Het was weekend, en de kinderen waren thuis. Het was niet echt zonnig en het was niet echt grijs. Het was zo'n weekend waar we niet echt wisten wat te doen of waar naartoe. We keken op de landkaart, en de kinderen keken naar het uiterste van ons landje. De kust of de Ardennen. Maar er ligt nog zoveel tussen dat onbekend is. Er ligt tussen de twee uiterste grenzen veel geschiedenis. En hoewel we het niet echt van plan waren reden we naar de westhoek. We reden naar de markt in Veurne, en aten er een pak friet met curryworst. Alles overgoten met bijhorende sauzen. En toen we daar in de frituur aan een tafeltje zaten viel ons een affiche op. Een affiche met als titel "de dodengang". Mijn kinderen vroegen of het een affiche van een film was die ze nog niet gezien hadden.
-Is dat ne nieuwe film pa? -Nee Timmeke dat is gene film.
-Da was waar den oorlog was hé pa? -Ja Olivier, het is een plaats waar er wreed gevochten is. -Ziet ge daar nu nog iets van pa? -We kunnen er straks eens naartoe rijden als jullie willen?
We aten ons vettig maal op, en stapten terug naar de wagen om van Veurne naar Diksmuide te rijden. Van in de verte konden we de ijzertoren zien staan. Een symbool voor elke vlaming. Hoe dichter we kwamen hoe groots hij zijn schaduw over de velden wierp. We reden voor de ijzer links naar de dodengang, en kwamen aan op deze plaats waar de oorlog ooit woede en het nu zo stil was. We stapten het kleine museum naar binnen en keken naar de vreselijke beelden. Veel vragen moesten er niet gesteld worden,met de beelden op de schermen keerden we terug in de tijd. In de vitrines lagen de resten van wat opgegraven was. Het was er gewoon ingelegd om een beeld te geven van hoe het was. Maar velen zien een kogel en een bajonet, maar gaan voorbij aan het leed die er mee aangericht is. Velen zien de kapot geschoten helm liggen, maar zien niet het bloed dat er onder vloeide. Velen zien de geschiedenis liggen zonder er echt bij stil te staan. We liepen naar buiten en liepen door de dodengang waar ooit de dood lag.
-Is dat hier dat de soldaten zaten pa? -Ja manneke, hier stonden de soldaten om de Duitsers te stoppen op hun weg naar Frankrijk. Met duizenden vochten ze voor hun vaderland. En met duizenden zijn ze gestorven. Ze hebben de geschiedenis geschreven met hun bloed. De ijzervlakte werd onder water gezet, en hun lijken dreven naar hun laatste rustplaats. Deze die nog naar adem konden snakken hadden dan weer te maken met het gifgas die binnen de korste keren zijn tol eiste. De dodengang was bezaaid met strijders, en de overlevenden liepen op lijken en door het bloed. Een mensenleven lag in de modder te rotten, nadat het zo hard had gevochten voor onze vrijheid. De hemel kleurde grijs en de grond kleurde rood. De geschiedenis was geschreven en de oorlog was gevoerd. De dodengang is een aandenken waar we even moeten bij stil staan.
-Maar pa, dat is hier nu toch wreed proper hé. Ge ziet geen bloed of gene modder meer. Er liggen geen kogels of helmen meer. -Nee ventje, de lijken zijn begraven en het bloed opgedweild. Daarom dat er nog veel komen kijken uit nieuwsgierigheid, en zoder echt te beseffen wat de mens hier heeft meegemaakt. Moest er nog bloed liggen of kogels zouden de mensen niet komen, of zouden de souvenierjagers hun collectie komen aanvullen. Nee ventje, je moet hier tussen de zandzakjes lopen en hopen dat het ons nooit meer overkomt. -Maar pa, als de mensen dat zien gaan ze toch niet herbeginnen? -Na de eerste wereldoorlog zijn ze al eens herbegonnen, en men is nooit zeker dat de geschiedenis zich niet herhaalt.
We liepen door de gangen, en keken af en toe over de zandzakjes waar we nu de vrede zagen. We zagen de ijzertoren waken, met de vraag voor hoelang? We liepen stil naast elkaar, en af en toe gaf ik de oudste een schouderklopje en wreef ik de jongste door het haar met de hoop dat ze hier nooit zouden moeten staan. Zij hebben de verhalen van mijn grootvaders niet gehoord over hun opsluiting en over de oorlog. Zij zien maar de zandzakjes die nu geschiedenis zijn. Gewoon de zandzakjes waar één of ander toerist zijn naam heeft ingeschreven met de datum dat hij is langsgekomen. Mensen die hier over lijken lopen zonder te beseffen dat ze zonder die strijders hier misschien niet zouden gelopen hebben.
De dodengang! Een plaats waar het voor mij even terugkeren is in de tijd, hoewel ik er nooit geweest ben. De letters van de geschiedenis ontleden. Even blijven stilstaan bij hoeveel leed een mens een mens kan aandoen.
Groetjes chauffeurke
|