Wetenschappers van de prestigieuze Harvard-universiteit zijn er in
geslaagd om het verouderingsproces bij muizen om te keren. Grote vraag
is nu of de verworven inzichten ook voordelen voor de mens kunnen
opleveren, meldt de Britse krant The Guardian.
De onderzoekers konden het verouderingsproces bij testmuizen niet alleen
afremmen, maar zelfs omdraaien. Dat deden ze door enzymen bij de dieren
in te spuiten, die weefsel zouden herstellen en de aanmaak van nieuwe
neuronen in de hersenen zouden versterken.
Herstel na veroudering
Men
keek tijdens het experiment vooral naar de zogenaamde telomeren, de
'kapjes' op het einde van chromosomen die de chromosomen tegen
aantasting beschermen. Telkens onze cellen zich splitsen, worden die
telomeren korter tot op het punt waar ze niet meer werken en de cel
afsterft.
De researchers kweekten nu muizen zonder telomerase,
het eiwit dat het proces van het korter worden afremt. Die dieren bleken
veel sneller te verouderen dan normaal. Wanneer dat enzym echter bij de
proefdieren werd ingespoten, vertoonden ze tekenen van 'belangrijk
herstel'.
Kanker
Of we nu een stap
dichterbij 'de eeuwige jeugd' staan, is ver van zeker. Een aantal
verschillen tussen mensen en muizen maken het niet alleen ingewikkeld
maar ook gevaarlijk om de praktijk zomaar op mensen te gaan toepassen.
Zo is er bij de mens een link tussen telomerase en kanker.
"Toch
kan een behandeling in theorie ook bij mensen veilig zijn", zegt een
van de medewerkers. "Op voorwaarde dat ze wordt toegepast op jonge
mensen wiens lichaam vrij is van kankercellen." (hlnsydney/tw)
Een digitale reconstructie toont een botsing van loodionen eerder deze maand.
Wetenschappers van het CERN zijn er met de grootste
deeltjesversneller ter wereld in geslaagd het universum te reconstrueren
zoals het enkele ogenblikken bestond na de oerknal, meldt het Europese
deeltjesonderzoekscentrum.
De botsing van loodionen in de 27 kilometer lange tunnel, 100 meter
onder de Frans-Zwitserse grens, heeft het bewijs geleverd dat er
quark-gluonplasma is geweest juist na de geweldige ontploffing die naar
de meest gangbare theorie de kosmos heeft doen ontstaan.
Quarks
Twee
experimenten hebben de eerste rechtstreekse observatie toegelaten van
het fenomeen van 'jet quenching'. In de plaats van het ontstaan van
paren quarks die min of meer symmetrisch zijn, werd er één volkomen
'versmacht'.
Dit versmachten van een jet betekent dat er heel
krachtige interacties zijn tussen de quark en zeer hete materie", legt
kernfysicus Daniel Fournier van het CERN uit. "Dit komt overeen met een
nieuwe toestand van de materie, het quark-gluonplasma waarvan men nu een
bewijs van bestaan heeft."
Botsingen
Wetenschappers
vermoedden al lang dat het universum een microseconde na de oerknal een
toestand van gigantisch quark-gluonplasma heeft doorgemaakt.
De
botsingen van loodionen zijn begonnen op 5 november en duren tot 6
december. Bij de botsingen in de cyclotron zijn temperaturen ontstaan
die 100.000 keer hoger zijn dan in de kern van de zon, zegt woordvoerder
Jürgen Schukraft van het Alice-experiment. Bij dergelijke temperaturen
smelt materie. (ats/sam)
IJslandse vulkaan spuwde megarots van miljoen kilo uit
IJslandse vulkaan spuwde megarots van miljoen kilo uit
De Eyjafjallajökull zal straks heel wat jaaroverzichten domineren. De
IJslandse supervulkaan die in het voorjaar het wereldwijde vliegverkeer
in de war stuurde, was echt geen klein bier. Dat toont deze foto van de
IJslandse fotograaf Ragnar Sigurdsson. De Eyjafjallajökull spuwde deze
megarots van liefst 1.000 ton, een miljoen kilogram, uit.
Voor miljoenen vliegtuigreizigers was de Eyjafjallajökull een heuse
nachtmerrie, maar niet voor vulkanologen en fotografen van de
lavaspuwende bergen. Zij verkneukelden zich in het bijzondere
natuurfenomeen.
Bliksem
Zo ook Ragnar
Sigurdsson die de spectaculaire scènes na de uitbarsting op de gevoelige
plaat vastlegde. Hij maakte gedetailleerde fotoreportages van de
evolutie van de uitbarsting en zette daarbij zelfs zijn leven op het
spel door over de pruttelende krater te vliegen. Zo heeft Sigurdsson
adembenemende kiekjes waarop bliksemschichten rond de vulkaan schieten
terwijl de bloedhete lava in de lucht wordt gespuwd.
Boek
Zo
verzamelde Sigurdsson liefst 10.000 foto's over de uitbarsting. De
strafste is misschien wel het beeld waarop een gigantische rots van 1
miljoen kilogram te zien is. De Eyjafjallajökull had die uitgespuwd. De
megarots is voor altijd een stille getuige van de omvang van de
uitbarsting van de IJslandse supervulkaan. Samen met de bekende
IJslandse geoloog Ara Trausta Gudmundsson maakte Ragnar Sigurdsson het
boek 'Untamed Nature' ('Ongetemde Natuur') over de vulkaanuitbarsting
die een groot deel van de wereld wekenlang gijzelde. (kh)
Op het vlak van nieuwswaarde is 11 april 1954 de saaiste dag aller
tijden. Dat is volgens de Daily Mail het resultaat van een studie die
werd uitgevoerd door wetenschappers van de universiteit van Cambridge.
Op 11 april 1954 gebeurde volgens de wetenschappers helemaal niets van
belang: er deden zich geen belangrijke gebeurtenissen voor en er waren
geen beroemdheden die op die dag geboren werden of om het leven kwamen.
Belgische verkiezingen
Zowat
het enige nieuwsfeit die dag, maar volgens de Britse wetenschappers dus
niet het vermelden waard, waren de parlementsverkiezingen in... België.
De
vorsers in Cambridge ontdekten die datum dankzij het krachtige
computersysteem 'True Knowledge', dat 300 miljoen gegevens analyseerde.
Volgens William Tunstall-Pedoe, oprichter van 'True Knowledge', gebeurde
er in de twintigste eeuw elke dag wel iets van belang, op die ene dag
na. (belga/tw)
Nieuwe techniek kort nabestraling borstkanker drastisch in
Nieuwe techniek kort nabestraling borstkanker drastisch in
Peroperatieve bestraling (bestraling tijdens de operatie) kan de
levenskwaliteit van borstkankerpatiëntes sterk verbeteren door de
nabestralingsperiode drastisch in te korten en bijwerkingen te
reduceren. Hoewel de techniek nog gedeeltelijk in de studiefase zit,
zijn de testresulaten veelbelovend.
Huidbeschadiging
Bij
klassieke borstkankerbehandelingen volgen na de operatie nog zes weken
nabestraling, waarvoor patiënten zich dagelijks naar het ziekenhuis
moeten verplaatsen. De vrouwen moeten ook rekening houden met
belangrijke bijwerkingen, zoals huidbeschadiging. Bij peroperatieve
bestraling zouden die ongemakken (gedeeltelijk) vermeden kunnen worden.
Minder bijwerkingen
Peroperatieve
radiotherapie kan onder twee vormen gebeuren, zo legt dr. Reinilde
Weytjens uit. "Ten eerste als 'boostbestraling', waarbij een extra
stralingsdosis toegediend wordt om de nabestralingsperiode een tweetal
weken in te korten. Ten tweede kunnen artsen in bepaalde gevallen de
volledige bestraling, die normaal over zes weken gespreid wordt, al
tijdens de chirurgische ingreep toedienen", aldus Weytjens. Bijgevolg
zijn er minder bijwerkingen voor de aangrenzende en bovenliggende
weefsels en de huid. Veelbelovende resultaten
Peroperatieve
boostbestraling geeft vergelijkbare resultaten met klassieke
behandelingen. Voor de volledige dosis straling moeten nog bijkomende
studies gebeuren, al wordt dat al toegepast onder heel strikte criteria.
"Bij patiëntes met één gezwel kleiner dan 2 cm, gezonde lymfeklieren,
geen uitzaaiingen en geen vaatverstoppingen zijn de resultaten
veelbelovend", zegt Weytjens, die verwijst naar een Italiaanse studie
met eveneens positieve resultaten.
Stichting tegen Kanker
organiseert morgen een infodag voor het ruime publiek in het Dexia
Auditorium in Brussel. Dr. Weytjens zal toelichting geven bij de nieuwe
techniek. (belga/ep)
De maan bevat ijs, kwik en mogelijk zelfs zilver, zo heeft de
Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gemeld. De stoffen zijn ontdekt
toen een onbemande raket vorig jaar op de achterkant van de maan
ploften. De NASA had de onderzoeksraket afgevuurd om te zien welke
stoffen zouden opstuiven.
De instrumenten ontdekten relatief grote hoeveelheden lichte materialen,
zoals natrium, kwik en mogelijk zelfs zilver. Zo'n 20 procent van het
materiaal bleek te bestaan uit methaan, ammoniak, CO2 en andere
vluchtige materialen.
Het zilver op de maan zou in zeer kleine
deeltjes zijn, niet in een vorm voor mijnbouw. Het vele kwik was een
onprettige verrassing voor de onderzoekers. De giftigheid van kwik is
een minpunt voor menselijke expedities.
Cabeus
De materialen zijn waarschijnlijk op de maan beland door kometen en asteroïden, stelde NASA-wetenschapper Anthony Colaprete. De
raket landde in oktober vorig jaar in de krater Cabeus. Die ligt op een
plaats op de maan waar nooit zonneschijn komt. De inslag van de raket
zorgde voor zo'n vier- tot zesduizend kilo aan opdwarreld stof en damp,
schatten de NASA-onderzoekers.
Colaprete schat dat zo'n 5,6
procent van de massa in de krater Cabeus bestaat uit ijs. Dat er water
op de maan ligt was al eerder ontdekt. Nieuw is wel het inzicht dat de
watermoleculen niet gelijkmatig zijn verdeeld over het oppervlak. De
moleculen liggen in een soort putjes.
Het bestaan van zuiver
ijswater is nuttig voor toekomstige mensen op de maan, meent de NASA. De
organisatie stelt bovendien dat de overvloedige aanwezigheid van
waterstofgas, ammoniak en methaan kan worden gebruikt om brandstof te
produceren. (anp/mvl)
Wetenschappers van het Erasmus MC in Rotterdam hebben een methode
gevonden waarmee aan de hand van een druppeltje bloed iemands leeftijd
kan schatten. De uitvinding kan bijvoorbeeld helpen om de daders van
misdrijven of slachtoffers van rampen te identificeren.
De onderzoekers ontdekten dat met de jaren een bepaald DNA-molecuul
minder vaak in het bloed voorkomt. Op basis daarvan hebben zij een
eenvoudige maar doeltreffende test ontwikkeld waarmee de
leeftijdscategorie vast te stellen van de persoon van wie een bloedspoor
afkomstig is.
De wetenschappers zijn bezig de test verder te
verfijnen zodat die nog nauwkeuriger wordt, zegt hoogleraar forensische
moleculaire biologie Manfred Keyser. De resultaten zijn verschenen in
het vaktijdschrift Current Biology. (anp/sam)
De VS hebben vannacht hun geheime diensten een nieuw werktuig
gegeven, dankzij de succesvolle lancering door een Delta-IV draagraket
van een spionagesatelliet die de grootste ter wereld zou zijn. De
Delta-IV van Boeing is de krachtigste klassieke draagraket waarover de
VS beschikken.
De 72 meter hoge Delta-IV, uitgebaat door de United Launch Alliance
(ULA), vertrok - na enkele keren uitstel om technische redenen - zondag
om 23.58 uur Belgische tijd op Cape Canaveral in Florida, met als
nuttige lading de ultrageheime NROL-32 van het National Reconnaisance
Office, de overheidsdienst die de Amerikaanse spionagesatellieten
ontwerpt, bouwt en uitbaat.
Afluisteren
Officieel
is over de satelliet niets meer gezegd dan dat het de grootste
kunstmaan ter wereld is en dat het tuig de nationale veiligheid ten
goede komt. Deskundigen menen dat het een afluistersatelliet is. Ze
beschikt "waarschijnlijk uit gevoelige radio-ontvangers en een antenne
waarvan de diameter tot 100 meter zou kunnen bedragen", aldus
ruimtevaartdeskundige Ted Molczan.
Ter vergelijking heeft de
website space.com het over de lancering in juli 2009 met een Ariane-5
gelanceerde TerreStar-1 die 6,91 ton woog en bestempeld werd als de
"grootste commerciële satelliet ter wereld".
Het was de achtste
en laatste lancering van ULA voor dit jaar, de 45ste sinds het bedrijf
in december 2006 is gevormd door Boeing en Lockheed Martin. Het was de
derde operationele vlucht van de futuristisch uitziende Delta-IV. Die
kan 24 ton in een lage baan brengen en 11 ton in een geoysnchrone baan.
(belga/gb)
Aandoenlijk olifantenembryo gefotografeerd in baarmoeder
Aandoenlijk olifantenembryo gefotografeerd in baarmoeder
De slurf van olifantenbaby George is duidelijk zichtbaar op de foto
die genomen werd 19 maanden voor het dier werd geboren in de Britse
Whipsnade Zoo. Het aandoenlijke plaatje in 3D ontstond met behulp van
echografie en een minicamera.
Het embryo van een olifant verblijft 22 maanden in de baarmoeder. Op
regelmatige tijdstippen worden er echo's gemaakt om de evolutie te
volgen. Een scan waarop de slurf van de olifantenbaby zo duidelijk
zichtbaar is, is echter heel uitzonderlijk.
George woog
uiteindelijk 124 kilogram bij zijn geboorte in 2008 en verblijft nog
steeds in de Whipsnade Zoo in Dunstable. De echo werd nu pas vrijgegeven
ter promotie van een reportage over de geboorte van George, die deze
week zal worden uitgezonden op de Britse televisie. (kve)
De zonneboot PlanetSolar heeft de eerste grote etappe van zijn reis
rond de wereld succesvol afgerond. Het schip legde de 4.982 km tussen
het Canarische Las Palmas en Sint-Maarten in de Caraïben af in 26 dagen,
19 uur en 10 minuten.
De catamaran verbeterde zo het record voor een transatlantische
oversteek door een zonneboot met tweeëneenhalve dag. De boot wordt op 29
november verwacht in Miami.
De MS Turanor is op 27 september
vertrokken in Monaco, en wil in 160 dagen rond de wereld te varen in
etappes. De catamaran van 31 op 15 meter beschikt over 537 vierkante
meter zonnepanelen en weegt 95 ton. (belga/sam)
Astronomen ontdekken eerste planeet buiten de Melkweg
Astronomen ontdekken eerste planeet buiten de Melkweg
Een Europees team van astronomen heeft met de ESO-sterrenwacht op La
Silla (Chili) een planeet ontdekt bij een ster van een klein
sterrenstelsel dat door onze Melkweg is opgeslokt, een primeur in de
astronomie. De Jupiter-achtige exoplaneet is ook zeer uitzonderlijk,
omdat zij om een ster draait die het einde van haar leven nadert.
Mogelijk staat zij zelfs op het punt om door de ster te worden
verzwolgen, meldt de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO.
De afgelopen vijftien jaar hebben astronomen bij sterren in onze
kosmische omgeving bijna vijfhonderd planeten ontdekt, maar geen daarvan
bevindt zich met zekerheid buiten ons Melkwegstelsel. Nu is er echter
een planeet van minstens 1,25 keer de massa van Jupiter ontdekt die om
een ster van extragalactische oorsprong draait.
Ster HIP 13044 op
ongeveer 2000 lichtjaar van ons maakt deel uit van de zogeheten
Helmi-stroom - een groep sterren die oorspronkelijk deel uitmaakte van
een dwergstelsel dat door ons Melkwegstelsel is opgeslokt, vermoedelijk
ongeveer zes tot negen miljard jaar geleden.
HIP 13044 b is een
van de weinige bekende exoplaneten waarvan bekend is dat zij de periode
hebben doorstaan waarin hun moederster enorm is opgezwollen nadat die de
voorraad waterstof in haar kern had verbruikt - het zogeheten
rodereuzenstadium. De ster is inmiddels weer samengetrokken en verbrandt
nu helium in haar kern.
De exoplaneet draait dicht en in 16,2
dagen rond de moederster. Het meest nabije punt van de elliptische baan
is minder dan 0,055 keer de afstand Zon-Aarde. (belga/vsv)
Amerikaanse wetenschappers zijn er gerust in dat we over vijf jaar
draagbare apparaten als mp3-spelers, smartphones en tabletcomputers van
stroom kunnen voorzien met mechanische energie.
De wetenschappers zetten bewegingen zoals voetstappen, hartslag of
trillingen van een machine om in elektriciteit. Het is nu al mogelijk
om een spanning van 3 volt te creëren, met 300 nanoampère, meldt
Webwereld.
Vooruitgang
"De output van onze
nanogenerators is drastisch verbeterd sinds de start in 2005," zegt
professor Zhong Lin Wang van het Amerikaanse Georgia Tech College.
"Alleen het afgelopen jaar is de output al met honderd keer verbeterd.
We zijn nu binnen het bereik wat nodig is om kleine apparaten van
stroom te voorzien. Ik schat binnen vijf jaar".
Toepassingen
"Als
we dit tempo van verbeteringen vasthouden wordt het zelfs mogelijk om
deze nanogenerator toe te passen in apparaten voor de gezondheidszorg,
consumentenelektronica of apparaten die het milieu monitoren", besluit
de prof. (sam)
Farmaceutisch bedrijf Novartis ontwikkelt een pil die draadloos
gegevens over het lichaam doorstuurt naar artsen. De pil bevat een chip
met een bluetoothzender, meldt Webwereld..
De chip heet Ingestible Event Marker (IEM) en is vooral bestemd voor
patiënten die een nieuwe nier of ander orgaan hebben gekregen. Die
patiënten moeten dan op vaste tijdstippen een precieze dosis medicijnen
nemen om afstoting van het nieuwe orgaan te voorkomen. De chip kan
(naleving van) dat medicijngebruik strikt in het oog houden, en is in
staat data als hartslag, lichaamstemperatuur en lichaamsbeweging te
verzamelen.
Maagzuur
De chip wordt
geactiveerd op het moment dat hij in aanraking komt met het maagzuur,
wanneer de pil in de maag oplost. Dan wordt via de chip informatie
doorgezonden aan een ontvanger in een pleister die op het lichaam is
aangebracht. Die ontvanger is ook een zender, en geeft het signaal door
aan de arts via draadloos internet of bluetooth.
17,6 miljoen euro
De
technologie is ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Proteus
Biomedical, waarvan Novartis voor 24 miljoen dollar (17,6 miljoen euro)
een licentie heeft gekocht. De farmaceutische gigant wil binnen 18
maanden toestemming hebben van de Europese Unie om de pil-met-chip op de
markt te brengen.
Privacybezwaren
Een van de
mogelijke bezwaren die regulerende instanties kunnen hebben, is de
beveiliging van privédata. Volgens Novartis zelf zijn die instanties
positief gestemd, maar willen ze inzicht in de manier waarop de privacy
van patiënten wordt beschermd. Daarbij gaat het vooral om mogelijke
onderschepping van de datatransmissie via draadloos internet of
bluetooth, besluit Webwereld. (sam)
Epilepsie-aanvallen zijn niet
alleen vervelend, ze zijn ook potentieel levensbedreigend. Medicatie
kan de meeste mensen helpen de aanvallen minder erg te maken. Maar
sommige mensen worden niet geholpen door medicatie. Voor hen staat er
een mogelijke oplossing voor de deur: het hersengebied dat de aanvallen
aanstuurt, afkoelen. Vooral mensen met focale epilepsie zouden baat
hebben bij de behandeling.
Aanval voor verhitting
De
aanvallen worden veroorzaakt door een soort oververhitting van de
neuronen in een klein stukje van het brein. Studies van professor
Steven Rothman bij rattenweefsel tonen aan dat 'gematigde' afkoeling,
van 37 tot 22 graden Celcius, de kans op een aanval volledig wegneemt.
Bovendien
ondervinden de hersencellen geen schade van de koudere temperaturen.
Een heel verschil met hersencellen die opwarmen: een halve graad extra
is al voldoende om schade toe te brengen.
Chip
De
afkoeling van de hersencellen bewerkstelligt Rothman met een soort chip
van een vierkante centimeter. Ze plaatsen die op het oververhitte
weefsel, en de chip onttrekt er de warmte aan.
Het enige
probleem is nog waar de warmte naartoe moet. Ze kan niet zomaar terug
aan de omgeving (in dit geval: ander hersenweefsel) worden afgestaan
gezien de kans op schade. Een oplossing is om de chip dicht tegen het
hersenoppervlak in te planten, waardoor de warmte kan afgevoerd worden
via de haarvaten.
Als de chip naar behoren werkt, zal hij
ervoor zorgen dat aanvallen niet meer plaatsvinden, terwijl de patiënt
er niets van merkt.
Waarom?
Waarom werkt
afkoelen zo goed? Een 'kouder' metabolisme vertraagt alles, waardoor er
minder zuurstof nodig is en de kans op infecties afneemt.
Andere systemen
Rothman
is niet de enige wetenschapper die zoekt naar oplossingen om weefsel af
te koelen. Huan Wang (University of Illinois) test een soort helm om
slachtoffers van een beroerte te helpen. Hierbij wordt het
hersenweefsel afgekoeld met koud water. Ook in Japan wordt een soort
afkoelhelm getest.
In Texas experimenteren wetenschappers dan weer met een soort buisje
in het getroffen hersengebied, waardoor afgekoelde saline stroomt voor
tien minuten. Dit koelt de neuronen voldoende af om infecties en dood
van de cellen voor 48 uur uit te stellen. D techniek zal dit jaar nog
voor het eerst op patiënten met aanvallen worden uitgetest.
Tot slot is er nog het research-team aan de universiteit van Portsmouth. Zij testen een systeem dat weefsel koel houdt tijdens een neurochirurgische ingreep. Dat zou de pijn tijdens het snijden en naaien moeten verminderen.
Facebook is van plan om maandag een nieuwe e-maildienst aan te kondigen,
die Gmail, Yahoo mail en Hotmail naar de kroon wil steken. Dat meldt De
Morgen.
De nieuwe dienst van de sociale netwerksite moet het
voor de 500 miljoen Facebook-gebruikers mogelijk maken om
'@facebook.com' adressen te gebruiken en zal ook geïntegreerd worden in
Microsoft's recentelijk geïntroduceerde Office onlinediensten. (afp/adb)
Revolutionair bestralingstoestel kan gezond weefsel sparen
Revolutionair bestralingstoestel kan gezond weefsel sparen
De dienst Universitaire Radiotherapie Antwerpen, een samenwerking
tussen het UZA en ZNA, installeert deze week een nieuw
bestralingstoestel, dat gezonde weefsels bij de behandeling kan sparen.
Het is wereldwijd het eerste toestel van dit type dat in gebruik wordt
gesteld.
Het toestel is uniek omdat het beeldvorming door een CT-scan
combineert met bestraling door een bron die om de patiënt draait en
waarvan de stralingsintensiteit uiterst nauwkeurig wordt afgestemd.
Gezonde weefsels worden zo gespaard en tumoren krijgen hogere dosissen.
Hierdoor is de genezingskans groter.
Het nieuwe toestel, de TomoHD, werd ontwikkeld door TomoTherapy, een
Amerikaans bedrijf dat geavanceerde bestralingstoestellen produceert.
Het toestel zal in de eerste plaats gebruikt worden om hoofd- en
halstumoren te behandelen. Ook patiënten met bijvoorbeeld long- en
pancreastumoren zullen gebaat zijn bij het nieuwe bestralingssysteem.
Patiënten met borstkanker kunnen via een vaste hoek bestraald worden,
waardoor het borstweefsel aan de andere (gezonde) kant gespaard kan
blijven van bestraling.
Kortere duur
Een bijkomend voordeel is dat met dit systeem meerdere letsels in één
behandeling kunnen worden bestraald. Hierdoor wordt de behandelingstijd
korter. Gemiddeld duurt een dergelijke behandeling nu slechts enkele
minuten.
Vanaf december zullen de eerste patiënten met dit toestel behandeld.
Vissen hebben overstromingen nodig voor voortplanting
Vissen hebben overstromingen nodig voor voortplanting
Riviervissen hebben overstromingen van rivieren nodig om zich te
kunnen voortplanten. Het ingrijpen van de mens in de rivierloop bedreigt
echter het voortbestaan van die soorten vis, concludeert Konrad Gorski
in zijn promotieonderzoek aan de Nederlandse Wageningen Universiteit.
Volgens de onderzoeker zwemmen vissen in riviervlakten zodra die
overstromen door regenval en smeltwater, wat meestal gebeurt in het
voorjaar. Daar paaien de vissen en groeit de jonge vis op. Het tijdstip
en de duur van de overstroming van die gebieden blijken cruciaal te zijn
voor de mogelijkheid voor vissen om zich voort te planten, toont Gorski
aan.
Door de invloed van de mens zijn er in 90 procent van de
riviervlakten in de wereld geen natuurlijke overloopgebieden meer,
besluit de onderzoeker. (belga/sam)
De Pathfinder van Nasa, hier aan het werk op Mars.
Er zijn concrete plannen voor een 'Mars Dome' in de Nederlandse gemeente
Noordwijk. Ruimtevaartorganisatie Estec wil er zelf nog niets over
kwijt, maar er is al een plek waar karretjes kunnen worden uitgetest op
een 'Marsachtige' ondergrond. Dat zegt wethouder Leendert de Lange in
het Leidsch Dagblad.
Nog geen bouwvergunning
De
Europese ruimtevaartorganisatie ESA, waarvan het Noordwijkse Estec het
hoofdkantoor is, werkt sinds vorig jaar oktober samen met de Amerikaanse
NASA.
Een bouwvergunning voor een 'Mars Dome' is nog niet aangevraagd. (ad/tw)
Toestel zegt terminale patiënt hoe lang hij nog leeft
Toestel zegt terminale patiënt hoe lang hij nog leeft
Wetenschappers hebben een systeem ontwikkeld dat terminale
kankerpatiënten vertelt hoe lang ze nog te leven hebben. De onderzoekers
bestudeerden daarvoor 1.000 terminale patiënten.
Het computermodel houdt rekening met factoren zoals ademhaling,
polsslag, gewichtverlies en aantal bloedcellen, en de ontwerpers hopen
het beschikbaar te maken in een klein draagbaar toestel.
Plannen
De
technologie laat gebruikers toe de laatste fases van hun leven te
plannen, en tijd vrij te maken voor zaken als reizen, het maken van een
testament en het nemen van afscheid van geliefden. Artsen hebben het
immers soms moeilijk om patiënten te vertellen hoe lang ze nog te leven
hebben, meldt de Daily Mail. Bij sommige mensen vordert de kanker
namelijk sneller dan bij andere. "Artsen komen wel voor de dag met een
soort van schatting, maar dat is enkel gebaseerd op ervaringen met
eerdere gevallen," zegt professor Chris Todd van de Universiteit van
Manchester. "Dat is niet verschrikkelijk accuraat."
Verzorging De
techniek werd ontwikkeld door onderzoekers van het Londense St George
Hospital en de universiteit van Manchester. Ze hopen dat het systeem zal
worden gebruikt door artsen en verplegers in consultatieruimtes en bij
patiënten thuis. "De techniek zou patiënten ook helpen om te beslissen
wanneer en of ze naar het ziekenhuis moeten, of thuis verzorging nodig
hebben. We zeggen niet dat iedereen moet weten hoeveel tijd ze nog
hebben, maar het kan heel handig zijn indien ze het laatste deel van hun
leven willen plannen. Indien we accurater knunen zijn, kan dat mensen
zeker helpen beslissingen te nemen."
Thuis sterven
De
methode kan ook meer mensen toelaten thuis te sterven, omdat ze tijdig
thuisverzorging kunnen regelen. In Groot-Brittannië overlijdt slechts
een of vijf patiënten thuis, hoewel bijna twee derde dat wel wil.
Gesprekken over palliatieve zorg worden vaak uitgesteld tot het ta laat
is, zegt Mike Hobday van Macmillan Cancer Support. (sam)
Alles om atoombom te maken gewoon op de markt te koop
Alles om atoombom te maken gewoon op de markt te koop
18 gram hoogverrijkt uranium, in een pakje sigaretten met de trein gesmokkeld.
"Russisch leger bewaakt aardappelen beter dan uranium om bommen mee te maken"
Hoogverrijkt uranium, van het soort dat je nodig hebt om zelf een
atoombom te maken, is gewoon te koop op de zwarte markt in ondermeer
Georgië. Het wordt gestolen in Russische kerncentrales of uit het
Russisch nucleair arsenaal. De Britse krant The Guardian kon bewijs
daarvan inkijken. Niemand blijkt overigens te weten (of wil althans
vertellen) hoeveel van de naar schatting 700 ton highly enriched uranium
(HEU) dat in Russische faciliteiten opgeslagen zou moeten zijn
ondertussen gestolen is.
Moeilijk om het te stelen is het blijkbaar niet: in één geval knipte een
officier met een tang gewoon een hangslot stuk van een militaire basis,
wandelde naar binnen, vulde ongestoord zijn rugzak met verrijkt uranium
en wandelde naar buiten. "Het Russisch leger bewaakt z'n aardappelen
beter dan zijn verrijkt uranium", concludeerden de speurders.
Melkboer
The
Guardian werd getipt door Georgische speurders. Die onderzoeken
momenteel een zaak waarbij een voormalige 63-jarige melkboer (Sumbat
Tonoyan) met een gokverslaving en een 59-jarige prof natuurkunde (Hrant
Ohanyan) op 11 maart een staal hoogverrijkt uranium aanboden in een
Georgisch hotel. Ze dachten dat de koper een extreme Islamistische
groepering was, maar in werkelijkheid was het een undercover-agent. De
smokkelroute liep via Armenië vertelden de twee aan de agent, en het
staal (89.4 % verrijkt en perfect bruikbaar om een bom mee te maken) was
maar een voorsmaakje: als het goed werd bevonden kon voor veel meer
worden gezorgd.
Het binnensmokkelen was een eitje volgens de
twee. Ze had een met lood afgewerkte sigarettendoosje gebruikt en gewoon
de trein genomen van Yerevan naar Tbilisi. De door de Amerikanen
gefinancierde stralingssensors aan de grens hadden niets geregistreerd.
Raadsel
De
Georgische president, Mikheil Saakashvili, informeerde de andere
staatshoofden die aanwezig waren op de nucleaire top in april in
Washington van de zaak. Daar werd beslist de zaak geheim te houden. De
informatie die Georgische speurders nu hebben gelekt aan The Guardian
suggereert dat de essentiële ingrediënten om een atoombom te maken
allemaal makkelijk verkrijgbaar zijn op de zwarte markt in ondermeer
Georgië. Hoeveel er precies in omloop is, en hoeveel al werd gekocht
door extremistische groeperingen is een raadsel.
Topje van de ijsberg
De
jongste jaren zijn 21 gevallen van smokkel van hoogverrijkt uranium in
de regio aan het licht gekomen. Volgens Matthew Bunn, een Harvard-prof
en voormalig adviseur van het Witte Huis inzake nucleair terrorisme,
gaat het om het topje van de ijsberg. Wat vooral angstaanjagend is
volgens Bunn, is dat in geen enkel van die 21 gevallen het gestolen
uranium werd vermist. In zowat al die gevallen bleek ook dat het
gestolen was door corrupte werknemers of soldaten, die blijkbaar
moeiteloos afnemers vonden.
"Eigenlijk heeft niemand er een idee
van hoeveel verrijkt uranium de jongste jaren is gestolen op die manier
in Rusland", zegt Elena Sokova van het Monterey Institute of
International Studies. "Er is eigenlijk zelfs nooit een behoorlijke
inventaris gemaakt door de Russen van wat ze hebben aan hoogverrijkt
uranium."
Door de spanningen die er heersen tussen Georgië en
Rusland is het voor de speurders ook erg moeilijk om te achterhalen waar
het materiaal dat toch onderschept wordt vandaan komt. In drie van de
zaken leidde het spoor naar een nucleaire opwerkingsfabriek in
Novosibirsk (Siberië), er volgden ook aanhoudingen, maar vreemd genoeg
werd het kopstuk in die affaires al na twee jaar vrijgelaten door de
Russen.
Verrijkt uranium is uranium waarin de isotoop uranium-235
meer vertegenwoordigd is dan in uranium zoals het van nature voorkomt.
Het wordt toegepast in kernreactoren en in kernwapens. Hoe hoger de
concentratie U-235 hoe makkelijker het is om er een kettingreactie mee
te veroorzaken. Vanaf een concentratie van 20 % wordt over hoogverrijkt
uranium gesproken. (mvl)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.