De namen bij de vorige foto heb ik overgenomen van een foto waarop de dames van de missienaaikrans staan. Op de achterzijde staan de dames en pastoor zo vermeld zoals ze op de voorkant geportretteerd staan. Nu blijkt dat er die dag meerdere foto's gemaakt zijn. Op onderstaande foto staan ze allemaal en is de derde van links (Wahlen Maria die in de vorige plaats helemaal links zat) tussen de groep komen staan en dit terwijl de rangschikking ten opzichte van mijn vorige foto veranderd werd doordat Huijsmans Victoire, (die op de eerdere foto niet erbij was) de plaats van maria Wahlen ingenomen heeft. 

Op de foto  de leden van de Missienaaikrans. (Grootmoeders van de huidige bewoners).

Van Links naar rechts Staand; Gilissen Isabel, Segers Alfonsine, Wahlen Maria, Bastiaens Agnes, Rousseau Elise, Driessen Arnoldine (zus van pater Arnold), Kleinen Hubertine, Heldens Juliana.

Zittend van links naar rechts: Huijsmans Victoire, Pelssers Alice (zus van Pater Jan en zuster Virginie), E.H. Pastoor Rutten, Bauduin Miet (voorz.), Vandervoort Anne en Juffrouw Voets.

Pastoor Rutten’s Pastoraat in Smeermaas was van 1927 tot 1935. Hij was de opvolger van E.H. Claes die Pastoor werd in Munsterbilzen. Hijzelf werd in 1935 opgevolgd door Pastoor Hombroux die twee jaar in Smeermaas bleef en opgevolgd werd door Pastoor Lormans (1937-1950), Pastoor in de oorlogsjaren.

Op Paasmaandag de 17de april 1933 werd de OLV kerk  in Maastricht verheven tot Basilica Minor.

Na de mis te hebben meegecelebreerd en de processie daaropvolgend in Maastricht meegelopen te hebben, stapte Bisschop Kerkhofs in zijn 'automobiel' en reed naar Smeermaas. In zijn gezelschap waren; de vicaris generaal van Roermond Baduin (Heeroom van de familie Baduin in Smeermaas) en de Deken van de Kapittelkerk St. Servaes.

De reden van hun bezoek aan Smeermaas was de onthulling van het Christus Koningbeeld dat opgesteld stond op de Kruising Oude Heirbaan-Brugstraat. Het beeld was een geschenk  van de parochianen van de de St. Jozefparochie aan hun parochieherder Pastoor Henricus Rutten (1927-1935) , voor zijn 25 jarig jubileum. Het beeld dat eerst in de Brugstraat stond, is tijdens de wegwerkzaamheden rond 1968 verplaatst naar de huidige kerk. De famile Baduin zal in het totstand komen van het beeld en de onthulling daarvan met deze prominente kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders een grote rol hebben gespeeld.

Het beeld zal op 17 april 2013 precies 80 jaar in Smeermaas staan.

Smeermaas had vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw, drie missionarissen op missie. Twee in de Filippijnen Broer en zus Pelssers Jan en Maria (kloosternaam Virginie) en Pater Arnold Driessen. Om deze drie Smeermaser zendelingen te steunen was er de missienaaikrans. Zij maakten benodigdheden voor de Missionarissen en dingen die verkocht werden om deze drie geldelijk te ondersteunen.

Op de foto  de leden van de Missienaaikrans. (Grootmoeders van de huidige bewoners).
Van Links naar rechts Staand; Gilissen Isabel, Segers Alfonsine, Wahlen Maria, Bastiaens Agnes, Rousseau Elise, Driessen Arnoldine (zus van pater Arnold), Kleinen Hubertine, Heldens Juliana.

Zittend van links naar rechts: Huijsmans Victoire, Pelssers Alice (zus van Pater Jan en zuster Virginie), E.H. Pastoor Rutten, Bauduin Miet (voorz.), Vandervoort Anne en Juffrouw Voets.

Tags:missienaaikrans Smeermaas,Pastoor Russten, crisisjaren 30.

In België werden elke tien jaar volkstellingen gehouden. Deze tellingen begonnen op 15 oktober 1846, waarna de daaropvolgende jaren geteld werd op 31 december. Vanaf dit jaar werden volkstellingen gehouden in 1856, 1866 en 1876 - alle op 31 december. Vanaf 1880 was er sprake van een telling aan het eind van elk decennium. De volkstelling van 1940 verviel door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, waardoor de volgende telling in 1947 plaatsvond. Vervolgens liep de volkstelling als volgt: 31 december 1960 en 31 december 1970, gevolgd door 1 maart 1981 etc.

Volkstelling onder Frans bewind.

In het jaar 1796 (Franse tijd) was er ook een volkstelling te Lanaken, dat was onder Frans bewind. In de dorpen Lanaken, smeermaas, Pietersheim, Caberg , Briegden en Besmer woonden toen 1173 mensen waarvan er 200 in de echt verbonden waren.

(Bij de telling van 2010 was het inwonertal 13.004 inwoners voor Lanaken waarvan 4049 niet Belgen, zonder de inwoners van Caberg dat in 1839 definitief naar Oud Vroenhoven over ging. Ddit is zonder de andere fusiegemeenten Neerharen, Rekem, Gellik en Veldwezelt geg. Gem. Website)

De oudste inwoner woonde in Smeermaas het betrof een vrouw die de ouderdom van 100 jaar had bereikt (Wed van Lambert Leenders). Caberg dat toen nog deel uitmaakte van Lanaken en na 1839 definitief overging naar Oud Vroenhoven (Maastricht in 1920) telde toen 49 inwoners. In Lanaken woonde de hoofdmoot aan inwoners 436 en in Briegden  het minste met 18 inwoners. Van de mannen waren er toen 30 weduwnaar en van de vrouwen waren er 58 weduwe.

Heel wat van de beroepsbevolking vond zijn nering in de Landbouw. 93 Boeren waren verdeeld over het grondgebied van Lanaken , daarvan 41 in Lanaken. 63 Inwoners waren  keuterboer(waarvan 21 in Lanaken en 21 in Smeermaas), 69 mensen stonden genoteerd als dagloner.

In Smeermaas woonde één brouwer  (Reinier Willem Hustinx  geboren 21 februari 1774, overleden Maastricht 18 juli 1852, brouwer, trouwde Maastricht 11 december 1796 met Maria Cornelia Rutten, geboren 1772, overleden Maastricht 15 december 1820, dochter van Nicolas Rutten en Catherine Klocker. Ze was eerder weduwe van Francois Coenegracht) Verder woonden  er  2 branders en de chirurgijn (Heelmeester Fransus Weydman ) in Smeermaas.

De 3 kleermakers woonden: in Lanaken 1 en in Pietersheim 2.  Van het totale aantal inwoners was er maar een genoteerd als metser, (Hubert Jongen),  die in Pietersheim gehuisvest was. Voor het schoeisel van de bevolking zorgden 6 schoenmakers die dagelijks achter hun leest zaten. Hetzelfde aantal was timmerman 3 in Lanaken, 2 in Pietersheim en 1 in Smeermaas. De enige rademaker woonde in Briegden.  Zowel in Lanaken als Pietersheim woonde een molenaar.

In Smeermaas woonden drie bakkers en in Lanaken een (heel wat mensen hadden toen een ‘backus’ achter hun huis staan en bakten zelf hun brood). Er waren toentertijd 5 winkeliers en 1 koopman (Andreas Silverijser die woonde in een  huis, langs de Maas, ‘de Blauwe geit genaamd), allen in Smeermaas gevestigd.  

3 Slagers die aan huis kwamen slachten 2 in Smeermaas ( de joden Hertz en Mozes die naast het slachten ook handelden in huiden en stoffen, Mozes woonde in een huis langs de Maas) en 1 in Pietersheim.

Eén vroedvrouw stond de vrouwen van Lanaken bij tijdens de bevallingen,  
Bron: gedeeltelijk Gossu Tijdingen.

Het is bekend dat de Wespenspin, vanuit het  Middellandse Zeegebied, steeds verder noordwaarts migreert. Haar voedsel vindt ze in laagvliegende en springende prooien.  Daarvoor spint ze een wielspinweb. Zo’n web is te herkennen aan een verdikt zigzagpatroon in het midden. De spin hangt hierin altijd ondersteboven, wachtend op een prooi. Prooidieren zijn veelal sprinkhanen. Maar eveneens vliegende prooien. Tijdens de paring loopt het mannetje van deze spinnen het gevaar als maaltijd te eindigen. De mannetjes zijn veel kleiner dan de vrouwtjes en kunnen maar tweemaal paren omdat hun geslachtsdeel in het vrouwtje blijft zitten na de paring. Hij bezit er twee en zal na een tweede paring sterven. Het vrouwtje legt haar eitjes in een cocon die ze beschermt tot ze sterft.

Bij het maken van de foto’s bemerkten wij een vrouwtje dat een prooi aan het inwikkelen was. Maar bij nader inzien zagen wij het zigzagkenmerkend patroon niet. Bleek dat deze spin, het web van een andere spin was ingeklommen en deze na een zichtbaar gevecht aan het inwikkelen was.

Dus na de bekende prooien blijkt deze spin ook web’s van andere soortgenoten op te zoeken en deze op het menu te hebben.

Op ‘7’ augustus werd Idalie Meyers ten Grave gedragen na een uitvaartdienst gehouden in de St Servaesparochie. 87 jaren oud en de laatste jaren van haar leven teruggetrokken in het Rust en verzorgingstehuis St. Anna.

De mis werd gecelebreerd door twee broers van zuster Francise -de paters Leon en Louis- en in de druk bezochte kerk zaten nog drie zussen van haar, naast heel wat kloosterlingen en bekenden van de overledene.

Idalie, beter bekend bij de Smeermazenaren als de minzame kleine zuster Francise, die in het kleuteronderwijs stond.

Haar roeping volgend als telg van de familie Meyers uit de Herebaan (nu Oude Heirbaan) nr ‘7’.

Nadat haar oudere broer Jef en zus Gertrude reeds ingetreden waren in het kloosterleven en haar zus Thérèse de volgende was die de wens uitte dezelfde weg te gaan, trad Lieke zelf in 1952 op haar beurt in het klooster van de kleine Zusters van St. Jozef te Heerlen, dat gesticht was door Savelberg Z.. In 1953 volgde daar haar professie, waarbij ze de naam Francise aannam. Na haar kloostergeloften, op 4 oktober 1953, volgde zij de Normaalschool van de Kindsheid Jesu in Hasselt en werd kleuteronderwijzeres. In 1957 begon ze haar taak in Vroenhoven, om vervolgens naar Smeermaas overgeplaatst te worden. Van hieruit werd ze verplaatst naar Eisden-Cité in het klooster en kleuteronderwijs. In 1991 ging ze dan bij de opheffing van het klooster naar het Rust en Verzorgingstehuis St Anna waar ze haar laatste jaren sleet. Op 1 augustus wisselde zuster Francise, het tijdelijke met het eeuwige en werd op ‘7’ augustus ten grave gedragen.

Velen zullen zich het kleine zusterke met een groot hart herinneren, dat uit een diep Christelijk bewogen familie stamde waar van de 8 kinderen -3 jongens en 5 meisjes-  6 kinderen de roeping volgden naar een religieus leven ten dienste van de mensen. De twee overblijvende gingen in het katholiek onderwijs.

Als je vanuit Maasricht langs de Maas, via de Bosscherweg de grens passeert, kom je terecht in Smeermaas en meteen zit je aan het begin van het Limburgse fietsparadijs. Van hieruit kan je via verschillende knooppunten en meerdere rustpunten onder genot van gekoelde dranken, genieten van een uitzonderlijk fietsroutenetwerk. Duitsers, Nederlanders en ook wij genieten van het uitzicht en kan je al fietsend van pittoreske dorpjes langs de boorden van Maas en Kanaal genieten. De onbevaarbare grensmaas heeft hier door werken aan de oevers, een metamorfose ondergaan. Aan de overzijde glooiende aan Belgische meer steile Maasboorden zijn hier gecreëerd om de Maas terug te geven wat haar ontnomen werd, toen de Maas stroomopwaarts gekanaliseerd werd en er enkele stuwen in gelegd werden.

Momenteel (Augustus) staat de Maas, tegenover voorgaande jaren, nog redelijk hoog. De zwanen en de ganzen kunnen nu niet met hun lange nekken in het diepe water hun voedsel vinden Hierdoor zijn een groot aantal watervogels elders aan het fourageren,. Zo gauw de Maas gaat zakken zullen ze wel tevoorschijn komen. 

Memorial day in Margraten bijwonen, maakt een grote indruk op een mens. De elkaar opvolgende ceremoniële eerbetuigingen, van deze bijzondere dag, ter herdenking aan al die gesneuvelde jonge mannen, voor onze vrijheid, maken je van binnen stil.

Heel wat personen, uit alle lagen van de bevolking, wonen hier samen het eerbetoon bij.

Alle graven kwamen hier, in reeds bevrijd gebied, tot stand tijdens de bevrijding van Zuid-Oost Nederland en de opmars naar Duitsland. Jonge mannen die oprukten naar Duits gebied en daarbij het leven lieten mochten niet in vijandelijke bodem begraven worden. Karrenvrachten vol werden soms aangebracht vanuit Duitsland en hier in Margraten, na identificatie begraven op de heuvel. Officieren, onderofficieren en dienstplichtigen liggen hier broederlijk naast elkaar.

In Margraten werden in beginsel begraven: 17.742 Amerikanen, andere geallieerden 1.026 (waarvan 700 Russen) en gescheiden van de geallieerden ook 3.075 Duitse militairen begraven. De Duitsers werden herbegraven in IJselstein. De Russen werden herbegraven in Amersfoort.

Later na de oorlog, werden nog Amerikanen toegevoegd in Margraten van in noord Nederland gesneuvelden. Het aantal Amerikanen kwam daardoor op meer dan 18.000. rond de 10.000 werden gerepatrieerd, waardoor er tot verleden jaar nog  8.301 militairen hun laatste rustplaats hebben in Margraten.

Bij de herdenking was Luitenant Generaal Mark P. Hertling van het Amerikaans Hoofdkwartier in Heidelberg, Commandant van, U.S. Army Europe en de 7^e Army.

Na de plechtigheid, toen alle hoogwaardigheidsbekleders en genodigden reeds vertrokken waren naar Rijckholt om daar te dineren, liep de Generaal nog rond op het ereveld samen met zijn echtgenote Suzy. Heel wat aanwezigen, burgers en Militairen kwamen de man de hand schudden en vertelden een of ander verhaal over WOII en de emoties die het bij hen had achtergelaten. Heel wat van deze mensen dankte de Generaal voor wat Amerika voor ons gedaan heeft.

En ook ik mocht de hand schudden van Luitenant Generaal Hertling. 

Toen België bijna geheel bevrijd was, volgde de aanval op de bruggen in Noord Brabant, onder de codenamen Market en Garden, om door te kunnen stoten, naar West Nederland en vervolgens naar het Roergebied. Dit grootscheepse lucht- en landoffensief ging echter helemaal fout voor de geallieerden, waarbij heel wat militairen sneuvelden ‘op het veld van eer’, zoals genoegzaam bekend is. Noord Nederland beleefde, nog steeds onder Duitse bezetting, de Oorlogswinter 44/45, in welke periode, heel wat mensen overleden van ontbering en kou..

Verleden jaar kon, achter de naam van een vermiste Amerikaan, die deel had genomen aan Market en Garden, een rozetje geplaatst worden, op de ‘Wall of Missing’, in Margraten.  Deze rozetjes worden geplaatst als een vermiste alsnog gevonden wordt.

In Groesbeek (Nl Brabant) in een akker, na ploegwerken, troffen drie vrienden met een metaaldetector enkele menselijke beenderen aan en lieten dit weten aan de politie. Een onderzoek ter plaatse volgde en een identificatieteam, Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht van Kamp Soesterberg en de US Joint POW/MIA Accounting Command (JPAC), deden het verdere onderzoek.

Uit hun onderzoek bleek, dat het ging om een militair slachtoffer. Aan de hand van het, bij het lichaam, gevonden identificatieplaatje en gegevens uit zijn persoonlijke bezittingen kwam vast te staan, dat het gaat, om de sedert 1944 vermiste, destijds 23 jarige, Parachutist-Infanterist,  Gerard W. ‘Mike’ Kight, van de, HQ compagnie, onderdeel 504the Para-infanterie 3^e Bataljon,  82^e Airborn. Deze Divisie stond onder commando van brigade-generaal James Gavin. De droppingzones bevonden zich bij Groesbeek, Overasselt en Grave met als opdracht de brug over de Rijn te Nijmegen en de Maasbrug te Grave in te nemen, tijdens het aanvalsplan Market en Garden in september 1944.

Heel wat Amerikanen lieten hier rond deze plek het leven of raakten gewond, want Duitsland sloeg genadeloos terug en de bevoorrading liet op zich wachten wegens slechte weersomstandigheden. De oorlog viel stil na deze slag en duurde daarmee een half jaar langer dan verwacht.

De gecremeerde resten van Kight, werden in een goudkleurige urne vergezeld van Tulpen richting Amerika gevlogen, waar ze bijgezet werden in het graf van zijn ouders in White Salmon op 19 mei j.l.

Voor zijn vertrek naar Europa was er een foto gemaakt van hem en zijn tweejarige nichtje, Frances Hembree. Deze nicht is nu 70 jaar oud en mocht, tijdens de ceremoniële bijzetting, in het bijzijn van een 70tal familieleden en kennissen, de nationale vlag van Amerika in ontvangst nemen.. De kapelaan die de homilie deed bij de uitvaart liet aan de aanwezigen weten dat Kight gevonden werd met naast hem 150 patroonhulzen en er geen enkele was die niet afgevuurd was. Een soldaat zou verklaard hebben destijds dat Kight, weliswaar gewond, bleef doorvuren richting vijand.

In Brussel woont Sharon Dolan Kight, een nicht van de gevonden soldaat Kight, die niet naar Amerika kon om de dienst van haar oom bij te wonen. Zij was wel met haar man Dolan aanwezig in Margraten waar haar oom met name genoemd werd tijdens de indrukwekkende ceremonie waar ze een gesprek had met de drie vinders van haar oom.

In het ontmoetingscentrum van Neerharen zaten de frisbakken jubilarissen Pierre en Marie-Jeanne Slangen Janssen te glunderen. De zaal zat vol met familie en kennissen.

Kan ook niet anders want beiden zijn lid en bestuurslid van OKRA. Marie Jeanne vult haar tijd met kaarten en Colliers maken en borduren. Pierre doet nog ‘een beetje’ in de tuin. Ooit liep hij met de scepter van de Nachuilen van Pietersheim en mocht hij zelfs de kroon dragen van het Geuzencomite van Neerharen. Duiven waren ooit een passie van Pierre.

22 jaar na het begin van de oorlog huwden Pierre en Marie Jeanne op de 10^e mei.

Volgens Pierre zou hij aan Marie Jeanne op de volgende manier een huwelijksaanzoek gedaan hebben “ …wöls diech mèt miech trouwe, dan zien veer van de straot aaf”? Toen was het nogal gemakkelijk om aan een gade te komen. 

De oorlog 40-45 heeft een bijzondere indruk nagelaten in beide families. 

Enkele jaren geleden mocht ik een bijdrage leveren tot de hereniging met twee dochters van zijn neef Jean Slangen die mijn hulp hadden gevraagd bij de zoektocht naar familie in Lanaken.

Toen hun vader vertrok met zijn familie naar Wallonië werd op een gegeven moment alle contact verbroken.

Een vlucht naar Terwaan, van de ouders van hun vader Jean Slangen met hun kinderen en een broer, aan het begin van de oorlog, zou uitdraaien op een vlucht die ze, bij een aanval door Stuka’s,. met de dood moesten bekopen.

Bij hun zoektocht naar het graf van hun grootouders, hun kinderen en oom, bleek daar niets meer van over te zijn. Contacten met de burgemeester van Terwaan en opzoekingen in Lanaken leidden ertoe dat er een herdenkingsperk werd aangelegd in Terwaan, dat met de nodige ceremonie werd onthuld in het bijzijn van de twee zussen met hun echtgenoten. Vanaf de eerste dag dat de zussen weer in contact kwamen met Pierre en Marie Jeanne sloten ze elkaar in de armen en onderhouden ze een warme familieband.

Marie Jeanne is de enige dochter van Desire Janssen en Dorothea Maesen. Deze waren in 1939 gehuwd. De mobilisatie scheidde het jonge paar voor eeuwig want Desire zou in Frankrijk om het leven komen door verdrinking. Hij heeft zijn dochter nooit gezien. 

In de rechterkolom bij Lanakenaren op de vlucht in WOII kunt u de zoektocht van de beide zussen volgen.

Beste Arnold,

Ik heb met veel belangstelling kennis genomen van uw artikel over de viering van vorige zaterdag.
Heel mooi !
Uw bescheidenheid siert u maar uw aandeel in onze reünie was van primordiaal belang, zonder u hadden we deze fijne mensen niet gekend en waren we zaterdag niet op het feest geweest !

Met vriendelijke groeten !

Jeannette Slangen