Maurice vanTjoepke zo noemen ze mij want als je Maurice Stouten zegt weten ze niet waar je het over hebt.
Maurice van Tjoepke is het Oorlogsmonument, in opdracht van Pastoor ,onder handen aan het nemen en dat is letterlijk zo bedoeld, want zijn vaardige handen moeten er voor zorgen dat de leeuw er weer met veel bravoure staat te brullen. "Ik moet ook nog enkele graven hier en in Rekem onder handen nemen "zegt die van Tjoepke. En ongevraagd voegt hij er aan toe, dat hij eigenlijk niets heeft met de kerk, "mé ich deink toch waal dat ich in de Hiemel gaon kome".
Op de11e van volgende maand zal er hulde gebracht worden aan de gesneuvelden van WOI aan de monumenten in Groot Lanaken en dan moeten ze blinken.
"Och jao dit nog", zegt Tjoepke, "d'r kaome heij 'n paor vrouwluuj oet de kerrik veurbeij die zagte tege miech dat dit geine Belsje mer eine Hollandse Liew is,Wie zoe Hollandse? vroog ich aan die vrouwluuj, dat zuus te dao aan dat dei liew de staart tusse zien bein heit".
Ik heb die van Tjoebke maar door laten werken het komt wel goed met hem.

In 1956 voor Zeven Miljoen een nieuwe kerk.

De plannen waren reeds lang van te voren gemaakt voor een nieuwe kerk in Smeermaas. Het centrum ging zich verleggen van Onder naar Boven de brug. Het dreigende Maaswater waardoor men regelmatig te kampen had met natte voeten en opgetrokken broekspijpen het enige middel was om de ‘gooi kleijer te spaore’ hadden de vroede vaderen doen besluiten de Kerk nu wel ‘bove de brögk’ te bouwen (in de 19^e eeuw bij de eerste Kerk onder de brug was dat juist andersom).

Het was Pastoor Frans Meertens (Zlg) die de moeilijke taak op zich nam, om aan deze wens van de Smeermazenaren te voldoen.

In 1956 begon men met de werken want het duurde zijn tijd eer de juiste plannen goedgekeurd konden worden en de bouw kon beginnen.

Na veel hoofdbrekens van de parochieherder kon op Paaszondag in 1957 de nog niet voltooide kerk betrokken worden door de brave inwoners van destijds en kon de Eerwaarde Vader de mis opdragen in de nagelnieuwe kerk, op het oude altaar van ‘de Kerk Onder de Brug’.

In de hier volgende foto’s staan er enkele waarop  de jongeren en twintigers van destijds het Kruis in processie naar de kerk dragen, terwijl er nog volop gewerkt wordt en tussen de ladders een kerkelijke ceremonie plaats vond.

Veel van deze Kruisdragers zijn nu 60 plussers.

We schrijven het jaar 1628. De Roomse Keizer is het eerste gebouw dat opgericht werd in de Herenstraat, vandaar het nummer 1. Ten westen van het kasteel stond enkel de boerderij hier schuin tegenover, het Kamerlinckhof. Voor de aanleg van de Herenstraat ruilde graaf d’Aspremont-Lynden deze grond “op die steynen” met grond aan het huidige kanaal gelegen van de Norbertinessen. Echter nadat er een flinke brand gewoed had in het stadje, waarbij vele huizen totaal vernield werden, golden er vanaf toen nieuwe bouwvoorschriften. Dit huis, dat als eerste gebouwd werd, diende als voorbeeld voor alle andere nog te bouwen huizen. Dit was een soort urbanisatieplan avant la lettre. 

Het huis werd opgetrokken in Maaslandse Renaissence en gebouwd als rentmeesterswoning. Het gebouw kent een redelijk gedocumenteerde geschiedenis en werd in 1750 omgebouwd tot tweewoonst en hotel. In de loop der jaren werd het meermaals verbouwd om ten slotte eind 1800 in het bezit te komen van de Familie Humblé, die hier een dokterspraktijk vestigde  

Een dokter was toen meer dan nu een zeer hooggewaardeerd persoon en gezien er niet zoveel dokters waren, had hij een vrij groot werkgebied. Tevens was de dokter niet enkel huisarts, maar deed hij ook kleine operaties, was hij tandarts, gynaecoloog en lijkschouwer. Van al deze deelaspecten zijn instrumenten en meubilair bewaard gebleven, die terug te vinden zijn in de gerestaureerde Museumapotheek.

Aan de Maastrichterweg in Smeermaas net op de parochiegrens woont, Aloïs met z’n vrouw Kaatje. Aloïs is oorspronkelijk van Tongeren en Kaatje van Lanklaar. Aloïs is nu bijna 78 jaar en Kaatje is 'jonger'

Niets bijzonders zult U zeggen, is ook zo.

Maar Aloïs is een waterval als hij begint te vertellen over vroeger. En over de vrouwen kan hij urenlang vertellen, ook als Kaatje erbij is. Fel overtrokken verhalen maar toch.

In zijn vroegere leven voor het huwelijk met Kaatje, ging Aloïs van deur tot deur met een product waar de Nederlanders in de tijd van de ‘Verenigde Oost-Indische compagnie’ (VOC), in de zeventiende eeuw, goud mee verdienden. Peper, dat was zijn onvervalst product (zolang het duurde) dat hij deur aan deur verkocht. Hij verdiende er dan geen goud mee, maar had er een goed inkomen aan, “thoes moos broed op de plank  kome”.

Tijdens de oorlog stuurde Pa mij met zakjes peper de baan op; In een zakje(zoals een frietzakje geplooid) zat een koffielepeltje peper en dat koste toen 5 frank. Peper was moeilijk te krijgen in de oorlog en de  mensen zagen mij graag komen.

Ik heb dat gedaan vanaf mijn tiende tot aan mijn 29^e jaar. Ik zwierf met de fiets door heel Limburg. Als ik thuis vertrok was het niet zoals nu met een boterhammendoos en koffie. Neen, ik diende mijn plan te trekken en dat deed ik dan ook. Er waren plaatsen op mijn route waar ik mee aan tafel kon schuiven. De mensen waren toen veel gemoedelijker als nu. Ik weet nog een plaats waar ik aan tafel zat in een huisgezin met negen kinderen. Toen de man van zijn werk thuis kwam begon hij te tellen en kwam op tien uit en zei “veer höbbe ‘ne kosgênger debiej”. De mensen deden niet moeilijk en deelden veel meer als vandaag de dag, een mondje meer of minder wat deed 't er toe, het  ging mee in de grote hoop.

“ nao de oorlog , dat moot ich waal zégge, toen höb ich gèt gefoeteld mèt de peper, ich höb toen gét bloom beij de peper gedoon en dat haw succes” Ich verkoch toen sjoene witte peper”.

Door dat trekke langs de deure höb ich vuel minssekénnis opgedoon, ’t waor ‘ne sjoene oonvergetelikken tied”.

Doordat ik enkel peper verkocht van deur tot deur was het niet zo evident aan een lief te geraken. “die kan niet zorgen voor een gezin was steevast de reden van de ouders”. Ook het gegeven dat wij niet ter kerke trokken was een beletsel. Wij leurders kenden zogezegd 'god nog gebod' volgens de goegemeente.
Om met Kaatje te mogen trouwen heb ik vier jaar lang post moeten vatten in de omgeving van haar huis, voordat ze me de toelating gaven om haar naar het altaar te leiden. Voor Kaatje  ben ik dan ook gestopt met het leuren met peper en ben de mijn ingestapt. Later ben ik met haar de markt opgetrokken omdat het vrije beroep mij meer trok dan een post van acht tot vijf.

De mensen kennen mij nu nog altijd als ’t peperménneke’

Rooske Tollenaers en Jean Mertens wonen aan ‘de Boulevard’, ook wel Hoenderbroekstraat genoemd. Het is precies 50 jaar geleden in het jaar van de bouw van het Atomium dat zij in Gellik aan elkaar eeuwige trouw beloofden..
Het Atomium werd in eerste instantie gebouwd om 6 maanden later afgebroken te worden, intussen staat de toeristentrekker al even lang te pronken als het huwelijk gesloten tussen Rooske en Jean.
"We zijn nog voor dat wij huwden met een bus vol mensen van de Boulevard naar het Atomium geweest en zijn daarna getrouwd zegt Rooske". "Jean was dertig, ik 'jonger'", zegt Rooske. “Jean haw iers oos néske veirdig gemaok en dan zien veir getröwd”  Afgelopen zaterdag dertien september precies op de dag van hun huwelijksverjaardag werd er gefeest ten huize Mertens. Als wij aan het versierde huis aankomen is Jean zijn oud ijzer af aan het geven aan een Nederlandse ‘aajdiezerman’. Als ik vraag of ze beiden op de foto willen gaat hij eerst aan Rooske vragen of ze dat wil. “toch neet zoe”, zegt Rooske’ iech bén neet aangedoon “ doeg d’ne sjollek oet dat is good zoe”. Rooske strijkt eens door haar haren en gaat gewillig met Jean op de foto niet in frak en het allerbeste maar zo als ze op weg gaan naar hun zestigste huwelijksverjaardag.

Nadat de foto gemaakt is, trekt Rooske haar voorschoot weer aan en zegt, "iech gaon miene was weijer boete hange want 't druug good vandaag". En jean blijft op de stoep het verkeer in de straat gade slaan.
Proficiat Rooske en Jean en nog vele jaren in goede gezondheid.

Aan het koppel is niet aan te zien dat ze reeds zo’n hoge ouderdom hebben. Vroeger was een mens van die ouderdom stokoud nu zijn het senioren die midden in het leven staan.

Een oudstrijder uit de’ Groote Oorlog” en zijn uitvaart te Smeermaas.

We zijn nog maar twee maanden verwijderd van 11 november de dag van de Wapenstilstand in 1918. Eindelijk weer vrijheid! eindelijk weer vrede!, een reden om te feesten. Nog lang na de wapenstilstand werden de helden van weleer begraven op het ereveld van de gemeentelijke begraafplaatsen. Een van hen was Jan Hendrik Beckers.

Op de 19^e april 1939 nu bijna 70 jaar geleden, werd Jan Hendrik (Harry)  Beckers inwoner van Smeermaas en oud-strijder uit ‘de groote oorlog’( nog geen 49 jaar oud), ten grave gedragen.

Vader Harry, zou na de wapenstilstand in 1918, zijn verdere leven te kampen hebben met zijn gezondheid door  het gas dat in deze oorlog door de Duitsers voor het eerst werd gebruikt en waarbij velen die er mee in aanraking kwamen een afschuwelijk levenseinde kenden. Anderen die het overleefden kampten jarenlang met ademhalingsproblemen.

Harry was gehuwd met Catharina Meyssen en was vader van twee zonen en een dochter, waarvan het jongste kind zes jaar oud was toen hij overleed aan de jarenlang aanslepende gevolgen van ‘het gas’ aan de IJzer.

.

Zijn uitvaart werd bijgewoond door familie en kennissen, een groot deel van zijn collegea kommiezen en een peloton Grenswachters. Een aantal van de grenswachters op de foto zou een jaar later op de 10 mei 1940 het leven laten voor het vaderland, tijdens de eerste uren van de aanvallen langs het Albertkanaal en de kazerne in en rond Lanaken.

“Pa was de enige oud-strijder van Smeermaas die een uitvaart op deze wijze heeft gehad” zegt zoon Harry. “Ik was toen 6 jaar oud en stond aan zijn sterfbed, ik heb de uitvaart niet kunnen bijwonen, ik was bij kennissen ondergebracht die dag”. Harry wijst op een van de foto’s van de rouwstoet en zegt; “De vrouwen in het zwart met sluier in de rouwstoet waren directe familieleden. .In die tijd was dit een gebruikelijke rouwkledij”. De mannen droegen een zwarte rouwband rond de mouw, later ook wel een zwarte knoop in het knoopsgat. Zes weken lang werd er gerouwd om de overledene. Tegenwoordig zijn geen uiterlijke tekenen meer van de rouw.

Donderdag 22 april 1915 was een schitterende voorjaarsdag, de hoge temperaturen zo vroeg in het jaar hadden bomen en planten alreeds in blad gebracht en voorjaarsbloeiers  waren reeds begonnen met hun voorjaarspracht.

De Belgen, Fransen, Canadese en Britse soldaten lagen in een relatief korte frontlinie in loopgraven gebroederlijk naast elkaar, tegenover een veelvoudige mankracht van de Duitsers. Het water was hun redding maar ook hun vijand, rondom hen was het een grote moddervlakte.

Die donderdagmorgen was er een zoals de vele voorgaande het was onrustbarend stil. Plots werden door de ‘dikke Bertha’s’ granaten afgeschoten op Ieper en een tijdje later op de hoofdwegen rond de stad, om weer even plots te stoppen om 17.00 uur zoals het begonnen was.

Plots hoorden de geallieerden over een afstand van 6 kilometer een angstaanjagend gesis en begon zich een groene wolk te vormen die langzaam in de richting van de Franse eenheden bewoog. Toen de wolk en daarmee het gas de Fransen bereikte vluchtten deze in paniek weg. De mannen grepen naar hun keel en een groot aantal van hen die niet tijdig konden vluchten zeeg naar de grond en kwamen op een gruwelijke manier om het leven. Chloorgas irriteert de slijmvliezen (mond, neus), de ogen, de huid en de longen. Bij inademing zijn kleine concentraties chloor in de lucht reeds dodelijk 

Voor hen die gevlucht waren en toch van deze dampen hadden binnengekregen volgde een kwaalvol leven en zij zouden jarenlang de gevolgen van deze gasaanvallen dragen. De enige bescherming om het gas uit de luchtwegen te houden toen er nog geen gasmaskers waren, was vodden in urine gedrenkt tegen de mond en neus te drukken. Later werden er gasmaskers gedragen zowel door de mens als door de paarden.

De helden van weleer  vochten vier jaar lang in de loopgraven en sleepten zich voort door de modder, de helden waarvan handen en voeten in de barre koude bevroren, die helden worden jaarlijks herdacht aan de met grote luister opgerichte Oorlogsmonumenten.

Elke gemeente of stad heeft wel zo’n monument staan, het een nog grootser dan het andere. Maar de laatste decennia komen er minder en minder mensen om deze mensen te gedenken en geraken de helden van weleer in de vergetelheid.

Met zekerheid de grafstenen van de gesneuvelden en de later overleden oud-strijders van de ‘Groote Oorlog”, waarvan sommige grafstenen op onze kerkhoven er erbarmelijk uitzien (zonder nog in leven zijnde nabestaanden), verdienen meer respect.

 



De vlaggendragers van Douane, Grenswacht en vaderlandslievende verenigingen, volgen de kist van de overledene richting Kerk in de Kerkstraat (nu Brugstraat)

Achter de kransen een peloton Grenswachters die een jaar later op 10 mei verrast worden en waar naar alle waarschijnlijkheid een deel de heldendood zou sterven anderen krijgsgevangene.

De dragers van de kist gedrapeerd met een zwarte doek.

Het zag er indrukwekkend uit in de kleine gemeenschap.

De vrouwen gesluierden volledig in het zwart gekleed.

De geestelijke is nog niet bekend. Het is niet de dorpsherder E.H. 37 tot 50  Pastoor was in
Smeermaas. Waarschijnlijk is het een Pater die speciaal voor deze gelegenheid de uitvaart deed.


He peloton Douaniers, collega's van de overledene.

Mensen maken de vernuftigste dingen. Sommigen maken vliegtuigen, of schepen in flessen. Anderen kopen bouwdozen en steken van alles en nog wat in elkaar wat anderen uitgedacht hebben.

In Lanaken in de Molenstraat woont Harry Paulussen. Harry is reeds 8 jaar met pensioen na een loopbaan als bouwvakker/timmerman en heeft zich vanaf zijn pensioen bezig gehouden met het vervaardigen van militaire voertuigen en tanks uit de tweede wereldoorlog.   

Héél veel foto’s heeft hij geschoten van voertuigen tijdens bezoeken aan militaire evenementen, musea en herdenkingen, om ze thuis na te maken op schaal. Veel tekenen, meten, zagen, schaven, schuren en schilderen om tot een waarheidsgetrouw schaalmodel te komen. Twee maanden elke dag vijf uurtjes werken, voor de vervaardiging van een tank, reken maar uit wat die zou moeten kosten in uurloon. Hobby’s zijn onbetaalbaar. “Toch heb ik een aantal van de voertuigen verkocht en enkele zelfs op bestelling gemaakt, in het bijzonder de rodekruis wagen werd veel gevraagd”. “Er staan er nu nog een dertigtal maar ik maakte er zo’n zeventig"“De mensen van het museum in het fort van Eben Emael hebben mij gevraagd de voertuigen aan hen te schenken na mijn dood”. “Ik blijf hier nog een tijdje rondhangen en heb nog geen afspraak met ‘Pietje’ ze moeten dus maar een tijdje op hun honger moeten blijven zitten”

Harry is van mening dat hij de enige is in België die deze voertuigen op schaal in hout vervaardigd en hij kan het weten want hij komt op vele plaatsen waar legermaterialen verkocht worden.

Tijdens een van zijn bezoeken aan Normandie, heeft Harry de Brug gezien die als eerste bruggenhoofd in geallieerde handen viel.. En thuis gekomen is hij meteen beginnen tekenen zagen schaven en schuren en het resultaat is een getrouwe kopie van de Pegasusbrug. Voorheen de ophaalbrug van Benouville’ en die werd omgedoopt tot Pegasusbridge, genaamd naar het gevleugelde paard Pegasus dat op de mouw stond van de soldaten van de 6^e Airborne Division die deze eerste brug in handen kreeg en hield tijdens de Invasie in juni 1944.

Harry herinnert zich die oorlog nog heel goed. Een periode van grote armoede in de mooiste tijd van een tiener. In het ouderlijk huis werd aan vier Engelse soldaten onderdak verleend voor een periode van drie maanden. “Ze kregen zelfs het zachtste bed in huis bij pa en ma weet Harry. De mannen maakten deel uit van een eenheid die munitie vervoerde vanuit Lanaken naar het front” Zij reden in vrachtwagens van het type Ford Canadian. Van dat type staat er eentje van hout te pronken in de vitrine van Harry.

Harry vertelde nog dat enkel de blanke soldaten bij de mensen ingekwartierd waren en dat de ‘zwarte soldaten’ in een tentenkamp lagen. Heel wat Lanakenaren zagen voor het eerst een zwarte soldaat in levende lijve.

Een van de vier soldaten die ten huize Paulussen ingekwartierd waren, herinnert  Harry zich nog heel erg goed, het is William Edward Evans uit het Engelse Pontibridd. Er is nog steeds contact met de ex soldaat die momenteel in een Home verblijft. Om de andere zondag telefoneren Harry en Edward met elkaar en kaarten vinden hun weg over het Kanaal.

“In 2000 heeft de toen 80 jarige nog een bezoek gebracht bij ma thuis, als tegenbezoek van ons bij William in 1999 toen ik met mijn dochter naar Engeland ben geweest op een samenkomst voor Engelse Soldaten”.

‘Ere wie ere toekomt’.

Miet loubelle Cops, ook wel bekend als Miet van de Meule’ ontving afgelopen weekend twee zussen, op zoek naar hun roots. Miet was een belangrijke schakel in de zoektocht van de twee zussen Slangen naar hun roots in hun geboortedorp Lanaken,

De kranige 86 jarige Miet beschikt nog over een ijzersterk geheugen en was voor mij een vraagbaak bij uitstek. Haar rol in de zoektocht, naar gegevens van 68 jaar geleden, waren dan ook essentieel in mijn opdracht (vrijwillig), die ik kreeg van de twee zussen om gegevens te verstrekken over hun Grootouders en familie”.

Het was Ivonne en Jeanette Slangen eindelijk na 68 jaar gelukt, om het graf van hun grootouders met hun drie kinderen en een broer van de grootvader een waardige plaats te geven, op het kerkhof van Thérouanne in Noord Frankrijk.

Enkel een houten kruis.

Na een bezoek van hun vader Jean in de jaren 60 aan het graf van zijn ouders en familieleden te Thérounne, waarbij hij enkel een scheefstaand houten kruis aantrof zonder inscriptie of andere verwijzing, was deze zeer teleur gesteld en keerde er nooit meer terug. Toen zijn dochter Yvonne in 1993, na het overlijden van hun vader Jean ter plaatse ging was er zelfs geen houten kruis meer en zelfs geen perk dat de burgerslachtoffers van de 22 mei 1940 aangaf.

Er liggen in dit gezamenlijk graf  meer dan 30 mensen die slachtoffer werden van een Duits bombardement op 22 mei 1940. Meer dan twintig van hen vonden de dood in een huis waar zij hun toevlucht gezocht hadden. Het huis zou volgens getuigen drie dagen lang gebrand hebben waarna er verkoolde resten van meer dan twintig mensen uit de nog smeulende resten van het huis gehaald werden om ze in een massagraf te begraven.

Ivonne liet begin dit jaar, nadat zij nog eens de foto’s en brieven van haar overleden vader  bekeek, aan de Burgemeester van Thérouanne weten, dat haar familie zich niet in het huis kon opgehouden hebben omdat er in 1946 een enveloppe bij haar vader bezorgd werd vanuit Thérouanne met foto’s en andere bescheiden die op hun lichamen werden gevonden.

Door dit nieuws heeft de burgemeester aan de zussen toegezegd dat er een eerherstel zou volgen voor de overleden burgerslachtoffers en werd er via kranten gezocht naar nabestaanden en getuigen van deze verschrikkelijke dag in Thérouanne.

Via een door mij beheerde website kreeg ik van Jeannette het verzoek om informatie in te winnen over de vlucht van de familie Slangen Hustinx, vanaf  de 10^e mei 1940 tot in Thérouanne. “Hoe zijn ze gevlucht, welk vervoermiddel(len) en waren er in Lanaken nog getuigen die iets meer konden vertellen over deze familie”?

Een vraag van Jeannette, aan de gemeente van Lanaken was eerdere negatief beantwoord  met de mededeling dat ze geen weet hadden over deze gebeurtenis en niemand kenden die daarover informatie kon verstrekken

Bij de de ambtenaar van de Burgerlijke stand kon ik de overlijdensakten van de hierboven vermelde slachtoffers verkrijgen en eens deze voor echt verklaard waren door de ambtenaar konden  ze door mij verstuurd worden naar Jeanette Slangen die ze aan de burgemeester van Thérouanne kon overmaken, waarna deze een procedure opstartte om deze mensen in de overlijdensregisters van Thérouanne ingeschreven te krijgen waar ze tot  op dit  moment nog steeds ontbreken.

Ceremonie voor Lanakenaren in Frankrijk op Nationale feestdag

Op veertien juli werd er op het kerkhof een ingetogen ceremonie gehouden ter nagedachtenis aan de burgerslachtoffers, in aanwezigheid van de Consul Generaal van Belgie zetelend te Lille en van meerdere vertegenwoordigers uit verschillende Belgische plaatsen, nabestaanden en getuigen. Tevens werd er een tableau onthuld waarop in het midden de familie Slangen Hustinx afgebeeld staat. Voor de twee zussen was dit een aangrijpend moment en ze betreurden het dat hun vader Jean dit niet heeft mogen beleven.

zoektocht herenigd met familie  in Lanaken.

De zoektocht naar de gegevens bracht nog meer boven water. Via Miet Cops die mij over het heel Lanakens grondgebied stuurde naar mensen die iets konden weten over de gevluchte familie en hun zoon Jean (die hier in België was gebleven omdat hij 18 jaar was en dus dienstplichtig)”.

Bij elk van deze mensen kon ik een deeltje van de puzzel vinden en alhoewel er van de puzzel nog enkele stukken  ontbreken kon er afgelopen weekend een familietreffen plaatsvinden tussen de twee zussen en een zoon van Jan (Sjang) Slangen. Jan Slangen was een broer van hun overleden grootvader Pierre Michiel Slangen”.

Bij toeval trof ik Pierre Slangen met zijn echtgenote Marie-jeanne op de dinsdagmarkt in Lanaken en vroeg of er in zijn familie kinderen waren met krullenbossen. (Ik had de foto van de grootvader van de twee zussen in gedachte die een krullenbos had)”.

“Ik ben van een tweeling”, zei Pierre, “en wij hadden vroeger wel krullen, kom eens langs thuis”, zei hij toen ik de reden van die vraag gaf.

En daar bij Pierre thuis kwamen wij tot de ontdekking dat de twee zussen weldegelijk familie waren van de familie Slangen in Lanaken. Fernanda Slangen, een zus van Pierre, kon telefonisch de gegevens doorgeven uit het trouwboekje van haar ouders en daaruit kon ik concluderen dat ik bij de juiste familie op de koffie was.

Hartelijk ontvangst in Neerharen bij  Pierre en Marie-Jeanne.

Het bezoek van de zussen afgelopen weekend begon bij Pierre, waar foto’s geraadpleegd werden  en ‘miserable’ werd gegeten, dankwoorden werden uitgesproken en aan elkaar beloofd werd om geen zestig jaar meer te wachten om elkaar te bezoeken.

“Ik ben nu zeventig jaar”, zei Pierre, “en wij hebben elkaar nog nooit gezien, ik vind het fantastisch”. En dat was ook bij de zussen zo, die nu eindelijk een grotere familie hebben. “Als wij een feestje hadden dan waren we altijd maar met een paar mensen en nodigden dan maar kennissen en vrienden uit omdat we geen familie hadden”. “We zullen ons nu wel vaker gaan treffen daarvan ben ik overtuigd”.

Na het eerste bezoek, dat wel meerdere uurtjes geduurd heeft, gingen wij een bezoek brengen aan de kerk van Lanaken waar de Herdenkingssteen tegen de muur staat met de namen van burgerslachtoffers van Lanaken tijdens de tweede wereldoorlog en waarvan de meesten hun dood vonden tijdens de vlucht. Daarna ging het richting geboortehuis van de beide zussen in Lanaken  aan de Pannestraat, waar zij in het jaar 1953 zijn vertrokken omdat vader Jean in Walonie werk aangeboden kreeg bij de Watermaatschappij”.

Om deze dag te besluiten werd er naar ‘de Meule’ van Miet getrokken waar de zussen hun dank gingen betuigen voor haar inbreng in dit verhaal op zoek naar hun roots.

Bij het afscheid drukte Pierre zijn beide nichten tegen zich aan en zei “Gein achenzestig jaor mie wachte hé”. De zussen beloofden nu het contact te willen onderhouden en gingen voldaan huiswaarts richting Corswarem en Grimbergen.

Er ontbreekt nog een schakel in deze familiehereniging en dat wordt nog onderzocht. Van Grootmoeder Maria Cornelia Hustinx zoeken wij nog familie

Toeval bestaat niet.

In April, toen de wielerkaravaan  met de wielrenners weer eens neergestreken was in Lanaken, ben ik met mijn kleinzoon Gwaeron een kijkje gaan nemen op de parking van het Eurotel. Elk jaar, zie je ze daar een paar dagen met tussenpozen logeren. Als de Amstel Goldrace, Waalse Pijl, Luik Bastenaken Luik worden verreden staan de bussen op de parking en is het een voortdurend sleutelen en poetsen van het carbon op wielen. Fietsen die je met een vinger kunt optillen wegens het geringe gewicht.

Bij toeval waren een aantal ‘Amigos van Sastre’ aanwezig als verjaardagverassing. Ook Freddy Plehiers was bij de aanwezigen. Het is Freddy geweest die als drijvende kracht functioneerde in de sinds 2006 opgerichte fanclub. De Fanclub heeft het doel om kleine kankerpatiëntjes te ondersteunen. Sastre was het volgens Freddy direct eens met dit nobele doel en heeft zich verbonden om het ingezamelde geld van de fanclub te verdubbelen. Een bijzondere man die Sastre die kinderleed van in zijn eigen familie kent want zijn dochtertje lijd zelf aan een ziekte aan de heupen waardoor ze altijd een harnas moet dragen.

Het is dan ook een eer om met deze man op de foto te mogen samen met mijn kleinzoon Gwaeron.

Als ik dit schrijf is het zondag 1.48 uur en het ligt in de lijn der verwachtingen dat vanavond de eerder kleine  Carlos Sastre vanavond als een groot sportman de hoogste trede op het erepodium gaat bestijgen.

Jaak uit Rekem die woont in het rusthuis St Anna is de  toeverlaat van veel rusthuisbewoners.  We komen hem tegen op de Dinsdagmarkt in Lanaken als hij de 86 jarige Katja komt groeten.

Jaak die nog goed ter been is duwt de rolstoelgebonden mensen van hot naar her. Waar ze heen willen is geen probleem voor hem Op de feestjes in het rusthuis helpt Jaak de ander vrijwilligers zoveel als hij kan. Hij is ook ooit Prins Carnaval op rust geweest en dat is hem goed bevallen. Elke carnaval zet hij in het rusthuis de boel aan de gang. Zo brengt en haalt hij mensen van en naar de markt.

In de vakantieperiode zijn er ook jonge vrijwilligers actief in het rusthuis. Een van die vrijwilligers is Naderdy (als ik de naam goed onthouden heb anders mijn excuus), zij loopt school aan het Sparrendal waar zij de richting zorg heeft gekozen.

Katja die  van Oekraïnesche afkomst is, verheugd zich over de hulp die ze van de jonge begeleidster krijgt. “Als ik zelf geld had zou ik haar vergoeden voor haar diensten zegt Katja”. Katja is in België terechtgekomen door een huwelijk met Guillaume,  zegt ze. Ze werkte in de oorlog in een Munitiefabriek tijdens haar verplichte tewerkstelling in Duitsland en trof daar haar toekomstige echtgenoot. “Ik heb geen mamma en papa meer”, zegt ze “ en  heb alle familie achtergelaten toen ik naar België kwam, ik heb wel steeds blijven schrijven met de familie maar het doet toch pijn hen al die tijd te hebben moeten missen”.

Er zijn heel wat Poolse, Russiche en Oekraïensche vrouwen die tewerk gesteld waren in de fabrieken in Duitsland. Ook tewerk gestelde mannen en vrouwen uit België werkten in die fabrieken en de liefde kent geen grenzen. Veel van die mensen die in het liefdesbootje stapten hadden lange tijd taalproblemen, men had destijds nog geen verplichte inburgeringcursussen.

Op de markt kom je elke week ook de in het straatbeeld overbekende stadswachten tegen  Zij zijn preventief op de markt aanwezig en houden alles in het oog.

De dinsdagmarkt in Lanaken en een reis naar het Pelgrimoord  Santiago De Compostelle.

Twee totaal verschillende plaatsen en toch waren ze op de laatste dinsdagmarkt onderwerp van gesprek.

Bij het verlaten van de markt kwam ik een ouder echtpaar tegen, onderweg naar hun auto. Ze hadden een plaatsje kunnen bemachtigen tegenover de ingang van de Schoolstraat dus hoefden ze niet ver te lopen. Aan de hand van de man in een doorzichtige plasticzak, zag ik twee doosjes aardbeien liggen en nog enkele ingepakte dingetjes. Ik groet de mensen en vraag of ze gevonden hadden wat ze wilden.” We komen eigenlijk voor de gezelligheid”, zegt de mannelijke helft van het echtpaar,  hier kan je nog op je gemak rondwandelen, wat niet altijd mogelijk is op de overdrukke markt in Maastricht”. “ik heb een lekkere haring gegeten op de markt en een paar meegenomen voor thuis, we wonen in Maastricht”

Omdat duidelijk te merken was dat Maastricht niet hun geboortestad was vroeg ik hen waar ze wel vandaan kwamen. En laat dat nu toevallig de gemeente Barneveld zijn waar ik vier jaar heb gewoond in een Maisonnette aan de Oldenbarnevelderweg, tijdens mijn legerdienst. Het gesprek ging dan ook verder over Barneveld en hoe dat vroeger was en nu is. “Je  zult je daar niet meer terug kennen, zo veel is daar gebouwd”, zei de man.

In Barneveld is het overgrote deel van de bevolking protestant en gereformeerd. De katholieken zijn daar ver in de minderheid maar de kerk zat daar wel vol.

In Barneveld is de markt op donderdag en daar is de refoïsering onderwerp van de dag.

Er zijn in Barneveld zoveel kerkgenootschappen dat je bij de opsomming daarvan het ‘noorden’ verliest. Toen ik er woonde (1969-1973), kon je de koppen tellen op zondag, de stilte was enorm. Geen ziel op straat ze zaten in de kerken waar ze de donderpreken van de dominee aanhoorden en de zondag gevierd werd onder totale rust.

Op dit moment is in Barneveld een zoveelste keer de geloofsbeleving actueel met de refoïsering, moeilijk woord voor een beweging die streeft naar een nieuwe reformatiesering binnen de protestantse/gereformeerde kerk. Het lijkt of elke groep een eigen kerk heeft en dat zijn er wat. Terwijl in vele plaatsen de leegloop zorgbarende gevolgen gaat aannemen worden in Barneveld twee nieuwe kerken  gebouwd. Waarom kunnen de gereformeerden en protestanten en de nieuwe reformanten en de ‘zwarte Kousenkerk’ en de Baptisten en de enz. enz., niet samen onder een kerkgenootschap leven?

Het is allemaal begonnen in de roerige tijden rond de beeldenstorm, nu 440 jaar geleden, die het begin inluidde van de 80 jarige oorlog met de ‘hagenpreken en de geloofstwisten’ en het is klaarblijkelijk nog niet aan zijn einde toe. Reformatie en Contra reformatie tot op de dag van vandaag.

Terug naar de man met de aardbeien:

JanWillemarts, zo heet de man met de twee doosjes aardbeien en de haringen, heeft op de revers van zijn jas een speldje dat mij opviel. Het is een schelp met daarin een kruis. Mooi speldje zei ik. Nu volgde de uitleg van Jan, hoe hij aan dat speldje was geraakt is en wat het voorstelde. Hij had het speldje gekocht tijdens een pelgrimtocht (met de bus) naar Santiago de Compostella (Jan is dus katholiek). Het speldje koste 2 ½ euro en het geld dient om de pelgrims te helpen aan eten en onderdak tijdens hun voettocht naar het pelgrimoord. De schelp is een Jakobsschelp (Santiago betekent St. Jakobus) “Als je wil, mag je het speldje hebben”, zegt Jan. En dat heb ik natuurlijk niet afgeslagen, het  prijkt nu op de riem van mijn fototoestel, tussen de ‘pins’ van de vele carnavalverenigingen die Groot Lanaken ‘rijk’ is. Per slot van rekening is ‘vastelaovend’ ook een Christelijk gebeuren in de ‘vastenperiode’ voor Katholieken.

Bedankt Jan, die geboren is in Barneveld en nu woont in Maastricht,  en die naar Santiago de Compostella op bedevaart ging waar hij het speldje kocht, om het uiteindelijk aan mij te schenken tijdens de dinsdagmarkt in Lanaken.

Vrijdag 10 mei 1940 . Die morgen is er groot alarm in en rond Lanaken. Duitse jachtvliegtuigen vallen de kazerne van Lanaken aan en er vallen slachtoffers. De mensen in de omgeving slaan op de vlucht, richting binnenland, met een klein deel van hun goederen. Sommigen met de fiets, anderen met paard en wagen en velen te voet met kinderkoetsen. Een paar dagen geleden werd er nog gefeest in de dorpen voor de communies van hun kinderen nu was het oorlog.

In de Pannestraat in Lanaken vertrok de familie Slangen Hustinx met drie van hun vier kinderen. Zij zouden uiteindelijk belanden in het stadje Therouanne. Een dorp niet ver van de Belgische grens in Frankrijk. Het is mij tot nu toe onbekend welk vervoermiddel of –middelen de familie gebruikte voor deze lange reis. De oudste zoon  Jean (toen 18) bleef in Lanaken achter. De familie Slangen Hustinx waren in het stadje Thérouanne toen Stuka’s het stadje bombardeerden waarbij zij allen om het leven kwamen. Hun overlijdensakte vermeldt dat het uur van dit bombardement om 18.30 was en er meer civiele slachtoffers waren te betreuren zowel Noord Fransen als Belgen.

Op het tableau aan de kerk in Lanaken staan de volgende namen te lezen van mensen die bij dit bombardement het leven lieten.

Dit waren: Pieter Slangen (1893)en zijn echtgenote Maria Hustinx  (1896), vervolgens hun kinderen Maria Slangen (1925) en de tweeling Magdalena en Michel Slangen (1930).

Verder nog Joseph  Slangen en Agnes Pas. Het moet nog bevestigd worden, maar aangenomen wordt dat Joseph een broer was van Pieter Slangen.

De burgemeester van Thérouanne gaat op 14 juli een plaquette plaatsen in zijn stad om de gevallen burgers te eren die bij het bombardement het leven lieten. In de plaquette krijgt de familie Slangen een bijzondere plaats. Daarvoor werd een foto gebruikt die in 1946 aan hun zoon Jean teruggestuurd werd.

De inschrijving van deze slachtoffers werd pas een jaar later, door de toenmalige burgemeester Hendrik Hoebrechts, gedaan in de boeken van de Burgerlijke stand van Lanaken na een bericht vanuit Frankrijk.

Nu was het zo dat de vluchtelingen over de gehele afstand die zij aflegden bij voortduring in de vuurlinie's lagen van zowel het terugtrekkend Belgisch- als het oprukkend Duitse leger. Er speelden zich onderweg hachelijke situaties af. Meermaals moesten de vluchtelingen de grachten induiken om het vege lijf te redden, als zij aangevallen werden door vliegtuigen omdat zij samen met de terugtrekkende militairen hun weg vervolgden naar 'de vrijheid'.
De thuisblijvers hadden minder te duchten van het doortrekkend Duitse leger, dan zij die op de vlucht waren.Vader Slangen had zelf in de eerste wereldoorlog gediend in het Belgisch leger en had daar zulke bizarre situaties meegemaakt dat hij dit aan zijn echtgenote en kinderen wilde besparen. Voor hen pakte het helaas anders uit met het gekende gevolg, het Duitse leger waarvoor zij op de vlucht waren wilde perse naar het kanaal om daar Engeland te bestoken. Niet ver van de plaats waar de familie Slangen een onderkomen zocht (bij Duinkerke) werden een tijdje later de Engelse militairen ingescheept tijdens hun vlucht naar Engeland. Het gebied rond Duinkerke heeft een lange tijd oorlogsgeweld te verduren gehad.
Een kleindochter van deze familie heeft mij  gevraagd om enkele opzoekingen te verrichten om zodoende de juiste gegevens te verkrijgen voor de plaquette.

Jean zelf is bij het verzet gegaan om, volgens eigen zeggen, zijn ouders te wreken. Jean zou bij een verzetsgroep actief geweest zijn die piloten naar Engeland loodsten door België. Deze groep opereerde onder de naam ‘Les Ailes Brisées.

Tot zover hetgeen mij nu bekend is en zal zeker vervolgd worden.

Mocht U lezer informatie kunnen verschaffen over de vluchtroute van deze familie dan kunt U dit in een reactie aan ons melden.

Vóór de balts laat het mannetje de rode stip aan de onderkant van zijn achterlijf aan een passerend vrouwtje zien. De balts verschilt per soort van de familie Beekjuffers. Het vrouwtje zet na de paring, die zo'n vijftien minuten duurt, de eitjes met haar ovipositor (legbuis) af in waterplanten. Ze begeeft zich daarbij soms helemaal onder water.

De ontwikkeling van larve tot imago duurt minimaal twee jaar.

Archeologen Maastricht doen Historische vondst op grens met Lanaken.

In het Zouwdal, net op de grens van Smeermaas en Caberg, hebben archeologen van de Universiteit Leiden een belangrijke vondst gedaan. In september van verleden jaar werden proefopgravingen uitgevoerd die plaatsvonden ivm de spoorlijn Lanaken Maastricht. Dit vooronderzoek werd begin dit jaar afgesloten. Op een van de proefsleuven is men wederom begonnen met de werken. Aan het eind van het vooronderzoek is men nl. gestoten op een kazemat. Onderzoekers hebben nu met speleologen een onderzoek gedaan en zijn een eind in de gang kunnen afdalen. De opruimingswerken van de gang hebben veel tijd in beslaggenomen. Op dit moment zijn ze bezig een dichtgemetselde metersdikke muur te slopen. Er zijn aanwijzingen die leiden naar een historische gebeurtenis in de kerkelijke geschiedenis van Maastricht. Tijdens de beeldenstorm zijn er een aantal beelden van de kerken in Maastricht in zekerheid gebracht en het is nu net in deze gang dat men voorwerpen -waaronder een loden zegel met de inscriptie ‘Mosam Trajectum i iv mmviii’- heeft gevonden, die relateren aan de vondstperiode. In de St Marie te Maastricht hoopt men eindelijk Christoforus met Kind Jesu (waarvan nu een  copie van het beeld in de kerk staat)  terug te vinden in deze Kazemat. De boeren in het zouwdal betaalden vroeger en nu nog steeds hun pacht aan de stichting de ‘Twaalf Apostelen’ wat erop neerkomt dat de gronden in het Zouwdal toebehoorden aan de St Servaesparochie in Maastricht.

De archeologen van de Gemeente Maastricht zijn nu aan het onderzoeken op wiens grondgebied de gang zich exact bevind, want hij ligt net in lijn met de Rijksgrens tussen de grenspalen 100 en 101, waarbij de moeilijkheid  zich opwerpt dat de ene keer niet en de ander keer wel de as van de weg de grens vormt tussen de twee Rijken.

Wordt zonder meer vervolgd.

geen vervolg 1 april. I IV MMIII