'k Heb iets ien mien wâ 'k nie verklaor: Ik wil 'en ding vandaog Dolgraog; En hê 'k 'et, dan zal binnen 't jaor Dâ ding zo zuutjes aon Mien hart gaon tegenstaon. Een minsenhart duut soms zo raor!
Ens wou 'k dolgraog 'en vlukske haor - Te zeggen hoef ik nie Van wie - Zij gaf 'et mien; ik lei 't, zo waor, Op 't hart. Was dâ nie gek, Zo'n ding hier op die plek?... Een minsenhart duut soms zo raor!
Maor kiek! 'en half jaor zin we 'en paor, En 't vlukske leit verbrand Op 't land. Ien de aovendpap viend ik van haor Één haor...ik brom: 'foei wief!' En 't hart dreit m'um ien 't lief. Een minsenhart duut soms zo raor!
De Nacht is komend met een heir van dromen; Zij volgen mee met wijd-geopende ogen; Ver van het Westen af kwam zij getogen, In 't vreemd blauw kleed met brede zwarte zomen. Daar de verzoenlijke Avond lag in vrome Gepeinzen neer, op hare arm gebogen, In licht opaal en klaar goud onvertogen, En zag nadenklijk naar 't verloren Rome... Laag hoolt het al in schemering van duister; Nu gruwt de steen der monumenten-luister, Nu rijst de ziel der oude steding bloot. 't Gekeldert' leeft, 't verbrokkeld puin gaat grimmen; Miauwend gaan er om de wulpse schimmen, Rumoerend nachtlijk door het Rome dood.
Mijn lief! mijn lief! staat u mijn wijs van leven, (Zijt gij zo veranderd?) nu in het geheel niet aan? Zeg mij, wat tekens zal ik u toch geven, Dat mijn geluk niet slechts bestaat in waan?
Gij mij verlaten? Heb ik dat te vrezen? Omdat ik op het land Gestadiglijk moet wezen? Geef mij uw hand,
Mijn lief, geef mij uw hand, geef mij uw hand! Gij sprak weleer, ik wil hier buiten wonen. Toen vond gij uw vermaak in dit lieve stille veld. Wat vriendschap wou gij mij toen al betonen! Wat hebt gij mij toen niet al moois verteld!
Gij ging naar buiten Om de koeien te drijven, Ja, dat deed gij toen; En wilde toen lang blijven Bij mij in 't groen; Dan zei jij: o hoe aangenaam is 't groen!
Wat, zoete meisje, deed u dus verandren? Wat geeft u toch de stad? 'k versta er niets van. Beminnen wij weer als voormaals elkandren, En neem jouw getrouwe ook tot uw man. Schei uit met dienen. Jij kunt niet verzinnen Hoe wel je zult doen Met mij te beminnen; Dan zit je in 't groen; Je bent vrouw en voogd en woont in het groen!
Economische liedjes (1781) van Aagje Deken en Betje Wollff
Was 'k nu bedroefd, 'k zou met de droefsten schreien: Zó droef als ik kan toch geen droef mens klagen: Maar tóch zou 'k zeggen: klaag om 's Levens slagen Niet wild, niet zó of 't u niet mócht kastijen.
Krom krimpe ik van verdriet; — 'k tere uit van lijen; — Mijn arm hoofd snapp' niet waarom zulke plagen; — Maar wee, weé mij! als ooit mijn tong dorst vragen Hoe 't Leven dát ten goede zou betij'en?
't Leven is goed: wij kúnnen 't niet begrijpen: Zó kunt ge de aardkloot in uw vuist niet vatten; Of de' oceaan opscheppen in uw handen.
Hoed u voor 't bot-zijn. 't Leven zal u slijpen Tot een goed werktuig en niet vragen wat een Bot mes daartegen zeit. Elk zegge' is schanden.
In ’t venster van mijn buurman is een tuin... In ’t bochtig glas zie ’k schelle groene vlekken, Die krimpen of langwerpig vierkant rekken, Al naar de wind suist door de dichte kruin
Der wit-bethyrste blâre-boombazuin, Waaruit doorvonkte groene wuivers strekken, Die ’t pad met wieglend schaûw-gewoel bedekken, Nu ’t avondlicht al schuiner valt en schuin.
Maar ’t licht verdwijnt en scheemring komt nu ras. Mijn buurman treedt aan ’t venster, trekt aan ’t koord Van ’t valgordijn... het valt met stroef gekras.
Hij steekt de lamp op, kleedt zich ongestoord En in de spiegel zie ik hem zijn das Vaststrikken rond de hoogopstaande boord.
In starren nacht lag de woestijn van 't leven, En strekte ver zich in de somb're tijd, Daar was geween en wanhoop, moord en strijd, En boven kwam een zware bloedwolk zweven.
Daar bloeiden bloemen, in gestadig beven Geschommeld door de wind van haat en nijd, De rode: bloeddorst, en de gele: spijt, En witte stonden grimmig-doods geheven.
Een macht'ge slang, in gramme toorn gekruld, Lag om de wereld, stikkend in haar knoop, Een slijm'rige rivier, gestremd van loop.
Van weemoeds zuchten was de lucht vervuld, En uit des diepe wereldlevens nacht Steeg onverhoord omhoog de jammerklacht.
Over stille ogen en lippen stil Eeuwig nu geloken Sprei uwe bloemen ter liefde der bloem Droeviglijk gebroken.
O, laat vallen, zuchtenszacht, Treurewoorden, woorden van klacht, Dat zij niet storen de rustenacht, Waarin zij ligt gedoken.
Neig uw hoofd en neig uw wil... En zeg: ‘àl mijne liefde had Niet kunnen veilgen tegen leed; Geen koestrende armen weren 't wreed Waaien van wind; geen balseming Geneest in 't hart ontgoocheling....
Zij was nog blij die henenging....’
Voor haar zachte ogen is Dood gekomen En heeft gesproken wat niemand weet, Maar over haar smarte-ogen gleed Glimlach van vreê.... Ver weg van leed Lei Hij haar voort langs vredestromen.
Van stomme schepselen en weet ik geen als bomen, Die onze biddende gedaante nader komen: Wij strekken evenzo onz’ handen hemelwaart; Maar onze wortelen zijn machtig vast in d’ aard.
Een vrucht die valt... - Waar ‘k wijle in ‘t onontwijde zwijgen, buigt statiglijk de nacht zijn boog om mijn gestalt. De tijd is dood, omhoog, omlaag. Geen sterren rijgen haar paarlen aan ‘t stramien der roereloze twijgen. En geen gerucht, dan deze vrucht, die valt.
Een vrucht. - En waar ik sta, ten zatte levens-zome, vol als de nacht, maar even stil; blind als de lucht hoe rijk ook aan ‘t verholen licht van mijne dromen, voel ‘k - lomer dan in ‘t loof der luideloze bomen een vrucht die valt, - mijn hart, gelijk een vrucht die valt...
Het boompje laat zijn blaadjes vallen, Aan 't Einde van de zoete tijd, Gedurig enige van allen, Zo raakt hij ook het laatste kwijt. Dat doet verhevene gedachten, (Terwijl haar naaste daalt in 't graf) Ook deze zelve gang verwachten, Want Adams blaad'ren vallen af.
De Wereld kan haar lievelingen, Die met haar herts genegenheid, Wel gaarn altijd aan haar hingen, Niet langer houden als haar tijd. Hij laat ze zinken naar beneden, Wanneer der maar een windje speelt, Het groene tijdje is verleden, Dat sap en kracht had mee gedeeld.
ô Wereld-boom! gij boom van allen, Wat hebt gij van 't beginsel af, Veel duizend blaad'ren laten vallen, Die al verrot zijn in het graf! Zo dat zich niemand kan verleiden, Door ingebeelde ijd'le hoop, Dat d' afval hem alleen zal mijden, Daar 't al, en alles neder droop.
Dit ziet de wijze klaar voor ogen, En schept een nieuw geboren wil, Om zijn wasdom te verhogen Daar 't groene blad nooit af en vil, Van 't Eeuwig bloeiend hout des Heere, In 't altijd groeiend Paradijs, Dat ieders hert zich daar toe kere, Die gaarn won de hoogste prijs.
Meisje, als ik u mag wezen omtrent, Al stonden de sterren aan het firmament, Zo is, als dag, de Hemel klaar: Maar als ik van u moet zijn absent, Al scheen die Zon nog zo excellent, Zo is het nacht voor mij eenpaar. Wat baat mij dan der Zonnen kracht, Als gij mij maakt dag ende nacht?
Een gedicht van Johan Michiel Dautzenberg 1808-1869
Heimwee.
Wanneer de winter ons verlaat, En naar het noorden vlucht; Wanneer 't viooltje, in blauw gewaad, Naar 't lenteluchtje zucht; Wanneer de mei naar 't liedje hoort, Dat hem de kever bromt, De zwaluw weer uit warmer oord Naar 't wiegenestje komt;
Dan roept een stem in mijn gemoed: ‘Wat suft gij in uw kluis?’ Dan trekt het mij zo sterk en zoet Naar 't vroeg verlaten huis; Dan zie ik, achter berg en bos, Een dal voor storm beschut; Daar tooit de lente in schoner dos De vaderlijke hut.
In Limburg ligt de stille plaats, Die zo mijn hart bekoort; In Limburg stroomt de brede Maas, Niet ver van ’t dierbaar oord; En vogellied en lentepracht, En wat de ziel verheugt, Verlokken mij met wondre macht Naar ’t erfdeel mijner jeugd.
Ik speelde vrolijk daar als kind, Langs beek en bloemenwei, En met mij speelde menig vrind Door 's levens bonte mei, O, mocht mijn oog nog eens u zien, Die mij zo dierbaar zijt, En u de trouwen handslag biên, Gelijk in vroeger tijd!
Thans dwalen velen, ach! als ik Door streken minder schoon, En werpen vaak een droeve blik Naar hunner oudren woon; Die ginder bleven, spelens moe, Verlieten kolf en schijf, En snelden reeds de grave toe, Tot rust voor ziel en lijf.
Eén vriend liet mij des hemels wil Van al dat vriendental, En die alleen herdenkt nog stil Ons spel met kaats en bal; Die leidt mij dan van huis tot huis, Kom ik ten dorpe weer, Verklaart op ’t kerkhof ieder kruis: ‘Zij slapen in de Heer!’
Dan schenken wij een weemoedstraan Aan elke zaalge vrind, En denken als wij henen gaan: ‘Wat hebben we u bemind!’ Wij scheiden traagzaam van elkaar, En teeknen eerst een plek Op 't kerkhof, achter 't hoofdaltaar: ‘Dat die ons beid' eens dekk'!
Daar moet veel strijds gestreden zijn, veel kruis en leeds geleden zijn, daar moeten heil’ge zeden zijn, een nauwe weg betreden zijn, en veel gebeds gebeden zijn, zolang wij hier beneden zijn: zo zal ’t hierna in vrede zijn.
Een gedicht van Henriëtte Roland Holst-van der Schalk 1869-1952
Door onze zachte, licht-ontroerde lijven
Door onze zachte, licht-ontroerde lijven o Zusters, woedt die grote strijd nu fel: wij hunk'ren naar de toekomst, 't heerlijk spel aller krachten, die nu in ons verstijven.
Wij horen Vrijheids zoete lokken wel, en reppen ons... Niemand wil achterblijven: wij werpen van ons het lange en stijve vrouwen-gewaad, om licht te gaan en snel.
Dan breekt jets in ons, en wij wenen, lang... het is zoo zacht op een ander te leunen, het was zoo veilig in de warme kluis.
Leugen lijkt die ons voorwaarts joeg, die drang: wij zijn niet thuis waar scherpe wapens dreunen, in 't stil-omslotene, daar zijn wij thuis.
