de opstandelingen van Franco gekozen en zich zo ondemocratisch opgesteld. Ze hebben actief aan de strijd tegen de democratische regering deelgenomen. Bewijzen te over: verklaringen van kardinalen, aartsbisschoppen, bisschoppen en andere geestelijken ten voordele van de opstand, het brengen van de franquistische of Francogroet die niets anders dan de Hitlergroet was én nog steeds is, en het zegenen van soldaten die tegen de troepen van de democratische regering ten strijde trokken. Hun dood is dan ook te zoeken in een verkeerde keuze voor zover een geestelijke zich op politiek vlak moet engageren, en de eigen misdaden; 3. Franco heeft "1939" het "Jaar van de Overwinning" genoemd. Dat was het alleen maar voor zijn opstandelingen en handlangers die democratie niet zagen zitten. Een meerderheid van de inwoners van Spanje zijn jarenlang de dupe van die opstand geweest met alle gevolgen van dien: liquidatie, moord, terechtstelling zonder wettelijk proces, folteringen, gevangeniskamp, dwangarbeid, ballingschap, broodroof, ... Nu nog zien mensen af onder het franquisme.
Tot en met vandaag en ondanks de Ley de la Memoria Histórica de España van 26 december 2007 mag het franquisme, een dictatuur die in wandaden niet voor het nazisme moest onderdoen, opgehemeld worden. Erger nog, met de Partido Popular van Aznar en Rajoy, erfgenaam van het franquisme, is in Spanje het neofasquisme aan de macht.
04-06-2012
BLOODY MARY [gastronomie]
BLOODY MARY
Een Bloody Mary is een cocktail. De ingrediënten zijn vodka, tomatensap, worchestersaus dat als westersaus met 2 x een doof -e- moet uitgesproken worden, citroen- of limoensap, tabasco, selderijzout en -stengel en ijs. Het zou goed zijn tegen een kater. Zou het ook goed zijn tegen een kater te wijten aan het te veel drinken van Bloody Mary's?!
Vanwaar komt de naam? Bloody Mary betekent letterlijk bloedige Mary of Maria. Bloedig kan niets anders dan verwijzen naar het gebruikte tomatensap. Mary is een Engelse voornaam. Wie was die Mary? Een aanloop is nodig. De Reyes Católicos of Katholieke Koningen Fernando en Isabel hadden 1 zoon en 4 dochters. Het jongste kind was Catalina of Katharina. Ze werd te Alcalá de Henares geboren op 15 december 1485 en stierf in het kasteel van Kimbolton in Engeland op 7 januari 1536. De ze in Engeland stierf, is geen toeval. Ze trouwde op 14 november 1501 met Arthur of Wales, zoon van de Engelse koning Henry VII en kroonprins. Arthur stierf al op 2 april in 1502 te Ludlow. Om de aanzienlijke bruidsschat niet te verliezen stuurde Henry VII aan op een huwelijk van Catalina met zijn zoon Henry, de latere Henry VIII, die nauwelijks 12 jaar was. De Reyes Católicos gingen in op het voorstel van de Engelse koning. Na de dood van zijn vader in Hampton Court Place te Richmond upon Thames op 21 april 1509 trouwde Henry VIII op 11 juni 1509 met Catalina. Catalina zou koningin van Engeland zijn van 1509 tot haar dood in 1536. Ze bezorgde Henry VIII voor wie het verwekken van een troonopvolger een van zijn doelen, lees maar obsessies was, tal van kinderen. Henry, geboren in 1511, stierf na amper 7 weken. Mary, geboren te Greenwich op 18 februari 1512, bleef in leven en zou pas op 17 november 1558 te Londen sterven. Daarna volgden nog verschillende miskramen. Het feit dat Catalina geen levensvatbare mannelijke opvolger baarde, leidde tot echtscheiding in 1533. De paus erkende de echtscheiding niet. Dit leidde in 1534 tot de Act of Supremacy. Daardoor werden de banden tussen de paus en Engeland verbroken en werd Henry VIII hoofd van de Church of England, gemeenzaam de Anglicaanse Kerk genoemd. Toen Henry VIII op 28 januari 1547 te Winchester stierf, werd hij opgevolgd door zijn zoon Edward. Toen Edward VI op 6 juli 1553 te Greenwich stierf, werd hij opgevolgd door Lady Grey, kleindochter van Mary Tudor, de zuster van Henry VIII. Ze was koningin was van 10 tot 19 juli 1553. Toen Lady Grey afgezet werd, werd ze opgevolgd door een andere Mary Tudor, de dochter van Henry VIII en Catalina. Mary was door haar moeder katholiek opgevoed. Dit gebeurde volgens de (Groot-)Catalaans-Castiliaanse of Trastámarese tradities van de Reyes Católicos op een erg scrupuleuze wijze, onder meer met een afkeer van en zelfs haat voor alles wat niet katholiek was. De banden met de Bourgondisch-Habsburgse Karel V, haar neef aan wie ze ooit als echtgenote gelinkt werd, werkten het extreem-katholieke nog in de hand. Haar huwelijk op 25 juli 1554 te Winchester met Felipe II of Filips II, Karel V's zoon en Mary's achterneef, wakkerde voor zover mogelijk de katholieke obsessies nog verder aan. Mary besloot om van Engeland weer een katholiek land te maken. Daarom vervolgde ze de Church of England en haar aanhangers. Tal van anglicanen werden gedood. Het belangrijkste slachtoffer was Thomas Cranmer die de echtscheiding tussen haar vader en moeder uitgesproken heeft en aan de basis van de Church of England lag. Uit het huwelijk van Mary met Felipe II werden geen kinderen geboren. Mary werd na haar dood in 1558 opgevolgd door haar halfzuster Elisabeth I die Engeland tot haar door in 1603 bestuurde. Door haar bloedige vervolging van anglicanen en andere (bij)gelovige niet-katholieken werd ze Bloody Mary of Mary, de Bloedige of Bloeddorstige genoemd.
De half (Groot-)Catalaans-Aragonese Mary Tudor heeft haar naam gegeven aan de Bloody Mary, een cocktail. Vreemd is dat die drank genoemd naar een Engelse koningin, vodka bevat en geen gin of zelfs geen whisky of whiskey. Er bestaat overigens nog een cocktail genoemd naar Mary. Daarin is de vodka vervangen door Bacardí, een drank die via een kleine omweg zijn oorsprong in Catalunya vindt. Men heeft het dan ook over een Bacardí Mary.
03-06-2012
RIJK VAN LÉON Y CASTILLA (tweede keer) (1072-1157) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN LÉON Y CASTILLA (tweede keer) (1072-1157)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Alfonso VI, zoon van Fernando I el Magno, heerser van Léon y Castilla (eerste keer) en broer van Sanco II, heerser van Castilla (1072-1109); -(doña) Urruca, dochter (1109-1126); -Alfonso VII el Emperador, zoon (1126-1157).
02-06-2012
WAREN DE CASTILAANSE INDIAS OOK CATALAANSE INDIAS? [geschiedenis]
WAREN DE CASTILIAANSE INDIAS OOK CATALAANSE INDIAS?
De door Colom of Colón of Columbus vanaf 1492 ten oosten van het Iberische schiereiland gelegen ontdekte gebieden werden oorspronkelijk Indias genoemd. Nu worden ze Centraal- en Zuid-Amerika genoemd. Steeds is ervan uitgegaan dat de Indias behoorden tot Castilla of het rijk van Isabel die wie weet waarom la Católica genoemd werd. Dit laatste wijst erop dat er in 1492 in het bijzonder en tijdens de heerschappijen van echtgenoten Isabel en Fernando die ook al om wie weet welke, zeg maar duistere reden el Católico genoemd werd, in het algemeen geen Spanje bestond. Och ja, ik weet ook wel dat Spanje toen gebruikt werd wanneer men het over de niet-Portugese delen van het Iberische schiereiland had. Die was echter pure spreektaal, iets in de zin van Flandes of Vlaanderen waarmee de 17 Provinciën die elk als onafhankelijk deel vaagweg deel uitmaakten van het Groot-Bourgondische rijk, bedoeld werden. Van een politiek en dus eengemaakt Spanje kon in 1492 geen sprake zijn. Ik geef 3 redenen op. Er was geen gemeenschappelijke munt. Er was geen uniforme buitenlandse politiek: die van Castilla of Isabel richtte zich op de Indias terwijl die van Groot-Catalunya of Fernando zich afspeelde in wat nu Italië genoemd wordt. Toen Isabel in 1504 stierf, werd ze in Castilla niet opgevolgd door Fernando, maar door hun dochter Juana, moeder van de latere Carlos V of Karel V. De vraag uit de titel, "Waren de Castiliaanse Indias ook Catalaanse Indias?", is hiermee niet beantwoord. Eigenlijk had ik beter een andere vraag gesteld: Behoorden de Indias toe aan Castilla, Groot-Catalunya of beide? Fernando stierf op 22 januari 1516 te Madrigalejo in Extremadura. De dag ervoor had hij zijn testament opgesteld. Het bevindt zich in het Archivo General de Simancas onder nummer 29-52 van het Patronato Real. Fernando heeft erin verklaard dat hij al zijn bezittingen overlaat aan la dicha Serenyssima Reyna Doña Juana, nuestra muy cara y muy amada hija primogenyta. Juana was na de dood van Juan en Isabel, oudere kinderen van de Reyes Católicos, universele erfgename van haar ouders geworden. Fernando liet aan zijn dochter onder meer la parte a Nos perteneciente en las Yndias del Mar Océana of het deel dat mij toebehoort in de Indias of Amerika van de Oceaanzee of Atlantische Oceaan na. Duidelijk is dat van de door Colom en andere zeevaarders ontdekte gebieden niet alles aan Isabel en Castilla toekwam. Waarom wordt steeds weer beweerd dat de ontdekte gebieden bezit van Isabel en Castilla waren? Is dit een Castiliaans verzinsel dat door buitenlandse geschiedschrijvers werd overgenomen?! Welk deel van de Indias maakte deel uit van Groot-Catalunya en het rijk van Fernando? Dringt nader en geïntensifieerd onderzoek door specialisten zich op?!
01-06-2012
RIJK VAN CASTILLA (eerste keer) (1065-1072) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN CASTILLA (eerste keer) (1065-1072)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Sancho II, zoon van Fernando I el Magno, heerser van Léon y Castilla (eerste keer) (1065-1072).
12-05-2012
RIJK VAN LÉON (tweede keer) (1065-1109) [geschiedenis en stamboom]
RIJK VAN LÉON (tweede keer) (1065-1109)
De naam van de heerser en eventueel de toenaam, de familieband met de voorganger en de regeerperiode worden vermeld. Wanneer het nodig is voor de verstaanbaarheid en wegens de complexiteit kunnen andere familiebanden vermeld worden.
-Alfonso VI, zoon van Fernando I el Magno, heerser van Léon y Castilla (eerste keer) (1065-1109).
11-05-2012
GEEN HABSBURGS SPANJE? [geschiedenis]
GEEN HABSBURGS SPANJE?
Luis Diez del Corral, in 1985 hoogleraar Politieke Wetenschappen aan de prestigieuze Universidad Cumplutense de Madrid, heeft in "België, Spanje en Europa", zijn bijdrage in het letterlijjk-loodzware "Luister van Spanje en de Belgische steden 1500-1700", in 1985 in het kader van "Europalia 1985 España" uitgegeven door het Gemeentekrediet, geschreven: Wij hebben onze aandacht hier toegespitst op de anlyse van een koninklijk testament, dat van Felipe IV van 14 september 1665, omdat dergelijke documenten het karakter hebben van een tekst die formeel erkend werd als een openbare verordening van het koninkrijk. Gezien de aard van het katholieke Habsburgse rijk, vormt zulk een testament de beste bron om te bepalen uit welke entiteiten het geheel precies was samengesteld. Het laat ons ook toe om van elk deel de juridisch-politieke positie en situatie te bepalen. In de periode dat de gebieden over de Pyreneeën afhingen van een souverein die men "Koning van Spanje" placht te noemen, hoewel dat geen officiële titel was, bestond er constitutioneel gezien geen wettelijk term als "Kroon van Spanje", omdat er verschillende kronen bestonden. De Staten van Bourgondië en van de Nederlanden maakten van geen enkele van deze kronen deel uit (...). Ik vat samen. Halverwege de zeventiende eeuw ten tijde van Felipe IV in het bijzonder en in de zestiende en zeventiende toen de Habsburgers regeerden over het grootste deel van het Iberische schiereiland, in het algemeen bestond er officieel, dus volgens 'Spaanse' bronnen, geen koning van Spanje en geen kroon of koninkrijk van Spanje. Dit betekent dat wat nu Spanje genoemd wordt, niet bestond en dat er op het Iberische schiereiland buiten Portugal verschillende kronen of rijken bestonden. Die rijken hadden als enige gemeenschappelijke kenmerk dat de heerser het ook in andere rijken op de schiereiland en elders voor het zeggen had. Kortom: in de zestiende en zeventiende bestond er geen 'eengemaakt' Spanje. Ik stel me dan ook volgende vragen. Sinds wanneer bestaat Spanje? Bestaat Spanje? Ik voeg eraan toe: elders heb ik het gehad over de invoering van de peseta als eenheidsmunt op het Iberische schiereiland met uitzondering van Portugal in de tweede helft van de negentiende eeuw. Spanje: quid?
10-05-2012
BACARDÍ (RUM) [gastronomie]
BACARDÍ (RUM)
Bacardí is een van de meest-gekende rumsoorten ter wereld. 'Iedereen' kent de naam. 'Iedereen' heeft de rum wel al eens gedronken. Bacardí was niet de eerste rum ter wereld. Rum wordt gemaakt uit melasse, een stroopachtig bijproduct van de suikerrietoogst. Rum is een aromatisch distillaat van rond de 40 volumeprocent. Rum wordt puur of verwerkt in cocktails gedronken. Van de longdrinks op basis van rum is Cuba Libre, een mengeling van onder meer rum en cola, die bekendste. Cuba Libre wordt naar de belangrijkste ingrediënten Bacardí en cola, ook wel baco genoemd. Ik hoop dat je goed gelezen hebt. Ik heb het niet over Bacardi, maar wel over Bacardí. De klemtoon valt dan ook in tegenstelling met wat men meestal, bijna altijd hoort, op de laatste lettergreep.
Wie rum voor het eerst geproduceerd heeft, is niet geweten. Wel weet men dat een zekere Bacardí in 1862, jaartal dat op elke fles Bacsardí vermeld staat, de naar hem genoemde firma opgericht heeft. Facundo Barcardi Massó werd te 1814 in Sitges, aan de Costa de Garraf van Catalunya, iets ten zuiden van Barcelona, geboren als zoon van een wijnhandelaar. In 1830 week zijn vader met zijn gezin uit naar Cuba om zijn geluk te wagen in de productie van sterke drank en meer bepaald rum. De rum die toen op Cuba gefabriceerd werd, werd als een minderwaardige drank beschouwd. Hij werd dan ook door de onderlagen van de maatschappij gedronken en door de betere klasse wegens nevenverschijnselen gemeten. Barcardí besloot in 1850 om dat te veranderen. Na jaren slaagde hij erin om een betere of is het mindere-slechte rum te produceren. Toch zou het nog tot 1862 duren vooraleer 'zijn' Bacardí af was. Die is het resultaat van filteren over houtskool, betere mengtechnieken en het laten rijpen op eikenhouten vaten. Aan dit laatste dankt de drank zijn zachte, ietwat fluwelige smaak zodat hij zich ook puur heel goed laat drinken. Niets stond Bacardí in de weg om een succesvolle carrière te beginnen. Op 4 februari 1862 werd te Santiago de Cuba de Barcardí-firma opgericht. Succes was er al snel. Na het vroegere thuisland Spanje volgde de USA. In 1876 won Barcardí de gouden medaille op de Wereldtentoonstelling van Philadelphia. Amerika ging plat, gevolgd door Europa en de rest van de wereld.
Daarmee was het Bacardí-verhaal niet gedaan. Wie een Barcardífles goed bekijkt, merkt de afbeelding van vreemdsoortig dier met vleugels op. Wie het dier niet kent, maar Castiliaans spreekt, weet dat het om een "murciélago" of vleermuis gaat. Het dier is afgebeeld met de kop in profieel en geopende vleugels. Waarom een vleermuis? Toen Amalia Moreau de distillerij van haar man bezocht, merkte ze er vleermuizen die in het gebinte huisden, op. Dat een afbeelding ervan, samen met het opschrift "la casa del murciélago", de weg vond naar het etiket, is niet verwonderlijk. In de hispanische cultuur staat de murciélago immers symbool voor geluk en voorspoed. Heeft Barcardí-rum hieraan zijn wereldwijze verspreiding en faam te danken?!
09-05-2012
GEDICHT VAN FEDERICO GARCÍA LORCA (2) [vertaalde poëzie]
BALADILLA DE LOS TRES RÍOS A Salvador Quintero
El río Guadalquivir va entre naranjos y olivos. Los dos ríos de Granada bajan de la nieve al trigo.
!Ay, amor que se fue y no vino!
El río Guadalquivir tiene las barbas granates. Los dos ríos de Granada uno llanto y otro sangre.
!Ay, amor que se fue por el aire!
Para los barcos de vela, Sevilla tiene un camino; por el agua de Granada sólo reman los suspiros.
!Ay, amor que se fue y no vino!
Guadalquivir, alta torre y viento en los naranjales. Dauro y Genil, torrecillas muertas sobre los estanques.
!Ay, amor que se fue por el aire!
!Quién dirá que el agua lleva un fuego fatuo de gritos!
!Ay, amor que se fue y no vino!
Lleva azahar, lleva olivas, Andalucía, a tus mares.
!Ay, amor que se fue por el aire!
-o-o-o-
KLEINE BALLADE VAN DE DRIE RIVIEREN Voor Salvador Quintero
De Guadalquivir stroomt tussen sinaasappel- en olijfboomgaarden. De twee rivieren van Granada dalen van de sneeuw naar het graan.
Ach, liefde die verdween en niet terugkwam!
De Gaudalquivir heeft een donkerrode baard. Van de twee rivieren van Granada klaagt de ene terwijl de andere bloedt.
Ach, liefde die met de wind verdween.
Sevilla biedt zeilschepen een goede vaart aan. Op het water van Granada roeien slechts zuchten.
Ach, liefde die verdween en niet terugkwam.
Guadalquivir, een hoge toren en wind door sinaasappelboomgaarden. Darro en Genil, torentjes doods boven vijvers.
Ach, liefde die met de wind verdween.
Wie durft te zeggen dat water dwaallichten van kreten meevoert!
Ach, liefde die verdween en niet terugkwam.
Andalucía, voer oranjebloesem en olijven naar je zeeën.
Ach, liefde die met de wind verdween.
[vertaler: Rik Wouters]
-o-o-o-o-o-
1. Federico García
Lorca werd op 5 juni 1898 te Fuente Vaqueiros in Andalucía geboren en
stierf op 19 augustus 1936 te Víznar, in Andalucía, vermoord door
franquisten van wie hij één van de meest-bekende slachtoffers tijdens de
zogenaamde Guerra Civil of Spaanse Burgeroorlog was; -hij was dichter
en toneelschrijver. Hij is één van de belangrijkste personen uit de
Spaanse literatuur in het algemeen en die van twintigste eeuw in het
bijzonder. Hij was homo en kwam er openlijk voor uit. Hij had contacten
met onder meer componist Manuel de Falla, filmregisseur Luis Buñuel en
schilder Salvador Dalí.
2. Salvador Quintero was een dichter van de Canarische eilanden en vriend van Federico García Lorca. 3. Het vertalen van "Ay" stelde me voor een
probleem. Meestal wordt het vertaald of beter niet vertaald als "!ay!".
Wat betekent "!ya!" eigenlijk? In haar 'wereldberoemde' "Diccionario de
uso del español" vermeldt María Moliner onder meer: "Interjection de
dolor o de susto o sobresalto" en "Lamento o quejedo". Ik zou het kunnen
vertalen als het dialectische "ola", maar heb voor het Nederlandse
"oei" gekozen. 4. Voor de vertaling van de "Dauro"-rivier heb ik gebruikt gemaakt van Darro, zoals de rivier in Granada gemeenzaam genoemd wordt. 5. Informatie over Federico García Lorca: www.garcia-lorca.org.
Ik ben Rik Wouters.
Ik ben een man en woon in Halle (Vlaanderen (dat spijtig genoeg een deel is van wat België genoemd wordt)) en mijn beroep is niet van belang.
Ik ben geboren op 02/04/1956 en ben nu dus 68 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: literatuur, geschiedenis en kunst.
Gegevens die op mijn adreskaartje staan: "Ik ben geen dichter om te dichten of voor te dragen, maar om te (over)leven", "anarchist", "artiest, dichter, prozaschrijver en literair criticus", "beeldend kunstenaar" en
"catalanist en flamingant".
