|
Naar aanleiding van het feest van Maria Lichtmis
ging Beverse Weetjes terug grasduinen in: Onder de Clocke
en vond er een passend iets over het oudste Bevers doopregister.
Net zoals men bij de burgerlijke stand geboorten, huwelijken en overlijdens registreert, zo ook gebeurt dit in de parochie bij kerkelijke gebeurtenissen. Dat de Parochieregisters er kwamen is een gevolg van het Concilie dat doorging in het Noord Italiaanse Trente. Het oudste huwelijksregister stamt uit 1632. Het oudste overlijdensregister uit 1729.
Het oudste doopregister werd ten doop gedragen in 1603 en daar gaan we iets dieper op in.
Het is een boekje van 15 op 20 cm en het telt 47 bladzijden. Op de eerste blz aan de linker zijde staat de volgende tekst te lezen: "Hic liber ad ecclesiam de Beveren est pertiment (e)m nomina baptizatorum incipiendo ab anno 1603". De vertaling ervan luidt als volgt: "Dit boek behoort toe aan de kerk van Beveren, Naam van de gedoopten, beginnende van 1603." Wie dat geschreven heeft?
In een duidelijk ander schrift staan op de rechter bladzijde de ontboezemingen van twee mensen die hun naam wel vermeld hebben en die blijkbaar niet veel ophadden van Latijn. Deze heren waren Pieter de Vos en Mathijs de Wauverin.
We kunnen de vraag stellen waarom de toenmalige Beverse pastoor dit doopregister niet heeft "gedoopt". Het antwoord is eenvoudig, noch Beveren, noch Desselgem hadden toen een pastoor. De opstand tegen Spanje en zijn verschrikkelijke gevolgen hadden de armoe en de ontvolking hier zo groot gemaakt dat een pastoor hier geen reden van bestaan meer kon vinden, er was zelfs geen pastorie meer, ook deze was verwoest. Onze parochie werd omstreeks het jaar 1603 bediend door Petrus van Neste, die in Harelbeke pastoor was. De mogelijkheid bestaat dus dat het deze Petrus is die de Latijnse tekst op de eerste bladzijde geschreven heeft.
De eerste jaren zijn de aantekeningen bijzonder schaars. Er is een eigenaardige afwisseling van Latijnse teksten die blijkbaar op de aan- of afwezigheid van een priester wijzen en de aantekeningen gingen met horten en stoten. Zo staan er 7 dopen genoteerd in 1603, 3 in 1604 en 1605, 6 in 1606 en weer slechts 3 in 1607. De dramatische toestanden die de opstand tegen Spanje op het einde van de 16de eeuw ontstonden zal daar wel voor iets tussen zitten: ontvolking ten gevolge van uitwijking, sterfte en allerhande ramspoed. Maar zo simpel is dit probleem nu ook weer niet.
In 1608 werden maar liefst 24 doopsels genoteerd! Een plotselinge voortplantingsrage in het Beveren van toen? Nee, de reden is elders te zoeken. Nadat onze parochie het jarenlang zonder pastoor had moeten stellen kwam Rogier Pijpe in december 1607 naar Beveren als pastoor. De nieuwe herder zette de puntjes op de i en registreerde alle tot nog toe verzuimde registraties. Pastoor Rogier Pijpe bleef echter maar kort en dat werd dadelijk merkbaar, want in 1609 werden terug maar 5 doopsels opgetekend en in 1610 slechts 7. Inmiddels was Pieter Bouquet aangekomen als nieuwe Beverse pastoor. In 1611 stelde de nieuwe pastoor orde op zaken en boekte 26 doopsels. Vanaf dan verliepen de aantekeningen heel wat regelmatiger. Vanaf 1612 tot 1620 waren er gemiddeld 18 doopsels per jaar en van 1621 tot 1631 waren dat er gemiddeld 21.
De aantekeningen in het doopregister werden normaal in het Latijn gedaan , dat was nu eenmaal de ambtelijke taal van de kerk. Toch zijn er een reeks uitzonderingen in het Bevers oudste doopregister. Het begon op Kerstmis 1611 bij het doopsel van Hansken van Meenen. Diegene die dit doopsel te boek stelde begon zijn aantekeningen in het Latijn maar na een paar lijnen haalde hij er een krachtige streep door en herbegon in het Vlaams: "Upden XXV decembre ghedoopt het kindt van Joos Van Meenen et (sic) Cathtarijne vanden Bulcke, de peter Jan van Meenen ende de metere catharijne verBiest....". Daarna staan de 18 doopsels van 1612, de 13 van 1613, 17 van de 18 doopsels in 1614, 5 van de 15 doopsels in 1615 en in 1616 staan er 4 van de 21 doopsels in het Vlaams gechreven. Aan het geschrift is duidelijk te zien dat de aantekeningen door twee verschillende personen gemaakt werden. Had Beveren na Pieter Bouquet terug een tijdlang geen eigen pastoor meer? Wat er ook vanzij, de laatste Vlaamse registratie gebeurde op 25 maart 1623. Van danaf gebeurde alles terug in het Latijn en deze datum komt ongeveer overeen met de aankomst van pastoor Jan Waelhout in Beveren.
Bron: uit Onder de Clocke, naar Etienne Ducatteeuw en Michel Debrouwere
Om deze rubriek af te sluiten geven we nog de cijfers van 2005 en 2006 mee.
2005: Doopsels 44, Eerste communie 63, Vormsel 77, Huwelijken 8 en Begrafenissen 34.
2006: Doopsels 43, Eerste communie 61, Vormsel 61, Huwelijken 2 en Begrafenissen 27.
Op zaterdag 3 februari is iedereen van harte welkom
om samen met de dopelingen en hun ouders het feest van Maria Lichtmis te vieren,
en dit om 17.30 u. in de Sint - Jan de Doperkerk te Beveren-Leie
|
