|
Er bestaat heel wat verwarring over de inhoud van de woorden ‘gemeente, stad, dorp, gehucht’.
Een exhaustieve studie daarover zou veel tijd en ruimte vragen maar wel wil ik een poging doen om op een eenvoudige manier enkele betekenisverschillen duidelijk te maken en ze toetsen aan onze Retiese situatie.
Met ‘gemeente’ wordt vaak een onderdeel van de politieke en administratieve bestuursstructuur van een land aangeduid. Een ‘gemeente’ is dan een woonkern of een groep van woonkernen (dorpen, steden), die worden bestuurd door een politiek en administratief apparaat. De ‘gemeente’ is meestal de onderste laag uit die structuur. De bestuurlijke basisstructuur van België bestaat dus uit de 589 gemeenten (waarvan 308 in Vlaanderen), die het land telt. Retie is er daar een van.
Met de termen ‘stad, dorp, gehucht’ belanden we in andere categorieën. Ze hebben te maken met historische (stads)rechten, urbanisatiegraad, centrumfunctie. Een aantal gemeenten verkreeg in de middeleeuwen van de landheer stadsrechten, die bv. het organiseren van jaarmarkten of het heffen van tolgeld inhielden. In de Franse tijd werden die rechten omgezet in een ‘stadstitel’. Na de grote fusieoperatie van 1977, kregen de gemeenten de kans een stadstitel aan te vragen omwille van historische redenen of omdat ze een centrumfunctie vervullen. In onze streek maakten de gemeenten Geel, Herentals en Hoogstraten daarvan gebruik. Sinds 1985 mogen zij de stadstitel voeren. De gemeente Mol is dus officieel geen stad, hoewel de urbanisatiegraad en, misschien in iets mindere mate, de centrumfunctie, vergelijkbaar zijn met Geel.
De gemeente Retie is evenmin een stad. Niet in historische zin en niet door het niveau van haar urbanisatiegraad. Ondanks de voortschrijdende verstedelijking van de laatste decennia, blijft Retie ‘een gemeente op het platteland’. De gemeente Retie is een dorp. Of nauwkeuriger gezegd: de gemeente bestaat uit twee dorpen: het kerkdorp Sint-Martinus Retie en, sinds 1977, het kerkdorp Sint-Job Schoonbroek.
Die dorpen bestaan van oudsher uit een dorpskern en een aantal gehuchten, die vooral via kerk en verenigingsleven met elkaar verbonden waren en zijn.
De dorpskern van het kerkdorp Sint-Martinus Retie kan gesitueerd worden binnen de Ring. De oudste gehuchten zijn Berg, Looiend, Pontfort, Duinberg, Brasel, Bosend, Meierend, Werbeek, Hodonk, Obroek… Vroeger lag ieder gehucht duidelijk afgescheiden van een ander. Nu vervagen door het snelle bouwritme en de lintbebouwing de grenzen tussen de verschillende gehuchten meer en meer.
De dorpskern van het kerkdorp Sint-Job Schoonbroek ligt binnen de Provinciebaan, Hofstraat en Schoolstraat. De gehuchten die tot het kerkdorp Schoonbroek behoren zijn Kortijnen en Kinschot.
Retie is dus een 'tweedorpengemeente'.
22-02-2016 om 16:37
geschreven door Gust A.
|
