een eigenwijze kijk op het leven en gezondheid korte teksten die informatie, ervaringen en/of meningen weergeven.Ik heb geenszins de bedoeling om volledig of uitgebreid te zijn.Voor meer informatie wordt er regelmatig een link gelegd naar een andere website. Reacties en vragen zijn altijd welkom.
30-01-2010
Een vergrote prostaat en je voeding.
Een vergrote prostaat : voorkomen is beter dan
genezen , welke rol speelt jedagelijks dieet ?
Het risico op een vergrote
prostaat met plasproblemen (Benigne prostaathypertrofie of BPH) neemt na je 55
elk jaar toe met 4 procent. Op hun zestigste hebben 1 op de 2 mannen er last
van en dit wordt 95% op hun 85 ste.
Kan echter een bepaalde
voeding bijdragen tot een gezonde prostaat en deze nare plasproblemen op latere
leeftijd voorkomen? Uit een aantal onderzoeken blijkt inderdaad dat een aanpassing van je dieet en lijfstijl
een positieve invloed heeften de
risicos op BPH gevoelig vermindert.
In de medische literatuur
raadt men aan om:
regelmatig te bewegen door bvb. te sporten, wandelen, joggen, tuinieren,
fitnessen
niet te veel (verzadigde) vetten te eten
buikvet
te vermijden, dus je gewicht
onder controle te houden
vijf (ong. 500gr.) of meer porties
groenten per dag te consumeren.
De heilzaamste groenten in dit verband zijn o.a. broccoli, spruitjes,
bloemkool, pepers, koolrabi, erwtjes
zinkrijk
voedsel te eten zoals oesters,
krab, droge bonen, eend, lams, mager rund.
Fruit en
voedingssupplementen blijken geen effect te hebben.
Ten slotte voor een gezonde prostaat: beweeg, vermijd
overgewicht, eet dagelijks je porties groenten, wees matig met vet.
Dit is waar de meeste mensen
van overtuigd zijn. Het is echter een misvatting. Het zijn de koolhydraten die veel meer bijdragen tot overgewicht dan wel de
vetten. Door het louter tellen van calorieën, lijkt het logisch dat vetten
de grote boosdoeners zijn bij dik worden. (9 kilocalorieën per gram vet tegenover
4 kilocalorieën voor de koolhydraten). Maar alleen calorieën tellen is een naïeve
manier van voorstellen, want onze stofwisseling zit veel ingewikkelder in
elkaar.
Bij overgewicht is er sprake
van een teveel aan koolhydraten met een
hogeglycemische index. Door dit
surplus aan koolhydraten worden ze in je
organismeopgeslagen als vetten.
Koolhydraten met een hoge glycemische index (bvb. suiker,wit brood, witte
rijst, gebak, koekjes, snoepjes) zorgen voor een plotse verhoging van je bloedsuikerspiegel.
De pancreas reageert door een extra afscheiding van het hormoon insuline in je
bloed. Insuline is naast
bloeddrukverlagend ook een adipogeen hormoon dat de opslag van koolhydraten onder de vorm van vetten bevordert.
Wil je iets doen aan je
overgewicht en toch gezond blijven. Ban
alle geraffineerde (witte)koolhydraten
uit je dagelijks dieet. En let er vooral op om toch voldoende oliën te
eten. Het slechtste voor je gezondheid is jezelf op een 0%vet-dieet zetten.
Variaties op het thema : verzadigde vetten en je gezondheid.
De (slechte) reputatie van verzadigde vetten
een nuancering is op zijn plaats
Verzadigde vetten kan je herkennen aan hun vaste vorm. Vetten en oliën die
stollen in de koelkast bestaan voor het grootste gedeelte uit verzadigde
vetzuren.Men vindt veel verzadigde vetten in bvb.:
-
Volvette harde kazen type Gouda,
parmezaan, gruyère .
-
Volvette zachte kazen type camembert,
chaumes
-
Volle melk, yoghurt, room
-
Echte boter
-
Spek
-
Ijskreem en roomijs
-
Palmvet en kokosolie
De meeste verzadigde vetten zijn van dierlijke oorsprong.
Maar plantaardige vetten zoals palmvet en kokosolie bevatten ook veel verzadigde
vetzuren. Waarschijnlijk denk je dat je geen palmvet en kokosolie eet, maar
weet dan dat in commercieel gebak en koekjes meestal palmvet en/of kokosolie is
verwerkt.
Vetten zijn broodnodig in een gezond dieet. Voor zuigelingen wordt de aanvoer vanhun calorieën voor 50% geleverd door vetten
uit de moedermelk. En in moedermelk bestaan de vetten voor 40 à 45% uit
verzadigde vetten. Verzadigde vetten krijgen de schuld bij slagaderverkalking.
Toch bestaat het vetbeslag van de vaatwanden voor het grootste deel uit
onverzadigde (3/4) tegenover verzadigde (1/4).
Uiteraard moet er in je dagelijkse voeding een goede balans zijn tussenonverzadigde en verzadigde vetten en
mogen de voedingsvetten in je dieet zeker niet
voor het grootste deel uit verzadigde vetten bestaan.
Er zijn toch een aantal redenen om verzadigde
vetten te gebruiken:
Ze
zijn een onderdeel van elke levende cel. De fosfolipiden ( in de celwand) die voor 50% uit verzadigde
vetten moeten bestaan zorgen mee voor de opname en afgifte van stoffen.
Voor
de juiste consistentie van de celmembranen zijn de meervoudige
onverzadigde vetzuren noodzakelijk voor een goede doorlaatbaarheid,
terwijl de verzadigde vetten nodig zijn voor een goede vastheid van de cellen.
Je
hartspiercellen gebruiken naast glucose ook verzadigde vetten (vooral palmitinezuur en stearinezuur) als brandstof.
Je hart wordt beschermd
door een omhulsel van voornamelijk verzadigde vetten.
Verzadigde
vetten (laurine-, caprine-, caprinylzuur) hebben een bewezen immuun-stimulerende werking.
Verzadigde
vetten verminderen (zoals de onverzadigde omega 3 ALA) de C- reactieve
proteïne (CRP) in het bloed en verminderen
zo de kans opontstekingsverschijnselen.
De longsurfactant, een stof die zorgt
voor een goede werking van de longen en die voorkomt dat de longblaasjes
dichtklappen, bestaat voor bijna
100% uit verzadigde vetten.
Wat betekent dit nu voor je dagelijkse voeding?
Gebruik voldoende
oliën, liefst de ongeraffineerde vormen en varieer: , zoals : olijfolie,
lijnolie, koolzaadolie, zonnebloemolie . Dierlijke vetten krijg je voldoende binnen
als je (beperkt) vlees, eieren en kaas, zuivel eet . Belangrijk is om door
het eten van (vette) vis de omega3
oliën op te nemen.
Alle oliën bestaan uit een combinatie van
onverzadigde (mono- en poly-) en verzadigde vetten, waarbij de verhouding
redelijk evenwichtig is samengesteld met een overwicht van onverzadigde. En zo
is het best voor je gezondheid.
Transvetten zijn (chemisch) bewerkte vetten die
toegevoegd worden aan bereid voedsel om het langer vers te houden, meer smaak
te geven en hittebestendiger te maken. Vloeibare olie wordt door hydrogenatie
omgezet tot een vastere substantie. Deze gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën bevatten
transvetten die je slechte cholesterol (LDL) verhogen en je goede cholesterol
(HDL) verlagen. Dit is een belangrijke risicofactor voor een hartaandoening.
Sommige gefrituurde gerechten en commercieel bereid
gebak, taartjes en koekjes bevatten nog steeds transvetten. Ook wordt bij het
frituren in sommige eetgelegenheden gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën
gebruikt.
Natuurlijk is het best om
alle transvetten te mijden. Maar het is bijna onmogelijk om ze in commercieel
voedsel op te sporen. De verplichte vermelding op de ingrediëntenlijsten is
niet altijd duidelijk en wordt omzeild door andere omschrijvingen zoals: plantaardig
vet, vet van plantaardige oorsprong. Als je twijfelt, kun je beter een
alternatief product zoeken. In onze westerse samenleving is er een overvloed
aan keuzemogelijkheden en merken
Als een sporter te maken krijgt met kortademigheid
of (sport)astmadan kan
een (voedsel)allergie of pseudo-allergie
dit mee veroorzaken samen met andere factoren zoals temperatuurverschillen
en de intensiteit van de inspanning.
Het zijn meestal histamines en tyramines (in chocolade,
noten, kaas, sommige vleeswaren, azijn, lever, gistextract) die deze kortademigheid uitlokken of versterken.
Andere triggers zijn sulfieten (
toegevoegd aan wijn of bereide vleeswaren bvb.), salicylaten (in de schil van fruit), benzoaten (bewaarmiddel toegevoegd aan vele voorverpakte voedingsmiddelen) en azokleurstoffen (in kaas)
Biogene amines zoals
histamine en tyramine kunnen ter hoogte van de luchtwegen spiercontracties
uitlokken en hebben een invloed op de bloedcirculatie. Hierdoor vermindert de hoeveelheid op te nemen
zuurstof. Afvalstoffen van het metabolisme (CO2 en melkzuur) worden
eveneens moeilijker afgevoerd. Bij een mogelijke leveroverbelasting door deze
biogene amines en mogelijke andere toxische stoffen (vanuit een lekkende
darm) ontstaat er een storing in de
verwerking van melkzuur wat leidt tot extra vermoeidheid en spierpijnen.
Pseudo-allergieën komen steeds meer voor in onze maatschappij en dus ook bij sporters. Er
worden altijd meer bewaarmiddelen,
smaakversterkers en kleurstoffen toegevoegd aan de voeding. Gewone
voedingsmiddelen die gemakkelijk een pseudo-allergische reactie uitlokken, zijn
o.a.: Tomaten, chocolade,
citrusvruchten, sommige kazen, bepaalde specerijen, alcoholische dranken,
varkensvlees, rode wijn, steenfruit.
Pseudo-allergieën vormen
vaak de basis voor ontstekingen. Zij
duiken op in het bindweefsel dat de structuur is van spieren en pezen. Knieklachten en rugklachten komen vaak
voor bij voedselintoleranties. Overbelasting kan uiteindelijk leiden tot chronische ontstekingsreacties die zelf
een negatieve invloed hebben op de botontwikkeling en calciumopname.
Maag- en darmklachten komen bij sporters ook regelmatig voor. Dit uit zich
bij en na oververmoeidheid. Klachten zoals: darmkrampen, opgeblazen gevoel,
constipatie, diarree, te veel maagzuur. Deze kunnen eveneens worden uitgelokt
door biogene amines.(histamine, tyramine ) Het resultaat kan leiden tot een onevenwichtige darmflora (dysbiose). Een goede darmflora is onmisbaar voor een
optimale opname van vitaminen en mineralen en het zorgt voor de activering van
het immuunsysteem, onmisbaar voor het afweren van ziekteverwekkers en
allergenen. Een slechte darmflora wordt geassocieerd met een verhoogde
doorlaatbaarheid van de darm. Zo worden er meer toxische stoffen opgenomen in
het bloed. Door het ontstaan van een dysbiose kom je terecht in een vicieuze
cirkel die je alleen kan doorbreken door op te sporen welke voedingstriggers
deze maag- darmklachten uitlokken. Op langere termijn kan dit leiden tot
voedingstekorten - doordat men minder voedingsstoffen opneemt - waardoor de energieproductie en het
spierherstel in het gedrang komen.
Ook een lactose-(melksuiker)
en/of fructose-intolerantie(fruitsuiker) kan voor bijkomende maagklachten zorgen.
Om al deze klachten en
(over)vermoeidheid te elimineren is het nodig om alleuitlokkende factoren
samen aan te pakken. Inname van de juiste
voeding enkoolhydraten, rekening
houdend met een mogelijke lactose- en/of fructose-intolerantie, is van
groot belang voor de opbouw van voldoende (glycogeen)reserves. Als je als
sporter zorgt voor een optimale vertering kan je veel problemen vermijden. Door
het opsporen van intoleranties en het elimineren van voedingstriggers kan je je
prestaties herstellen en nog verbeteren.
In de westerse eetgewoontes
is er een enorme overconsumptie van
suiker. Het gaat dan hoofdzakelijk over de verborgen toegevoegde suikers
van de voedselindustrie in de bereide gerechten en verpakte voedingsmiddelen.
Dit industrieel bereid
voedsel heeft nauwelijks smaak, daarom voegt men naast vet, zout ,smaakmakers
zoals glutamaat ook vooral suiker toe. Er zijn zelfs slagers die suiker in hun
vlees doen. Als je alle toegevoegde suikers in de gemiddelde voeding optelt,
komen we in België aan 131 gram
toegevoegde suiker per dag per inwoner. Dit is elke vier dagen een pak
suiker van 1/ 2 kg. Overdadig gebruik van suiker wordt recent in verband
gebracht met beschavingsziekten zoals zwaarlijvigheid en diabetes type
2(ouderdomsdiabetes).
Waarom hebben wij zon hang
naar suiker? Uit onderzoeken blijkt dat
suiker eensterke gewenning kan
geven en in sommige gevallen zelfs verslavend werkt. Men heeft ooit de
volgende test gedaan met een klas: de ene helft leerlingen kreeg een gezond
dieet zonder toegevoegde suikers, de andere kregen gewoon hun voeding die ze
altijd al gewoon waren. Na een week begonnen de leerlingen met een gezonde
voeding een onrustig en agressief gedrag te vertonen. Door deze opwinding en
agressie scheidden ze adrenaline af in het bloed dat op zijn beurt de zetmelen
afbreekt met als resultaat meer suiker in het bloed. Door hun gebrek aan suiker
in de voeding moesten zij extra adrenaline aanmaken om dezelfde bloedsuikerspiegel
te krijgen als voorheen. M.a.w. zij kregen afkickverschijnselen.
Kunstmatige suikervervangers - vooral ontwikkeld voor hun gebrek aan calorieën -
worden sterk aangeprezen door de reclame in functie van een gewichtscontrole.
Toch is er een natuurlijke suikervervanger die minstens even veilig is dan zijn
chemische broertjes.
De natuurlijke zoetstof stevioside
(en rebaudioside) uit de steviaplant is in theorie een suikervervangend wondermiddel. Naargelang
de kweekomstandigheden kan het gehalte aan rebaudioside worden verhoogd.
Hierdoor benadert de steviaplant de smaak van gewone suiker. Tests tonen aan dat de meeste proefpersonen nagerechten met suiker niet kunnen
onderscheiden van nagerechten met een stevioside-rebaudioside mengsel.
In de Verenigde Staten mogen
steviabladeren in poedervorm en geraffineerde extracten van de bladeren sinds
1995 verkocht worden als voedingssupplement. De Coca-Cola Co heeft al het idee
geopperd om in al zijn light dranken de kunstmatige zoetstoffen te vervangen
door Stevia. In Japan, Zuid-Korea, Maleisië en Brazilië worden de steviaplant,
stevioside en de geraffineerde extracten al jaren gebruikt als caloriearme
zoetstof. Bvb. in frisdranken.
In Europa en België houdt
men Stevia doelbewust van de markt. Onderzoek binnen de Europese Commissie zou
aantonen dat stevia impotentie kan veroorzaken. Professor Jan Geuns (hoofd van
het labo functionele biologie Universiteit Leuven) echter is een fervente
voorstander van deze natuurlijke zoetstof. Volgens Prof. Geuns heeft ze in
vergelijking met suiker bijna geen negatieve eigenschappen en zijn de
conclusies van de Europese Commissie waardeloos en ingegeven door belangen van
bepaalde groepen.
De voordelen van stevioside ter vervanging van gewone suiker zijn:
Het is stabiel : zijn chemische structuur verandert niet, zelfs niet bij hoge
temperaturen. Suiker doet dat wel en maakt bij bakken en braden (het
karameliseert) verschillende kankerverwekkende stoffen aan. En karamelisatie is
een veelgebruikt proces in de voedingsindustrie. Maar over het gevaar hiervan
voor de gezondheid zwijgt men in alle talen.
Het bevat geen
of zeer weinig calorieën
Het geeft geen aanleiding tot tandbederf zoals bij suiker
Diabetespatiënten
en mensen met obesitas kunnen het zonder
enig risicogebruiken.
Stevioside in
hoge concentraties (3-maal per dag een halve gram) verlaagt debloeddruk
van personen met hoge bloeddruk.
Alleen in
sommige natuurvoedingszaken kan men het nu in België aanschaffen.(als druppels,
tabletjes of poeders). Helaas is het in
Europa nog niet verkrijgbaar in de gewone voedingswinkels en supermarkten zoals
de chemische suikervervangers. Welke belangen blijven hier spelen?
Extra aandacht voor Vitamine B12 als je ouder wordt
Extra aandacht voor Vitamine B12 als je ouder wordt
Vitamine B12 - een
wateroplosbare vitamine - heeft de langste en ingewikkeldste chemische
structuur van alle vitamines. Het bevat als enige een metaalion nl. kobalt. Daarom gebruikt men de term cobalamine om te verwijzen naar
samenstellingen met een vitamine B12 activiteit. De vorm die gebruikt wordt in
voedingssupplementen is cyanocobalamine (soms
methylcobalamine).
B12 is een onmisbaar
onderdeel voor o.a. twee enzymen waarbij een inadequate werking van deze enzymen
zorgt voor:
een
ophoping van homocysteïne dat
wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen
(cardiovasculaire ziektes).
een
tekort aan hemoglobine het zuurstofdragende
pigment in rode bloedcellen en onvoldoende
energieproductie uit vetten en eiwitten.
Men schat dat 10 tot 15% van de + 60-jarigen een tekort
aan Vit. B12 hebben.
Om een optimale absorptie van B12 uit je voedsel te verkrijgen is een goede
werking van de maag, pancreas en de dunne darm vereist.
Het maagzuur en bepaalde
enzymen maken de Vit. B12 vrij uit het voedsel. Zo kan de B12 zich binden aan
de zogenaamde R proteïnen. In de alkalische omgeving van de dunne darm worden
de R proteïnen afgebroken door enzymen uit de pancreas (alvleesklier) en de
Vit. B12 komt weer vrij om zich vervolgens te binden aan de Intrinsieke
factor (IF). IF-proteïnen worden geleverd door gespecialiseerde cellen uit de
maag. Receptoren aan de oppervlakte van de dunne darm nemen op hun beurt dit IF-B12 complex op alleen in
aanwezigheid van calcium dat wordt geleverd door de pancreas.
Vitamine B12 kan ook op een
passieve manier worden opgenomen, maar dit is zeer inefficiënt. Slechts 1% van
de aanwezige Vit. B12 wordt zo geabsorbeerd.
De meest voorkomende
oorzaken van een vit. B12 tekort zijn:
Een afbraak van
de eigen cellen in de maag door een auto-immuneontsteking (pernicieuze anemie of
kwaadaardige bloedarmoede). Dit zorgt voor een sterke vermindering van het
maagzuur en van de enzymen die Vit. B12 vrijmaken uit het voedsel. Antilichamen
binden zich aan de intrinsieke factor en voorkomen het vormen van het IF-VitB12
complex. Vit. B12 kan alleen wordenopgenomen op een passieve manier. Daarom
gaat men voor deze personen ofwel vit.
B12 toedienen door intramusculaire injecties ofwel door supplementenin hoge doses (1000mcg per dag) zodat
toch nog 10mcg op een passieve wijze wordt opgenomen (Zie hoger).
Een slechte
absorptie van voedselgebonden Vit. B12. Dit wordt meestal veroorzaakt door
een chronische maagslijmvliesontsteking
(atrofische gastritis). Ook hier ontstaat een verminderde productie van
maagzuur waardoor deze VitB12 niet kan vrijgemaakt worden. Door dit verminderde
maagzuur ontstaat er echter een groei
van anaërobe bacteriën. Hierdoor kan VitB12
uit supplementen wel worden geabsorbeerd. De intrinsieke factor(IF) is nog
ter beschikking en kan deze kristallijne vorm wel opnemen omdat ze niet
gebonden is aan proteïnen (wat wel zo is bij voedselgebonden Vit. B12). Men
denkt dat 10 tot 30% van de +60 jarigen te maken hebben met deze chronische
maagontsteking.
De symptomen waaruit een
Vit. B12 tekort blijkt zijn o.a. Naargelang de oorzaak:
Bloedarmoede
: de aanmaak van rode
bloedcellen wordt belemmerd bij een pernicieuze anemie
Neurologische symptomen zoals verdoofd gevoel en/of tintelingen in
armen en benen, moeilijkheden bij het wandelen, geheugenverlies, desoriëntatie,
tot dementie toe. Deze complicaties verergeren gradueel en zijn na een
tijd nog moeilijk ongedaan te maken.
Gastro-intestinale
complicaties: pijn aan de tong,
constipatie, gebrek aan eetlust.
De Amerikaanse food and nutrition board (FNB) heeft
het voor volwassenen over een RDA (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) van 2,4 mcgr/ dag. Voor personen van 50 jaar en ouder raden ze aan -door het
risico van een malabsorptie van voedselgebonden Vit. B12 om de Vit. B12in te nemen onder de vorm van een voedingssupplement
(cyanocobalamine of methylcobalamine).
Voedselgebonden Vit. B12
vind je alleen in dierlijke producten: zowel in vlees, vis, schaal- en schelpdieren,
als melk, kaas, eieren. Veganisten zijn voor hun VitB12 aangewezen op
supplementen. Personen jonger dan 50 kunnen door een gevarieerde voeding
voldoende Vit. B12 binnenkrijgen.