Brussel heeft veel troefkaarten voor een bezoeker. We konden dit enkele keren ervaren na bezoeken aan tentoonstellingen in en rond de Kunstberg. Ook door enkele keren te wandelen in het groen en om zo interessante plekken te ontdekken. We deden dit onlangs met de fietsop een zondag, via de organisatie Po Velo Pro velo
http://www.provelo.org/rubrique.php3?id_rubrique=11&lang=nlDat fietsen gezond en milieuvriendelijk is, is een open deur intrappen. Brussel heeft hier en daar fietspaden aangelegd, routes gemaakt en vooral steun verleend aan acties om de fiets te promoten. Op zondag fietsen in Brussel heeft het grote voordeel dat het veiliger is en dat je op veel pleinen de omgeving rustig kunt bekijken. Het doet wel wat vreemd aan zo weinig beweging te zien.
We onthouden enkele markante zaken die een bezoek zeker waard zijn. We zullen dit bekijken in enkele afleveringen. Interessant is het onderscheid tussen de bovenstad met het Koningsplein en het Justitiepaleis en de benedenstad met de Grote Markt, Manneke Pis enz. We vertrekken van de bovenstad en gaan zo naar de benedenstad. Het zijn maar enkele indrukken.
Wikipedia en Google Als je vooraf documenteert via de dienst voor toerisme en nadien nog eens alles rustig bekijkt met Wikipedia en Google, garandeert Brussel te voet en per fiets interessante uurtjes.
Godevaart van Bullioen: ooit gelezen?
Het Koningsplein is het centrale plein (samen met de Grote Markt) van Brussel. De eerste blikvanger is het standbeeld van Godfried van Bouillon, als Belgische held. Het is zo dat het jonge België dringend nood had aan helden. Dit zou het nationaliteitsgevoel versterken. Daarom werden overal standbeelden opgericht, kwam er steun aan kunstenaars) die het nationaliteitsgevoel aanwakkerden, ook voor de slag der Gulden Sporen: Vlamingen die samen met Walen vochten tegen de Frankrijk, die een begerig oogje bleef hebben op het jonge België. Vandaar Belgische steun aan De leeuw van Vlaanderen van Hendrik Conscience. Als je aan de voet staat van dit beeld, heb je een mooi uitzicht op de omringende gebouwen, o.a. enkele musea van de Kunstberg. Opmerkelijk is de nieuwe MuseumBrasserie dat verbonden is aan het Museum, waarover we eerder al schreven: Koningsplein 3 elke dag open van 11.30 tot 14.30 en van 18.30 tot 24 uur; www.museumfood.bevoor
Onze gids wees ons op de inscripties van het standbeeld. Aan de ene kant Frans en aan de achterkant Nederlands. De vertaling liep wat mank want er staat op de achterkant in het Nederlands: Godevaart van Bullioen. Ik kon mijn ogen niet geloven, wel een leuke anekdote. Men kan de figuur van Godfried van Bouillon analyseren in zijn historische context en de actualiteit. De Kruistochten hadden heel wat minder fraaie kanten, van moord, plundering, verkrachting enz. Actualiteit: het was een stommiteit van de VS-administratie om hun president Bush de woorden in de mond te leggen van een nieuwe kruistocht als reactie op de terreuraanslagen in de VS.
Het Koningsplein dateert van de 18de eeuw. Dit plein was plat gebombardeerd door de Franse kanonnen. De Oostenrijkers lieten op nieuwe classicistische gebouwen optrekken. Zo werd tevens de vijfentwintigste verjaardag gevierd van de regeerperiode van de landvoogd Karel van Lorreinen in 1776. Wat verderop: het Paleis van Karel van Lotharingen.
Kunstberg: het museumkwartier van Brussel bij uitstek. Een van de grootste concentraties van musea en van merkwaardige architectuur van West-Europa.
Van de Kunstberg heb je een mooi uitzicht op de benedenstad tot aan de basiliek van Koekelberg.
Kerk Coudenberg: achter het standbeeld van Godfried van Bouillon.
Bij het afdalen van de trappen: Paleis van Schone Kunsten Albertina -
Selectieve aandacht voor Marrakesh en Berbers (Amazigh)
Berbers: taal, cultuur, politiek
In 2001 had de Marokkaanse koning Mohammed VI beloofd de Berbertaal in te voeren in het onderwijs. De Arabische taxichauffeur die ons reed naar de moskee Tin Mal verzekerde ons dat dit nu gebeurd was. Hij zwaaide tevens de lof naar de Berbervrouwen die zo ijverig waren en complimenteerde ons eveneens met te zeggen dat voor de Belgen Marokko ons tweede vaderland was Voor wat betreft de Berbertaal is de realiteit volgens onafhankelijke bronnen niet zo rooskleurig. Oude voornamen in het Berbers (bijvoorbeeld Sifaou) staan (nog) niet op de lijst van de betrokken ambtenaren burgerlijke stand en mogen dus niet gekozen worden. In België was dit tot enkele decennia ook het geval In 2001 werd het Koninklijk Instituut voor de Amazigh-Cultuur (Ircam) dit is de Berbercultuur opgericht. Het ministerie heeft echter (nog) niet de schoolboeken in het Berbers (Amazigh-talen en het speciale schrift tifinagh) opgenomen. Vandaar weinig of geen verspreiding. Er is tevens een tekort aan leraren en aan een aangepast budget. De algemene indruk is: het onderwijs in Marokko wordt gearabiseerd (cf. Said Bajji die de Berberpagina verzorgt in de Berberkrant Le Monde Amazigh). In regeringskringen had men en heeft men schrik van een politieke Berberbeweging. De Amazigh-beweging staat lijnrecht tegenover het fundamentalisme. Daarin lopen de politieke en ideologische belangen van deze beweging gelijk met die van de bewindsvoerders belichaamd in de persoon van koning.Taal- en cultuurpolitiek liggen hier ook in het dmein van politiek van een land of van een regio. Over 'Berbers' biedt Wikipedia - zoals meestal - hier ook een zeer goede inleiding http://nl.wikipedia.org/wiki/Berbers
Selectieve aandacht voor voorbije reisimpressies: Nice
Selectieve aandacht voor voorbije reisimpressies: Nice
Als je een stad of land bezocht hebt bij mij was dat de laatste maanden Marrakesh en Nice - blijft dit in je geest nog een hele tijd nawerken. Dat merk je door de selectieve aandacht van een aantal woorden die dan als triggers optreden. Nice: Zo las ik een artikel over sociaal-economische toestand in Nice. Veel glitter en glamour in de periode van carnaval, de wielerwedstrijd Paris Nice en zeker als de vakanties naderen met daarbij de actie om Nice en grote omgeving culturele hoofdstad te maken van Europa in 2013. Ik werd getroffen door een artikel waar men het had over de hoge graad aan werkloosheid en de schaarste aan logies voor sociaal zwakkeren. Ik had inderdaad op het strand tenten gezien als overnachtingalternatief. In Nice is er een sterke onderstroom om daar iets aan te doen. Deze tenten zijn luizen in de pels van de plaatselijke en nationale beleidsverantwoordelijken.
In een volgende aflevering gaan we in op reisimpressies van Marrakesh o.a. met het Berbers (Amazigh).
Zondag 29 april 2007 kon ik opnieuw kijken naar een van mijn geliefkoosde docudramas: Ancient Rome - The Rise and Fall of an Empire, (GB-2007) op Canvas. Vooraf wist ik dat de chronologie door elkaar was gehaald. De aflevering op 29 april 2007 was de periode van de revolutie: de tijd van de Punische oorlogen, met als hoofdfiguur Tiberius Gracchus en zijn zoon, de verkozen tribuun die voor het gewone volk opkwam en later vermoord werd door zijn tegenstanders (senatoren die het groot grondbezit wilden handhaven) en in de Tiber werd gegooid. Prachtige aflevering. Ik bleef zoals de vorige keren voor een deel op mijn honger zitten, met name de situering in tijd en ruimte. Ik kreeg te weinig handvatten in de uitzending om zelf te kunnen situeren. Ook in de tv-rubrieken in de gedrukte media kreeg ik daarvoor weinig of geen steuntjes. Op de voortreffelijke website van Canvas evenmin: wel interessante informatie over de locaties, over de geruikte zwaarden enz. Op de middelbare school heb ik verschillende keren de Punische Oorlogen moeten bestuderen. Ik deed dit graag en ik kende toen vrij goed de leerinhouden van de lessen: oorzaken, het verloop, de gevolgen enz. Nu- een vijftigtal jaren later ken ik nog een aantal zaken. Vooral dat Carthago uiteindelijk het onderspit heeft moeten delven. En dat de strijd vooral ging over wie het voor het zeggen had in de handel op zee (Middellandse zee) en de kuststroken. Bij zon docudrama kijk ik uit naar een situering in tijd en plaats. De tijd werd af en toe getoond: omstreeks 133 v.C. dus voor Caesar. Caesar is voor mij het makkelijkste referentiepunt voor de situering in de tijd, samen met het jaar 1: begin christelijke tijdrekening. Met de situering in de ruimte ondervond ik meer problemen. Voor mij waren de referentiepunten : Italië (de laars), Rome bijna in het midden en bijna aan de Middellandse zee. Men had het voortdurend over Carthago. Ik wist dat deze lag in Noord Afrika aan de Middellandse zee. Ik kreeg geen kaartje te zien. Toen ik nadien de ligging van Carthago opzocht, zag ik dat beide steden ongeveer op dezelfde verticale lijn lagen. Carthago ligt waar nu Tunis ligt. Het oude Carthago is zelfs te voet vanuit Tunis te bereiken is.Carthago is in 146 voor Christus door Rome verwoest. In 29 voor Christus werd de stad door keizer Augustus hersticht (Colonia Julia Carthago). Ik kan me voorstellen dat in zon uitzending een ruimtelijk situering niet te schoolse kan of moet gebeuren. Hoewel dit een interessante informatie is voor sommige kijkers. Waarom dit niet standaard vermelden in de televisierubrieken en zeker op de website van de zender, of de informatie opvraagbaar te maken via een hulpscherm op de digitale televisie? Tijd: (info Wikipedia) Tiberius Sempronius Gracchus III (gest. Rome 133 v. Chr.) was de oudste zoon van Tiberius Sempronius Gracchus II en Cornelia. Hij vocht mee in de Derde Punische Oorlog. Tiberius beschouwde het als zijn ideaal het volk weer welvarend en gelukkig te zien. Hij had de verpaupering van de door het grootgrondbezit opgeslokte boeren leren kennen en de sterk verminderde weerbaarheid van de Romeinse legers, waarvan de boeren de ruggengraat vormden. Ook het Romeinse proletariaat had onder deze crisis te lijden. Om aan deze wantoestand een einde te maken, stelde hij als volksctribuun (tribunus plebis) in 133, met steun van een deel van de senatoren een akkerwet met een beperking van het maximum van de staatsgronden. Een collega van Tiberius, Marcus Octavius, werd uitgekocht door een deel van de senatoren-grootgrondbezitters, en overgehaald zijn veto over het voorstel uit te spreken. Hierop liet Tiberius hem - in strijd met de traditie - door de volksvergadering afzetten, zodat de wet toch kon aangenomen worden. Tiberius stelde zich opnieuw verkiesbaar als tribuun voor het volgende jaar, wat niet voorzien was bij wet. De conservatieve oppositie in de Senaat greep toen naar de grove middelen. Zij beschuldigden hem ervan naar de tirannie te streven. Een gewapende straatbende lynchte hem samen met een driehonderdtal van zijn aanhangers. De senaat was de toestand weer meester. Tien jaar later zou Tiberius' broer Gaius echter zijn politiek verder zetten.
Souk - Marrakech: vlak aan Djeem El Fna plein (eigen foto)
Een souk is een Arabische markt, helemaal of gedeeltelijk (overdekt) in open lucht. Oorspronkelijk was een souk voor handel en ambachten zowel voor de plaatselijke bevolking als voor karavanen. Marrakesh was van oudsher de belangrijkste pleisterplaats voor karavanen van en naar de Sahara en verder. De souk wordt door de touroperatoren beschouwd als een topattractie in Marrakesh en in andere gemeenten van Marokko. Er is een aanbod van allerlei artikelen met een prijs die een compromis is tussen verkoper en klant. De uiteindelijke prijs kan soms een derde van de oorspronkelijke prijs bedragen. Een bodemprijs is 60% van de gevraagde prijs. Een verkoper zal niet met verlies verkopen, wat hij ook moge beweren. Meestal is het spel van vraag en aanbod betrekkelijk amusant. Sommige toeristen gaan in deze manier van kopen en verkopen helemaal op, anderen haken na een tijdje af. Ze vinden het te vermoeiend. In de souk is er een grote drukte van toeristen en plaatselijke bevolking. In de nauwe straatjes rijden er fietsers, bromfietsen, stootkarren. In de wat bredere straten soms een taxi en een wagen van de politie. Het geheel is een wirwar van straten, straatjes, pleintjes. Er zijn wel plaatsaanduidingen, maar die zijn niet makkelijk te situeren op een plan. Hier en daar zagen we een binnenkoer of tuin met een koe, kippen, houtopslagplaatsen enz. De souks liggen tussen de andere straten waar er een permanente bedrijvigheid is van kleine en grotere ambachten (per gilde), vaak gegroepeerd. Voor verdere reflecties over land en cultuur: http://users.pandora.be/siti4/Marokko/1land.htm
De reisbureaus bieden talrijke excursies om de omgeving van Marrakesh te verkennen. Ik ging naar de Tin Mal moskee, een gerestaureerde moskee na anderhalf uur rijden door een prachtig landschap. Deze moskee is men al jarenlang aan het restaureren. Het dak is er nog niet: enkel de muren staan rechtop en stukken van de gewelven. De deuren waren in cederhout vanuit het nabijgelegen Atlasgebergte. De oude deuren liggen nog te wachten op een nieuwe bestemming. De geschiedenis van Marokko is een aaneenschakeling van plaatselijke, religieuze leiders die andere delen van Marokko aan zich onderwerpen. Meestal liet men de moskees intact, de omliggende huizen en gebouwen werden vernietigd. Dat was ook hier het geval. Bij een moskee hoort een minaret en gebouwen voor koranonderricht en sociale ontmoetingen. Een niet moslim komt er niet binnen. Bij een moskee hoort een minaret en gebouwen voor koranonderricht en sociale ontmoetingen. Een niet moslim komt er niet binnen. Vrouwen hebben in de regel een aparte ingang en bidden meestal ook op een andere plaats, bijvoorbeeld op het balkon. De moskee is voor de Islam erg centraal. De moskee is meer dan een plaats voor gebed. Een grotere moskee bevat ook een bibliotheek, een ontspanningsruimte, een eetgelegenheid. De hele gemeenschap is daar welkom, ook vrouwen. Westerlingen vinden dat vrouwen in de Islam niet correct worden behandeld volgens de mensen - en vrouwenrechten. In 2004 werd een stap gezet in de richting van meer rechten voor vrouwen. Naar normen van plaatselijk gebruik was dit een merkwaardige verandering. We hebben een katholieke kerk bezocht, vlak naast een moskee, in le quartier de Gueliz op 50 meter van de avenue Mohammed V. (Eglise des Saints Martyrs - Rue El Imam ali Gueliz - Marrakech. In de paasweek waren er verschillende diensten die werden voor gegaan door een zwarte priester. Er zijn nog enkele (Franse) broeders en zusters. Een wandeling ernaar toe en de omgeving is een aanrader omwille van de mooie lanen en parken. We hebben als contrast een katholieke kerk bezocht, vlak naast een moskee, in le quartier de Gueliz op 50 meter van de 'avenue Mohammed V. (Eglise des Saints Martyrs - Rue El Imam ali Gueliz - Marrakech. In de paasweek waren er verschillende diensten die werden voor gegaan door een zwarte priester. Er zijn nog enkele (Franse) broeders en zusters. Een wandeling ernaar toe en de omgeving is een aanrader omwille van de mooie lanen en parken.
Medina en vestingmuren; calèche - wandelen De medina is de (versterkte) ommuurde, oude binnenstad. 'Medina' betekent stad in het Arabisch. De meeste Arabische steden hebben een medina, een 'oud stadsdeel'. Vergeet zeker niet te wandelen langs een deel van de vestingmuren (zowat 16 km.) die rond de medina liggen in Marrakech. 20 poorten en 200 torens... De meeste stukken raakten in verval en zijn niet authentiek. Men is ze volop aan het restaureren. Tombeaux Saadiens is een geliefde stop voor toeristen. Het mooiste mausoleum is dit van Ahmed el Mansour.
Buiten deze muren heb je vaak veel groen en banken om wat uit te rusten. Je kunt er een groot deel van zien vanuit de calèche, een bijzonder populair vervoermiddel, samen met de kleine en de grote taxi's.
Spijtig dat er in de medina en er vlak buiten geen uitgestippelde wandel- en fietsroutes zijn voor de actieve toerist. Men is nu te vaak aangewezen op een verblijf in het hotel naast het zwembad, bezoeken aan de souks en restaurants en het aanbod van de reisoperatoren.
Sommige herinneringen zijn moeilijk uit te spreken ...
Het ophalen van herinneringen bij ouderen heeft in de regel geen therapeutische bedoelingen. Belangrijk is dat de ouderen en hun begeleiders er plezier aan beleven (fun). Daar de activering van het geheugen, de fantasie, het denken is er een tevens een soort mentale training: een zekere alertheid, mentale fitheid is mogelijk. We zoeken daarom zoveel mogelijk positieve herinneringen op te halen. Soms gaat het reminisceren een andere toer op. We denken hierbij in de eerste plaats aan persoonlijke problemen bij de opvoeding, bij het groter worden, bij relatievorming. Van een bijzondere soort zijn de herinneringen rond de oorlog (wit en zwart). Sommige herinneringen zijn hier moeilijk uit te spreken, ook voor naastbestaanden. We denken hierbij aan de meisjes en vrouwen die de liefjes waren van de bezetters. Deze moffenmeiden werden na de oorlog kaal geschoren, bespot, onteerd. Sommigen kunnen dit nog niet vertellen aan hun partner. Deze vrouwen uit Nederland en België werden soms verliefd op een Duitse soldaat; ze trouwden of ze waren dit van plan. Zo ontstonden twee keer problemen. De eerste keer bij het aangaan van de relatie. Toen kwamen er problemen met de ouders, met de familie en de vriendinnen. Een tweede keer kwamen er levensgrote problemen na de oorlog. Bij velen was dit een moeilijke verwerking. Sommigen gingen in therapie en vertelden deze pijnlijke ervaringen aan anderen, om zo deze verwerkingsproblemen te verminderen of om te lossen. In heel wat gevallen hielp dit. Andere voorbeelden van therapeutisch gebruik van reminisceren: Nederlandse vrouwen uit de Jappenkampen, mannen en vrouwen in de Duitse concentratiekampen. Recenter zagen we de therapeutische zittingen met betrekking tot ontvoeringen, natuurrampen, ongelukken. Deze vorm is niet de activiteit van vrijwilligers. Daarvoor zijn er professionelen nodig. Bij het gewoon reminisceren houden we ons bij de herinneringen die verband houden met elementen uit het 'erfgoed' van alle dag en vanuit ons collectief geheugen. Dit werkt stimulerend voor ouderen en hun begeleiders.
Djemaa El Fna plein kent verschillende gezichten. 's Avonds is het vooral voor de toeristen om een hapje te eten in de mobiele restaurants (ze worden in een mum van tijd opgezet, zo omstreeks 16 - 17 u.). Overdag zijn er naast de toeristen ook heel wat plaatselijke mensen plaatselijke bevolking die komen kopen en kijken naar de attracties: slangenbezweerders, behendigheidsspelen, muzikanten tot en met verkopers van gebitten. Je zit een grote hoeveelheid kramen met verkoop van sinaasappelen en andere vruchten. Populair zijn de geperste sinaasappelen. Als je gevoelige darmen hebt, geen aanrader. Een zicht van op het balkon van de talrijke restaurants en tea-rooms is mooi. Je betaalt daar wel iets meer voor je drank. Via dit plein kan je makkelijk de stad verkennen.
Hoewel het wandelen zeker niet wordt aangemoedigd, is een wandeling naar enkele parken en wijken een noodzaak om de charme van deze stad te proeven. We hebben de beste herinneringen aan de wijken Hivernage - de omgeving van het beroemdste hotel : hotel Mamounia (was volop in restauratie) met ernaast het casino: neem een kijkje http://www.mamounia.com/ Parken: Parc Menara -Jardin du Hartsje
Jardin Majorelle Wij stellen voor dat je van je hotel wandelt naar Jardin Majorelle (Bou Saf Saf) Deze subtropische tuin is prachtig. Bezoek ze liefst zo vroeg mogelijk (opening vanaf 8 uur); dan is de stroom toeristen nog niet begonnen. Ze werd aangelegd door de schilder Jacques Majorelle. Je ziet er bamboebosjes, waterlelies, vijvers en een groot aantal vogels. Yves Saint - Laurent kwam er inspiratie opdoen. Het blauw van Majorelle is een begrip geworden. Je kunt al genieten van de pracht door te surfen naar http://www.jardinmajorelle.com/ In de toegangsprijs (30 dinhar) zijn er twee mooie brochures inbegrepen. Denk eraan: niet moslims zijn niet toegelaten op de islamitische kerkhoven.
Het aanbod voor excursies is eerder ruim. Het toerisme is hier ook een belangrijke (noodzakelijke) bron van inkomen voor vele mensen. Iedereen probeert er zijn graantje mee te pikken. Excursies in het binnenland liggen voor de hand. Vooral de Koningssteden zijn in trek en bezoeken aan de verschillende delen van het Atlasgebergte, Riff en de Sahara woestijn. In vele gevallen is een begeleide excursie aangewezen, zeker voor het platteland. Er zijn goede trein- en busverbindingen. Het wegennet is behoorlijk en goed aangeduid: Arabisch en Frans. Dit dateert van de Franse periode. Voor toeristen op de stranden zijn ritjes met de dromedarissen en de paarden een klassieker, samen met de squad (zeer eenvoudige 4 x 4 met brede banden- en water jet: een racebootje om door de golven te klieven. In elk hotel en bij elk reisagentschap krijg je een lijst van excursies: halve dagen, hele dagen, meerdaagse uitstappen. In elk geval moet je proberen dichter te komen bij de Hoge Atlas: de besneeuwde bergtoppen zijn romantisch. Aantrekkelijk voor wintersport. Wij kozen voor de excursie naar de moskee Tin El Mal (volle dag). Verder opzoeken: Foto's van woestijnlandschappen, Marrakech, Marokko, Agadir... via Google; best met Maroc (Engels - Frans). Beknopte woordenlijst maghreb: verwijst naar de islamlanden Marokko, Algerije, Tunesië; algemeen: westen jellaba: mannengewaad; los kleed vaak over broek en hemd riad: groot huis in de stad met binnentuin; veel riads zijn hotels geworden of B&B kaftan: traditionele mannenkledij: muts, lange mouwen babouche: leren muiltje kelim: geweven tapijt Berbers: oorspronkelijk bevolking van Marokko; Berbers: taal; enkel gesproken; culturele uitstappen naar Berbers verzorgen : tenten, zang en dans, eten, optredens in hotels enz. Toegepaste Berberkunst: juwelen: zilver, eerder ruw; kledij; textiel... Platteland. Schatting: 60 % bevolking. Arabieren: politieke en culturele 'bovenlaag' van de Marokkaanse bovenlaag; Arabische taal: cultuurtaal, verplicht in het onderwijs. Vooral in stedelijke gebieden. Schatting: 40% bevolking; Toearegs: nomaden, vaak in woestijngebieden; typisch: blauwe omslagdoek; hamman: badhuis.
Als toerist zie je de grote aanwezigheid van politie en nationale veiligheid. Uit de media kan je vernemen dat er oppositie is (en was) tegen de huidige regeerders en bewindslieden. Een opmerkelijk feit in dit verband was de mislukte staatsgreep op 10 juli 1971 tegen de Marokkaanse koning Hassan II . Een aantal lagere militairen werden daarvoor in een geheim strafkamp opgesloten. Op basis van feiten ontleend aan de getuigenis van een ex-gevangene die er achttien jaar verbleef, schreef Tahar Ben Jellon een merkwaardig boek: Een verblindende afwezigheid van licht (uitgeverij De Geus - 2002; Cette aveuglante absence de lumière; 2001). In Marokko is de toeristenstroom sterk toegenomen, maar dit schaadt niet of veel minder de culturele schatten. Die zijn in vergelijking met Egypte minimaal. Het wordt wel tijd dat aan de toeristen in Marokko een grotere diversiteit wordt aangeboden en een betere werking van de toeristische diensten. Wij hopen dat bijvoorbeeld meer actieve vakantiemogelijkheden worden voorzien zoals kleinere wandel- en fietsroutes. Wij vinden dat dit een noodzaak is geworden. Hier en daar zie je op de straat in de nabijheid van de grote hotels verhuur van fietsen, tandems, brommers. Overal zie je fietsherstellers op de straat voor de plaatselijke bevolking. Er wordt met de dag meer gefietst, al verkiezen velen de brommer om naar het werk te gaan.
Koutobia, Marrakech (eigen foto) Marrakech wordt de laatste jaren sterk gepromoot als citytrip. Deze koningstad van Marokko stond al jaren op mijn verlanglijstje. Een vorige keer was alles daarvoor volgeboekt en bezochten we Agadir, een toeristische moderne badstad in hetzelfde land. Met vliegtuigreizen hangt er altijd wat avontuur in de lucht: stakingen? vertragingen? Controles? Gelukkig geen stakingen en geen vertragingen bij de heenreis. Bij de terugreis hadden we ook geen vertragingen, maar de meeste andere vluchten in de vroege avond wel. Dit betekende dat honderden mensen dienden te zitten in de vertrekhall op de grond. Telkens er omgeroepen werd dat een vliegtuig vertraging had, klonk er ahoertgeroep. Gelukkig vertrok ons vliegtuig op tijd, maar het wachten op die manier is onverantwoord. Voor de heenreis is er ook lang, lang wachten op de luchthaven, want je wil geen risico lopen voor files en voor ellenlange controles. Gelukkig is er voldoende plaats en accomodatie. Eenmaal in het vliegtuig opnieuw wat ergernis over de beenruimte die elk jaar precies met enkele centimeters kleiner wordt. Bij de aankomst zie je dat de luchthaven in volle verandering is: groter en (hopelijk) comfortabeler. De aankomst was figuurlijk een koude douche: een dik uur aanschuiven voor paspoortcontrole. Gelukkig dat na een tijdje enkele niet actieve loketten werden bemand en het afstempelen iets vlugger gebeurde. Dan de juiste bus zoeken voor het hotel. Een prima organisatie is het nog niet. In het hotel is de kamer nog niet klaar; dat is te verwachten want het is immers pas elf uur in de voormiddag. Gelukkig kunnen we wat uitrusten aan het grote open zwembad dat verwarmd is. Mooie vooruitzichten. Na de middag komen de wolken opzetten, het wordt frisser en het begint lichtjes te regenen. We hebben een kleine regenmanteltje in de handbagage. In het hotel is er geen (gratis) stadsplannetje voorhanden. Geen nood: we zullen dit ophalen in een dienst voor toerisme. We komen van een kale reis terug: de ene dienst is tijdelijk gesloten en de andere is vandaag dicht. Gelukkig hebben we wat informatie ingewonnen in brochures, op internet en bij kennissen. We zien enkel toeristen rondlopen met een gratis, toeristische kaart, wel te verkrijgen aan de balie bij bepaalde hotels. We krijgen dit zonder problemen. De kamer valt mee, wel wat verouderd. De keuken is OK. De hoofdstad van Marokko is Rabat. Marrakech is een van de vijf koningssteden. De naam Marokko is afgeleid van Marrakech. Deze stad is een versmelting van Afrikanen en Arabieren. Van oudsher kwamen de handelaars uit het zuiden (dieper Afrika) naar deze stad om handel te drijven. Het is een opwindende en zeer toeristische stad, die hopelijk niet het slachtoffer zal worden van zijn succes.Onze eerste tocht gaat naar de Koutobia, een van de grootste moskeeën en is zeer mooi. Deze moskee is tevens een goed oriënteringspunt voor de wandelaars. We hebben wat problemen om dicht bij deze moskee te komen want de koning zal er bidden omdat het een islamitisch feest is.
Mooi Een van de mooiste oude Nederlandse gedichten/liederen is naar mijn smaak het Egidiuslied. Het is een treurzang voor het heengaan van een beste vriend: Egidius.
De dichter is waarschijnlijk Jan Moritoen; Brugge; ongeveer 1400.
Egidius, waer bestu bleven, mi lanct na di, gheselle mijn. Du coors die doot, du liets mi tleven.
Dat was gheselscap, goet ende fijn. Het sceen teen moeste ghestorven sijn
Nu bestu in den troon verheven, claerre dan der zonnen scijn, alle vruecht es di ghegheven
Egidius, waer bestu bleven, mi lanct na di gheselle mijn. Du coors die doot, du liets mi tleven
Nu bidt vor mi, ic moet nog sneven, ende in de weerelt liden pijn. Verware mijn stede di beneven!
Ic moet nog zinghen een liedekijn, nochtan moet emmer ghestorven sijn
Egidius, waer bestu bleven, mi lanct na di gheselle mijn. Du coors die doot, du liets mi tleven.
Dit gedicht is een rondo (rondeau -rondeel) met acht regels. De eerste, vierde en zevende regel zijn gelijk, evenals tweede en de laatste regel.
Zeer mooie site, met afbeeldingen, een hertaling en links voor andere Middeleeuwse poëzie.
Commotie
Dankzij het Gruuthuse-handschrift (Koolkerke, Kasteel Ten Berghe, collectie familie Van Caloen) kon de melodie van het lied goeddeels gereconstrueerd worden. Over dit handschrift is er veel te doen geweest in het begin van 2007. Dit Vlaamse (Brugse) manuscript werd in 2007 verkocht aan de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag. Velen betreurden dat dit manuscript niet in België gebleven was. Al is deze oplossing aanvaardbaar vanuit wetenschappelijk oogpunt en voor de ontsluiting. Geirnaert, archivaris in het stadsarchief van Brugge, drukte het kernachtig uit: Ik kan enkel zeggen dat het manuscript nu op een goede plaats zit, maar niet op de juiste. Je kunt dit handschrift vinden op de website van de Koninklijke Bibliotheek http://www.kb.nl/galerie/gruuthuse/index.html en op de website van de Digitale Bibliotheek van de Nederlandse letteren http://www.dbnl.nl/tekst/_gru001gruu01_01/
Als ik Brugge bezoek, probeer ik altijd een typisch café binnen te lopen: Brugge Café Vlissinghe Blekerstraat 2 8000 Brugge 050-34.37.37, surf naar http://www.cafevlissinghe.be/ De Blekerstraat is een zijstraat aan de Groene Rei te Brugge. Het oude Brugge is doorweven van kanalen, de reien. Café Vlissinghe ligt vlakbij een van de mooiste combinatie van kanaaltjes. Deze herberg gaat terug tot de 16de eeuw. Op de website en het uithangbord staat 1515. Café Vlissinghe, het oudste cafeetje in Brugge, sedert 1515 ononderbroken uitgebaat als herberg. Het interieur dateert wel van de 19de eeuw. Als je er komt ervaar je de rust van de voorbije eeuwen draagt. Het interieur van deze herberg bevat nog heel wat 17de-eeuwse elementen. De gelagzaal werd in 1869 heringericht in zogenaamde 'Vlaamse Stijl': een 17de-eeuwse marmeren schouw aan en neobarokke meubels maken. De herberg Vlissinghe bekleedt een belangrijke plaats in de socio-culturele geschiedenis van het 19de- en vroeg 20ste-eeuwse Brugge als stamkroeg van verschillende artistieke en andere verenigingen.
Staminee De Garre, De Garre 1, 8000 Brugge (West-Vlaanderen), Tel.:
050/34.10.29
Kaart: 127. Vat: 3. Openingsuren: do.-di.: 12-24 u. Opmerking:
Geniettip: koffie in Concertgebouw Zand Brugge Concertgebouw Brugge 't Zand 34 050/47.69.99 www.concertgebouw.be info@concertgebouw.be Het concertgebouwcafé bevindt zich op het gelijkvloers.
Bourgondisch verwijst in de eerste plaats naar genieten van het leven: eten, drinken, overvloedig tafelen. Bij uitbreiding vind ik dat Bourgondisch ook verwijst naar cultuurgenieter. Een Bourgondische levenshouding houdt dus ook in tijd en ruimte maken voor het genieten van cultuur zoals erfgoed, tentoonstellingen en musea. En proberen anderen mee te betrekken in dit genieten, als het kan kinderen en jongeren. Want genieten gebeurt bij voorkeur met anderen, en daarbij: jong geleerd is oud gedaan.
Wat weet je nog van de oorspronkelijke betekenis die verwijst naar de Bourgondische periode?
Die periode valt ongeveer in de veertiende en vijftiende eeuw 1300 1500. Figuren als Keizer Karel V en Columbus komen er na, zoals ook de doorbraak van de boekdrukkunst en de Renaissance in onze gewesten. Erasmus valt in deze periode en ook de Vlaamse Primitieven met vooral Van Eyck. Het hertogdom Bourgondië was toen veel groter dan de huidige regio in Frankrijk: het omvatte wat we nu de Lage Landen noemen, dus grote delen van België en Nederland.
Belangrijke Bourgondische steden in onze gebieden waren o.a. Mechelen Brugge Gent. De huidige streek Bourgondië begint zo'n 100 km ten zuiden van Parijs en strekt zicht uit tot Lyon. Bourgondië is nu in Frankrijk een regio, geen departement. De lengte van het gebied is 360 kilometer. Dijon en Beaune zijn er de bekendste steden.
Beide cultuursteden zijn toeristische trekkers. Dijon omwille van zijn Hôtel-Dieu het toenmalige ziekenhuis met het veelkleurige dak. Van binnen is er een prachtig museum met zeer goed bewaarde ziekenzalen. Het topwerk dat daar hangt is dit van Rogier van der Weyden Het laatste oordeel. Anekdote: Van der Weyden is geboren in Doornik, als Rogier de le Pasture. Hij heeft zijn naam vervlaamst om zaken te kunnen doen met de machthebbers.
'Zeg, wat is hier alles kapót! Uit: Godfried Bomans Wandelingen door Rome (1956).
'Zeg, wat is hier alles kapót! Uit: Godfried Bomans Wandelingen door Rome (1956).
Ik schreef een stukje voor mijn toekomstig boek. Ik benadrukte het relatieve belang van fantasie, voorkennis en voorbereiding als je musea en ruïnes bezoekt. Kennis is niet interessant als je dit bij een bezoek gebruikt om te controleren of alles wat je ziet klopt met wat in boekjes stond. Dan ben je een boekhouder en geen genieter. Het andere uiteinde rendeert ook weinig of niet: iets bezoeken zonder een minimale voorkennis. Ik herinner me het pittige boek van Godfried Bomans Wandelingen door Rome (1956). Hij noteerde van een dame uit Bussum, bij een bezoek aan het Forum Romanum te Rome, de volgende historische uitspraak : 'Zeg, wat is hier alles kapót!'. In een café moest Bomans bijkomen van deze uitspraak: 'Dít is de essentie van het Forum Romanum. Dát het kapot is. Een verbrokkeld keizerrijk, een ingestort imperium. Die tragiek had zij opeens begrepen, in een visioen, zoals alleen aan de onschuldigen geopenbaard wordt. Het is haar geopenbaard omdat zij zich op Bussums standpunt stelde. In Bussum is namelijk alles heel.' Dit zalig reflecteren is volledig op de rekening te schrijven van Bomans, want ik denk niet dat dit de dame uit Bussum veel zoden aan den dijk zou brengen. De tragiek zou ze waarschijnlijk niet doorgronden.
Tussen haakjes: vanad 1941 tot zijn overlijden in 1971 was hij immens populair door zijn boeken en vooral door zijn optredens als Sinterklaas en op de televisie. Na zijn dood zakte de belangstelling voor hem. De laatste jaren kreeg hij volkomen terecht een herwaardering.
Ooit een emotionele besmetting gehad ? Ideeën en gevoelens die aanstekelijk werken.
Ooit een emotionele besmetting gehad ? Ideeën en gevoelens die aanstekelijk werken.
Hoe kies je een boek? Alleszins speelt de kaft een rol. Het klinkt banaal maar het is zo. De titel speelt een rol en de auteur. Een boek dat je werd aanbevolen heeft ook al een flinke streep voor. Dat was bij mij het geval met Jan Van der Vurst, Van gelijk hebben naar gelijk krijgen. Linda Asselbergs gaf een goede recensie in Weekend Knack 28.2. 2.2007, in de rubriek Psychologie 'priming'. Mijn aandacht werd vooral getrokken door het begrip priming. Voor een deel had ik op priming gesteund bij het ophalen van herinneringen bij ouderen. Ik werkte met woorden zoals een 'kommetje koffie', afbeeldingen (koffiemolen) en situaties (geurige koffie opschenken) die waarschijnlijk positieve beelden zouden oproepen van sfeerbeelden en emoties van vroeger. Want mijn bedoeling was positieve, aangename herinneringen op te roepen. Asselbergs verwijst naar de omschrijving die de auteur gaf aan priming: 'het inplanten van een bepaalde gedachte in de geest van iemand zonder dat de persoon in kwestie zich ervan bewust is.' Een voorbeeld: het is prettig om in de buurt van enthousiaste mensen te zijn. Hun enthousiasme 'besmet' de anderen, dit noemt men de 'emotionele besmetting' of 'emotional contagion'.
Ik kende wel dit begrip, maar had het zelf nog nooit actief gebruikt. Bij een zoeken op Google met de Nederlandse en Engelse zoekterm, merkte ik dat dit begrip nogal verspreid is. Google - Nederlandse zoekresultaten op "emotionele besmetting" (tussen haakjes om enkel deze begripsconstructie te krijgen): 69. Geen artikel in Wikipedia Nederlands. Engels: "emotional contagion" bijna 50 000 en een verwijzing naar Wikipedia Engels. De emotionele besmetting wordt beïnvloed door beperkende stereotype zoals vrouwen zijn slecht in wiskunde. Stereotypes over vrouwen via populaire televisieprogramma's bepalen sterk de beeldvorming precies door deze emotionele besmetting. In de opvoeding kan je het zelfbeeld van het kind bevorderen, niet door te preken wel om verband te leggen tussen resulaten en geleverde inspanningen. Emotionele besmetting heeft een neuro-pyschologische basis, te merken in de werking van spiegelneuronen. "Als we bij iemand anders een emotie zien, worden dezelfde emotionele centra in onze hersenen geactiveerd.' Wat we eerder al gedacht hadden (lachen en wenen werkt aanstekelijk) kreeg meer aandacht in het (hersen)onderzoek. Emotionele besmetting is interessant bij de opvoeding, bij de studie van vooroordelen en stereotypieën en in alle situaties waar we streven naar beïnvloeding. Ouderen hebben meer dan anderen last van vereenzaming, depressieve gevoelens. Activiteiten met gevoelens die verwijzen naar gezellig samenzijn nu en vroeger kunnen dit positief beïnvloeden.
Jan Van der Vurst, Van gelijk hebben naar gelijk krijgen, Standaard, 2007
Kiezer Hadrianus bij Paul Claes - Marguerite Yourcenar en Wikipedia
Keizer Hadrianus bij Paul Claes en Marguerite Yourcenar
Ik had een zeer lovende kritiek gelezen over het nieuwste boek van Paul Claes: Psyche (Amsterdam, De Bezige Bij, 2006) en ik had geluk. In de uitleenbibliotheek werd het juist in het rek gebracht van nieuwe boeken. Ik wist dat Paul Claes een productieve literator was: vertalingen, (historische) romans, poëzie,essays. Ook dat hij zeer erudiet was en gespecialiseerd in de Klassieke Oudheid. Zijn Psyche was een juweeltje, volgens een criticus. Ik hou van juweeltjes en van nieuwe boeken. Dit boek viel best mee, bijzonder fraai geschreven. De eruditie druipt er voor mij soms te sterk af. Historische romans lees ik graag, maar het verhaal mag niet te sterk overladen worden door historische kanttekeningen, details en uitweidingen.
De laatste honderd bladzijden (vanaf p. 196 De Grafkamer tot de laatste bladzijde van De Ziel p. 299 ) konden mij geweldig bekoren. Het hoofdstuk De Kamp (een van de 37 metamorfoses - hoofdstukken volgens de inhoudsopgave achteraan) vond ik subliem. Psyche gaat over kiezer Hadrianus, (muur van Hadrianus in Noord- Engeland, omgeving Newcastle; keizer van Rome 76 - 138) die met zijn jonge vriend (minnaar) Antinoös op reis gaat naar Egypte deel van het Romeinse keizerrijk om goodwill te scheppen. Zijn tocht op de Nijl is een beproeving voor hem, lichamelijk en geestelijk.
Zijn jonge vriend verdrinkt. Hadrianus laat het beminde lichaam verrijzen in een volmaakt beeld: Antinoös wordt de laatste god van het heidendom (voorplat boek). Misschien was Antinoös in de Nijl gesprongen om zoals de christenen de nieuwe godsdienst zijn leven te geven voor een andere om zelf eeuwig te leven, omdat door het water van de dood te waden om het land van het leven te vinden. De laatste zin van het boek geeft goed de sfeer en de stijl van het boek weer: In het heiligste van de tempel verrees Antinoös als de Egyptische god van Leven en Dood. Om de gesloten lippen beefde zijn glimlach speels als een vlinder.
De dode efeeb wordt begraven volgens de Egyptische rituelen: mummificatie. De keizer laat een nieuwe stad bouwen als herinnering aan deze nieuwe god: Antinoöpolis, een combinatie van Hellenisme (Hadrianus was gek op de Griekse cultuur) en Egyptische invloeden. Hij liet - op zijn aantekeningen - het beeld maken van Antinoös, vooraleer hij de eerste tekenen van mannelijkheid vertoonde. Misschien verkoos de jonge efeeb zich op te offeren in de Nijl om het eeuwige leven te verkrijgen als efeeb en minnaar en dit van zijn keizer en minnaar? Het beeld treft de keizer zo, dat hij het intiem omarmt... Er is een vergelijking tussen deze nieuwe god in het Romeinse wereldrijk en de nieuwe God van de kristenen, de zoon van God, Jesous Christos. Die koos ook de dood als ultiem bewijs voor zijn liefde voor de mensen en voor God de Vader. Zijn kruisdood werd gevolgd door een verrijzenis: dood en leven zoals bij de Egyptenaren. Hadrianus verkiest het ideale, kunstzinnige beeld van de nieuwe god boven het beeld van de gekruisigde god van de christenen, symbool van de dood van slaven.
Toen ik het boek uitgelezen had, zocht ik in Wikipedia enkele gegevens op over Hadrianus en Antinoös : Na zijn dood verklaarde een in rouw gedompelde keizer hem een godheid en liet een stad bouwen, Antinoöpolis, op de Nijloever. Hij liet overal in het rijk tempels bouwen met beelden van zijn geliefde. Veel van deze beelden zijn bewaard gebleven, zodat het gezicht van Antinoüs het best bekende gezicht uit de oudheid is. (Wikipedia Antinoös).
Een eerste bedenking: Misschien is het toch goed voor, tijdens of na de lezing van historische romans even de draad op te nemen via Wikipedia. Hetzelfde gevoel overkwam me ook geregeld als ik docudramas en films zag (Nero, Romeinen, Wereldoorlog I en II).
Een tweede bedenking: Welke filmregisseur kiest Psyche uit als scenario voor een film? De 37 episodes zijn zo filmisch in elkaar gezet. Spanning en ontspanning, eruditie en emotie zijn aanwezig. Ik kijk nu al uit naar zo'n film.
In dezelfde week dat ik dit boek las, verscheen een verwijzing (door Marijke Arijs www.standaard.be/blufboek ) naar Marguerite Yourcenar, Herinneringen van Hadrianus (1951). Ik herinner me dat ik dit boek las, omdat ik ooit eens een voordracht van Yourcenar had meegemaakt. Met de beste wil van de wereld kon ik toen dit boek niet uitlezen. Nu vind ik dat niet zo erg, tenslotte het is mijn tijd en mijn smaak. Ik heb in mijn boekenkast nogal wat boeken met grote faam die ik niet kon uitlezen Ik was wel wat opgelucht te lezen bij Marieke Arijs: Sterker nog, dit eigenzinnige werkstuk heeft alles om het brede publiek spoorslags op de vlucht te jagen. In dit opzicht behoor ik zeker tot het brede publiek.
Voor mij ligt de dikke turf (982 pp.) van Gerd de Ley met meer dan 11 000 citaten die hij verzamelde bij zowat 4000 auteurs (filosofen, kunstenaars, politici enz.). Soms gebruik ik dit boek om een citaat op te zoeken om een speech op te fleuren. Meestal vind ik zo mijn gading niet, want een citaat die naadloos past in een speech is een apart verhaal. Ik blader geregeld in dit boek. Dat is ontspannend. Soms zoek ik gericht via het register, soms begin ik gewoon ergens en blader verder. Meestal kan ik glimlachen met de formulering. De pittige en bondige uitspraken maken het boek verfrissend. Ik mis de context van het werk en de auteur, hoewel er in dit naslagwerk wel iets te rapen valt. Daarvoor ga je naar het deel: Auteurs en boeken, met beknopte uitleg over de auteur, bijvoorbeeld Bertus Aafjes (1914 - 1993) Nederlands dichter en dan de rubricering van zijn citaten: Bloemen, Burger, Dichter, Duivel, Engel enz. met daarbij de werken die de Ley gebruikte: Te gast bij Nederlandse auteurs en 70 aforismen. Door de vele auteurs is dit een uitvoerig hoofdstuk geworden: bijna honderdvijftig bladzijden (pp. 823 - 970). Het laatste deel is het zakenregister: pp. 971 - 982. Misschien een volgende keer ook de auteurs opnemen met de verwijzing naar de bladzijden van hun citaten, dat vergemakkelijkt het zoeken. Ik ben blij dat ik er af en toe kan in neuzen. Ik ben nu benieuwd om te weten wat er in dit naslagwerk stond over neus. Ik vond: NEUS De neus is het orgaan dat de mensen belet te begrijpen. Jean Crotti (p. 492). Dan verder zoeken naar Jean Crotti (nog nooit van gehoord...); op p. 859 Jean Crotti (1878 - 1958) Zwitser kunstenaar. Geen vermelding van boek. Verder gezocht op Google: 22 600 verwijzingen, ook naar Wikipedia. Daarin beginnen te lezen... Zo zie je hoe De Ley mij onrechtstreeks brengt bij een schilder met een grote reputatie, die ik niet kende.
Gerd de Ley, Groot Citatenboek, De Fontein, Knack, 2006, tweede druk.
Onlangs deden mijn vrouw en ik een citytrip in Nice. Deze stad is volop in beweging. Nice speelt zijn troefkaarten duidelijk uit voor haar kandidatuur als Culturele hoofdstad Europa 2013. Mijn vrouw en ik waren benieuwd hoe ze dit aanpakten. We hadden Brugge (2002) en Antwerpen (1993) op de voet gevolgd in hun status van Culturele Hoofdstad. Beide Vlaamse steden hadden een rijke traditie als cultuurstad. Dit was in mindere mate voor Nice. Daarop komen wij terug. Eerst over de twee grote blikvangers voor een zeer breed publiek: carnaval en Parijs - Nice. Beide evenmenten behoren ongetwijfeld tot het erfgoed. Kunnen zij ook een steun geven aan de kandidatuurstelling voor Culturele Hoofdstad? Carnaval: troefkaart voor de kandidatuurstelling
Nice manifesteert zich elk jaar nadrukkelijker als carnavalstad. De grote carnavalstoet met veel bloemen en licht gaat vier keer uit en passeert de grote tribunes ter hoogte van hotel Meridien op het einde van de Promenade des Anglais. Nice is een van de grootste en bekendste carnavalsteden in Europa (naast Keulen en Venetië) en in de wereld naast Rio de Janeiro en New Orleans. Kortbij: Binche, Aalst, Oostende, Maaseik. Verderaf: Aken, Keulen en Düsseldorf, Venetië. Van 16 februari tot 4 maart 2007 (17 dagen) was Nice het theater van grote carnavalfeesten. De Corso is een parade van een twintigtal praalwagens en ongeveer 600 figuranten. Daarnaast een kleurrijk spektakel met straattoneel, animatiegroepen, muzikale groepen. Er is ook de Bataille de Fleurs ontstaan op de beroemde Promenade des Anglais in 1876. Derde deel: Défilé of Carnavalesque Illuminé of de parade van de lichtjes: feestelijk versierde huizen, winkels en wagens. In België en Nederland is er ook een carnavaltraditie. In België zijn Aalst en Binche de koplopers. In Aalst lopen en hotsen de carnavalisten drie dagen. De laatste dag is bestemd voor de vuile janettenstoet, met mannen verkleed in vrouwen. Volgens de overlevering was deze stoet oorspronkelijk vooral voor het gewone volk. Het chiquere volk ging de zondag kijken naar de carnavalwagens. De laatste avond is er de popverbranding en worden afspraken gemaakt voor he volgende jaar. Het Carnaval van Binche is vooral bekend door de eeuwenoude traditie van de Gille. Op zondag trekt de Gille zijn kostuum aan. Je kent dit vast en zeker: veelkleurig, grote veren op het hoofd, het hemd is gevuld met stro vult om twee bulten te vormen, mandje met sinaasappels: kijk op Google http://www.carnavaldebinche.be/. Ze gaan samen met de andere leden die ze aan huis ophalen - en een glaasje drinken - naar het stadscentrum. Na de middag trekken de Gilles dansend, in een nerveus ritme, door Binche, begeleid door tamboers en koperblazers. In 2003 erkende de UNESCO dit gebeuren als Mondeling en Immaterieel Erfgoed. Dit is in onze ogen een belangrijk precedent. Het carnaval in Nice heeft een minder lange traditie, maar probeert op een eigentijdse wijze invulling te geven aan het carnaval gebeuren voor de plaatselijke bevolking en de vele toeristen. Toegegeven: de commerciële en de toeristische kant zit er bijzonder nadrukkelijk tussen. Maar is dat niet quasi onvermijdelijk bij grote evenementen zoals Culturele Hoofdstad (zie Antwerpen en Brugge), Werelderfgoed en erkenningen door de Unesco als Mondeling en Immaterieel Erfgoed (zie Binche).
Parijs - Nice (koers naar de zon): zonder twijfel erfgoed Deze meerdaagse wielerwedstrijd is belangrijk als voorbereiding op de klassiekers in april. Afstand ongeveer 1200 km. Aankomst op de Promenade des Anglais. Sinds 2005 maakt ze deel uit van de UCI ProTour. Overwinnaars: Recordhouder Sean Kelly met 7 overwinningen op rij. Andere: Jean Bobet - Raymond Impanis - Jacques Anquetil - Eddy Merckx - Raymond Poulidor - Joop Zoetemelk - Miguel Induráin - Laurent Jalabert - Michael Boogerd - Alexander Vinokoerov - Floyd Landis. Wielrennen behoort ongetwijfeld tot de volkscultuur. In Vlaanderen behoren de Flandriens tot het erfgoed, zoals ook de klassiekers als de Ronde van Vlaanderen. In Antwerpen leeft de nagedachtenis van Stanneke Ockers nog sterk na (onlangs met een viering en een tentoonstelling in de zaal Roma - Borgerhout). Ik stelde mij de vraag of Parijs - Nice ook geen rol zou kunnen spelen bij de kandidatuurstelling.
In het historische canon (= basiskennis) van Nederland zijn er verwijzingen naar de literatuur, o.a. naar Multatuli. Een commissie van experten vonden dat iedere Nederlander Multatuli diende te kennen. Dank zij het literatuuronderwijs is dit ook in grote mate het geval in Vlaanderen. In mijn herinnering is Multatuli voor altijd verbonden met een gedicht - Saïdjahs Zang van Multatuli - dat een klasgenoot van me (Koen Rotsaert) voordroeg op een prijsuitdeling in 1957. De meesten onder ons waren geen literatuurfreaks, maar toen gebeurde er een klein wonder. De zaal met een honderdtal 16- 18 jarigen luisterden ademloos. Na het gedicht brak er een applaus los. Ik zal nooit vergeten hoe een gedicht zo'n reactie kon uitlokken. Ik wil je mee laten genieten van dit gedicht. Je kunt het ook beluisteren op: http://www.entoen.nu/media.aspx?id=57Deze website bevat het volledige canon.
(eigennamen: Pa-ansoe (pa = vader), Si-oenah (si= ventje), Pa-lisoe en de
plaatsnaam Badoer; mata-glap (razende gek); klappa (vrucht; soort mango);
sarong (gedrapeerd kleed Indonesische vrouwen); dessa (dorp))
Saïdjahs Zang
Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb de grote zee gezien aan de zuidkust, toen ik daar was met mijn
vader om zout te maken.
Als ik sterf op de zee, en men werpt mijn lichaam in het diepe water,
zullen er haaien komen.
Ze zullen rondzwemmen om mijn lijk, en vragen: `Wie van ons zal het
lichaam verslinden dat daar daalt in het water?'
Ik zal 't niet horen.
Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb het huis zien branden van Pa-ansoe, dat hij zelf had aangestoken omdat hij mataglap was.
Als ik sterf in een brandend huis, zullen er gloeiende stukken hout
neervallen op mijn lijk.
En buiten het huis zal een groot geroep zijn van mensen die water werpen om het vuur te
doden.
Ik zal 't niet horen.
Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb de kleine Si-oenah zien vallen uit de klappa-boom, toen hij een
klappa plukte voor zijn moeder.
Als ik val uit een klappa-boom, zal ik dood nederliggen aan de voet in
de struiken, als Si-oenah.
Dan zal mijn moeder niet schreien, want zij is dood. Maar anderen zullen roepen: `Zie,
daar ligt Saïdjah!' met harde stem.
Ik zal 't niet horen.
Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb het lijk gezien van Pa-lisoe, die gestorven was van hoge
ouderdom, want zijne haren waren wit.
Als ik sterf van ouderdom, met witte haren, zullen de klaagvrouwen om mijn lijk staan.
En zij zullen misbaar maken als de klaagvrouwen bij Pa-lisoe's lijk. En ook de
kleinkinderen zullen schreien, zeer luid.
Ik zal 't niet horen.
Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb velen gezien te Badoer, die gestorven waren. Men kleedde hen in een wit kleed, en begroef hen in de grond.
Als ik sterf te Badoer, en men begraaft mij buiten de dessa, oostwaarts tegen de heuvel,
waar 't gras hoog is,
Dan zal Adinda daar voorbijgaan, en de rand van haar sarong zal
Met een poppenkast beelden de spelers een verhaal uit. Vanaf de middeleeuwen werd dit populair op jaarmarkten en kermissen. De poppenkast was het theater van de straat en was op de eerste plaats bestemd voor volwassenen. In de 19de eeuw werd de poppenkast vooral vermaak voor kinderen. Nadien werd dit theater van de straat ook opnieuw gemaakt voor volwassenen. Antwerpen heeft een rijke traditie van poppentheater. Denk aan het Poesje en het Poppentheater Van Camp. In het kleuteronderwijs en in de eerste graad is poppenspel een leeromgeving die men geregeld gebruikt. Bij de actie tegen pesten op school, waren er verschillende scholen die het poppenspel inschakelden om gedragsveranderingen uit te lokken.
Samen met enkele animatoren ben ik poppenspel aan het uitproberen bij residenten voor het ophalen van herinneringen. Dit naar analogie wat we eerder uitprobeerden in lagere scholen bij het ophalen van herinneringen die ze verzameld hadden bij hun ouders en grootouders. Bijvoorbeeld hoe men vroeger het bed verwarmde (kruik, warme steen, bouilotte, warm ijzer omwonden met doek), hoe men pap maakte, koffie maalde, hoe een Leuvense stoof werkte. Veel van deze activiteiten en bijhorende gebruiksvoorwerpen zijn voor de kinderen erfgoed, dit wil zeggen niet meer in direct gebruik. Als wij vinden dat het nodig was, moeten wij verschillende middelen gebruiken om deze bronnen aan te boren. Ik ben benieuwd hoe ouderen zullen reageren op poppen die verhalen van vroeger vertellen, verhalen die voor een deel hun verhalen zijn.
