Kiemkracht in jezelf

Voor buurvrouw H. te G.

Hij rende weg, maar ontkwam niet,
en werd getroffen, en stierf,

 achttien jaar oud,

Een strijdbaar opschrift

roept van alles, maar

uit het bruin geëmailleerd portret

kijkt een bedrukt en stil gezicht.
Een kind nog. Dag lieve jongen.

Gij, die Koning zijt, dit en dat,

wat niet al,

ja ja, kom er eens om,
Gij weet waarom het is, ik niet.
Dat Koninkrijk van U, weet u wel,

wordt dat nog wat?

                                                    Gerard van het Reve

Kiemkracht in jezelf

De Nederlandse schrijver G.K.van het Reve (Reve) werd op 14 december 1923 geboren.

Hij behoort volgens de kenners van de Nederlandse literatuur tot de grootste auteurs van ons taalgebied in de twintigste eeuw.In een foldertekst werd hij zelfs de ‘grootmeester van de Nederlandse proza’ genoemd. 

In ieder geval is hij bekend geworden door zijn – enigszins autobiografische – roman De avonden, die zelfs een verfilming heeft ondergaan. Verder kwam hij openlijk voor zijn homoseksualiteit uit in een tijd waarin daar nog niet veel over werd geschreven. Ten slotte deed hij intrede in de Rooms-Katholieke Kerk. Een merkwaardige stap voor iemand die opgroeide in een niet-kerkelijk links-politiek georiënteerd gezin.

Wanhopige hoop

Het laatste punt vormt ongetwijfeld de achtergrond van zijn uitroep: ‘Dat Koninkrijk van U, komt daar nog wat van’.Van het Reve heeft niet alleen een mystieke, verinnerlijkte opvatting van geloven, maar ook ziet hij de sociaal-maatschappelijke aspecten die in de r.k. traditie in verband met geloven naar voren worden gebracht. Helaas: die goedfunctionerende aarde was kennelijk (in de tijd van de uitroep)

Nog steeds niet aangebroken. Men leze de kranten. De bekende schrijver kon het daar natuurlijk niet bij laten zitten als (nieuw)lid van de kerk. Hij wilde dat die beloofde betere wereld er echt zou komen.

Uit zijn uitroep spreekt m.i. zowel wanhoop (blijkbaar kan ‘god’ ook niets aan die wantoestanden doen) als hoop (als die ‘god’ iets voorstelt en invloed kan laten gelden, dan moet het toch nog goed kunnen komen). Het is een hartenkreet die voor velen, in andere situaties, zeer herkenbaar is.

Doe-kracht

Ik meen dat de grote auteur de schaduwkant van het bestaan scherp peilt, maar dat hij de verhouding ‘god-mens in verband met die geconstateerde negativiteit onjuist ziet. Zijn hoop is mijns inziens verkeerd gericht. Wie de wereld wil vermenselijken en de verhoudingen in het klein en in het groot wil normaliseren, moet geen beroep doen op een hogere macht, maar moet bij zichzelf en bij de geschiedenis van de mensheid te rade gaan. De kiemkracht van wat Reve het Koninkrijk noemt, zit in jezelf. Wie zichzelf op het spel zet (qua denkkracht of doe-kracht) zal de goede aarde in alle verhoudingen zien opbloeien. Waar het kan. 

                         Frans Brinkman

        (uit  Bijlage van Vrijzicht, december 1999) 

26-09-2005, 00:00 geschreven door Postduif

  


M.Vasalis is het pseudoniem van Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans. Zij werd geboren op 13 februari 1909 in den Haag en overleed op 6 oktober in Roden. Zij schreef poëzie, novelles, korte verhalen en essays. Het Ezeltje verscheen in 1982.

Het ezeltje

In de korte, blauwe schemering
deed ik een kleine wandeling.

De grond was rood, gebarsten-droog.
De lucht was dun en vreeslijk hoog,
en blauwe distels, stijf en grillig
ritselden driftig en onwillig.
Stil grazend naast een grijze rots
zag ik opeens op hoge benen
een jonge ezel. Zijn oren schenen
doorzichtig, zijn gelaat was trots.
Zijn lange, ambren ogen blonken
als water, ernstig en bezonken
en onpartijdig was zijn blik.
En na een korte felle schrik
verstarde ik in verwondering.
Of kan het eerbied zijn geweest
voor dit schoon, ongeschonden beest,
waarmee ik langzaam verder ging?
Een pijnlijke herinnering:
zo ben ik vroeger ook geweest.
Die gaafheid en zachtzinnigheid,
onzware ernst en droomrigheid,
o kon ik dat nog ééns herwinnen,
kon ik nog ééns opnieuw beginnen

M.Vasalis

22-09-2005, 15:42 geschreven door Postduif

17-09-2005, 14:14 geschreven door Postduif

    





Wie was het die de zon verzon
       toen de allereerste dag begon,
       die sterren aanstak voor de nacht,
       het eerste sneeuwvlokje bedacht,
       wie blies de wind zijn adem in,
       gaf mens en dier hun wezen,
       wie schreef de teksten, welke pen,
       voor merels en voor mezen?

       Je voelt als iemand  huilt of lacht
       of als de regens zingen,
       dat zich één grote lieve kracht
       verbergt in alle dingen

09-09-2005, 00:00 geschreven door Postduif

Laat de mens zijn overdenkingen niet beperken tot alleen de voorwerpen die hem omringen. Laat hij de hele natuur in haar verheven en volle majesteit overdenken. Laat hij dat schitterende lichtgevende hemellichaam beschouwen dat als een eeuwige lamp is geplaatst om het heelal te verlichten; laat de aarde hem toeschijnen als een stip vergeleken met de uitgestrekte baan die deze ster beschrijft; en laat hij zich dan verbazen als hij bedenkt hoe die wijde baan van de zon slechts weer een stip is, heel klein in vergelijking met de weg die de sterren aan het uitspansel doorlopen. Maar als ons gezichtsvermogen hier ophoudt, laat onze verbeeldingskracht dan verder reiken. Onze verbeelding zal echter eerder vermoeid raken dan de natuur bij het scheppen van steeds ruimere grenzen. De gehele zichtbare wereld is maar een nauwelijks waarneembaar stipje in de wijde schoot van de natuur. Geen denkbeeld kan de uitgestrektheid van haar ruimten benaderen. We kunnen onze denkbeelden zover mogelijk uitbreiden en toch heeft wat we voortbrengen slechts de omvang van een atoom. De natuur is een oneindig grote bol, waarvan het middelpunt overal en de omtrek nergens is. Pensées, hfdst. 22                                                               Blaise Pascal

(Pascal leefde van 1623 – 1662. Hij was een wiskundig genie, natuurkundige, polemist, wijsgeer en apologeet)

Deze uitspraak van Pascal deed mij denken
aan het bijbelboek Job, hfdst. 38 : 4-11

Gods antwoord aan Job :

Waar waart gij,
toen Ik de aarde grondvestte?
Vertel het, indien gij inzicht hebt.
Wie heeft haar afmetingen bepaald?
Gij weet het immers!
Of wie heeft over haar
het meetsnoer gespannen?
Waarop zijn haar pijlers neergelaten,
of wie heeft haar hoeksteen gelegd,
terwijl de morgensterren
tezamen juichten,
en al de zonen Gods jubelden?
Wie heeft de zee met deuren
afgesloten, toen zij bruisend uit
den moederschoot kwam? -
toen Ik wolken maakte tot haar kleed
en duisternis tot haar windselen;
toen Ik de door Mij gestelde
grens uitbrak,
grendel en deuren aanbracht;
toen Ik sprak: Tot hiertoe
en niet verder zult gij komen,
hier zal de trots uwer golven
blijven staan!

Het hele hoofdstuk is mooi, maar dat wordt te lang, daarom dit kleine gedeelte uit de bijbelvertaling van het NBG uit1954 (Ik vind dit mooier dan de Nieuwe Bijbel Vertaling, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van wennen!}.

05-09-2005, 00:00 geschreven door Postduif