100.000 inwoners; hoofdstad van het departement Vienne en van de regio
Poitou-Charentes.
Trek zeker anderhalf uur om te wandelen in het oude centrum en om enkele
interessante kerken te bezichtigen. Opvallend is de ligging: op een heuvel
tussen de samenvloeiing van de rivieren de Clain en de Boivre. Was vroeger een
rijke stad en was vooral het verzamelpunt werd voor noordwest - Europa op de
pelgrimsroute naar Santiago.
De kerk Notre-Dame la Grande is door de harmonieuze verhoudingen en het
volmaakte lijnenspel een prachtig voorbeeld van de romaanse bouwkunst. Boven het
hoofdportaal en de arcaden aan weerszijden ervan zijn bas-reliëfs, die onder
andere de geboorte van Christus, het kindje Jezus in bad, en Jozef in gebed
verzonken weergeven. De booglijsten laten bijzonder mooi beeldhouwwerk zien, met
planten en fabeldieren. Het schip heeft een tongewelf en twee zijbeuken. Het
beeld achter het hoofdaltaar dateert uit de 16e eeuw, en stelt Notre Dame des
Clefs voor: Onze Lieve Vrouw van de sleutels, ter herinnering aan het feit
dat in 1202 nog juist voorkomen kon worden dat een verrader de sleutels van de
stad aan de Engelsen overhandigde.
De kerk St. Hilaire le Grand werd al in de 11e eeuw gebouwd voor de vele
pelgrims op weg naar Santiago de Compostella.
Interessante weetjes:
In de veertiende eeuw bestuurde Jean de Berry deze stad. Hij liet een belfort
bouwen met een klok, die het vijfde openbare uurwerk was van Frankrijk. Voor de
cultuurminnaar is Jean de Berry in de eerste plaats bekend van het getijdenboek
Très Riches Heures du Duc de Berry verlucht door de gebroeders Van
Limburg. Op Google vind je prachtige afbeeldingen.
In de meeste geschiedenisboeken is de associatie Poitiers met Karel Martel in
732 in die omgeving de Saracenen zou verslagen hebben. Dit zou de
stop geweest zijn voor hun opmars naar Noord-Europa tot staan bracht. Men gist
naar de preciese plaats van deze belangrijke veldslag: vele historici situeren
dit tussen Tours en Poitiers. In de Engelse boeken heeft men het meestal over
slag bij Tours (http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Tours
Bepaalde historici wijzen er op dat de nederlaag ook toe te schrijven was aan de
demotivatie bij de Saracenen: ze geraakten vermoeid, het weer was bijzonder
slecht en ze verlangden naar zonniger streken.
Collegiale kerk van la Romieu kathedraal Saint - Pierre werelderfgoed Unesco
La Romieu is een kleine gemeente (540 inwoners) in het Franse departement Gers (regio Midi-Pyrénées) arrondissement Condom. De kathedraal Saint - Pierre is van de XIV de eeuw en is werelderfgoed Unesco sinds 1998. Arnaud d'Aux werd in 1312 tot kardinaal benoemd en liet La Romieu voor zijn geboortestreek bouwen. Zo ontstond aan de pelgrimsroute naar Compostella in 1318 een klooster met een kerk met twee torens en een binnenplaats gebouwd in gotische stijl. De sacristie wordt geflankeerd door twee torens: een achthoekige volledig gesloten toren en een vierkante toren met klokken. De sacristie heeft unieke fresco's met zwarte engelen (door de verkleuring). De betegelde vloer is origineel. Het complex is in zeer goede staat. Beklim de toren via een smalle stenen wenteltrap en je hebt een schitterende uitzicht van op de dakconstructie. Af en toe kan je wat pauzeren om de verschillende vertrekken te zien. www.la-romieu.com (afbeeldingen, openingsuren, geschiedenis...) De kathedraal Saint - Pierre zie je van ver liggen. Dit was een goed herkenningspunt voor de talrijke pelgrims van Compostela op de Via Podiensis. Ze kwamen van Lectoure en waren meestal op weg naar Condom. Deze monumentale kerk was eerst afhankelijk van het parlement van Bordeaux en later van het bisdom Condom. Een tijd lang was lag de kathedraal en de gemeente op grondgebied dat in bezit was van de Engelsen. Sinds 1901 is deze kerk en het bijhorend klooster historisch monument verklaard, omwille van de uitzonderlijke gotische - meridionale architectuur. Wij waren verrast hoe zulke grote kerk in zo'n kleine gemeente lag. De belastingen in de wijde omgeving die de landvoogden hieven konden de bouw betalen; de dorpelingen zelf hadden zeker daarvoor niet de middelen.
We dienden met de auto een ommetje te maken van anderhalf uur; we hebben het ons niet beklaagd. Conques blijft in ons geheugen als een topmoment bij onze verkenning van kerken en routes naar Compostela in Frankrijk. Geen wonder dat het vroeger (in de Middeleeuwen vooral) en nu symbool voor de pelgrims naar Compostela. In 1998 kwam Conques op de lijst van Werelderfgoed. De diensten voor Toerisme Conseil Régional Midi-Pyrénées erkende zijn belang in 2008 door Conques uit ter roepen tot een van de Grands Sites van de Midi-Pyrénées. Voor verdere info en afbeeldingen: http://fr.wikipedia.org/wiki/Conques Conques is een klein dorp (departement Aveyron; arrodisement Rodez; Midi-Pyrénées) in Frankrijk en is een van mooiste plaatsjes van Frankrijk met een schitterende abdijkerk van Sainte Foy en typische straatjes en pleintjes. Goede accommodatie voor eten en drinken. Voor logies kan je ook terecht bij de paters. Vooraf reserveren is nodig en wat verplichte bezinning moet/kan je erbij nemen. Het dorp is verkeersvrij: je parkeert op grote parkeerplaatsen net voor de dorpskern. De weg ernaar toe is kronkelend en lang. Conques was en is bekend als etappeplaats op de route naar Compostella - Via Podiensis. De pelgrims werden vooral aangetrokken door de relieken van de heilige Foy, een jonge martelares uit de 4e eeuw. De abdijkerk van Sainte Foy dateert uit de 12e eeuw en is gebouwd in de Romaanse stijl. Ze bevat een beroemd gebeeldhouwd timpaan: het Laatste Oordeel. In de 19e eeuw redde de schrijver en inspecteur van de monumentendienst Prosper Mérimée (weeral hij...) de kerk van de ondergang, door aan te dringen op restauratie. Veel kerkschatten zijn behouden gebleven, onder meer doordat de bewoners van Conques de waardevolle stukken verborgen hielden in hun huizen gedurende de Franse Revolutie. De verzameling geeft een goed beeld van Franse edelsmeedkunst van de 9e tot de 16e eeuw en bevat enkele opmerkelijke voorwerpen, waaronder het beroemde beeld van de heilige Foy uit de 10e eeuw. Mooi gepresenteerd: het lijkt op het eerste gezicht op een beeldje uit de Romeinse periode; de edelstenen werden er telkens aan toegevoegd als er geld voorhanden was. Hoe men op een sluwe en slinkse manier de schedel van deze jonge martelares bemachtigde van het nabijgelegen Agen is een verhaal apart en illustreert de nood voor een klooster en zeker voor een pleisterplaats voor pelgrims te beschikken over 'sterke' relieken. Te bezoeken in de aangrenzende schatkamer; op de middag gesloten: controleer de openingsuren op http://fr.wikipedia.org/wiki/Conques waar je tevens prachtige afbeeldingen vindt.
Condom departement Gers, regio Midi-Pyrénées, op Via Podiensis (étape jacquaire = pelgrims voor Compostella); de pelgrims kwamen van La Romieu en trokken verder naar Larressingle. Was belangrijk vanaf 14de eeuw, o.a. door oprichting van een hospitaal Saint- Jacques (Les hospices), voor 'femmes de mauvaise vie' maar ook voor pelgrims, gebrekkigen en armen. De overnachtingen voor de pelgrims gebeurden met verschillende personen in een bed, wat de gewoonte is en interessant voor warmte en plaatsbesparing. We hadden vooral belangstelling voor de kathedraalSaint-Pierre de Condom die in zijn huidige situatie dateert van rond 1400. Deze bijzonder kerk kende periodes van bloei en verval en is een voorbeeld van zuiderse gotiek. Sommige elementen laten ons flamboyante gothiek zien. De buitenkant is merkwaardig o.a. het portaal met 'levendige' personages en engelen. Het klooster ernaast had veel te lijden door plunderingen en verval. Daar Condom het einde betekende van onze voettocht, hadden de organisatoren een deel van dit klooster (stedelijk eigendom; grote overdekte binnenplaats als ontmoeting- en feestruimte) ingericht voor de afscheidsviering. We zaten op stoeltjes van de gemeente, we hielden een bezinning en we dronken wijn. Origineel en bijzonder geslaagd.
Cahors is de hoofdstad van het departement Lot en ligt in een meander van de rivier de Lot en is bijna volledig omgeven door water (Opm. de meeste departementen kregen de naam van de rivier). Toeristische trekpleister en bekend voor de AOC Cahors wijn. Cahors was een welvarende stad in de Middeleeuwen. In 1360 tijdens de Honderdjarige Oorlog, werd het aan de Engelsen overgedragen. Dan begon het verval, pas in de 19e eeuw kwam er een heropflakkering en in de laatste decennia. De bevolking vluchtte en de vrijwel verlaten stad heeft zich nooit helemaal hersteld. Cahorsin: betekent woekeraar; sommige handelaren van Cahorswerden rijk in de 13e en 14e eeuw door het verstrekken van leningen. Te merken aan de rijke huizen in Cahors (muren in baksteen, arcades en de gebeeldhouwde delen in natuursteen). De Romaanse Cathédrale St.-Etienne Is een van de meest oorspronkelijke koepelkerken van het ZW. Staatin het hart van de oude stad aan de place Aristide-Briand. Het Romaanse schip is uitgebreid met gotische kapellen. De twee grote koepels, die met 14de eeuwse fresco's zijn versierd, doen het interieur ruim lijken. De laatgotische kruisgang heeft mooi snijwerk. Het mooiste van de kathedraal is het 16de eeuwse timpaan boven de noordelijke deur, waarop de Hemelvaart van Christus, gedragen door engelen, wordt afgebeeld. Dit monumentaal bouwwerk is opgebouwd uit diverse onderdelen uit verschillende tijdperken van de 11e tot de 17e eeuw. Het schip is afkomstig van het oude deel in Romaanse stijl, dat in 1120 gebouwd is. De apsis waaraan in de 12e eeuw begonnen is maar die tussen 1285 en 1293 herbouwd is, is gebouwd in de gotische stijl. In het begin van de 14e eeuw is de oostelijk kant van de kerk vernieuwd na het slopen van de aanpalende huizen. In de 15e en 16e eeuw is aan de binnenkant van de kerk verbouwd, met name in de kapellen. In die tijd wordt ook het klooster gebouwd, dat een uitbundig voorbeeld is van de gotiek. La Chantrerie, een van de mooiste monumenten in de oude stad, nu een expositieruimte.
De beroemde 14de eeuwse Pont Valentré, met zeven gotische bogen en drie verstrekte torens is een voorbeeld van middeleeuwse militaire bouwkunst. De torens moesten de toegang tot de stad verdedigen. Het bouwen van de brug heeft 70 jaar geduurd, daar is ook de mythe van de duivel ontstaan. De bouwmeester van de brug zou zijn ziel aan de duivel verkocht hebben, maar met een list probeerde hij ervan af te komen. Als represaille brak de duivel elke nacht af wat er de dag ervoor aan de centrale toren toegevoegd was. Bij de restauratie in de 19e eeuw is daarom een duivel in de toren toegevoegd. Je gebruikt daarvoor best een verrekijker. Een van de belangrijkste toeristische trekpleisters. Er is een mooie wandeling gemaakt langs de stadstuintjes. Je komt zo op de Boulevard Gambetta, de hoofdstraat van Cahors die met platanen omzoomd en is genoemd naar de beroemde 19de eeuwse radicale politicus Léon Gambetta, uit de stad afkomstig. De winkels hier en de nabijgelegen overdekte markt bieden allerlei lokale lekkernijen, waaronder de rijke, volle wijn van Cahors, vin noir genoemd. Ten oosten van de Boulevard Gambetta ligt de oude wijk, met huizen die aan een glorieus verleden herinneren. Stegen Bruggen die de stegen kruisen werpen schaduwen op de straten. In het licht zijn de renaissanceramen, het stenen snijwerk en de fijn afgewerkte draagstenen van de indrukwekkende herenhuizen te zien. Eén van de fraaiste is Hótel Roaldès, quai Champollion, met een zuidgevel van hout en verweerde rode baksteen, en een loggia en toren in Italiaanse stijl. Grote bouwwerken: Hôtel de Ville (1837-1847), het theater, het paleis van justitie en de bibliotheek. Het deel van de stad tussen de Boulevard Gambetta (de winkelstraat midden door de stad) en de Lot is het bekijken waard.
Vlak aan de Beligsche grens: Bavay en Pont sur Sambre
Pont-sur-Sambre ligt
zoals Bavay vlak aan de Belgische grens, beide plaatsen zijn de moeite waard om
te verkennen. Pont-sur-Sambre had vroeger industrie, en is nu vooral bekend
voor het toerisme: wandelen, watersport, wellness. Pont-sur-Sambre is historisch
interessant omwille van zijn ligging op de Romeinse heirweg Bavay Aulnoy Ameries.
In het centrum staat La Tour du Guet : een uitkijktoren van 18 m. hoog; 17de eeuws,
een historisch monument. Verderop La Maison du
Patrimoine en het Parc naturel
Régional de lAvesnois. Op enkele kilometers la fôret de Mormal: wandelroutes zijn er volop.
Kerk Notre-Dame de Quartes was een pelgrimsoord tegen de
'vierdaagse koorts' (la fièvre de quarte;
een soort malaria - koorts); deze kerk had al een vermelding in 1125; de oudste bewaarde delen zijn 15de eeuws.
Bavais - Bavay
(Bagacum).
Dit belangrijk historisch centrum is een aanrader in de
eerste plaats voor zijn museum en archeologische site met een Gallo-romeins forum
van 25 000 m2, het grootste van Noord Europa. Bavay was in de Gallo-Romeinse tijd de
hoofdplaats van de Civitas Nerviorum in Belgica Secunda. In Noord-Gallië was Bavay een belangrijk knooppunt
van heirbanen: la cité des 7 voies romaines. De belangrijkste heirbaan vormde de
verbinding met Keulen. Bavay was tot de 3e eeuw een belangrijk bestuurlijk en
handelscentrum. De opgravingen met onder andere het forum en het museum geven
een beeld van wat Bavais moet geweest zijn. Het Forum was wel niet in verhouding
tot het eerder geringe inwonersaantal.
Vlak voor het forum is er een zeer mooie
tentoonstellingsruimte met een permanente audiovisuele ruimte voor 3D animatie,
met op elke zetel een bijhorend brilletje, audiofoon (verschillende talen, ook
Nederlands) en een navigatieknuppel voor de interactie. Hoewel het verhaal
aan de magere kant is en gekunsteld aandoet, geeft
het geheel een goed beeld van het vroegere forum. Het didactisch lokaal bij de ingang is bedoeld
om o.a. mozaïeken te maken en volgens de opzichters komen zowel leerlingen van
de lagere school als de universiteit naar hier. De tentoonstelling ging over de
forums in het algemeen. Zeer mooi voorgesteld met duidelijke uitleg, tekeningen
en objecten. Spijtig dat deze tentoonstelling tijdelijk is.
De outdoor personen onder ons kennen vast en
zeker de Masai- schoenen of de MBT-schoen. Dit zijn speciale
loop- wandelschoenen gemaakt volgens de "Masai
Barefoot Technolgy since 1400 BC." Een beschrijving ervan vind je o.a. bij http://www.vancampschoenen.nl/Mbtpagina.htm
Uit hun website: De MBT-schoen bootst de natuurlijke, oneffen bodem na en
daardoor neemt het lichaam een rechte houding aan. De rug wordt minder belast
en de spieren permanent getraind.
Bij de Masai- mensen in Kenia hebben we niemand zien lopen op zulke
schoenen. Wat wel populair op de plaatselijke markten is zijn zelfgemaakte
sandalen gemaakt uit rubberbanden met riempjes die zelf gemaakt hebben.
Masai (Kenia) Vuur maken: wrijven, tondeldoos, lucifer en aansteker
Een van de vaardigheden die jonge krijgers
onder de knie moeten hebben is vuur kunnen aanmaken door een speciaal stokje vlug
rond te draaien in een gaatje op een
plankje waarin fijne gedroogde etensrestjes zijn van drek. Als er rook is,
voegt men dit mengsel op een grotere prop en blaast men voorzichtig tot er een
vlammetje komt. Daarna werkt men verder af met twijgjes of stukjes houtskool.
Bij onze vraag of zij denken dat wij dit ook zo doen, antwoorden ze dat we
werken met aanstekers.
Hun manier van vuur maken zien we nog bij onze (jonge) kampeerders die dicht
bij de natuur willen leven of een survivaltocht doen.
Deze werkwijze is enigszins te vergelijken met de tondeldoos die tot in de 19e eeuw ook in onze streken in
gebruik was. In een tondeldoos zitten vuursteentjes die vonken maken op een
ontvlambare tule. Later kwam dan de lucifer:
een klein houtje met een ontvlambare kop.. De moderne veiligheidslucifer - van
Zweedse origine 1844 - deed bij ons zijn intrede vrij vlug nadien. De meest
bekende waren die van het Zweedse merk Union Match. De lucifers zaten bij ons in
doosjes, in de VS zitten ze in pakjes. De aanstekers kwamen in gebruik na de Tweede
Oorlog. Een aansteker is een busje vloeibare brandstof (bijv. butaangas) dat
met behulp van het rollen van een vuursteentje ontbrand kan worden. In de auto
zijn er sigarettenaansteker die gemonteerd zijn. Deze aansteker heeft een
gloeispiraal die door de accu van de auto elektrisch verhit wordt.
2010 Speciale dagen in België schoolvakanties in het Vlaamse Gewest
De officiëlefeestdagen (vrije dagen) zijn:
Nieuwjaarsdag (1 januari), Pasen, Dag van de Arbeid (1 mei), Hemelvaartsdag,
Pinksteren, Nationale feestdag (21 juli), O.L.V. Hemelvaart (15 augustus),
Allerheiligen (1 november), Wapenstilstand (11 november) en Eerste Kerstdag (25
december). Daarnaast zijn er een aantal speciale
dagen die in de media aandacht krijgen.
vrijdag 1 januari 2010 Nieuwjaarsdag
woensdag 6 januari 2010
Driekoningen
maandag 11 januari 2010 Verloren maandag;
maandag na Driekoningen (6 jan).
donderdag 28 januari 2010 Gedichtendag
dinsdag 2februari 2010 Lichtmis, pannenkoeken
zondag 14 februari 2010 Valentijnsdag
vrijdag 19 maart Vaderdag in Antwerpen + zondag 13 juni 2010
zondag 4 en maandag 5 april 2010 Pasen en
paasmaandag
zaterdag 1 mei 2010 Dag van de arbeid
zaterdag 8 mei 2010 Feest van het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest Feest van de Iris. Verjaardag van de geallieerde
overwinning in 1945 en einde van de genocide.
zondag 9 mei 2010 Dag van Europa
zondag 9 mei 2010 Moederdag (+ Antwerpen
zondag 15 augustus)
donderdag 13 mei 2010 Hemelvaartsdag
zondag 23 en maandag 24 mei 2010 Pinksteren
zondag 13 juni 2010 Vaderdag; tweede zondag
van juni + Antwerpen
zondag 11 juli 2010 Feest van de Vlaamse
Gemeenschap Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest.
Guldensporenslag 11 juli 1302 bij Kortrijk.
woensdag 21 juli 2010 Nationale Feestdag;
21 juli 1831 Leopold I, de eerste Koning der Belgen, legde de eed af op de
Belgische grondwet.
woensdag 11 augustus t/m donderdag 9
september 2010 Ramadan
zondag 15 augustus 2010 Maria
Tenhemelopneming
donderdag 9 september 2010 Id-al-Fitr
(Suikerfeest)
zondag 12 september 2010 Open Monumentendag
Vlaanderen; tweede zondag van september.
zondag 19 september 2010 Feest van het
Waalse Gewest Fête de Wallonie (Feest van Wallonië). Derde zondag van
september.
zaterdag 25 september 2010 Dag van de
klant; 4e zaterdag in september
maandag 27 september 2010 Feest van de
Franse Gemeenschap
zaterdag 2 oktober & zondag 3 oktober
2010 Open Bedrijvendag; eerste zondag van oktober.
zondag 31 oktober 2010 Halloween
maandag 1 november 2010 Allerheiligen
dinsdag 2 november 2010 Allerzielen
donderdag 11 november 2010 Wapenstilstand;
gedenken slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) en Tweede
Wereldoorlog (1940 1945).
maandag 15 november 2010 Koningsfeest 15
november (vroeger 'Dag van de Dynastie'); naamfeest van Leopold en Albert.
maandag 15 november 2010 Feest van de
Duitstalige Gemeenschap
2010 Speciale dagen in België - schoolvakanties in het Vlaamse Gewest
2010 Speciale dagen in België schoolvakanties in het Vlaamse Gewest
De officiëlefeestdagen (vrije dagen) zijn:
Nieuwjaarsdag (1 januari), Pasen, Dag van de Arbeid (1 mei), Hemelvaartsdag,
Pinksteren, Nationale feestdag (21 juli), O.L.V. Hemelvaart (15 augustus),
Allerheiligen (1 november), Wapenstilstand (11 november) en Eerste Kerstdag (25
december). Daarnaast zijn er een aantal speciale
dagen die in de media aandacht krijgen.
vrijdag 1 januari 2010 Nieuwjaarsdag
woensdag 6 januari 2010 Driekoningen
maandag 11 januari 2010 Verloren maandag;
maandag na Driekoningen (6 jan).
donderdag 28 januari 2010 Gedichtendag
dinsdag 2 februari 2010 Lichtmis pannenkoeken
zondag 14 februari 2010 Valentijnsdag
vrijdag 19 maart Vaderdag in Antwerpen + zondag 13 juni 2010
zondag 4 en maandag 5 april 2010 Pasen en
paasmaandag
zaterdag 1 mei 2010 Dag van de arbeid
zaterdag 8 mei 2010 Feest van het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest Feest van de Iris. Verjaardag van de geallieerde
overwinning in 1945 en einde van de genocide.
zondag 9 mei 2010 Dag van Europa
zondag 9 mei 2010 Moederdag (+ Antwerpen zondag
15 augustus)
donderdag 13 mei 2010 Hemelvaartsdag
zondag 23 en maandag 24 mei 2010 Pinksteren
zondag 13 juni 2010 Vaderdag; tweede zondag
van juni + Antwerpen
zondag 11 juli 2010 Feest van de Vlaamse
Gemeenschap Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest. Guldensporenslag
11 juli 1302 bij Kortrijk.
woensdag 21 juli 2010 Nationale Feestdag; 21
juli 1831 Leopold I, de eerste Koning der Belgen, legde de eed af op de
Belgische grondwet.
woensdag 11 augustus t/m donderdag 9
september 2010 Ramadan
zondag 15 augustus 2010 Maria
Tenhemelopneming
donderdag 9 september 2010 Id-al-Fitr
(Suikerfeest)
zondag 12 september 2010 Open Monumentendag
Vlaanderen; tweede zondag van september.
zondag 19 september 2010 Feest van het
Waalse Gewest Fête de Wallonie (Feest van Wallonië). Derde zondag van
september.
zaterdag 25 september 2010 Dag van de klant;
4e zaterdag in september
maandag 27 september 2010 Feest van de
Franse Gemeenschap
zaterdag 2 oktober & zondag 3 oktober 2010
Open Bedrijvendag; eerste zondag van oktober.
zondag 31 oktober 2010 Halloween
maandag 1 november 2010 Allerheiligen
dinsdag 2 november 2010 Allerzielen
donderdag 11 november 2010 Wapenstilstand; gedenken
slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) en Tweede Wereldoorlog
(1940 1945).
maandag 15 november 2010 Koningsfeest 15
november (vroeger 'Dag van de Dynastie'); naamfeest van Leopold en Albert.
maandag 15 november 2010 Feest van de
Duitstalige Gemeenschap
Waha: oudste Romaanse kerk in België met
moderne glasramen van Folon
De Romaanse kerk Saint-Etienne (Stefanus) in
Waha, vlak onder Marche-en-Famenne, is geklasseerd als "Patrimoine majeur
de Wallonie". Het is de oudste Romaanse kerk in België en de enigste die
haar herdenkingssteen van de consecratie van de kerk op 20 juni 1050 door
Théoduin (bisschop van Luik van 1048 tot 1075) heeft bewaard.
Mooi gelegen in de driehoek en omringd door een oud kerkhof met een lindeboom
van meerdere honderden jaren oud. Ze bewaart eveneens de herdenkingssteen van
de ondertekening van het "Eeuwige Edikt" met de wapenschilden van
Filip II en de blazoenen van Luxemburg en van de stad Marche.
Te zien : doopvonten uit de XVIde eeuw, een gotische theoteek (XVIde eeuw), een
fragment van een muurschildering (XIIIde et XIVde eeuw), de martelaar van sint
Erasme (XVIIde eeuw), de martelaar van sint Etienne (schilderij), grafstenen
(XVde en XVIIIde eeuw), meerdere kunstwerken van de Maître de Waha waarvan
één van de merkwaardigste het kruisbeeld is (XVI de eeuw).
In augustus 2004 werd de kerk vernieuwd met kerkramen van Jean-Michel Folon:
oud en nieuw in een heerlijke combinatie. Deze kerkramen herdenken de martelaar
Sint - Etienne, beschermheilige van de parochie. Stefan (Stefaan, Stephand,
Steven...). Stefanus was de eerste christelijke
martelaar. Hij werd gestenigd omdat hij de hogepriester en de ouderen had
beschuldigd van de moord op de Messias. De naamdag van de heilige Stefanus valt
in de Rooms-katholieke Kerk op 26 december.(Bronnen : Maison du Tourisme du Pays de Marche
et Nassogne; brochure en eigen bezoek) Bezoek alle dagen van 9u tot 17u. Brochure
met mooie afbeeldingen: 1
Jean-Michel Folon (1934 - 2005) was een Belgisch kunstenaar. Vestigde
zich na zijn studies in Frankrijk waar hij zich verder toelegde op tekenen.
Zijn tekeningen hadden meer succes als cover bij magazines in New York dan als
aparte kunst. In 1964 kreeg Folon eindelijk zijn eerste tentoonstelling in
Parijs en toen begon zijn opgang. Hij illustreerde boeken van Franz Kafka en
Ray Bradbury. Eind jaren 60 verzorgde hij een fresco voor het Franse paviljoen
op de Triënnale van Milaan. Hij exposeerde in de Galerie de France en stelde
hij zijn werk voor het eerst tentoon in New York. Begin jaren '70 kwam zijn
carrière op topsnelheid met tentoonstellingen in New York, Tokio, Osaka, Wenen,
Milaan. Folon werkte in de jaren 80 aan de meest uiteenlopende projecten:
affiches, illustraties, muurschilderijen, theaterdecors, tekenfilms kortfilms.
Hij ontwierp het embleem van de 200e verjaardag van de Franse Revolutie en
illustreerde voor Amnesty International Belgium de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens. Exposities: Metropolitan Museum New York (1990): etsen,
aquarellen en enkele houten voorwerpen. Zijn aquarellen en etsen in de jaren
negentig werden tentoongesteld over de hele wereld. Hij begon meer en meer te
beeldhouwen: eerst in hout, klei en gips, later in brons en in marmer. In 1997
plaatste hij aan de kust van Knokke een beeld dat met het getij elke zes uur
onder het water verdwijnt. Daarnaast realiseerde hij glasramen (zoals in Waha)
en grote muurschilderingen. In 2000 creëerde Folon de Stichting Folon in het
Solvay Domein in Terhulpen. www.fondationfolon.be
Hij schonk de stichting een 500-tal werken die hij had bewaard om ze op één
plek te verenigen.
Hij maakte glasramen voor enkele kerken zoals bijv. in de oudste Romaanse kerk
van België: Waha. Hij was ook ambassadeur van UNICEF.
Voor afbeeldingen: Google - Afbeeldingen: Follon of Follon Knokke.
Spirituele plekken en toeristische trekpleisters - relitoerisme
Spirituele plekken en toeristische
trekpleisters reli toerisme
De laatste jaren verzamel ik documentatie over
spirituele plekken die tevens toeristische trekpleisters zijn. Als het kan
bezoek ik ze omdat het directe contact in de regel een meerwaarde heeft (zie
vorige blog Afbeeldingen realiteit reconstructies). Combinaties van geloof/spiritualiteit
met reizen/toerisme is niet nieuw, denken we maar aan de pelgrims en bedevaarders.
Wat wel nieuw is dat deze combinaties nu systematisch worden aangeboden in de
toeristische industrie. In het Nederlands dook daarvoor een woord op: reli
toerisme, momenteel enkel gebruikt in Nederland (surf op
internet).
Als we ons vooral richten op de kristelijke spiritualiteit in West-Europa zijn
kerken, kloosters, abdijen, bedevaartroutes daarvan representanten.
We werken de
Mont-Saint-Michel uit als type voorbeeld. Dit klooster op de rotsen in Normandië
behoort
tot de top vijf van Frankrijk van de toeristische trekpleisters, volgens
sommige bronnen zelfs de tweede na de Eiffeltoren.Het is een
adembenemende plek. Je moet je een schiereiland voorstellen met op de rots een
monumentale abdij met ernaast bijgebouwen en huizen.De abdij, bijgenaamd
la merveille, telt drie verdiepingen. Het is een aaneenschakeling van
zalen, kapellen en trappen. Het merkwaardige is dat de abdij gebouwd is in en
met de rotsen. Het geheel laat een harmonieuze indruk na. Naast de tuin: de
refter, de scriptoria en de salle des hôtes. In beide zalen is er verwarming
door open haarden. Voor de scriptoria was dit omdat de vingers van de
schrijvers voldoende soepel dienden te blijven bij koud weer. De Mont Saint Michel behoort sinds 1984 tot de beschermende monumenten met
steun en toezicht van de Unesco. Het wonder van het Westen - Ze
is een van de voornaamste getuigen van degewijde geschiedenis van het middeleeuwse
Westen.
Bij de huidige werken en restauraties hebben
de ambities om het massatoerisme beter te richten naar het klooster, naar de
spirituele plek. Daarom moet tegen 2015 de site groter worden: van 2.5 naar 4
vierkante kilometer. De naar schatting 5 tot miljoen toeristen kunnen beter geleid
worden door de parkeerplaatsen verder te bouwen, pendelbussen te voorzien en
een nieuwe, monumentale wandelbrug. Niet iedereen vindt dat een goed idee.
Sommigen vinden dat het spirituele karakter beter verhoogd wordt door
bedevaartroutes te voorzien, zoals bij Santiago. Anderen vinden dat de klemtoon
niet te veel mag liggen op de berg als spiritueel oord, omdat de
Mont-Saint-Michel geen heilige berg is, het christelijke geloof kent geen natuurcultus.
Meer toeristen aantrekken is niet prioritair wel andere toeristen o.a. zij die
het religieuze belangrijk vinden als een mogelijkheid tot zingeving; dat is
tevens het doel van het reli toerisme (reli - toerisme, relitoerisme).
Sinds 1998 is Ökumenischen Heiligenlexikon te raadplegen op internet http://www.heiligenlexikon.de/ Volgens
specialisten een van de beste digitale naslagwerken wat betreft informatie
(wetenschappelijk onderbouwd) over heiligen. Hoewel de kerkelijkheid in de
Lage Landen laag ligt, zijn de publicaties over spiritualiteit, heiligen,
bedevaarten, volksdevotie aanzienlijk.
De West-Europese cultuur is verweven met het kristendom; vele monumenten,
tradities en rituelen hebben er banden mee.
Om de achtergronden beter te begrijpen (heiligen en relieken, processies,
volksdevotie ) is dit een prima naslagwerk.
Je voelt je soms zalig terwijl je in dit naslagwerk grasduint.
Afbeeldingen zijn belangrijk voor een eerste contact en als herinnering.
Als het kan is een directe confrontatie met de realiteit interessanter, maar
ook moeilijker. Afbeeldingen, zeker de professionele , zijn genomen vanuit goed
bestudeerde invalshoeken en zijn soms bijgewerkt. Zeer belangrijke monumenten
zijn gelukkig bewaard gebleven door inspecteurs gebouwen (erfgoed), zoals
Mérimée, openbare instanties, vzw's, vrijwilligers, architecten zoals
Viollet-le-Duc en Vauban.
Vauban (1633 1707) is nu nog
bekend als bouwmeester van vestingwerken (ingénieur militaire responsable des
fortifications) onder Lodewijk XIV, le roi Soleil. Zijn geboortehuis is nu een
(klein) museum in het Saint-Léger-Vauban, op het pleintje ervoor staat zijn
standbeeld. Enkel open in het toeristische seizoen.Een schitterend en overzicht van zijn
vestingwerken in miniatuur staat in de benedenverdieping van het palais des
Beaux-Arts in Rijsel (Nationaal Museum). Oorspronkelijk stonden 28 in l'hôtel
des Invalides à Paris, 16 ervan staan nu in het Rijsel/Lille. Tussen 1653 en
1659 nam hij deel aan 14 belegeringen. Vanaf 1662 gaf koning Lodewijk XIV hem
de opdracht om steden en legerplaatsen te versterken, te beginnen met Duinkerken
en Rijsel. België: Ieper - Knokke - Menen - Nieuwpoort - Oudenaarde - Veurne -
Kasteel van Bouillon. Frankrijk: Rijsel
- Rocroi - Montmédy - Neuf-Brisach - le Palais (Belle-Île-en-Mer)
- Citadel van Besançon; Duitsland: Landau in der Pfalz; Groothertogdom
Luxemburg: Luxemburg. Door het gebruik van de artillerie daalde het
strategisch belang van deze vestingwerken.Twaalf werken van Vauban, gegroepeerd in
"Réseau des sites majeurs de Vauban" werden geklasseerd als werelderfgoed
door de UNESCO in 2008.
Arras (Pas-de-Calais) : citadel; Besançon
(Doubs) : citadel en fort Griffon; Blaye-Cussac-Fort-Médoc (Gironde): citadel
van Blaye, fort Paté en fort Médoc; Briançon (Hautes-Alpes) : omwalling,
Redoute des Salettes, Fort des Trois-Têtes, Fort du Randouillet, ouvrage de la
communication Y et le Pont dAsfeld;; Camaret-sur-Mer (Finistère) : tour dorée;
Longwy (Meurthe-et-Moselle) : ville neuve; Mont-Dauphin (Hautes-Alpes) :
place forte; Mont-Louis (Pyrénées-Orientales) : citadel et omwalling;
Neuf-Brisach (Haut-Rhin) : ville neuve; Saint-Martin-de-Ré (Charente-Maritime)
: omwalling en citadel; Saint-Vaast-la-Hougue/Tatihou (Manche) :
tours observatoires; Villefranche-de-Conflent (Pyrénées-Orientales) : enceinte,
fort Libéria en Cova Bastera.Vauban heeft meer dan 150 versterkte plaatsen
en burgerlijke bouwwerken (canal du Midi) gerealiseerd.
Viollet-le-Duc (1814 - 1879) is vooral bekend voor zijn
totaalreconstructies vooral van middeleeuwse bouwwerken. Hij schonk veel
aandacht aan de totaalinrichting van de gerestaureerde monumenten: van
meubilair, keuken tot muziek- en wapenvoorzieningen.
Zijn manier van restaureren betekende een ommekeer voor die tijd. Totnogtoe
liet de bevolking en de overheid deze monumenten verkommeren. Men stal wat
bruikbaar was, men gaf andere bestemmingen zoals munitieopslagplaatsen,
gevangenissen. Hij was het die nieuw leven gaf aan deze monumenten. Dit leverde
hem ook tegenstanders op die deze manier van restaureren. te drastisch vonden.
Kerken: Sainte-Marie-Madeleine Vezelay);
Notre-Dame de Paris , Basiliek Saint - Sernin Toulouse . Kastelen: Château de Pierrefonds, Cité de
Carcassonne, Château de Coucy enz. Voorbeeld: reconstructie
Viollet-le-Duc Château de
Pierrefonds (Picardië), oorspronkelijk van
de vijftiende eeuw, ontmanteld door Napoleon IIII. Opnieuw gereconstrueerd door
Viollet-le-Duc, een combinatie van Middeleeuwen en Renaissance.
Mérimée
In 1834 werd Mérimée benoemd tot inspecteur van historische monumenten in
Frankrijk en redde vele gebouwen van de ondergang zoals de Sainte-Madeleine te
Vézelay. Hij omringde zich met architecten gespecialiseerd in restauratie zoals
Eugène Viollet-le-Duc.
1970 Jean-Pierre MONSÉRÉ wordt WERELDKAMPIOEN wielrennen bij de profs..
1971 Op 23 maart komen BOEREN te BRUSSEL uit heel Europa samen om te protesteren tegen het Europese landbouwbeleid en de dalende landbouwprijzen. De vreedzame betoging ontaardt in een veldslag.
1971 De eerste Wereldwinkel gaat open in Antwerpen; de Oxfam wereldwinkels ('fair trade') in 1975.
1971 De eerste Vlaamse kleurenfilm Mira deed stof opwaaien door de NAAKTSCÈNES. Bloot kwam meer en meer in de films, op televisie.
1972 Unitaire CVP opgesplitst in een Vlaamse en een Franstalige partij (PSC - Parti Social Chrétien, sinds 2002 omgevormd tot cdH, Centre Démocrate Humaniste). Voorzitters CVP vanaf 1972: Martens - Tindemans - Swaelen H. Van Rompuy - Van Hecke - Van Peel - De Clerck
1972 GASTON EYSKENS (CVP) verlaat definitief de politiek. Hij was verschillende keren premier. Hij doorstond de stakingen tegen zijn eenheidswet en begeleidde de onafhankelijkheid van Congo. Vader van de eerste staatshervorming.
1973 OLIECRISIS. De Arabische landen draaien de oliekraan een tijd dicht. Voor de Belgen betekent dit een verhoging van de oliefactuur, snelheidsbeperkingen en autoloze zondagen.
1974 Het regent onophoudelijk van september tot november. Het REGENRECORD van 1932 wordt gebroken.
1975 en later: opgang van de COMPUTER die geleidelijk sterker, kleiner, vlugger, mobieler, goedkoper, multi-medialer komen in bedrijven, organisaties, overheden, kantoren, school, thuis. Men begint jonger en ook ouder te computeren.
1975 In Antwerpen wordt de PREMETROTUNNEL geopend tussen 'Diamant' en 'Groenplaats'.
1975 Het Gentse Museum voor Hedendaagse Kunst wordt opgericht en was toen het eerste Belgische museum gewijd aan hedendaagse kunst. Jan Hoet werd aangesteld als directeur en breidde de collectie stelselmatig uit zodat het museum internationale bekendheid kreeg. Jan Hoet werd geleidelijk een populair media-figuur.
1975 België komt de vierde HITTEGOLF van de eeuw, na die van 1911, 1932 en 1947.
Huishoudapparaten, keukengerei en keukenkastjesdochters
Huishoudapparaten keukengerei en keukenkastjesdochters
Herinner je je nog de eerste fonduestellen
voor vlees, kaas en chocolade, eerst op vuurtjes daarna elektrisch, en recenter de
tafeltoestellen om te grillen en met braadpannetjes? Het aantal toestellen om
te koken, te wokken, brood te bakken, te mixen, te blenden en te roosteren nam
elk jaar toe. Vaak worden ze enkel met de feestdagen tevoorschijn gehaald. Sommige
huishoudapparaten belanden in kelders of opbergruimtes omdat ze amper worden
gebruikt. Toch lijken mensen weinig geneigd ze weg te doen, soms omdat er
herinneringen aan vasthangen, zoals aan het oude wafelijzer of het eerste
fonduestel.
Kijk in de keuken wat er frequent wordt
gebruikt, iets minder frequent en wat een plaatsje kreeg in de opbergruimte,
kelder of tuinhuisje. Deze huishoudapparaten die niet meer gebruikt worden zijn
'keukenkastjesdochters'. Ik kende dit woord niet (ik vond het ook niet op
internet) en las het in een bespreking van broodbakmachines in het NRC-Handelsblad
20.03.2009. Het begin van dit artikel was zeer amusant: Een broodbakmachine
loop je niet , die krijg je. Hoe? Zeg in een volle tram dat je een broodbakmachine overweegt. Dan heb je meteen drie. In een volle ram zitten minstens
drie personen die dolgraag dit obstakel in hun keuken kwijt willen.( )
Op de markt van huishoudapparaten en
keukengerei probeert men tegemoet te komen aan nieuwe doelgroepen zoals
aangepaste toestellen voor linkshandigen en voor kleine gezinnen. Het aanbod
blijft nog te weinig klein voor personen met een handicap en of voor fragiele
ouderen. Beide groepen krijgen advies uit de hoek van de ergotherapie om zich
toestellen aan te schaffen met kleine aanpassingen.
De meest gebruikte huishoudapparaten werken
op elektriciteit, zoals de elektrische koffiemolen, de mixer, de staafmixer, de
blender, de keukenrobot, het elektrische mes en de broodbakmachine. We zien
tevens dat oudere handmatige apparaten opnieuw hun plaats in de keuken opeisen:
de traditionele koffiemolen (zelf koffie maken is zo persoonlijk ) en de
puntzeef (passe-vite). Het traditionele huishoudgerei blijft in
gebruik bovenaan staan: onmisbaar zijn
het aardappelmesje, de blikopener (ook wel elektrisch nu), de
notenkraker, de rasp, de zeef en de dunschiller. Sommigen zweren bij hun
aardappelschilmesjes, anderen bij de dunschillers. Dit kleine apparaatje is
handig, eerder ongevaarlijk en multifunctioneel. Je kunt het gebruiken voor
onder meer aardappelen, wortelen, asperges, appels en kaas. Wanneer de
dunschillers hun intrede deden in onze keukens, kon ik niet
achterhalen.
Op de eerste dag van een vijfdaagse staptocht op een deel van de Compostella route van Cahors naar Condom, kwamen we in een van de mooiste dorpen van Frankrijk: Saint-Cirq-Lapopie. Dit dorp ligt in niet ver van Rocamadour en Cahors, in het Franse departement Lot (regio Midi-Pyrénées) en op de top van een steile rots circa honderd meter boven de rivier de Lot. Het centrum met smalle , steile straatjes met vakwerkhuizen is niet per auto bereikbaar. Het dorp is in trek bij schilders en kunstenaars en onderging de klassieke renovaties en restauraties vooral bestemd voor de toeristen, de inwoners, de plaatselijke horeca, kunstenaars, winkeliers. Eerst bezochten we de bezienswaardigheden: Fort La Popie, Belvédère de Bancourel en we eindigden in de Kerk van de 16de eeuw.
Met een viertal stappers keken we naar een bericht naast het kerkportaal. We konden eerst onze ogen niet geloven. Het ging over een Braziliaans meisje van negen dat een abortus had ondergaan van een tweeling. Haar stiefvader had haar verkracht. Volgens de artsen was ze in levensgevaar. Door het kerkelijk recht was ze omwille van de abortus - en zij die hadden meegeholpen - geëxcommuniceerd. De plaatselijke Braziliaanse bisschoppen stonden achter dit principiële standpunt zoals ook het Vaticaandit verdedigde. De plaatselijke Franse bisschop (van Cahors) had een officiële mededeling laten ophangen in de kerkportalen, waarin stond dat de Katholieke Kerk zich op de eerste plaats barmhartig, meelevend, helpend en discreet had moeten opstellen.
Thuis gekomen zochten we meer informatie op. Een van de reacties was die van Bisschop Gerard de Korte van Groningen-Leeuwarden op 13 maart 2009, die grote moeite had met de excommunicatie van alle betrokkenen. Hier had barmhartigheid boven het recht moeten gaan. De Korte benadrukt dat de Kerk altijd opkomt voor het leven vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood. Dat vindt de Kerk zo belangrijk dat het kerkelijk wetboek voorschrijft dat alle betrokkenen bij een abortus van rechtswege worden geëxcommuniceerd. Maar de bisschop hekelt de strikt juridische benadering van zijn collega-bisschoppen in deze kwestie. Naast recht is er ook barmhartigheid. Ook die herinnering blijft hangen.
Dit jaar volgde ik de kruisweg in een kapel van een congregatie. Alle zusters waren niet meer beroepsactief, ze waren op rust zoals men zegt. Ik concentreerde me eerst op de kruisweg zelf. Het viel me op dat daarin heilige vrouwen een belangrijke rol kregen : Maria, Maria Magdalena, Veronica... Vroeger volgden zij Jezus bij de predikingen. Nu waren zij er ook bij zijn laatste uren.Een vijftigtal zusters woonden de kruisweg bij. Ruim een derde kwam binnen aan de arm van een medezuster of gingen met een stok, rollator of rolstoel. De meeste zusters waren boven de vijfenzestig. Ze hadden een rijk gevuld werkzaam en een religieus leven achter de rug. Sinds enkele decennia waren en er geen nieuwe profesten.
Ik was benieuwd hoe zij die kruisweg beleefden. Zij vonden dit een zeer zinvolle devotie. Het vroeg wel wat inspanning (rechtstaan voor velen). Ze kregen heel wat herinneringen van vroegere kruiswegen als ze nog thuis waren of als ze als zuster werkzaam waren in klinieken. Toen ik hen vroeg wat ze dachten van de rol van de heilige vrouwen in de kruisweg, vonden ze dat de normaalste zaak van de wereld. Waar er gezorgd en getreurd wordt, staan vrouwen op de eerste plaats. Ze verwezen naar de bezinningteksten die werden voorgebeden en gewezen werd op de actualiteit van rampen, oorlogsgeweld, extreme armoede, hongersnood, ziekte, kindersterfte. Daar ook speelden de vrouwen een rol in de zorg en als slachtoffer. Ze knikten betekenisvol en gingen traag alleen of met anderen naar de gemeenschappelijke zaal of naar hun kamer. Ze waren op rust en kregen zorgen en bijstand van andere vrouwen en medezusters. Zijn die vroeger zelf zorg gaven, kregen nu zorg. Niet gemakkelijk, ook dit dienden ze te leren.
Ik dacht aan de uitspraak: Men is nooit oud genoeg om te leren
In een chambre dhôte is het de gewoonte dat in de prijs een ontbijt inbegrepen is. Meestal is er een typisch streekgerecht bij : speciaal brood, koek, jam, toespijs... In onze chambre dhôte Château de Millery (St. Fougeot Autun) was het typische niet in de table d'hôte, in de soep. Die was gebonden en bij navraag kwam dit door het toevoegen van 'topinambour' of aardpeer, wat in die streek van Frankrijk vrij gebruikelijk is, maar in België en Nederland minder. Terug thuis zouden we ook experimenteren met aardpeer. Deze zijn wel vrij makkelijk te koop in grote warenhuizen, vooral in de afdeling bio.Links en rechts navragen en opzoeken leverde ons de volgende informatie. Van de aardpeer, topinamboer worden de ondergrondse delen (wortelknollen) gebruikt. Deze wortels bevatten fructanen, biotine, calcium, ijzer, natrium en inuline, die niet alleen mensen met diabetes mellitus ten goede komt. Deze wortels slaan geen nitraten op. Een hoekje van 2 m² kan een jaaropbrengst aan eetbare knollen geven van 10 kg. Oogsten kan gebeuren na de eerste nachtvorst en gedurende de gehele winter. Het schillen vraagt wat behendigheid omdat de knollen geen regelmatige vorm hebben. In de keuken komt hij vooral in de soep terecht. Je kunt de aardpeer ook gekookt opdienen. Sommigen vinden dit minder lekker. Een pas geoogste aardpeer is crèmekleurig tot rozerood (afhankelijk van het ras). De smaak van de knol is lichtelijk zoet, notig en heeft iets van een artisjok.
