De St. Anthoniusverering van 18 januari 2009, staat in schril contrast met deze van het  ontstaan  in de eindjaren van de 19^e - en de 20^e eeuw. Er stond een zuidwestenwind te blazen tijdens de bijeenkomst aan het kapelletje maar het bleef droog. Enkele uren later zou dat anders zijn en ging het regenen. Een paar dagen eerder lag er nog een dik pak sneeuw en was het extreem koud. Door het teruglopend aantal priesters en er daardoor ook geen misvieringen  meer  op zondag in Smeermaas zijn, was deze keer geen processie maar kwamen de gelovigen bijeen aan het kapelletje.

In het jaar 1894 was de allereerste processie, die vertrok van uit de parochiekerk in de huidige Brugstraat (toen Kerkstraat) naar het pas gebouwde kapelletje op de Maasdijk.

Sedert 1892 was de, tot dan toe succursale kapel, verheven tot parochiekerk Smeermaas. Dit streven naar zelfstandige parochie,  had heel wat hoofdbrekens en doorzettingsvermogen van de vroede vaderen in dit kleine gehucht gekost.

Bij een parochie hoort ook een vereringkapel, was destijds de gedachte.  De familie Berghmans Lousberg,  die vee- en landbouw bedreef en tevens brikken bakte woonde in Bosscherveld en deze familie zou een duit in het zakje doen om deze wens te verwezenlijken.

Deze familie, die buiten de poorten van Maastricht woonde, in het deel dat vanaf 1839  ging behoren tot de nieuw gevormde gemeente Oud Vroenhoven, wiens eigen parochiekerk helemaal in Wolder lag, vond zich toch meer verbonden met de kerk op zichtafstand van hun woning. Een van hun dochters was gehuwd met een lid van de familie Fissette uit Smeermaas. De families, Berghmans en Fissette, behoorden tot de weldoeners van de kersverse parochie.

Voor de kapel had de familie Berghmans-Lousberg een schenking van bakstenen en de grond ter plaatse gedaan.

De eerste processie in 1894, was in de week van de 17^e januari, die toen op een woensdag viel waardoor de processie en verering  op de zondag daaropvolgend doorging. Alle Christelijke verenigingen van de parochie deden mee aan de processie en het parochiaal zangkoor begeleidde de processie met zang, want een fanfare werd pas in 1908 opgericht. Van heinde en verre werd deze processie bijgewoond door  boeren en burgers. Geleerde priesters en paters kwamen voor het gelegenheidssermoen en om een toespraak te houden aan het kapelletje op het hoogste punt van Smeermaas in de onmiddellijke omgeving van de parochiale begraafplaats.  ’s Avonds was er dan een toneelopvoering in de Gildenzaal die gelegen was tegenover de kerk. Kortom de hele dag stond in het teken van St Anthonius Abt.

De nog jonge parochie  Smeermaas kreeg nu elk jaar rond de 17^e januari een groot aantal boeren en burgers uit heel de omgeving over de vloer. Ook van over de Maas kwamen er pelgrims die ter hoogte van Borgharen en Itteren per veer de Maas overstaken.

Soms echter was de Maas zo hoog, dat deze mensen, indien zij toch wilden deelnemen, de enige brug in de omgeving namen en dat was in Maastricht.

Vanzelfsprekend namen de herbergen welwillend deel aan deze processie, want 17 april is putje winter en dan doet een (warme) drank wonderen. Smeermaas telde toen heel wat herbergen en samen met de terugloop van de verering van de heilige langs de Maas zijn de herbergen ook geslonken van meer dan dertig naar twee. Zou het een met het ander te maken hebben?

Deken Luc Herbots had de Bisschoppelijke opdracht verkregen om, de Priesters en Diakenen van alle acht parochies  van Grootlanaken in Solidum te benoemen.
Pastoor Gust Vanherck en diaken Nol Cardinaels zijn voortaan verantwoordelijk voor Neerharen, Rekem en Smeermaas.
Pastoor Zbigniew Opyd en diaken Julien Beckers krijgen Veldwezelt, Kesselt en Gellik en Pastoor  Jos Vanderlee en diaken Albert Paulussen zijn pastoraal verantwoordelijk voor de parochies Sint-Ursula en Sint-Servaas in Lanaken-Centrum.
Voor deze speciale eucharistieviering zat de St Ursulakerk  goed vol met gelovigen uit de verschillende parochies. Pastoor Jos Vanderlee had een oproep gedaan aan alle koren, om een gelegenheidskoor samen te stellen onder leiding van dirigente Marie Rose van Gerven, De HH. waren dan ook aangenaam verast omdat een 75tal zangers en zangeressen de Benoemingsmis opluisterden, waaraan schrijver  graag heeft meegedaan en het was een hele belevenis. De idee werd tijdens de receptie gelanceerd om een aantal repetities te wijden aan één grote uitvoering bv. rond kerstmis (krijgt waarschijnljk een vervolg).

Het intrede lied was  zeker van toepassing "De vreugde voert ons naar dit huis".

Na het openingswoord, van Deken Herbots, werd door  Gerard Vandeweijer, pastoor  van de federatie Maasmechelen de benoemingsbrief voorgelezen. Hierna beloofden de Priesters en de Diakenen de taak met toewijding en geloof ter harte te nemen. De Voorzitters, van de verschillende parochies, deden ook aan Deken Herbots de beloften, om de priesters en diakenen terzijde te staan.
Na de beloftes en de eerste lezing klonk het lied "Uw woord Heer, heeft een wond're kracht".

dan volgde het binnenbrengen van: Het doopwater,  het heilig Chrisma, de Paarse stola, een ziekenkaars en ziekenolie, Brood en wijn, door parochianen en acolieten en kon de offerande beginnen.

Tijdens de offerande klonk het lied, "Uw Koninkrijk komt" uit alle kelen. en na de communie "Mens voor de mensen zijn , herder als God, Trooster voor groot en klein, zo lief als God".

Daarna volgde de duiding en werd door de Priesters, Diakenen en de hele gemeenschap het Engagement tot Dienstbaarheid uitgesproken en werd na de zending en zegen door de Deken het slotlied ingezet “ Mijn hart zingt voor de Heer: Magnificat!” waarna achter in de kerk de receptie kon beginnen.

Het kerkdorp Gellik kreeg op 23 november het vaandel van het XV(R) Squadron geschonken door leden  van voornoemde eenheid. Dit ging gepaard met een speciale ceremonie in de parochiale kerk St Laurentius. In een ceremoniële dienst, voorgegaan door Diaken van Gellik Juliën Daen, Anglicaans priester Peter Hall en een dominee-legeraalmoezenier van de Baptistenkerk uit Engeland.

Harmonie ‘de Hoop’ uit Gellik luisterde de speciale dienst muzikaal op.
Het slechte weer deed de organisatoren besluiten om de hele ceremonie door te laten gaan in de Kerk. Ook de rondgang door het dorp werd ingekort i.v.m. de barre weersomstandigheden.

Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een Militair Vaandel buiten het Verenigd koninkrijk achtergelaten wordt en het behoefde dan ook de speciale toestemming van ‘the Queen’ van het verenigd Koninkrijk, Hare Majesteit Elisabeth II.  

Op het vaandel zijn de onderscheidingen uit verschillende slagen vermeld te weten het:

Western Front 1915-1918 ; Cambrai 1917; Somme 1918, Hindenburg Line;  Meuse bridges; Ruhr 1941 -1945; Berlin 1941-1945; Normandy 1944 en  Gulf1991.

Walter Veugen, voorzitter van de vereniging der herdenkingen beider wereldoorlogen (V.O.V.) nam samen met Diaken Juliën het vaandel in ontvangst van Kolonel Honckman, de Senior officier van het Squadron, die daarbij de volgende woorden sprak, (vertaald) ” Eerwaarde Heer, ik verzoek U om de standaard van de Koningin, toebehorend aan het XV squadron van de Royal Air Force, te willen ontvangen voor een veilige bewaring in het huis van God, totdat deze standaard zal vergaan tot stof, zoals degenen wiens moed en toewijding zijn gegrift in de geschiedenis van deze kerk”.

Diaken en voorzitter Walter Veugen beloofden het vaandel te koesteren en te bewaren  in de kerk, "voor eenieder die hier komt als herinnering aan ieders plicht tot god zijn Vorst en zijn Vaderland". Beide ontvangers drapeerden dan het vaandel op het altaar.

De aanleiding voor het schenken van het vaandel is terug te voeren naar 12 mei 1940 toen een vliegtuig van het Squadron neergeschoten werd  (vanuit Briegden) bij een aanval op de bruggen over de Maas en Albertkanaal. De drie bemanningsleden kwamen daarbij om het leven. Piloot Hall, Waarnemer Perrin en Boordschutter MC. Donnel.
Volgens Walter Veugen zou het vliegtuig nog eerst een rondvlucht rond de kerk gemaakt hebben en weer richting kanaal zijn gevlogen om vervolgens vanaf de overzijde van het kanaal weer te draaien en dan terecht kwam op de waterlijn van het kanaal waar het zich in de kade boorde.

Piloot Hall kwam bij de crash op het jaagpad terecht en werd als enige direct geborgen en begraven op het kerkhof van Gellik. De andere twee liet men  tot september in het vliegtuig waarna ze in de kanaaldijk werden begraven. Nog tijdens de oorlog hebben ze deze drie weer opgegraven om ze te identificeren maar werden ongeïdentificeerd wederom begraven. Na de oorlog heeft men dan deze drie mensen herbegraven op het Militair kerkhof in Hotton (prov. Luxemburg).

Toen de  piloot Hall sneuvelde was hij vader van een zoon en  er zou zeven maanden na zijn heldendood ook een dochter geboren worden, beiden zijn nog in leven en woonden deze eredienst bij. Zoon Peter is een Anglicaans priester en ging samen met  Diaken en Dominee voor in deze plechtige dienst, dochter Rita  vooraan in de kerk tijdens de dienst. Beide kinderen van de piloot hebben tot 1985 niet geweten wat er precies met hun vader is gebeurd, tot dan was hij vermist tussen Nederland en België. Opzoekingen van  Walter Veugen, die zich vastbeet in het zoeken naar de identiteit van deze bemanningsleden en vanaf zijn pensioen als militair met nog meer ijver zijn schouders onder het onderzoek zette, leidden tot de ontknoping rond de dood van hun vader. Met het identificatierapport van de rechtbank (in 1941 opgesteld bij de opgraving in Gellik) had hij gegevens waar hij mee verder kon. Hij richtte hij zich zelfs tot Scotland Yard met het  verzoek om medewerking in zijn zoektocht. Hier kreeg hij wel de namen van de crew maar niet van de nog in leven zijnde familie .

Een Militaire  kennis in Engeland deed een oproep in dagbladen waarop al vrij snel respons  kwam door de familie’s. Er werd een monument opgericht voor deze drie gesneuvelde Engelse militairen in 1985 waar de nabestaanden sedertdien elk jaar aanwezig zijn geweest. Enkele maanden geleden bij een herdenking in Frankrijk kreeg Walter van Kolonel Saunders van het XV Squadron de geste om het vaandel voor altijd in Gellik te houden, wat de 81 jarige met veel plezier aanvaardde zonder eerst ruggespraak te houden met het kerkfabriek van Gellik, maar daar was de kogel al snel door de kerk en kon begonnen worden met de voorbereiding voor de overname.

Walter herinnert zich nog de woorden van  Rita Hall, de  dochter van  piloot,  in 1985 bij het bekend raken van zijn opzoekingen,  ‘U gaf me mijn vader”. 
 “Het vaandel zal een waardige plaats krijgen in de kerk bij het  doopvont” laat Diaken Juliën weten.

Dorst?

Geen probleem, je loopt naar een plaats in jouw woning en draait een kraantje open in de muur en jawel daaruit stroomt rijkelijk een dorstlessende drank. Water is in de meeste landen geen probleem want daarin wordt rijkelijk voorzien.

Als bij ons ergens een waterleiding springt dan gaan de meesten daar hinder van ondervinden en gaan dan reclameren bij de verantwoordelijken, want ze kunnen geen koffie zetten, de was niet doen of ze kunnen niet koken.

In vele landen is het niet zo vanzelfsprekend dat er 24 op 24 uur drinkbaar water ter beschikking is, terwijl dat toch een van, zo niet de meest elementaire behoefte is om een ‘normaal’ leven te leiden.

Harry Stevens uit Lanaken die jaarlijks een bepaalde periode in de Filippijnen doorbrengt om daar de gesponsorde gelden om te zetten in pompen voor drinkbaar water is ook nu weer in de Filippijnen en doende, om daar mee te helpen enkele pompen te installeren. Maar er is nood aan meer pompen, om de arme bevolking in zijn werkgebied te voorzien van deze levensnoodzakelijke watervoorziening. Daar, waar wij een bad vullen per persoon met zo een tachtig liter drinkbaar water en zelfs de bloemen en planten ermee begieten, de straat mee kuisen en de auto weer blinkt als nieuw na een beurt in de wasstraat, zou deze hoeveelheid een groot deel van deze arme bevolking een draagbaar leven kunnen schenken.

We kunnen geen water transporteren naar een land aan de andere kant van de wereld, maar het is enkel door uw financiële bijdrage, dat ter plaatse pompen geïnstalleerd kunnen worden die water héél diep uit de aarde kunnen oppompen om in eerste instantie te kunnen drinken.

Als westerling is het niet aan te raden het water ter plaatse te drinken en daarom voorzien zij zich in hun behoefte met geïmporteerd westers water in flessen.

Harry doet een oproep aan eenieder die mee wil doen aan zijn humanitair project en vraagt aan ieder van hen: als zij een douche nemen; een bad vol laten lopen; de straat schoonspuiten; met de auto door de wasstraat rijden; of de bloemen kraantjeswater geven, om dan even stil te blijven staan bij dit project van zijn organisatie JPAF-Foundation en na het genot van dit onontbeerlijke watergenot even naar de PC te stappen, als U over internetbanking beschikt, of anders bij een bankbezoek, enkel euro’s (zoveel als u wil) over te maken op de rekening van de foundation, zodat ergens op deze wereld mensen door u medewerking een stukje menswaardiger kunnen leven; Zij schreeuwen om hulp en wij kunnen die nood met zijn allen een stukje lenigen.

Gewoon doen!

O ja, dit nog. Het bankrekeningnummer voor uw bijdrage

Bank ref.  John Pelssers Asthma Foundation   Citibank Lanaken (B) 953-0670958-75

Outside Belgium use IBAN code:  BE05   9530 6709 5875   Code:   CTBKBEBX.

Er is ook nood aan medicijnen  voor:  Astmatische aandoeningen; hoestdrankjes; paracetamol; vitamines etc.

Voorzitter André Degent van het verbond van Limburgse fotokringen v.z.w. kan met ere tevreden zijn over het resultaat van de 39^e fotosalon die  doorging  in het Ontmoetingscentrum van Smeermaas.

Infra Lanaken de gastvereniging voor deze fotosalon viert dit jaar haar 30 jarig bestaan en heeft  voor de derde keer de organisatie van deze fotosalon in handen de  eerdere fotosalons gingen door in 1982 en 1997.

Jozef Bouduin, voorzitter van jubilerende vereniging is bijzonder verheugd over het hoge aantal inzendingen. Van de 800 inzendingen werden er 169 weerhouden en kregen tijdens een 2 dagen lange beoordeling punten van een competente jury.

Het onderwerp voor 2008 was Grootlanaken, een heel jaar lang liepen leden van de aangesloten verenigingen uit heel Limburg rond in Grootlanaken, het is dan ook niet verwonderlijk dat een hoog aantal van de inzenders ‘het mooiste dorp van Vlaanderen, Oud Rekem’ kozen voor hun werken, maar ook andere onderwerpen zoals de Motorcross in Kesselt,  de Maasrun en kinderboerderij kregen de deelnemers op bezoek.

enkele bekende Rekemenaren in beeld

Grensmaaswerken van start ook op westelijke Maasoever.

Op 13 oktober, toen boer Berghmans uit Bosscherveld, zijn maïs van het veld haalde en daarmee de laatste veldvruchten op dit stuk binnen had gehaald, stonden er reeds een groot aantal graafmachines in de startblokken. Vrachtwagens en buldozer draaiden warm om meteen te kunnen aanvatten met de werken op het eilandje langs de Maas ter hoogte van de Stuw van Borgharen, om zo een begin te maken met de grindwinning en natuurbeheer op de westelijke Maasoever. 

De geoogste maïs was nog niet onder het dekzeil, of de graafmachines begonnen aan een karwei dat tot en met 2012 zal duren. Geluidswallen worden opgetrokken aan de zijde van de woonhuizen in de Maastrichtse wijk Bosscherveld. Hiervoor gebruikt men de dekgrond die afgegraven wordt tot op de grindlaag, om vervolgens deze grindlaag te ontginnen.  

Een deel van het grind blijft ter plaatse om deze, na de voltooïng van de  ontgrinding, terug te storten in het grindgat; de grindwinning zal geschieden  door een bagger- en brekercombinatie staande  op pontons.

Ing. Michel Habraken, hoofdverantwoordelijke van deze locatie, verteld ons hierover het volgende, “De baggercombinatie, wordt nu reeds op de Maas gemonteerd en zal via een opening in de dijk van de Zuidwillemsvaart, het dan voorbereidde ontginningsgebied in varen en aan zijn vierjarenopdracht beginnen”.

“Om vanuit het kanaal het grindgat in te kunnen varen, zullen wij eerst met graafmachines een deel langs de dijk met het kanaal tot een diepte moeten uitgraven om tot een bevaarbare diepte te komen. Als de opening gemaakt wordt in de Dijk zal het grindgat vol lopen met water en kan de ontgrinding beginnen”. 

De aarden geluidswallen die voor de directe bewoners in de Maastrichtse wijk Bosscherveld  aangelegd worden, zullen het geluid moeten reduceren tot een aanvaardbaar niveau. Voor de wijk Borgharen op de oostelijke oever en de Belgische wijk Smeermaas op de westelijke oever van de Maas, zouden de geluidsnormen niet overschreden worden waardoor er ook geen geluidswallen aangelegd worden ten noorden van het eiland laat Ingr Habraken nog weten. 

Achteraf zal het gebied dat nu landbouwgebiedis, in zijn geheel natuurgebied worden, waar er door onderlopen bij hoog water, kleine geultjes en poelen zullen ontstaan en nieuwe fauna en flora zijn gang kan gaan.

Verder stroomopwaarts in het Nederlande dorp Itteren tegenover het Belgische natuurgebied Hochterbampt is men ook reeds begonnen met de voorbereidingen om de maasverbreding en grindwinning te kunnen aanvatten tot aan Borgharen.

Ook in Smeermaas in de Hochterbampt zal men op korte termijn gaan beginnen met de kapping van de bomen en het verleggen van de vijver in het natuurpark. Het hele natuurgebied vanaf Neerharen tot aan de Stuw van Borgharen dat dan gecreëerd zal zijn, zal dan begraasd worden door de gekende Galloway koeien.

Carnavalsgroep ‘Sjut ien & Zoep oet’, ging op zaterdag 26 oktober tijdens de 17^e uitgave van ‘CD Aan de Maaskant’, met de hoogste prijs lopen. De Jury gaf aan hen de hoogste score voor hun ‘carnavalstopper Hallo Hallo’.

Sjut ien en ampersand zoep oet, is een groep enthousiaste jongelingen die, in 2005 tijdens een helder ogenblik van de vier voortrekkers Andreas, Jorden, Yves en Marco, de eerste schreden zette in het carnavalsleven van Groot-Lanaken.

In Maasmechelen, tijdens de voorstelling van hun nieuwe topper, stonden zij, met meer dan vijfentwintig leden van beider kunne, op en voor het podium.

Toen de winnaar bekend werd, kregen zij, van alle deelnemers en toeschouwers een welgemeend applaus en mochten zij van alle kanten felicitaties in ontvangst nemen.

De voorzitter van de 8 koppige mannelijke jury, die het volgens eigen zeggen niet gemakkelijk had gehad met de beoordelingen, was de mening toegedaan dat de beste gewonnen hebben, maar dat de inzet en deelname er ieder jaar op voorruit gaat en de waardering van de groepen en  solisten bijzonder hoog lag, waardoor  er  alléén maar winnaars zijn. 

Ook het bestuur van de organisatie sloot zich daarbij aan en kan tevreden terug kijken op een geslaagde wedstrijd bij de gastvereniging ‘de pumpelére’ van Maasmechelen.

Jean Pierre Hermans voorzitter van het zat Hermenieke ‘jus te neve’, en gastspreker- tevens voorzitter van de Raad van Elf  ‘Raod van Laon tot Aoke’-  Denis Geurts, mochten van de leden van de Federatie Europese Narren (F.E.N), vertegenwoordigd door Servé Moonen en Ivo Smeets, een medaille voor verdiensten, ten voordele van het carnavalgebeuren aan de Maaskant, in ontvangst nemen.

Wat wij verder nog vernemen over Guske en de Proms.

Blijft enkel nog te melden dat ’n persoon, die normaal op alle festiviteiten rond Lanaken aanwezig is, door een misverstand de avond in Maasmechelen niet acte de presence gaf.

U hebt het al geraden het was ‘de roeie Guske’,

De groep ‘Jus te neve’ die speciaal een ode aan deze beroemdheid heeft geschreven (lied nr 2 op CD17) meldde, dat de bekende Lanakenaar eigenlijk present zou zijn tijdens het debuut van het nummertje‘, maar Guske had de mogelijkheid te baat genomen, om van uit Lanaken bij de Kerk de  bus te nemen naar Maasmechelen, een bus die ingelast was door Berhie Moors (de CD maker van Lanaken). Nu stond daar ook een bus die naar de Night of the Proms reed in Antwerpen. En U kunt het al raden. Guske zou in die bus gestapt zijn en richting het dok in Antwerpen zijn gegaan.

Zo heeft Guske het debuut van zijn eigen lied moeten missen. Maar geen nood hij zal het genoeg kunnen vertolken in de komende carnavalsperiode.

In Lanaken op het kroondomein Pietersheim, ingangspoort naar het Nationaal Park Hoge Kempen, staan in de dreef naar de ruïne toe, enkele oude Lindebomen. Een groot deel van de oude bomen in de dreef, is al  jaren geleden vervangen door nieuwe aanplant,  na het rooien van de zieke bomen.

Een zevental is ontsnapt destijds aan het noodzakelijk kappen van deze zieke bomen.
De zeven oude lindebomen werden teruggesnoeid, om zodoende de zware bladerdracht van de boom weg te nemen, want ze zijn  aan het uithollen en worden steeds meer onstabiel, als het hard waait kraken de bomen vervaarlijk.

In een van deze bomen die bijna geheel uitgehold is, zitten Tonderzwammen aan de buiten en binnenzijde. Nieuwe aangroei aan de buitenkant, voedt de boom waardoor er toch nog bladeren voorzien worden van de nodige sappen; maar de boom zal toch het loodje gaan leggen door de aantasting van de Tonderzwam.
Willy en Margriet Muermans Geraerts.

Aan deze holle bomen treffen we Willy Muermans en zijn echtgenote Margriet Geraerts aan die hier regelmatig komen wandelen. Beiden waren ze vroeger werkzaam in het huishouden van de Prins van Merode. Zij woonden in het linker gedeelte van de Ruïne en deden de bediening.
"De Prins had toen 13 man personeel. De chauffeurr Ruet woonde in het rechter gedeelte. Er was personeel dat in de bossen werkte en nieuwe aanplantingen deed ook stonden deze mensen in voor het openhouden van de waterlopen en het onderhoud van de dreven".
"In het bos zelf staan oudere bomen als deze die hier staan en ook daar is holvorming en rotvorming zichtbaar. Het was goed werken bij de Prins en Prinses. Soms als er een feest was in Rixensart moesten wij ook daar heen het was een prachtig kasteel. Wij hadden in de vijftiger jaren, beiden een loon van 1000 frank per maand en kost en inwoon. De Prins had bossen tot aan As en heeft uit geldnood grote bosdelen moeten verkopen, de doodsteek was het verlies in Congo waarna het steeds meer bergaf ging tot de uiteindelijke de verkoop aan de gemeente".
Bijgeloof rond holle bomen in vroegere tijden.
In vroegere tijden werden holle bomen wel vaker bezocht om er een lap aan te binden omdat men geloofde daarmee een ziekte te kunnen genezen. Omdat men bij het aanbinden door niemand gezien mocht worden deed men dit in het holst van de nacht. Als men de lap aanbond mocht men niet meer achteromkijken want dan zou je niet genezen. Soms hing zo’n boom dan vol met alle kleuren doekjes en werd hij ook wel lapjesboom genoemd. Dit gebruik is nu  niet meer in zwang de dokter geneest nu veel effectiever.

Tonderzwam en Tonderdoos
De Tonderzwam is parasitair totdat de boom dood is dan gaat hij over naar saprofyt

Vroeger toen er nog geen lucifers waren maakte men van deze zwam poeder dat men in brand stak en in een tonderdoos bewaarde. Hierin bleef de poeder lang smeulen en kom men heel snel vuur kon maken.

Maurice vanTjoepke zo noemen ze mij want als je Maurice Stouten zegt weten ze niet waar je het over hebt.
Maurice van Tjoepke is het Oorlogsmonument, in opdracht van Pastoor ,onder handen aan het nemen en dat is letterlijk zo bedoeld, want zijn vaardige handen moeten er voor zorgen dat de leeuw er weer met veel bravoure staat te brullen. "Ik moet ook nog enkele graven hier en in Rekem onder handen nemen "zegt die van Tjoepke. En ongevraagd voegt hij er aan toe, dat hij eigenlijk niets heeft met de kerk, "mé ich deink toch waal dat ich in de Hiemel gaon kome".
Op de11e van volgende maand zal er hulde gebracht worden aan de gesneuvelden van WOI aan de monumenten in Groot Lanaken en dan moeten ze blinken.
"Och jao dit nog", zegt Tjoepke, "d'r kaome heij 'n paor vrouwluuj oet de kerrik veurbeij die zagte tege miech dat dit geine Belsje mer eine Hollandse Liew is,Wie zoe Hollandse? vroog ich aan die vrouwluuj, dat zuus te dao aan dat dei liew de staart tusse zien bein heit".
Ik heb die van Tjoebke maar door laten werken het komt wel goed met hem.

In 1956 voor Zeven Miljoen een nieuwe kerk.

De plannen waren reeds lang van te voren gemaakt voor een nieuwe kerk in Smeermaas. Het centrum ging zich verleggen van Onder naar Boven de brug. Het dreigende Maaswater waardoor men regelmatig te kampen had met natte voeten en opgetrokken broekspijpen het enige middel was om de ‘gooi kleijer te spaore’ hadden de vroede vaderen doen besluiten de Kerk nu wel ‘bove de brögk’ te bouwen (in de 19^e eeuw bij de eerste Kerk onder de brug was dat juist andersom).

Het was Pastoor Frans Meertens (Zlg) die de moeilijke taak op zich nam, om aan deze wens van de Smeermazenaren te voldoen.

In 1956 begon men met de werken want het duurde zijn tijd eer de juiste plannen goedgekeurd konden worden en de bouw kon beginnen.

Na veel hoofdbrekens van de parochieherder kon op Paaszondag in 1957 de nog niet voltooide kerk betrokken worden door de brave inwoners van destijds en kon de Eerwaarde Vader de mis opdragen in de nagelnieuwe kerk, op het oude altaar van ‘de Kerk Onder de Brug’.

In de hier volgende foto’s staan er enkele waarop  de jongeren en twintigers van destijds het Kruis in processie naar de kerk dragen, terwijl er nog volop gewerkt wordt en tussen de ladders een kerkelijke ceremonie plaats vond.

Veel van deze Kruisdragers zijn nu 60 plussers.

We schrijven het jaar 1628. De Roomse Keizer is het eerste gebouw dat opgericht werd in de Herenstraat, vandaar het nummer 1. Ten westen van het kasteel stond enkel de boerderij hier schuin tegenover, het Kamerlinckhof. Voor de aanleg van de Herenstraat ruilde graaf d’Aspremont-Lynden deze grond “op die steynen” met grond aan het huidige kanaal gelegen van de Norbertinessen. Echter nadat er een flinke brand gewoed had in het stadje, waarbij vele huizen totaal vernield werden, golden er vanaf toen nieuwe bouwvoorschriften. Dit huis, dat als eerste gebouwd werd, diende als voorbeeld voor alle andere nog te bouwen huizen. Dit was een soort urbanisatieplan avant la lettre. 

Het huis werd opgetrokken in Maaslandse Renaissence en gebouwd als rentmeesterswoning. Het gebouw kent een redelijk gedocumenteerde geschiedenis en werd in 1750 omgebouwd tot tweewoonst en hotel. In de loop der jaren werd het meermaals verbouwd om ten slotte eind 1800 in het bezit te komen van de Familie Humblé, die hier een dokterspraktijk vestigde  

Een dokter was toen meer dan nu een zeer hooggewaardeerd persoon en gezien er niet zoveel dokters waren, had hij een vrij groot werkgebied. Tevens was de dokter niet enkel huisarts, maar deed hij ook kleine operaties, was hij tandarts, gynaecoloog en lijkschouwer. Van al deze deelaspecten zijn instrumenten en meubilair bewaard gebleven, die terug te vinden zijn in de gerestaureerde Museumapotheek.

Aan de Maastrichterweg in Smeermaas net op de parochiegrens woont, Aloïs met z’n vrouw Kaatje. Aloïs is oorspronkelijk van Tongeren en Kaatje van Lanklaar. Aloïs is nu bijna 78 jaar en Kaatje is 'jonger'

Niets bijzonders zult U zeggen, is ook zo.

Maar Aloïs is een waterval als hij begint te vertellen over vroeger. En over de vrouwen kan hij urenlang vertellen, ook als Kaatje erbij is. Fel overtrokken verhalen maar toch.

In zijn vroegere leven voor het huwelijk met Kaatje, ging Aloïs van deur tot deur met een product waar de Nederlanders in de tijd van de ‘Verenigde Oost-Indische compagnie’ (VOC), in de zeventiende eeuw, goud mee verdienden. Peper, dat was zijn onvervalst product (zolang het duurde) dat hij deur aan deur verkocht. Hij verdiende er dan geen goud mee, maar had er een goed inkomen aan, “thoes moos broed op de plank  kome”.

Tijdens de oorlog stuurde Pa mij met zakjes peper de baan op; In een zakje(zoals een frietzakje geplooid) zat een koffielepeltje peper en dat koste toen 5 frank. Peper was moeilijk te krijgen in de oorlog en de  mensen zagen mij graag komen.

Ik heb dat gedaan vanaf mijn tiende tot aan mijn 29^e jaar. Ik zwierf met de fiets door heel Limburg. Als ik thuis vertrok was het niet zoals nu met een boterhammendoos en koffie. Neen, ik diende mijn plan te trekken en dat deed ik dan ook. Er waren plaatsen op mijn route waar ik mee aan tafel kon schuiven. De mensen waren toen veel gemoedelijker als nu. Ik weet nog een plaats waar ik aan tafel zat in een huisgezin met negen kinderen. Toen de man van zijn werk thuis kwam begon hij te tellen en kwam op tien uit en zei “veer höbbe ‘ne kosgênger debiej”. De mensen deden niet moeilijk en deelden veel meer als vandaag de dag, een mondje meer of minder wat deed 't er toe, het  ging mee in de grote hoop.

“ nao de oorlog , dat moot ich waal zégge, toen höb ich gèt gefoeteld mèt de peper, ich höb toen gét bloom beij de peper gedoon en dat haw succes” Ich verkoch toen sjoene witte peper”.

Door dat trekke langs de deure höb ich vuel minssekénnis opgedoon, ’t waor ‘ne sjoene oonvergetelikken tied”.

Doordat ik enkel peper verkocht van deur tot deur was het niet zo evident aan een lief te geraken. “die kan niet zorgen voor een gezin was steevast de reden van de ouders”. Ook het gegeven dat wij niet ter kerke trokken was een beletsel. Wij leurders kenden zogezegd 'god nog gebod' volgens de goegemeente.
Om met Kaatje te mogen trouwen heb ik vier jaar lang post moeten vatten in de omgeving van haar huis, voordat ze me de toelating gaven om haar naar het altaar te leiden. Voor Kaatje  ben ik dan ook gestopt met het leuren met peper en ben de mijn ingestapt. Later ben ik met haar de markt opgetrokken omdat het vrije beroep mij meer trok dan een post van acht tot vijf.

De mensen kennen mij nu nog altijd als ’t peperménneke’