Onlangs kreeg ik een afscheidsviering op de Universiteit Antwerpen. De voorzitter van de UA, Prof. Dr. Alain Verschoren, speelde in op het thema van deze viering: Herinneringen, senioren en ouderen. Hij haalde herinneringen op aan Radio Veronica
Ik weet niet of sommigen onder u zich Radio Veronica nog herinneren? Radio Veronica was een commercieel radiostation dat tussen 1960 en 1974 op halflegale of halfillegale wijze vanuit de Noordzee uitzond, van op het schip de Norderney. Zonder zendvergunning, maar met een massa reclameboodschappen. Men noemde dat toen, in de jaren zestig en zeventig een piratenzender. Het jaar dat Radio Veronica door de Nederlandse wetgeving het verbod kreeg om nog verder uit te zenden, 1974, dat was toevallig ook het jaar dat ik zelf, als studentje, startte aan de toenmalige UIA (Universitaire Instelling Antwerpen - nu: Universiteit Antwerpen). Waarom vertel ik u dit? Wel omdat Radio Veronica al die jaren de slogan Jong en Dynamisch gebruikte om zichzelf te promoten, een slogan die ik, in dat verre 1974, eveneens perfect toepasbaar vond op de prille UIA. De UIA was toen een enorme voorloper binnen de universitaire wereld: Onderwijs in kleine groepen, keuzevakken bij de vleet (soms zelfs iets te veel), computerklassen, zelfstudie (begeleide zelfstudie, welteverstaan), papers (werkjes, zoals wij ze toen noemden), i.p.v. klassieke examens. net zoals permanente evaluatie en tal van alternatieve onderwijsvormen, die we thans allemaal aan het heruitvinden zijn. Dat Jong en Dynamisch gold overigens des te meer voor het toenmalige Departement Didactiek en Kritiek en hun lerarenopleiding: een team van jonge, enthousiaste professoren en in plaats van de 10 uur theorie en de 3 proeflessen elders (ik overdrijf misschien een heel klein beetje), kregen wij een echte, volledig uitgebouwde en onderbouwde opleiding, met als gevolg dat de beste leraren en leraressen in het Vlaamse land, en dat zal u niet verwonderen, bescheiden als we zijn, uit Antwerpen kwamen.
Wat er ook van zij mag ik je hierbij, beste Georges, als afsluiter nog vele jonge en dynamische jaren toewensen. Het ga je goed.
Leren op schoolgebeurde met vraag en antwoord. Zo bijvoorbeeld: 'Hoeveel inwoners telt ons dorp?' Voor mijn toekomstige man van hetzelfde dorp was het juiste antwoord: 'Ruim 900'. . Ik was enkele jaren jonger en ons antwoord was: ' Bijna 1000'. Het woord 'ruim' heeft een enorme indruk op mijn man nagelaten. 'Bijna vond ik ook zo'n indrukwekkend woord. Beide woorden klonken wel mooi en geleerd.
In mijn dorp was er een sfeer van verbondenheid. De beste illustratie daarvan was het 'bezzen': (buurten) in de zomerse dagen. De mensen, eigenlijk de mannen, kwamen 's avonds bij elkaar zitten buurten ergens tegen een gevel van een huis. Ze zaten op hun hukken, op de grond of deverharde stoep als die er was, sommigen hadden hun stoel bij. Zo was dit aan ons huis. Ze babbelden over alles en nog wat. De dorpspolitiek werd er uiteen gedaan en alle nieuwtjes van het dorp kwamen er te berde. Ze vertelden de belevenissen van de dag. Eens de TV de huiskamer is binnengekomen, is dat soort buurten verdwenen met het gevolg dat er een aardig stukje spontaan sociaal contact verloren is gegaan.
In ons dorp snoven sommige oudere vrouwen. Dit verminderde heel sterk omdat de jongere vrouwen dit maar vies vonden. Door de snuif liep je er vaak bij met een bruine neus. Mannen pruimden vaak: ze kauwden op speciaal geprepareerde tabak, de pruimtabak. Geregeld spiekten ze dan een straal bruin sap uit. Als kind vonden we dit vies. Wat nog viezer was dat ze de sjiek spaarden door ze te plakken op een kale plek op hun hoofd. We hadden op het dorp een pastoor die tijdens de mis vaak begon te snuiven. Ze noemden hem dan ook Pastoor Snuif.
Ik bracht mijn jeugd door in een dorpje in de Kempen. We speelden van 's morgens tot 's avonds buiten, heel het dorp rond. Onze kinderspelen waren onschuldig: zeepbellen blazen, een vlieger oplaten, ... We hadden geen gesofistikeerd speelgoed. Daarnaast speelden we deugnietje: belletje trek, blaaspijpen met vliertakken. Spannend was eksters of kauwen vangen en ze leren spreken, vogeleitjes roven uit nesten, portemonnee trek: een klein zwart portemonneetje op de grond leggen met eraan een touwtje onder zand. Wij zaten achter een struik om het vlug naar ons te trekken als iemand het wilde oprapen.
In de tijd van Driekoningen deden we aan sterzingen, en in bietenoogst zochten we grote bieten uit waarvan we het vruchtvlees uithaalden en er een kaarsje instaken?. 's Avonds liepen we ermee rond, of we plaatsten die op de vensterbank om wat schrik aan te jagen. In de oorlog speelden we 'oorlogje': marcheren, schieten naar elkaar; bombarderen. Of we speelden 'paardenkeuring'. De Duitsers keurden de paarden in onze streek: de sterkste werden opgevorderd. Dat speelden we na. We speelden ook graag 'oorlog'. We marcheerden dan door het dorp, zingend of we verdeelden ons in twee kampen en vochten met stokken als geweren; wie aangeraakt werd was dood.
In de 1939 was er een speciale stemming thuis. België had gemobiliseerd: mannen werden opgeroepen naar de kazernes. De jongeren vanaf 16 jaar dienden te vertrekken naar Engeland om opgeleid te worden tot soldaat. en de tegenaanval op de Nazi-duitsers te voeren. Veel van onze jongens zijn naar Zuid-Frankrijk vertrokken en zijn ingescheept naar Engeland. Engeland was toen al in oorlog met Duitsland. Maar Duitse legervliegtuigen voerden vanaf bepaald moment bombardementen uit op deze boten. Bij ons thuisin de Antwerpse Kempen logeerden twee Belgische soldaten uit het verre West-Vlaanderen, van Roeselare, twee broers, zonen van een rijke boer. Ze vertelden ons dat we dit een veilig oord was, veiliger dan onze streek.en dat we gerust naar hen mochten komen. Ze hadden nog een huisje leeg staan. Mijn ouders luisterden aandachtig en toen viel het grote, vreemde woord: de vlucht. Mijn vader, een groothandelaar, besloot op de vlucht te gaan. Moeder deelde het ons mee, ik weet nog goed waar precies in de keuken. Als jongetje van vijf flitste De vlucht naar Egypte door mijn hoofd. Ik kon niet vermoeden wat de vlucht van mijn ouders betekende. Het werd me langzaam duidelijk: mensen gingen lopen (vluchten) voor 'den Duits', naar Vlaanderen, naar Frankrijk. Wijvluchten met een gehuurde vrachtwagen met heel ons hebben en houden naar Roeselare. Moeder laadde nog enkele Ardeense hespen (hammen)in. Onderweg passeerden wij de vluchtelingen, de meesten met kar en paard, anderen per fiets of te voet. Allemaal richting Frankrijk. In Roeselare 'installeerden' we ons in het huisje van boer De Dobbelaere. Vader bleef echter niet, hij reed 's anderendaags terug om op het huis en zijn groothandel te passen. Maar ons Kempisch dorp lag nooit in de gevarenzone: geen bombardementen, geen gevechten. In het 'veilige' Roeselare was het wat anders. Daar zaten we in het volle gevaar. De Duitsers bombardeerden enkele fabrieken. En wij 's nachts het huis uit, in volle vlakte zouden we veiliger zijn. Na een tijd keerden we terug naar huis. De oorlog was volop bezig zijn, de Duitsers hadden het land bezet. Als jongetje vond ik de oorlog spannend en niet zo gevaarlijk. Het moment dat me het meest schrik aanjoeg was toe de Duitsers onze buurman Janneke (Jeanke) op straat aanhielden. Ze aanzagen hem als een jood. Janneke was klein van gestalte, liep wat gebogen met kromme rug en had een lange baard. Mijn vader kwam tussen en kon de Duitsers overtuigen dat hij geen Jood was. Jannekes leven was gered! (Herman W., 71 jaar).
Ik mailde aan Guido Verfaillie dat ik (Georges De Corte) oktober a.s.op pensioen ga. Hij is eindredacteur van het 3-maandelijks tijdschrift Hospitaliavan het Verbond der Verzorgingsinstellingen (VVI, Brussel) en voormalig personeelsdirecteur van het Psychiatrisch Ziekenhuis Onze-Lieve-Vrouw in Sint-Michiels Brugge. Hij wenste me geluk en hij gebruikte daarvoor de tekst van zijn afscheidsmonoloog die hij gaf bij zijn pensionering.
Ik vond die tekst zo treffend, dat ik vroeg of ik hem mocht gebruiken voor deze weblog. En dat was OK. Zo kan je er ook van genieten
Met je emeritaat overschrijd je op jouw beurt de drempel van een nieuwe levensfase, de fase van wat de Duitsers de "Entsagung" noemen: je iets "ontzeggen", afstand doen van, verzaken aan, een stap(je) terugzetten, los komen van een aantal verantwoordelijkheden die je jaren hebt gehad.
Zo creëer je een stukje vrijheid om nieuwe initiatieven te nemen in je bestaan, waar de haast langzamer is, het moeten milder ... en waar je de eenvoudige dingen van het dagelijkse leven, je partner, je (klein)kinderen herontdekt.
Het accent verschuift van "doen" naar "zijn". Je steekt dus een grens over en daarbij zul je vaststellen dat die grens niet iets is waarbij iets ophoudt maar waar - zoals de Grieken zeggen - de aanwezigheid van iets nieuws begint.
Personeel in de ouderenzorg vertelden me dat humor, empathie (inlevingsvermogen) en goed communiceren steunpilaren zijn voor hun activiteiten.
Humor geeft zuurstof. Als je bij residenten en collegas een lach, een glimlach of tinkelende ogen ziet, weet je dat je een steentje hebt bijgedragen aan het leefkwaliteit en aan het zorgzaam omgaan. Ik vertel aan het personeel graag volgende anekdote:
" 't Is maanden geleden dat mijn benen nog zo goed aanvoelden, zegt onze 88-jarige moeder.
Hoezo, moeder, na die val?
Ze vertelt hoe ze na een nachtelijke val vier uur lang op de koude vloer naast haar bed heeft gelegen.
Ze kon niet meer in bed, ze kon niet meer aan de bel. Omdat ik niet meer recht kon, zegt ze, heb ik al die uren gymnastiek gedaan, zoveel mogelijk mn benen bewogen en in de lucht gefietst en sindsdien voelen mijn benen soepeler aan dan tevoren.
Een geluk bij een ongeluk." (uit een column van Laurens De Keyzer in De Standaard van 10.12.03).
Geregeld bezoek ik residenten en animatieteams in woon- en zorghuizen (RVT WZC ROB ) en senioren al of niet in clubverband. Een van de spontane en georganiseerde activiteiten is het ophalen van herinneringen, toevallig of georganiseerd. Herinneringen ophalen kan met uitlokkers zoals objecten, met beelden, geuren, toevallige gebeurtenissen zoals een feest of een herdenking. Dit ophalen kan systematisch door stukjes tekst te nemen als uitlokker (trigger) die we voorlezen of vertellen. Voorlezen en vertellen zijn belangrijke competenties die begeleiders op de werkplek kunnen oefenen en verbeteren. Voorlezen gebeurt bijvoorbeeld s morgens door enkele krantenkoppen en stukken nieuws voor te lezen. Heel wat van de ouderen zijn daarin geïnteresseerd. We herinneren ons nieuws over de Tour de France, de voetbalcompetitie; ook de ruimtevaart met de Discovery pendelraket; de aanslagen, ongevallen enz. trekken de aandacht. We hebben goede ervaringen met het vertellen van anekdotes als uitlokkers om herinneringen op te halen. Onlangs kwam de film De Witte (van Robbe de Hert) op de Vlaamse televisie. Ook dit is een goede uitlokker, omdat dit een herkenbare film is. s Anderendaags kunnen we dit gebruiken als uitlokker en eventueel stukjes uit De Witte vertellen en laten vertellen. Luisteren, reageren - liefst in groepsverband - zijn activiteiten om aanvullend stukjes levenskwaliteit te brengen in het dagelijkse leven van residenten en senioren. En je kunt er zeker van zijn dat de animatoren en de begeleiders dit ook plezierig en zinvol vinden.
RVT en seniorenclubs met een snuifje Watou en Technopolis.
Een vreemde titel misschien? Wat ik wil zeggen is dat wede leefkwaliteit van de gemeenschappelijke ruimtes in RVTs (WTC) kunnen verhogen door ons te inspireren op de interactiviteit die we kunnen meemaken in het poëziefestival - de Poëziezomer - met kunst in Watou (gedichten achter verlichte panelen met voordracht, videoinstallaties enz). In Technopolis (Mechelen) kunnen we allerlei interactieve opstellingen voor klein en groot ervaren. Musea hebben in hun publiekswerking interactieve mogelijkheden ingebouwd, op de eerste plaats voor kinderen met atelier.
In al deze gevallen kunnen we al onze zintuigen gebruiken: zien, proeven, tasten, luisteren.
We kunnen deze digitale, interactieve mogelijkheden ook geleidelijk aan benutten voor ouderen, animatoren en bezoekers. Dit vraagt tijd en geld. Deze voor een deel digitale wereld is een uitdaging voor directies, personeelsleden, vrijwilligers en de raden van bestuur van RVTs.
Binnenkort staat de interactieve televisie voor de deur. Eerder al kwamen dvds en de home cinema. Misschien komt dit alles te vlug op ons af om het rustig en zinvol te integreren in de leefkwaliteit in de voorzieningen voor ouderen. Laat ons er af en toe over bezinnen en kleine stappen zetten in die richting.
Poperinge is een interessante gemeente voor wandel- en fietstochten. De website van Poperinge kan je al heel wat informatie bezorgen http://www.poperinge.be/NL/ We kozen als blikvangers: hop en bier; Eerste Wereldoorlog en Watou. Watou is een deelgemeente van Poperinge en bekend voor het jaarlijkse festival met poëzie en moderne kunst. Wandeling: Smouthoukpad Watou 8 km., je wandelt ook over de grens (de schreve) met Frankrijk. Gedurende de Eerste Wereldoorlog lag Poperinge achter het front, achter de loopgraven van de IJzer. Het nabijgelegen Ieper lag midden in de frontlinie en werd nagenoeg helemaal plat geschoten. Poperinge was een draaischijf van de oorlogsindustrie: aanvoer van mensen en materieel en tussen de veldhospitalen en de rustkampen. Het leven van de soldaten en de burgers is didactisch voorgesteld in het Talbot House, het bekendste soldatenhuis van het Britse leger: http://www.talbothouse.be Vergeet zeker niet een kwartier uit te trekken voor de Concert Hall met een filmvertoning vande 'Happy Hoppers' : een muzikale show van en voor de soldaten. In Talbot House- een oude hophandelaarswoning - beleef je de sfeer van de oorlogsjaren en vooral de 'oase van rust voor de soldaten in een dolgedraaide wereld.' Neem rustig de tijd om de video- en filmfragmenten te beluisteren. Voor hop en bier neem je eerst het Hoppepad Poperinge (7 km) en daarna kan je streekbieren proeven, o.a. Hommelbier en de trappist van Westvleteren (ter plaatse, In De Vrede). Streekgerechten: met het plaatselijke bier klaar gemaakt; bereidingen met kabeljauw, konijn, kip enz.
Een nieuw museum BELvue vanaf 20 juli 2005 in Brussel. Dit is een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, als deelname aan de festiviteiten van 175e verjaardag van België. In afwachting van een echt bezoek, kan je dit museum via internet bezoeken http://www.belvue.be/ Surf zeker eerst naar het BELvue MUSEUM met daarin naar Het Parcours http://www.belvue.be/belvue_parcours.php?la=nl Je krijgt een samenvatting met afbeeldingen en tekst van de bezienswaardigheden van de twaalf zalen. Paleizenplein 7 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2-545 08 00 info@belvue.be
Er is ook een educatieve dienst, die enkel melding maakt van leerlingen, van scholen. Zoals in andere musea zal er wel een bredere publiekswerking zijn, met daarin liefst ook aandacht voor senioren en ouderen. Niet enkel voor de toegankelijkheid maar ook voor de herkenbaarheid en de verstaanbaarheid van de uitleg in de folders en de catalogen voor het grote publiek en vooral in de pancartes met uitleg.
Toemaatje
Wat herdenken de Belgen op 21 juli? a De Belgische revolutie met de opstand na De Stomme van Portici. b Leopold betreedt België, na een overtocht uit Engeland (Dover - Calais). C Leopold legt de grondwettelijk eed af en aanvaardt koningsschap.
correctie a was op 25 augustus 1830 en dagen erna; 175 jaar België slaat op de onafhankelijkheid die uitgeroepen werd in 1830, weliswaar zonder koning; b dit gebeurde via Dover (16 juli), Calais (17 juli) en De Panne (zondag 17 juli 1831); c 21 juli 1831 Ik zweer dat ik de grondwet en de wetten van het Belgische volk zal naleven. Daarop volgt het verzoek van de Gerlache, voorzitter van het Congres: Sire! Bestijg de troon! Dus op 21 juli 1831 legt Leopold I de grondwettelijk eed af en bestijgt de troon.
Eerst lezen dan quizzen. Of omgekeerd. De kleine quiz staat op het einde.
De Grootste Belg wordt gekozen op 24 oktober. Wie wordt het: Rubens? Merckx? In andere landen is die verkiezing achter de rug: Nederland (Pim Fortuyn), Duitsland (Konrad Adenauer), Engeland (Winston Churchill), Frankrijk (Charles de Gaulle). Voor de VS is dit Ronald Reagan, president van 1981 1989. Andere toppers: 2 Abraham Lincoln (president; tegen slavernij); 3 Martin Luther King (I have a dream; burgerrechten). Naast politici en entertainers zoals Elvis Presley, Bob Hope, Walt Disney zijn er ook geleerden en uitvinders: Benjamin Franklin, Albert Einstein, Thomas Edison.
Surf naar http://dsc.discovery.com/convergence/greatestamerican/greatestamerican.html Dit is een webpagina van de bekende televisiezender Discovery Channel in de VS. De ondertitel van dit kanaal is duidelijk: Entertain your Brain. Voor actieve senioren is dit zeker een reden om naar deze website te surfen.
Kleine Quiz
1 Geef de bekendste persoon (nummer 1) van Nederland, Frankrijk, Duitsland, VS, Engeland, Frankrijk, België. Antwoord hierboven. Streefcijfer: 5 op 7
2 Geef 5 bekende Amerikanen uit de lijst. 4 op 5 is ons streefcijfer.
Ik herinner mij een jeugdboek met op de kaft een uitgemergelde ridder op een oude knol, naast hem een dikkerdje op een ezel en voor hen windmolens. Ik vond dit een amusant verhaal. Eigenaardig dat ik me slechts dit verhaal kan herinneren en ik ben er zeker van dat er nog andere verhalen werden verteld Later hoorde ik nog geregeld over dit boek. Het behoorde tot onze gemeenschappelijke korf samen met Old Shatterhand, De Witte, De Leeuw van Vlaanderen. Ik was blij te vernemen dat we nu in het Cervantesjaar waren en dat Don Quichot door een internationale jury werd beschouwd als de beste roman aller tijden. Er is een gloednieuwe, schitterende Nederlandse vertaling op de markt: De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha, de vertaalster is Barber van de Pol en de uitgeverij Athenaeum Polak en Van Gennep, 2005.
Er zijn feestelijke herdenkingen om 175 jaar België te vieren, samen met 25 jaar Vlaanderen. Er zijn concerten, tentoonstellingen, banketten (misschien herinner je je de rel omtrent het weigeren op een banket van de natuurlijke dochter van de koning, Delphine, en de furieuze reactie van haar moeder daarop).
175 jaar: herdenken herinneren Zoals wij onze persoonlijke herinneringen hebben, zo heeft een natie de hare. Ze zal dit vorm geven in monumenten, feestdagen, plechtigheden. Dit versterkt het natiegevoel in de hoop dat wij ons meer en beter Belg voelen, Vlaming enz. Bij deze herdenkingen verwijst men naar historische gebeurtenissen. Verloopt dit altijd wel zo juist? Neen, want absolute zekerheden bestaan niet. Hier ook is er sprake van evolutie, van accentverschuivingen. Doordat de geschiedeniswetenschap evolueert, krijgen we een juister beeld over hoe alles precies verliep, bijvoorbeeld omtrent de Belgische opstand tegen het Nederlandse bewind (1815 1830) en de onafhankelijkheid. We gaan hier geen geschiedenisles neerschrijven. Belangrijk is te weten dat elke natie naast de historische kern ook goedbedoelde verzinsels gebruikt bij deze herdenkingen. Na een tijdje verdwijnen ze helemaal of gedeeltelijk onder druk van de historische kritiek. Natuurlijk blijven die verzinsels voor een deel hangen, ook bij ons, want we kunnen ons niet verdiepen in de nieuwste historische kritiek.
België werd onafhankelijk, kreeg een moderne grondwet en een ouderwetse koning maar boerde alles in acht genomen toch goed, ook dank zij de bemoeienissen van Leopold I. België was een van de rijkste landen ter wereld toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak.
Historische kritiek is zeker nodig bij nationale en internationale herdenkingen (60 jaar einde WO II; holocaust; atoombom). Dit is veel minder het geval bij het ophalen van eigen herinneringen. Al zal je daar soms de historische kritiek krijgen van toehoorders: Neen, dat was een jaar vroeger; of dit is niet juist. De historische juistheid bij persoonlijke herinneringen is minder belangrijk. Het plezier van het te vertellen, van te luisteren, van te communiceren is belangrijker.
Mosterd en cultuur: Elsschot, Tierenteyn en Maria van Dam
De auteur Willem Elsschot (schuilnaam van De Ridder ) schreef romans en gedichten. Alfons Jozef De Riddder (1882 1960) had een eigen reclamebureau tot aan zijn dood. Hij was een geboren en getogen Antwerpenaar. Je kent vast en zeker Lijm (1924) ook door de Vlaamse film van Robbe De Hert met als hoofdacteurs Mike Verdrengh en Koen De Bauw. Zijn beste werk vind ik Het Dwaallicht (1946), drie matrozen die s nachts in Antwerpen op zoek gaan naar Maria Van Dam. Dit is tevens de naam van de boot waarmee de fotograaf en BV van de televisie, Michel Hendryckx ,door Frankrijk vaarde tijdens het feuilleton 'Het Bourgondisch Complot' op Canvas. De Ridder ( Elsschot) verdiende zijn boterham als reclamemaker. Tussen 1949 en 1959 schreef hij negen mosterdverzen : Geen MOSTAARD is zoo fijn (zie hieronder) - Zoek Noord of Zuid, zoek Oost of West - Lofzang op de mostaard Mostaardpraatje - In de school De wereld is groot - Wedstrijd in Zwitserland - Grote mannen - Lofzang van de Mosterd.
Geen MOSTAARD is zoo fijn als die van FERDINAND TIERENTEYN Alle lekkerbekken weten : er is geen smakelijk eten als er geen mostaard wordt bijgedaan Dan pas is men voldaan Maar wat ik U nog zeggen wil : in mostaard is er veel verschil. Die van Tierenteyn FERDINAND is de beste van heel het land.
Tip: Maak zelf gelegenheidsgedichten, liefst op rijm. Dit belooft veel plezier en houdt de feest fit. Grote dichters deden het voor je: Gezelle, Elsschot. Krijg je geen roem, je krijgt fun en fit.
Zin voor een actieve uitstap in eigen streek? Ga naar Ename naar de Sint-Laurentiuskerk. Deze kerk dateert van rond het jaar 1000 en werd gebouwd door Herman van Verdun, een leenman van de Ottoonse keizer van het Heilig Roomse Rijk. In de jaren 90 begon de restauratie. Deze kerk is een van de weinige voorbeelden in Vlaanderen van de Romaans-Ottoonse kerkbouw. Ottoons verwijst naar keizer Otto die aan de belangrijke kerken, zoals die van Ename, verplichtte twee koren te bouwen. Het gewone koor voor de priester en een koor voor de keizer. Beide koren bevonden zich aan de twee uiteinden van de kerk. Het Ottoonse - keizerlijke koor werd nagenoeg nooit gebruikt, daar ze enkel diende voor keizerlijk bezoek.
Belangrijke vormkenmerken. Vierkante zuilen; vlakke zoldering, blinde nissen. Zoals in vele kerken zijn er achteraf belangrijke veranderingen gebeurd. De ramen werden groter gemaakt, het koor werd verplaatst. De restauratiewerken in de negentiger jaren werden zeer grondig en deskundig uitgevoerd. Onder de verschillende kalklagen ontdekte men restanten van fresco's en muurschilderingen. We zien bijvoorbeeld duidelijk een tranende Christus. Deze schilderingen waren uitzonderlijk, gezien het klimaat. Dit wijst op het belang van deze kerk en deze gemeente. Belangrijke frescoschilders uit Italië werden naar hier gebracht. Men gebruikte vooral Doornikse kalksteen. De biechtstoelen dateren van na het Concilie van Trente.
Daarna moet je vast en zeker het interactief museum bezoeken en de site van Ename in openlucht. Trek voor dit alles een dikke halve tot een volle dag uit.Alles kan je voorbereiden via internet.
Op 25 km. van Limoges in de Haute - Vienneligt Oradour-sur-GlaneVillage martyr. Een bezoek aan dit dorp en aan het Centre de la mémoire bevelen wij aan. Dit dorpje werd totaal vernietigd door Duitsers op 10 juni 1944. Oradour-sur-Glane werd omsingeld en alle mensen die de Duitsers er vonden werden vermoord: 642 in het totaal. Zoveel mogelijk heeft men dit dorp gelaten zoals het was na deze massamoord, als getuige. In het museum is er een audiovisueel traject met het verloop van de Tweede Wereldoorlog en de geweldsontwikkeling als gevolg van de nazi-ideologie. Op het einde van het traject is er een filmvoorstelling van een tiental minuten. De talrijke bezoekers wandelen in volkomen stilte in dit martelaarsdorp. Alles is er gebleven, niets is veranderd sinds die aanslag. De bezoekers kijken met veel schroom en denken na: Waarom Oradour? Waarom al dit geweld? Hoe was dit mogelijk? Waarom al die onschuldige slachtoffers? Men stapt in de parochiekerk waar honderden vrouwen en kinderen werden opgesloten en levend verbrand. Men is ontroerd en beschaamd. Deze beelden komen terecht in ons collectief geheugen. Surf naar http://www.oradour.org en ook http://www.oradour.info/
° Zoek op barbie: typ dit woord in het zoekveld links en klik op OK. Je komt terecht op de pagina http://nl.wikipedia.org/wiki/Barbie Terwijl je leest zie je links (koppelingen) naar andere paginas. Surf naar enkele interne links die je brengen op andere bladzijden van Wikipedia. Onderaan: externe links buiten Wikipedia www.barbie.nl : webpaginas buiten Wikipedia. Indien je deze encyclopedie nog dikwijls wenst te gebruiken: plaats dit adres bij je favorieten op de adressenbalk op je browser.
Deze digitale encyclopedie is goed voor een eerste, vlugge kennismaking met het onderwerp. Je krijgt teksten en basisafbeeldingen. Met Google krijg je vaak te veel informatie. In Wikipedia vind je (te) veel interne links (koppelingen): andere paginas in de encyclopedie. Ze zijn niet altijd zo interessant omdat ze te algemeen zijn: data, landen, algemene begrippen. De externe links zijn vaak interessant. De versie in het Engels is zeer uitgebreid.
Herinneringen ophalen en luisteren naar levensverhalen zijn beelden oproepen in je hoofd. Je bladert in elkaars fotoboeken. Je luistert en je vertelt. Je blijft jezelf en je bent tot niets verplicht. Herinneringen ophalen moet fun en fit zijn. Vele foto's lijken op elkaar: ze behoren tot ons collectief geheugen. Zo kunnen we makkelijker luisteren naar levensverhalen en ze zelf vertellen aan onszelf en aan anderen
Ouderen vertellen af en toe over feiten en gebeurtenissen die ze vroeger meegemaakt hebben in hun gezin, school, buurt, werk, ... Dit boek wil dergelijke herinneringen bewust uitlokken (reminisceren) want het terugblikken en met anderen erover praten houdt het hoofd en het hart fit.
Herinneringen ophalen bestaat uit een zestigtal anekdotes uit 1935 - 1955. De anekdotes zijn gerangschikt per maand en volgens vijf themas: voeding; zingeving; cultuur en ontspanning; gezin en gezondheid; school en werk. De inhouden zijn makkelijk herkenbaar. Ze lokken een glimlach uit, ook al ging het over sobere, soms harde levensomstandigheden. Zij vormen het vertrekpunt om met anderen herinneringen uit te wisselen, erover te communiceren en zo te komen tot eigen levensverhalen. Herinneringen ophalen en erover communiceren geeft een goed gevoel en houdt tevens hoofd en hart fit.
Elke bijeenkomst is uitgewerkt in doelen en aanpak en vormt zo een praktische handleiding. Tevens is er een reflectie over de inhouden en de goede en minder goede aanpak bij het communiceren. Praktijk en theorie vloeien in elkaar over en geven steunen aan elkaar. De documentatie en de geselecteerde boeken en websites inspireren voor verdere cognitieve en creatieve nawerking.
Georges De Corte is hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen. De laatste jaren ontwikkelde hij vooral zorgprogrammas met digitale ondersteuning, ook voor ouderen. Zijn onderzoek is gericht naar competentiegericht leren, werkplekleren en kennismanagement in het kader van levenslang leren.
