Abdij Ter Duinen (Duynen) Koksijde en Abdij Ter Doest Lissewege
Abdij Ter Duinen (Duynen) Koksijde en Abdij Ter Doest Lissewege
Bij de redactie van een te verschijnen tekst over kloosters en kerken, was er een discussie over de abdij Ter Duinen (Duynen) Koksijde, met een prachtige restauratie van de ruïnes en nieuw museum en de abdij Ter Doest (Lissewege), zonder ruïnes wel met een grote gotische schuur (tiendenschuur), een poortgebouw en een kapelletje bij de toegangsweg. Discussie: was Ter Doest een abdij of was het enkel een vestiging op den buiten met de fameuze schuur en met vele bijgebouwen voor broeders en knechten voor de landontginning?
De abdij Ter Doest (Lissewege) werd opgericht als een filiaal van de abdij Ter Duinen (Duynen) Koksijde. De abdij bezat uitgestrekte gronden en was zeer rijk
Van het klooster blijven over: de reusachtige tiendenschuur en een aantal bijgebouwen. Die bijgebouwen werden opgericht uit het puin van de abdij na de vernieling door de Geuzen.
De weg vinden is vrij eenvoudig: volg de borden Abdij Ter Doest in en voor Lissewege en even buiten Lissewege sla je in bij een oude kapelletje. Het werd opgericht in 1687 in opdracht van Martin a Colle, toenmalig abt van Ter Doest, die het hoofd werd van de abdijen van Ter Doest en Ter Duinen die toen werden samengevoegd. Voorbij het poortgebouw en kom je op een binnenplaats met de gotische schuur. Lambert, heer van Lissewege, schonk in 1106 een domein aan de benedictijnen om er een priorij op te bouwen. In 1270 vertrokken er de benedictijnen en de cisterciënzers namen er hun plaats in. De gotische schuur is uniek ook al omdat ze de grootste overgebleven schuur van is zijn soort; gebouwd omstreeks 1280 met een opvallende hoge gevel (30 meter) en een uniek dakgebinte. Onder leiding van de broeders werd een groot deel van het gebied ten noorden van Lissewege en Zeeland ingedijkt. Om de oogsten te kunnen opslaan, werden grote schuren (tiendenschuren) gebouwd. De schuur van Ter Doest is en wordt momenteel gerestaureerd.
Onder de regering van Filips II werd de abdij verbeurd verklaard. In 1571 vernielden de Geuzen de abdij compleet. Wat de Geuzen niet meenamen, werd verdeeld tussen het bisdom Brugge en de abdij van Ter Duinen. In 1652 werd met het puin de huidige hoeve opgericht als buitenverblijf voor de monniken.
Het voorlopige antwoord is : beide waren abdijen; de oudste abdij die van Ter Duinen werd later samengevoegd bij de abdij Ter Doest. Er was ook een refuge in Brugge, waar nu het Groot Seminarie staat (Potterierei); maar dat is een ander verhaal
Lissewege is een deelgemeente van Brugge. Een gedenkplaat in de Stationsstraat 27 vertolkt een nostalgische herinnering: Lissewege was een zelfstandige gemeente van 961 tot 1970. Met daaronder de wens: Lissewege, zo mogen we t horen. Blijf schoon en sterk gelijk uw toren. Lissewege was de tevens woonplaats van de jeugdschrijver Johan Ballegeer.
Op de hoek van de Stationsstraat en het Lisseweegs vaartje zie je een gedenkplaat van VTB De Valckenaere, huisvrouw van Hans Memlic. de schilder van o.a. de schitterende versieringen op de retabel van H. Ursula in het Memlincmusuem rechtover de OLV - Kerk te Brugge
Beklim de toren van de kerk van Lissewege: ingang langs de zijkant, toegang 1 euro, in zoemerseizoen van 14 - 17 en zaterdag 14 17; winter op afspraak. De Doornikse steen werd aangevoerd via de vaart en met een rechtstreeks verbinding tot vlak aan de kerk.
Lissewege is voor de toerist het witte dorp, de plaats van vele cafés en restaurants en vooral van de polderkerk en de schuur van de voormalige abdij Ter Doest. Met deze abdij is onafscheidelijk de naam verbonden van Willem van Saeftinge, die overigens op vele plaatsen in Lissewege aanwezig is: een bronzen beeld ( Jef Claerhout), staat op de markt
en restaurants en cafés die naar hem verwijzen.
Willem van Saeftinge was een lekenbroeder van de abdij; veel feiten zijn er niet, wel dat hij meevocht in het Vlaamse leger. Tijdens de Guldensporenslag in 1302 sleurde hij de aanvoerder van het Franse leger, Robert II van Artois, van zijn paard waarna deze door andere strijders werd doodgeslagen.
Tijdens een oproer van de lekenbroeders in november 1308 vermoordde hij de keldermeester en verwondde de abt. Willem verschanste zich in de kerk van Lissewege omdat hij te maken kreeg met aanhangers van de abt. Toen dit nieuws Brugge bereikte, trokken een zoon van Pieter de Coninck en Jan Breydel samen met 80 andere Bruggelingen op om hem te ontzetten. Hij werd uit de kerktoren bevrijd en in triomf naar Brugge geleid, zeer tegen de zin van de graaf, poorters en edelen van Vlaanderen.
Hij werd door de kerkelijke rechtbank van Doornik in de ban van de kerk geslagen. In 1309 kreeg hij absolutie van paus Clemens V, maar hij werd verplicht in te treden bij de hospitaalridders en werd op kruistocht gestuurd. Hij zou gesneuveld zijn bij het beleg van Rhodos.
Ga kijken naar het Spaniënhof in de Stationsstraat 6; in dit huis werd zeker vanaf 1555 (en waarschijnlijk al van vroeger) door de plaatselijke Sint Jacobsgilde een logement werd opgericht voor Compostella pelgrims die kwamen vanuit Skandinanivë op weg naar Galicië. Vroeger restaurant en vanaf 2008 een B&B met volledige restauratie
Spaniënhof: een 16° eeuwse herberg/brouwerij
In 1557 deed het Spaniënhof dienst als herberg, toen genaamd "De Drie Koningen". Pelgrims op weg naar Santiago de Compostella bleven er overnachten.
Het was ook de woonst van de burgemeester en zijn vrouw, de Spaanse schone "Maria Magdalena". Zij stond model voor het schilderij van Jacob van Oost welke in de plaatselijke monumentale kerk hangt.
