een eigenwijze kijk op het leven en gezondheid korte teksten die informatie, ervaringen en/of meningen weergeven.Ik heb geenszins de bedoeling om volledig of uitgebreid te zijn.Voor meer informatie wordt er regelmatig een link gelegd naar een andere website. Reacties en vragen zijn altijd welkom.
14-09-2010
Geraffineerde granen vervangen door volle granen en je wint aan gezondheid
Geraffineerde granen vervangen door volle granen en je wint aan
gezondheid
Over
welke granen gaat het ?
Tarwe:(triticum
species) Het graan dat wordt geteeld in de gematigde streken en door veredeling
een zeer hoge opbrengst geeft. De harde
soort wordt vooral in Italië verbouwd voor de productie van pasta, terwijl de zachte soort dient voor brood en
gebak. Door zijn sterke veredeling
wordt het soms slecht verdragen, vooral de gluten in de tarwe geeft aanleiding
tot ziektesymptomen (coeliakiepatiënten). Een groot deel van de jaarlijkse
tarweopbrengst wordt aangewend in de veevoeding.
Spelt: (triticum spelta)(dinkel in het Duits) . Een makkelijke teelt, behoeft
weinig meststoffen en geen pesticiden. Spelt is de voorloper van de huidige zachtetarwesoorten. In de middeleeuwen was het dé tarwe bij uitstek. Is
door zijn relatief lage opbrengst in de verdrukking geraakt maar komt de
laatste tijd terug in de aandacht. Het wordt beter verdragen omdat het niet veredeld is.
Kamut(triticum turgidum) Een zeer oude tarwesoort
reeds geteeld bij de Egyptenaren. Is een oude
verwant van de harde tarwe, zoals spelt een voorloper is van de zachte.
Kamut heeft tot 40% meer eiwitten dan gewone tarwe. Het wordt goed verdragen
omdat het niet veredeld is.
Rijst :(Oryza sativa) Bevat geen gluten. Op wereldvlak de
meest geteelde graansoort.
Haver:(avena sativa) Wordt gegeten onder de
vorm van havermout enhavervlokken. In goede mueslis zijn
havervlokken het belangrijkste ingrediënt. Haver bevat waardevolle vitamines en
mineralen : B1,B2,B6, K , E en caroteen, kiezelzuur
Rogge:(Secale cereale) Rogge wordt vooral
aangewend in brood, peperkoek, knäckebröd. Rogge bevat minder gluten dan tarwe.
Gierst:(panicum miliaceum) Is glutenvrij
en bevat o.a. kiezelzuur. Goed voorhuid en haar. Kan gegeten worden zoals rijst maar ook onder de vorm
van couscous.
Teff: (Eragrostis tef) 150
korrels teff wegen evenveel als 1 tarwekorrel. Het is niet glutenvrij maar toch
wordt het verdragen door
coeliakiepatiënten. Het bevat niet de schadelijke glutenfractie. Het zaad
is te klein om te pellen en het Teffmeel is meestal volkorenmeel . De oorsprong
van teff ligt waarschijnlijk in Ethiopië waar het wordt gegeten als
basisvoedsel. Van het gefermenteerde meel worden een soort platte koeken gebakken.
Teff heeft veel langzaam verteerbare
complexekoolhydraten en
daardoor houd je na het eten langer een
vol gevoel over.Teff bevat meercalcium dan andere graansoorten en is
aan te bevelen voor ouderen en veganisten.
De Ethiopische atleten Haile Gebrselassie en Kenenisa
Bekele wijten hun succes mede aan teff. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit
graan door zijn langzaam verteerbare complexe koolhydraten en zijn hoog gehalte aan ijzer, dat zeer goed
wordt opgenomen door het organisme, uitermate geschikt is voor duursporters.
Boekweit: (fagopyrum esculentum) Behoort zoals de
granen niet tot de grassenfamilie
maar wel tot de duizendknoopfamilie. Het bevat magnesium, kaliumen
fosfor en is glutenvrij. Het
eiwitgehalte is even hoog als dat van tarwe en rogge. Boekweitmeel wordt
gemengd met tarwemeel om de gekende Bretoense pannenkoeken mee te bakken. Ook
de sobanoedels uit Japan zijn gemaakt met boekweit.
Quinoa: (Chenopodium quinoa) Behoort tot de
amarantenfamilie. Het wordt in de Andes gebruikt om brood te bakken. Het kan
ook gestoomd of gekookt worden gegeten als afwisseling met rijst en gierst.
Triticale:(triticale) is een kruising tussen
tarwe (triticum) en rogge(secale).
Wat kunnen granen
betekenen voor je wellness
Recente
onderzoekers die van dichtbij koolhydraten bestuderen, concluderen dat de kwaliteit van de koolhydraten die je
eet minstens even belangrijk is dan de kwantiteit. De meeste studies tonen een
positief verband tussen volle granen eten en een betere gezondheid. Ongeraffineerde granen bevatten nog alle
voedingsstoffen , vitamines , vezels
en mineralen, in tegenstelling tot de geraffineerde die hoofdzakelijk nog
(witte) koolhydraten bevatten met weinig voedingswaarde.
Cardiovasculaire
aandoeningen: volle granen
verlagen je slechte cholesterol, je vetten en je insuline in het bloed.
Type
2 diabetes : in een follow-up onderzoek van 160.000
vrouwen gedurende 18 jaar stelde men vast dat bij 2 tot 3 porties volle granen
per dag het risico op diabetes verminderde met 30%. Door deze studie te
verbinden met andere ernstige onderzoeken hierover kon men concluderen dat bij
2 extra porties ongeraffineerde granen per dag het risico op type 2 diabetes
vermindert met 20%.
Kanker
: een vijfjarige studie bij
500.000 mannen en vrouwen suggereert dat
het regelmatig eten van volle granen bijdraagt tot een betere bescherming
tegen colo-rectale kanker (dikke darmkanker).
Een
gezonde spijsvertering : de
vezels in volle granen zijn de kuisploeg van je darmen. Volle granen voorkomen
constipatie en zorgen voor een zachte stoelgang. Ze werken preventief voor
divertikels (uitstulpingen) en ontstekingen.
Charcuterie, bereide vleeswaren : een risico op hartaandoeningen en diabetes
Charcuterie,
bereide vleeswaren verhogen het risico
op hartaandoeningen en diabetes.
Uit een recente
studie, van
onderzoekers van de Harvard School of public Health (HSPH), blijkt
dat het eten van bereide vleeswaren zoals
salami, boterhamworst, bacon ....een 42%
hoger risico inhoudt op hartziektes en 19% hoger risico op type 2diabetes (ouderdomsdiabetes). Dit al
bij een consummatie van 50 gram charcuterie per dag.
Opmerkelijk is
dat er geen hoger risico werd gevonden bij het
eten van niet bereid(puur) rund- ,
lams- en varkensvlees. In vroegere onderzoeken heeft men het
onderscheid
tussen bereid en niet bereid vlees niet gemaakt. En men suggereerde dan
dat het
eten van (rood) vlees, al dan niet bereid, een hoger risico inhield op
bepaalde
chronische ziektes waaronder cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
Wat de
onderzoekers hieruit
voorlopig besluiten is dat door het hoge
gehalte aanzout en nitraten(bewaarmiddelen)
in de bereide vleeswaren, 4 maal meer zout en 50% meer nitraten,
het hogere
risico aan beschavingsziekten kan verklaard worden en niet het hoge
vetgehalte
zoals vroeger werd gedacht. Ook bij dikke darmkanker (colorectale
kanker) wordt
aangenomen dat het eten van veel vlees (rood) het risico sterk
vergroot. In de
toekomst zou verder onderzoek meer duidelijkheid kunnen brengen of hier
ook het
onderscheid gemaakt moet worden tussen bereid en niet bereid vlees.
Wat de
wetenschappers
voorlopig aanraden vanuit deze studie is om het gebruik vanbereide
vleeswaren, charcuterie te beperken tot 1 portie per week om het
risico op
diabetes en hartaandoeningen sterk te beperken.
10
verschillende voedselkeuzes voor een evenwichtig en
gevarieerd dieet
Geef je dieet
een gezonde opkikker met deze tien.
Zij zijn een
goede keuze in een gezond voedingspatroon. Wat zij alle samen leveren
zijn:
Vezels,
vitaminen en mineralen
Phytonutriënten
en antioxidanten zoals vitamine A en E en bètacaroteen.
Een
verminderd risico op hartaandoeningen
Voor
een grotere hoeveelheid voedsel toch minder calorieën.
Amandelen
Zitten
vol met waardevolle voedingsstoffen zoals: vezels,
riboflavine, magnesium, ijzer en calcium Zoals alle noten bevatten
ze eiwitten en zijn meteen geschikt om
vlees te vervangen.
Amandelen
zijn een weldaad voor je hart door hun mono-onverzadigde vetten , ze helpen je slechte cholesterol te verlagen.
Ben je allergisch voor noten dan is het beste alternatief sesamzaad
of pasta door zijn hoge gehalte aan calcium en
magnesium. Zie ook mijn blogpagina van 7/5/2009 noten eten voor je
gezondheid?
Appels
Zijn
een goede bron van oplosbare vezels
(pectine) en vitamine C. Pectine
verlaagt je cholesterol en
bloedsuikerspiegel. Vit.C is een antioxidant en zorgt mee voor de
vorming van
collageen (het bindweefsel tussen de cellen). Vit C helpt bij de
absorptie van
ijzer (non-heemijzer) in je organisme. Fruit en in het bijzonder appels
zijn
een goed alternatief voor alle snoep en
gebakjes die in ons dagelijks eetpatroon zijn binnengeslopen en
leiden tot
overgewicht en tekorten in je dieet. Zie ook mijn blogpagina van
6/10/2009
Fruit en de echte waarde voor je gezondheid.
Blauwe bessen (vaccinium corymbosum)
Bevatten
vezels en vitamine C. Bepaalde
onderzoeksresultaten suggereren dat blauwe bessen chronische
ziekten kunnen voorkomen. Ze beweren het korte termijngeheugen
te verbeteren en een gezonde veroudering te bevorderen. Zie ook mijn
blogpagina
van 4/6/2009 ,bessen en kleinfruit gezonder dan gewoon fruit.
Broccoli
Is
een goede bron van folaten en
phytonutriënten. Broccoli werkt preventief
voor hartaandoeningen, diabetes en bepaalde kankers. Door de
Vitamine C en
antioxidanten beschermt ze tegen celbeschadiging. Het is ook een bron
van
vitamine A en draagt bij tot een goede gezondheid
van je ogen.
Rode bonen, nierbonen
Bevatten
veel ijzer, fosfor en potassium(kalium).
Ze zijn een rijke bron vaneiwitten
(met een laag vetgehalte) en
vezels. Door hun gehalte aan phyto-nutriënten helpen ze hartziektes en
kankers
te voorkomen.
Andere
gelijkaardige vervangers zijn witte boontjes, linzen, tuinbonen,
sperziebonen,
kikkererwten, spliterwten, doperwten, kapucijners Zie ook mijn
blogpagina van
8/7/2009 Peulvruchten: bonen, sojabonen, erwten en linzen.
Zalm
Is
een vette vis met veel omega 3 vetten
die bloedklontering en hartaandoeningen helpen voorkomen. Omega 3
beschermt
eveneens tegen een onregelmatige hartslag, het verlaagt mee de
triglyceriden
(bloedvet) en de slechte cholesterol (LDL). Het draagt bij tot een
verlaging
van je bloeddruk. Het is een prima eiwittenbron en een (rode)
vleesvervanger. Bij
de keuze van zalm best kiezen voor de
wilde versie uit Alaska. Heel wat vis blijkt tegenwoordig toxische
residuen
te bevatten zoals kwik, pcbs, dioxines, hormonen, antibiotica.
Spinazie
Een
groente met veel vitamine A ,C en folaten gezond
voor huid en haar. Spinazie versterkt
het immuunsysteem. De carotenoïden
luteïne, zeaxanthine, bètacaroteen in spinazie werken beschermend
tegen
ouderdomsgerelateerde oogziektes zoals macula-degeneratie,
nachtblindheid.
Wortelen, pompoen, zoete aardappel
De
oranje/gele kleur verraadt hun hoge
gehalte aan de antioxidant bètacaroteen. Het wordt in je lichaam
omgezet in
Vitamine A. Het vertraagt het verouderingsproces. Verder bevatten ze
vezels en
kalium. Kalium heeft een gunstige invloed op je bloeddruk en vezels
zorgen voor
een goede stoelgang en zijn de kuisploeg voor je darmen.
Groentesappen
In
onze jachtige tijd is het een hele opdracht om elke dag verse groenten
te
bereiden. Daarom is het bijna even
gezond om dagelijks groentesappen tedrinken.
Je mist in groentesappen alleen een deel van de vezels uit de verse
groente.
Tarwekiemen
Kiemen
zijn een belangrijke bron van thiamine,
folaten, magnesium, fosfor, zink. Verder bevatten ze proteïnen,
vezels en
vet. Strooi ze op je muesli of granen bij het ontbijt.
Zo
zie je maar weer : voedsel is één
van de pijlers om gezond te overleven ...én je kunt vanuit deze tien
voldoende
variatie brengen in je dagelijks dieet om met een gerust gemoed zorg te
dragen
voor je eigen wellness.
De beste eiwitten/proteïnekeuze voor een gezond dieet
Proteïnen
(eiwitten) en je gezondheid
Een
evenwichtige voeding
bestaat naast koolhydraten en vetten/oliën uit eiwitten of proteïnen.
Koolhydraten geven je je dagelijkse energie. Proteïnen
zijn alsbouwstoffen
noodzakelijk voor het instandhouden van je organisme.
Wat zijn eiwitten/proteïnen
Eiwitten komen
in elk
weefsel van je lichaam voor . Zij zorgen voor de aanmaak van enzymen
die de
vele chemische reacties regelen en de hemoglobine in je bloed dat zorgt
voor
het vervoer van de levensnoodzakelijke zuurstof.
10.000
verschillende
proteïnen bepalen wat je bent en houden je organisme in stand. Een twintigtal basisbouwstenen, de
aminozuren, leveren het ruwe materiaal voor deaanmaak
van deze eiwitten. Je lichaam dat wel vetten en
koolhydraten kan stockeren, kan dit niet voor aminozuren. Daarom is er een dagelijkse aanvoer nodig, langs je
voeding, voor de productie van nieuwe proteïnen.
Je beste proteïnekeuze
Dierlijke of
plantaardige
eiwitten, waarschijnlijk hebben ze hetzelfde impact op je organisme.
Wat veel
belangrijker is voor je gezondheid is de
samenstelling van jetotaal
proteïnepakket. Wanneer je kiest voor proteïnerijk voedsel let dan
op wat
je nog meer binnenkrijgt. Rood vlees bevat naast eiwitten vrij veel
verzadigde
dierlijke vetten, terwijl vette vis naast eiwitten gezonde vetten
levert.
Linzen eten echter zorgt naast eiwitten vooral voor goede vezels.
Plantaardige
proteïnebronnen zoals bonen, linzen, erwten, noten envolwaardige granen leveren gezonde vezels, vitaminen en
mineralen.
De
beste dierlijke eiwittenkeuze is vis en gevogelte.
En
als je toch rood vlees wil, kies dan voor kleine porties
per keer en eet het slechts occasioneel.
Je dagelijkse proteïnebehoefte
De minimale
hoeveelheid
eiwitten die je dagelijks nodig hebt, volgens het Institute of
medicine van
de USA, bedraagt 0.8 gram per kg
lichaamsgewicht. Voor een persoon van 80 kg betekent dit dagelijks
64 gram
proteïnen goed voor ongeveer 15 procent van de totale calorieënaanvoer.
Uit recent
onderzoek blijkt
dat een verhoging van de
eiwitten/proteïnen in je voedingtot
een 25% van je totale dagelijkse calorieënopname het risico ophartaandoeningen vermindert. Voorwaarde
is wel dat deze extra aanvoer van proteïnen een vervanging is van de
(geraffineerde) koolhydraten zoals witte rijst, wit brood, witte pasta,
gesuikerde frisdranken en dat deze extra eiwitten
hoofdzakelijkplantaardige
proteïnen zijn (noten, bonen, erwten, volgranen).
Tips om een gezond proteïnepakket
samen te
stellen
Bij
een gevarieerd dieet ben je verzekerd van
verschillende aminozuren en krijg je voldoende gezonde eiwitten binnen.
Wees zuinig met soja-eiwitten. Tofu en andere sojaproducten zijn een
uitstekend alternatief voor rood vlees, 2 tot 4 porties per week, niet
meer. Supplementen van en geconcentreerde soja-eiwitten zijn echter uit
den boze (isoflavonen). Er is nog niets geweten over de
langetermijneffecten op je gezondheid.
Beperk rood vlees en vermijd bereid vlees (charcuterie). Zij worden gelinkt aan een
hoger risico op darmkanker.
Zoek een goed evenwicht tussen
eiwitten/proteïnen en koolhydraten. Vermijd geraffineerde koolhydraten en
vervang ze zoveel mogelijk door plantaardige proteïnen. Dit verhoogt de
goede cholesterol (HDL) en vermindert de vetten (triglyceriden) in je
bloed. Het risico op hartaandoeningen neemt af. Bijkomend heb je langer
een vol gevoel en je gaat minder snel opnieuw eten of snoepen.
Eet
zo weinig mogelijk vette vleeswaren en vette kazen,
melkproducten. zij bevatten te veel verzadigde vetten in verhouding
met de onverzadigde. Vervang dit door mager gevogelte en vis, ook vette
vis.
Het 'mediterraan dieet', gezond voor hart en bloedvaten
Als je kiest voor een mediterraan dieet
De voeding van de bewoners
van het Middellandse Zeegebied is een goede basis voor een gezonde levensstijl.
Bij een gezonde voeding eet je een variatie aan groenten, fruit, vis, volle
granen, peulvruchten en gezonde oliën. Dit is juist waar een mediterraan dieet
voor staat. Het reduceert de risicos op
een hartziekte en stoornissen van de bloedsomloop.
De voornaamste pijlers van dit dieet zijn:
je maaltijden eten samen met je familie of vrienden. Eten is een sociaal
gebeuren.
voldoende en regelmatig bewegen
dagelijks groenten
(en fruit) eten (min. 5 porties)
gezonde vetten in je dieet opnemen zoals olijfolie, koolzaadolie,
lijnzaadolie, visolie
om je eten te kruiden i.p.v. zout vooral tuinkruiden gebruiken
kleine porties noten eten
weinig rood vlees consumeren
vis en
schaaldieren opnemen minstens
tweemaal per week
beperkt rode wijn drinken voor diegenen die
alcohol verdragen.
Groenten, noten, granen en fruit
In een traditioneel
mediterraan dieet zijn groenten, noten,
rijst en pasta steeds terugkerende ingrediënten. In Griekenland bvb. eet
men weinig rood vlees en tot negen porties groenten en fruit per dag. Dit
voedsel wordt geassocieerd met een lager cholesterolniveau (LDL).
Noten (zoals wal-, hazel-,
pecan-, amandel-) bevatten veel vetten, voor het grootste deel onverzadigde
vetzuren en ze zijn een weldaad voor je gezondheid. Ze worden in beperkte
hoeveelheden gegeten (door hun hoge caloriewaarde).
Granen worden gegeten als
volle granen en brood wordt niet
besmeerd met boter of margarine die meestal verzadigde en/of transvetten
bevatten.
Gezonde vetten
De focus bij het gebruiken
van oliën en vetten ligt niet op een verlagen van de totale vetinname maar wel
op het gebruik van gezonde vetten en oliën.
In het dagelijkse dieet van een mediterranean hoort een vrij grote hoeveelheid
olijfolie(extra virgin en virgin). Hij
wordt gebruikt als koude olie én voor bakken en braden.
Wijn
Al vele jaren discussiëren
wetenschappers over de gezondheidseffecten van alcohol. Een aantal onder hen
zijn terughoudend om alcohol aan te raden door de gevaren voor excessief
drinken en alcoholverslaving. Want alcohol blijft een harddrug. In sommige
onderzoeken wordt een beperkte inname van alcohol geassocieerd met een
verkleind risico op hartziektes.
En rode wijn bevat antioxidanten, en heeft een aspirinevergelijkbaar
effect om bloedklontering te voorkomen.
In een mediterraan dieet wordt rode wijn gedronken
maar met mate. Meer dan twee glazen dagelijks is ongezond en verhoogt het risico op bepaalde
kankers.
Ben je niet in staat om je
drinken te beperken tot deze 2 glazen of heb je in je familie een geschiedenis
van alcoholverslaving dan mag je zeker geen alcohol of wijn gaan inbouwen in je
dieet. Dit geldt ook bij een lever- of hartziekte. En rode wijn kan bij
bepaalde personen migraine/hoofdpijn veroorzaken.
Conclusie
Overschakelen op een
mediterraan voedingspatroon is niet zo moeilijk:
veel verse groenten en fruit
weinig rood vlees
tweemaal vis of schaal-/schelpdieren per week
regelmatig noten in een salade bvb. of als
snack
olijfolie i.p.v. andere vetten of oliën, zowel
koud als voor bakken en braden
eet bij voorkeur volgranen-brood, -pasta en
-rijst
Toegevoegde suiker, een aanslag op je gezondheid ?
Suiker, suiker, altijd maar meer (toegevoegde)
suiker, een aanslag op je gezondheid ?
Als je gewoon bent aan het
klassieke drink- en eetpatroon dan gebruik je steeds meer suiker. Er wordt
altijd meer suiker toegevoegd aan bereide gerechten en dranken. Deze verborgen
en toegevoegde suiker is één van de factoren die de grote toename van suikerziekte (diabetes) en andere ziektes kan
verklaren. Een volwassen Amerikaan drinkt dagelijks gemiddeld 0.80 liter
gesuikerde dranken: soft drinks, limonades, fruitsappen.
Betekent dit dat je alle
suiker moet vermijden? Niet noodzakelijk want suiker zit van nature in sommige
(gezonde) voedingsstoffen. Ander voedsel en dranken zoals bvb. soft drinks
bevatten veel suiker en zorgen alleen
maar voor extra calorieën en geen echte voedingswaarde.
Minder suiker consumeren is een weg
naar een verlaging van je bloeddruk
In een Amerikaanse studie gepubliceerd
door de american heart association blijkt dat door het verminderen van je
dagelijkse frisdrankengebruik (veel
toegevoegde suiker) je bloeddruk merkelijk verlaagt. Professor Chen van de
universiteit van Louisiana waar het onderzoek gebeurde beweert dat:
door
het aanpassen van je dieet, in de zin van minder softdrinks en minder suiker
in het algemeen, je bloeddruk verlaagt en meteen de ziektes die voortvloeien
uit deze hypertensie zoals een hoge cholesterol, hart- en herseninfarct,
dichtslibbende aders kunnen voorkomen worden.
Toegevoegde suikers hebben geen
voedingswaarde
Verschillende vormen van
geraffineerde suikers en siropen zijn de zogenaamde toegevoegde suikers. Hun
voedingswaarde is praktisch nihil, toch hebben ze vele functies gekregen bij
het samenstellen van bereide gerechten:
Zij versterken
de smaak
Geven meer
textuur en kleur aan gebak
Fungeren als bewaarmiddel: bvb. bij jam,
vruchtensappen
Zij helpen bij
omzetting van gist naar alcohol bij het rijzen van brooddeeg
Verzachten de smaak van sommige zure
voedingsstoffen bvb. tomaten
Fungeren als een
bulking agent(massa, volume vergroten) bij gebak en ijsjes.
Welke problemen kunnen nog optreden door toegevoegde
suiker?
Kleine hoeveelheden toegevoegde suiker zijn
waarschijnlijk onschadelijk.
Toch is er nog geen enkel gezondheidsvoordeel
vastgesteld bij het toevoegen van suiker aan gerechten. Te veel toegevoegde
suiker en in sommige gevallen ook
natuurlijke suikers (bvb. honing, fruitsuiker ) kunnen wel gezondheidsproblemen
veroorzaken:
Aantasting
van je tanden en gebit, vooral
softdrink, gesuikerde frisdranken zijn het grootste probleem.
Een risico
op een tekort aan essentiële voedingsstoffen: door deze calorieën uit al deze toegevoegde suikers
met praktisch geen voedingswaarde mis je de nodige vitamines en mineralen en op
lange termijn kan dit leiden tot ondervoeding.
Gewichtstoename
en een gevaar voor obesitas, zwaarlijvigheid : het regelmatig eten en drinken van voedsel met
toegevoegde suiker zorgt voor veel lege calorieën en deze overbodige suikers
worden omgezet in vetten. Gesuikerde gerechten hebben meer smaak en geven
aanleiding om te blijven eten
Verhoging
van de triglyceriden(vetten) in je bloed : een aantal studies suggereren dat een grote hoeveelheid toegevoegde
suikers in de voeding de vetten in je bloed doen toenemen. Door te veel
triglyceriden in je bloed heb je meer kans op hart- en vaataandoeningen.
Iedereen heeft wel eens gehoord van de weldaden
voor je gezondheid (hart en bloedsomloop) van een mediterrane dieet. Uit
recente onderzoeken blijkt dat deze gunstige effecten vooral toe te schrijven
zijn aan de olijfolie.
Olijfolie bevat mono-onverzadigde vetten die zorgen
voor een verlaging van je cholesterol en een weldaad zijn voor je hart en
bloedvaten. De beste is de extra
vierge olie of olie van eerste persing. Daar zitten ook nog eens polyfenolen
(antioxidanten) in die de gezondheid van je hart extra versterken. Wil je
effectief de voordelen dan vervang je de
olie en vetten uit jehuidig dieet
door deze olijfolie. Het is niet de bedoeling om olijfolie extra toe te
voegen aan je dagelijkse voeding.
Een ander
gezondheidsvoordeel van olijfolie heeft volgens onderzoek bij de East Anglia
universiteit (2010) te maken met componenten in olijfolie die de effecten van
ontstekingen onderdrukken. Door regelmatig olijfolie in je dieet op te nemen
help je je te beschermen tegen
ulceratieve colitis. Dit is een inflammatoire darmziekte die zweren
veroorzaakt in de dikke darm en het rectum. De symptomen zijn diarree,
buikpijnen en krampen, gewichtsverlies In een recente studie vond men dat
personen met een voeding rijk aan oleic
acid veel minder ulceratieve colitis ontwikkelden. Oleic acid is een mono-onverzadigd vetzuur(omega 9) dat
in hoge mate gevonden wordt in olijfolie, maar ook in arachideolie, boter en
sommige margarines. Men schat dat, vanuit dit onderzoek, 50% van de
darmontstekingen kan worden voorkomen door een hogere inname van olijfolie. Twee of drieeetlepels olijfolie dagelijks zouden voldoende zijn om te
beschermen tegen deze lastige darmontsteking.
Bij
voedselintoleranties en pseudo-allergische reacties op bepaalde
voedingsmiddelen is het gebruik van
koude olie tijdens de maaltijd een manier om deze negatieve reacties af te
zwakken en sterk te verminderen. Door de
olie wordt het darmslijmvlies beter beschermd waardoor het voedsel trager
wordt opgenomen en zo minder schade kan veroorzaken. De geschikte olie hiervoor
is olijfolie (en ook koolzaadolie, arachideolie, lijnolie ) . Allergenen,
schimmels (candidas) en andere micro-organismen kunnen eveneens moeilijker
door de darmwand dringen.
In onze huidige snelle,
veeleisende samenleving is het gebruik van oppeppende middelen gewoon en
door iedereen aanvaard. Zo is cafeïne in
koffie, thee, cola, red bull een
algemeen aanvaard stimulerend middel.
20% van de volwassen Amerikanen consumeert tot 360mg cafeïne per dag voldoende voor een afhankelijkheid aan deze
stof. Cafeïne verhoogt de bloedsuikerspiegel en zorgt voor meer energie en
alertheid. Het is een psycho-actieve drug die het centrale zenuwstelsel stimuleert en invloed uitoefent op je gedrag
en gemoedstoestand. Meestal is één kop koffie voldoende voor een merkbaar
effect. Deze stimulatie wordt gevolgd door een dip wat aanleiding geeft om
terug een cafeïnedrank te consumeren. Dit is meteen de weg naar een zekere
afhankelijkheid en een onnatuurlijke levensstijl.
Kinderen en jongeren drinken regelmatig cola en red bull. Eén blik cola
bevat evenveel cafeïne als 2 koppen koffie. Dit is voor velen van hen de
aanleiding tot hyperactiviteit en slaapstoornissen:
moeilijker inslapen, een ondiepe of onrustige slaap.
Iedereen is wel eens nerveus en angstig. Dit gaat vaak samen met trillende handen, een
bonzend hart en een zekere terughoudendheid om iets te ondernemen. Deze
verschijnselen ontstaan door het activeren van het sympathische zenuwstelsel
met adrenaline als transmitter. Deze verschijnselen worden ook gerapporteerd
bij koffiegebruik. Zo ontstaat het idee
dat koffie angst en nervositeit kan versterken. Fysiologisch is hiervoor een verklaring: cafeïne blokkeert de invloed van de
neurotransmitteradenosine die een
kalmerende werking heeft. Of cafeïne angsten oproept hangt niet alleen af
van angstgevoeligheid maar ook van geslacht, lichamelijke activatie, stress,
tolerantie. Men stelt vast dat een lage dosis cafeïne (> 100 mg) de stemming
verbetert, terwijl een hoge dosis (<300 mg) angst en nervositeit kan
oproepen. Bij een matige dosis zijn er wisselende effecten. Het is voornamelijk
de individuele gevoeligheid die de
positieve of negatieve effecten van cafeïne bepaalt.
Conclusie : Normaal
dagelijks koffiegebruik blijkt de stemming te verbeteren en leidt niet tot
nervositeit of angst. Regelmatige koffiedrinkers zijn minder gevoelig voor dit
effect van cafeïne. Er kunnen grote verschillen bestaan in gevoeligheid voor
cafeïne. Overmatige gevoeligheid voor
cafeïne berust op genetische factoren. Angstige mensen reageren emotioneler
op lichamelijke reacties op cafeïne waardoor ze deze reacties als ernstiger
beoordelen. Kinderen gebruiken best geen cafeïne(cola,ice tea, red bull) , zij
zijn gevoeliger voor hun negatieve effecten.
Gezondheid, meer dan afwezigheid van ziekte (deel2)
Gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekte
De pijlers waarop gezondheid
steunt kan je als volgt omschrijven:
Persoonlijke efficiëntie en voldoende energie
Hoe
efficiënt ben je in je dagelijkse bezigheden? Hoe stressbestendig ben je ?
Hoeveel energie heb je nog over na een dag werken om van de avond te genieten? Alertheid, doorzettingsvermogen,
stressbestendigheid, het vermogen om op tijd en stond te ontspannen zijn
allemaal tekenen van een goede gezondheid.
Psychisch en mentaal evenwicht
Een
volwaardige, natuurlijke voeding, vrij van additieven en suikerarm kan
bijdragen tot een gezonde psyche en een optimistische mentaliteit.
Langzaam ouder worden
De
snelheid waarmee mensen verouderen hangt af van hun genetische erfenis maar
eveneens van verschillen in levenswijze. De ene roker heeft op zijn vijftigste
last van emfyseem (chronische longontsteking) terwijl de andere tot op zijn
tachtigste blijft joggen. Toch zullen mensen die verstandig eten, regelmatigbewegen,
een betrekkelijk gelukkig sociaal leven leiden minder snel oud worden en
zij vinden het leven lonender dan mensen die dit niet doen
Lichamelijke fitheid
Bewegen
en sporten komt onze gezondheid ten goede. Je hoeft geen topsport te bedrijven
om fit te zijn. Op een rustige
regelmatige manier lichamelijk actief zijn volstaat.
Goede afweer tegen infecties
Je
afweer tegen bacteriën, virussen en andere micro-organismen is niet iets wat
gemeten wordt in een klassiek medisch onderzoek. Toch is het een even goede
indicator van je gezondheidsstatus als je hartslag en bloeddruk. Bacteriën en
virussen zijn niet de echte veroorzakers van ziektes. Waren ze dat wel dan
zouden we continu ziek zijn omdat ze overal om ons heen aanwezig zijn. Ze zijn
wel dragers van ziekte en dringen alleen het lichaam binnen van personen die
een verzwakte afweer hebben. Ons
immuunsysteem bepaalt deze afweer. Het
produceert daarvoor uit eiwit en andere voedingsstoffen T-cel- lymfocyten,
antilichamen en interferon die vijandige microben identificeren en vernietigen.
Voeding,
immuniteit en infectie zijn nauw verweven. Een tekort aan voedingsstoffen
vergroot onze kwetsbaarheid voor infecties. Ondanks alle vooruitgang kan de
klassieke geneeskunde nog altijd geen infecties voorkomen. Ze kunnen ze wel
behandelen nadat ze zijn ingetreden. Dit gebeurt meestal met (sterke) antibiotica,
maar zelfs deze halen niets uit tegen virussen. Door ons immuunsysteem te
versterken door o.a. een betere, volwaardige voeding kunnen we aantonen dat
voorkomen toch beter is dan genezen.
Een vitaal voorkomen
Vanzelfsprekend
zijn gezonde mensen niet per se knap of aantrekkelijk, maar ze stralen wel een
zekere vitaliteit uit. Hoe je uiterlijk ook mag zijn, een natuurlijke
volwaardige en gezonde voeding zal dit op lange termijn wel verbeteren. Een
slank figuur hangt af van een natuurlijke en volwaardige voeding gespeend van
lege kilocalorieën(o.a. Geraffineerd en wit), aangevuld met voldoende beweging.
De conditie van je huid , haar en ogen
weerspiegelt eveneens de kwaliteit van je voeding.
Een positieve houding tegenover gezondheid
Gezonde mensen blijven graag gezond en
nemen daarvoor voldoende maatregelen.
Ze zien zichzelf niet als :overgeleverd aan de grillen van microben, stress of
de grillen van anderen rondom hen.
Ze zijn grotendeels
baas over hun eigen leven. Vaak is hun
streven naar gezondheid voortgekomen uit ziekte. Het voordeel aan ziekte is
dat het je alle kansen biedt tot bezinning en ommekeer in je levensstijl. Het
is de intensiteit van deze uitdaging die dikwijls de snelheid bepaalt waarmee
je je talent voor gezondheid ontwikkelt. En er is altijd ruimte voor
verbetering en verfijning.
Gezondheid is meer dan alleen maar afwezigheid van
ziekte
Ieder heeft een ander idee
over wat gezondheid betekent. Voor sommigen is gezond zijn geen werkdag
overslaan. Voor een ander is het toch wel enkele lichamelijke klachten hebben
maar die geen ziekenhuisopname vereisen.
In de medische wereld wordt
gezondheid omschreven als afwezigheid van ziekte.
Levensverzekeringsmaatschappijen
beschouwen mensen zelfs als gezond als ze lijden aan zwaarlijvigheid,
slapeloosheid, rugpijn, sinusitis .Enz.
De meeste mensen vergeten
dat een goede gezondheid ook inhoudt dat we lichamelijk, psychisch en mentaal in goeden doen verkeren, een algemeengevoel van welbevinden ervaren.
In onze huidige tijd nemen
griep, allergieën, emfyseem (chronische longontsteking) nog steeds toe. In
feite maken deze kwalen geen deel uit van een normale gezondheid maar ze
worden wel als zodanig aanvaard. Moderne beschavingsziekten zoals kanker,
hartkwalen, diabetes, reuma worden eveneens getolereerd en als onvermijdbaar
beschouwd. Slechts weinige mensen denken erover na hoe ze te voorkomen zijn. En wie beseft dat deze ziektes en kwalen
voor een groot deel te maken hebben met een verkeerd voedingspatroon? Gezonde
voeding kan hierineen preventieve
rol spelen.
Het toegenomen aantal gevallen
van minder ernstige en ernstige ziekten in onze westerse samenleving loopt
parallel met de toegenomen consumptie van suiker en andere geraffineerde voedingswaren.
Tegelijkertijd is er een beperkt gebruik van verse groenten, volkorenbrood en
granen en peulvruchten.
Gezondheid is een positieve
toestand van welbevinden, een harmonieus geheel van:
- een goed psychisch en
lichamelijk functioneren,
- een goede
eetlust, stofwisseling en uitscheiding, spiertonus, weerstand tegen infecties en vermoeidheid
- en een gevoel van levenslust, dat iedere dag tot een avontuur maakt.
Een strategie voor het bewaren van je
gezondheid is:
haar te beschouwen als een talent dat constant ontwikkeld en geoefend
dient te worden zoals dansen en zingen. Iedereen kan wel een beetje zingen
en door oefenen kan je dit merkelijk verbeteren. Dit geldt eveneens voor
dansen. Hetzelfde gaat op voor je
gezondheid. Sommige mensen zijn met weinig talent geboren: ze hebben een zwak afweerapparaat,
zijn vaak ziek en hun leven is een grote strijd tegen allerhande slopende
ziektes. Andere zijn met een robuuste gezondheid geboren en zondigen tegen alle
regels maar blijven gezond tot op hoge leeftijd. De meesten van ons zitten
ergens tussen deze twee uitersten in, maar
allemaal kunnen we waarmee we geboren zijn verbeteren.
In feite is het tamelijk
gemakkelijk om je gezondheid te
verbeteren, eens je hetvoornemen
hebt om er iets aan te doen. De regels voor een fundamentele gezondheid
zijn doodeenvoudig:
Eet en doe alles met mate
Vermijd suikerhoudende en bewerkte,
geraffineerde voedingswaren
Zorg voor voldoende rust en een natuurlijke
slaap
Neem regelmatig en voldoende beweging
De boodschap dat voorkomen
beter is dan genezen wordt gelukkig de laatste tijd door meer mensen ter harte
genomen. Men wil al medezeggenschap over eigen gezondheid en behandeling bij
ziekte. Men realiseert dat men heel wat kan doen om zichzelf te helpen. Er is een serieuze gezondheidsopbouwende
trend op gang gekomen. Steeds meer mensen beginnen hun talent voor
gezondheid te ontplooien.
De calcium-paradox : melk drinken voor een sterk skelet?
De calcium paradox; melk drinken voor sterke
beenderen en botten ?
Als je denkt dat je kinderen
melk nodig hebben voor gezonde beenderen en botten, dan is het nuttig om wat
volgt eens goed te lezen:
Verschillende wetenschappers
stelden vast dat er geen verband bestaat
tussen hetopnemen van calcium
(kalk) door het drinken van melk of uit ander voedsel - en de botdichtheid bij kinderen en jongeren.
Er bleek wel dat melk bijdraagt tot het ontstaan van obesitas of zwaarlijvigheid, oorinfecties, verstopping
of constipatie, ademhalingsproblemen,
hartziekte en sommige kankers.
In een onderzoek uitgevoerd
bij 80 meisjes en vrouwen van hun 12de tot hun 22ste
stelde men vast dat de hoeveelheid melk die ze dronken geen enkele invloed had
op de versterking van hun beenderen en botten. Intens oefenen en bewegen, sporten en het positief belasten van gewrichten,
botten en beenderen had wel een merkbaar versterkend effect.
In een wetenschappelijke
review toont dr. Amy Joy Lanou, directeur-voedingsdeskundige van de PCRM, (en
co-auteurs) aan dat melkproducten de gezondheid van de beenderen van kinderen
en jongeren niet bevorderen. Door de analyse van 58 gepubliceerde studies komt
men tot de conclusie dat de aanbevolen dagelijkse dosis calcium (in de VS) gebaseerd
is op zeer zwakke bewijzen. De link tussen het drinken van melk en sterke
beenderen was weinig onderbouwd. Een positief verband tussen een dieet van
melkproducten én een sterk skelet werd wel eens vastgesteld maar achteraf bleek
dat dit vooral te wijten was aan de vitamine D - die in de VS verplicht wordt
toegevoegd aan melk - en niet aan het calcium.
De consumptie van melk en
melkproducten is in de VS en West-Europa een van de hoogste in de wereld. Nochtans
komen osteoporose en beender- en botbreuken nergens méér voor dan in deze
gebieden.
En zo kunnen we nog wel een
tijdje doorgaan: In een 12-jarige studie in Harvard (VS) van 78000 vrouwen
bleek dat zij die drie keer per dag melk dronken meer breuken kregen dan de
vrouwen die zelden melk dronken.
Wat is dan wel belangrijk
voor het ontwikkelen en behouden van een sterk skelet?
regelmatig te bewegen, sporten, fitness, wandelen, fietsen, dansen,
krachttraining enz én voldoende afwisselen.
zorgen voor voldoende vitamine D door:
o zonlicht (in de zomer) op je huid
o regelmatig (vette) vis te eten
o personen die meestal binnen blijven en geen vis
eten (bejaarden, sommige kinderen) dagelijks een vitamine D
supplement te slikken.
Gevarieerd te eten: minimum 500 grgroenten per dag, fruit, peulvruchten,
volle granen, zaden, noten, gedroogd fruit, sea food
Onze
voedingsgewoonten :overvloed maar evengoed een tekort aan essentiële
voedingsstoffen
We hebben als consument een overvloed aan voedsel ter beschikking.
Meestal eten wij als westerling te veel
en te rijk. Bewijs hiervan zijn de vele mensen met overgewicht.
Als je louter het aantal calorieën telt dan zullen wij niet
van honger sterven. De kwantiteit is geen probleem, de kwaliteit echter wel. Onze
gezondheid wordt enerzijds bedreigd door een
teveel aan voeding en anderzijds door een
tekort aan bepaalde bouwstoffen.
Ons grootste voedselprobleem is te veel calorieën. We
krijgen meer potentiële energie binnen -onder de vorm van vetten, koolhydraten,
eiwitten en alcohol- dan we verbranden. Dit
overschot aan energie slaan we op als vet. Daar is ons lichaam niet op
berekend, het vergroot de kans op gewrichtsproblemen,
suikerziekte, galstenen, hartinfarcten en kanker.
Tekorten
Naast vitamines
heeft het lichaam bestanddelen van eiwitten
(essentiële aminozuren) en vetten (essentiële vetzuren)nodig als bouwstoffen.Verder moet de voeding mineralen leveren: calcium voor stevige
botten en beenderen, ijzer tegen bloedarmoede, jodium voor een goede
schildklierwerking. Ook spoorelementen
als koper, molybdeen, nikkel en chroom zijn in minieme hoeveelheden nodig.
De meest voorkomende tekorten :
Een vitamine
D tekort en een risico op osteoporose
en botbreuken bij ouderen door een eenzijdige voeding en te weinig zomerzon.
Bij Marokkaanse en Turkse moeders en hun babys
komt zelfs een schrikbarend tekort aan vitamine D voor.
Mensen die geen vis of andere zeedieren eten
riskeren een jodiumtekort. De laatste jaren wordt dit wel opgevangen door de
verplichting om gejodeerd zout aan het brood toe te voegen.
Ook ijzertekort
komt voor bij bepaalde bevolkingsgroepen o.a. bij sommige vrouwen in hun
vruchtbare periode en bejaarden door hun gebrek aan eetlust en eenzijdige
voeding.
Zwangere vrouwen lopen het risico op een tekort aan vitamine B11
(foliumzuur) wat meteen een gevaar inhoudt voor een open ruggetje bij de baby.
Dit kan voorkomen worden door een gevarieerde voeding met veel groenten, volle
granen, peulvruchten, vis, vlees, zuivel, fruit. Is dit niet mogelijk dan is
het aan te raden om extra Vit B11 supplementen in te nemen.
Een overwicht van geraffineerd voedsel
resulteert in een vezeltekort en een
risico op constipatie, een onevenwichtige darmflora wat op termijn
kan leiden tot een verzwakte immuniteit.
Meer
kalium eten (is niet onmiddellijk een tekort) resulteert in een bloeddruk-verlaging.
Overvoeding
Wij eten te veel. Wij proppen ons vol met allerlei voedsel
en lege calorieën.
Te veel
zout, al dan niet verborgen: een risico op een te hoge bloeddruk en hartinfarct.
Te veel
(witte) suiker en andere geraffineerde koolhydraten (wit brood, witte rijst,
koekjes, gebak ) -1 kg witte suiker gemiddeld per persoon om de 14 dagen. Dit
veroorzaakt overgewicht en een opeenstapeling
van vet. Overgewicht verhoogt het risico
op diabetes en geeft een extra belasting
op de gewrichten en het skelet.
Te veel
alcohol wat eveneens kan leiden tot overgewicht en een verhoogd risico op aantasting van de lever (levercirrose).
Te veel
(verzadigde) vetten door de te hoge consumptie van vlees en zuivel . Vlees
dat overgoten wordt met room- en botersausen. Ook kaas, volle melk en yoghurt zijn
leveranciers van te veel vet. Door dit teveel is er een risico op een verhoogde cholesterol en de bijhorende
hartziekten;
VARIATIE, de sleutel tot een 'gezonde verdraagbare' voeding
Variatie , een weg
naar een gezonde voeding bij personen met voedsel-intoleranties of pseudo-allergische reacties.
Als je ziek wordt van voedsel zoals bvb. bij Tomaten, tarwe,
melk, sommige fruitsoorten, bananen, oude kaas, chocolade, varkensvlees, mosterd,
azijn dan kan je dit voedsel uit je dieet schrappen. Maar dit betekent dat je
belangrijke voedingsstoffen weglaat en noodzakelijke mineralen, vitamines, vezels
misloopt. Op langere termijn kan dit leiden tot eenzijdige (onder)voeding.
Mensen die maanden of jaren aan een stuk bijna elke dag
chocolade, pikante gerechten of tomaten(saus), oude kaas eten kunnen
gemakkelijk klachten op dit voedsel ontwikkelen. Hoe meer je een bepaald
voedingsmiddel frequent gebruikt, hoe sneller je de drempelwaarde voor het
ontwikkelen van klachten overschrijdt. Deze drempelwaarde is wel voor iedereen
verschillend.
Daarom zijn variaties
in de samenstelling van je menu en het
verdelen van je porties over de dag sleutels om deze drempelwaarde niet te
bereiken. Personen die last hebben van voedsel-intoleranties of pseudo-allergieën
hebben baat bij het overstappen naar
drie gematigde maaltijden met tussendoor 2 kleinere hapjes in plaats van 3
hoofdmaaltijden waarbij ze meestal te veel (van hetzelfde) eten.
Een klassiek voorbeeld geeft aan waarom tomaten aanleiding
geven tot klachten. Belgische (en
waarschijnlijk Nederlandse) menus zijn bijna dagelijks vergezeld van tomaten
in allerlei vormen zoals bij: pizzas, tomatensoep, balletjes in tomatensaus,
sla met tomaten, gevulde tomaten omdat dit waarschijnlijk vlug klaar is en
overal te koop is als diepvriesbereiding of vers bereid gerecht. De nodige
variatie in het groenteassortiment - zoals met prei, kolen, andijvie, witlof,
schorseneren, knolselder, broccoli - wordt door gezinnen weinig toegepast. Het
is zelfs aan te raden om meerdere
soorten groenten in kleinere porties per maaltijd te eten. En als je ( bij
personen met gevoelige maag en darmen) rauwe groenten slecht verteert dan kan
je deze gestoomd of gekookt eten en dan is alles oké.
Ook voor
brood en ontbijtgranen is variatie broodnodig. Je kiest best voor verschillende graansoorten- rogge, spelt, rijst,
gierst, gerst, haver, quinoa, amarant - en niet alleen voor tarwe. Bij het
beleg is het belangrijk om zuinig te
beleggen . Hoe kleiner de hoeveelheid hoe minder kans op een reactie en
klachten. En altijd hetzelfde beleg
vraagt om problemen
Een vergrote prostaat : voorkomen is beter dan
genezen , welke rol speelt jedagelijks dieet ?
Het risico op een vergrote
prostaat met plasproblemen (Benigne prostaathypertrofie of BPH) neemt na je 55
elk jaar toe met 4 procent. Op hun zestigste hebben 1 op de 2 mannen er last
van en dit wordt 95% op hun 85 ste.
Kan echter een bepaalde
voeding bijdragen tot een gezonde prostaat en deze nare plasproblemen op latere
leeftijd voorkomen? Uit een aantal onderzoeken blijkt inderdaad dat een aanpassing van je dieet en lijfstijl
een positieve invloed heeften de
risicos op BPH gevoelig vermindert.
In de medische literatuur
raadt men aan om:
regelmatig te bewegen door bvb. te sporten, wandelen, joggen, tuinieren,
fitnessen
niet te veel (verzadigde) vetten te eten
buikvet
te vermijden, dus je gewicht
onder controle te houden
vijf (ong. 500gr.) of meer porties
groenten per dag te consumeren.
De heilzaamste groenten in dit verband zijn o.a. broccoli, spruitjes,
bloemkool, pepers, koolrabi, erwtjes
zinkrijk
voedsel te eten zoals oesters,
krab, droge bonen, eend, lams, mager rund.
Fruit en
voedingssupplementen blijken geen effect te hebben.
Ten slotte voor een gezonde prostaat: beweeg, vermijd
overgewicht, eet dagelijks je porties groenten, wees matig met vet.
Dit is waar de meeste mensen
van overtuigd zijn. Het is echter een misvatting. Het zijn de koolhydraten die veel meer bijdragen tot overgewicht dan wel de
vetten. Door het louter tellen van calorieën, lijkt het logisch dat vetten
de grote boosdoeners zijn bij dik worden. (9 kilocalorieën per gram vet tegenover
4 kilocalorieën voor de koolhydraten). Maar alleen calorieën tellen is een naïeve
manier van voorstellen, want onze stofwisseling zit veel ingewikkelder in
elkaar.
Bij overgewicht is er sprake
van een teveel aan koolhydraten met een
hogeglycemische index. Door dit
surplus aan koolhydraten worden ze in je
organismeopgeslagen als vetten.
Koolhydraten met een hoge glycemische index (bvb. suiker,wit brood, witte
rijst, gebak, koekjes, snoepjes) zorgen voor een plotse verhoging van je bloedsuikerspiegel.
De pancreas reageert door een extra afscheiding van het hormoon insuline in je
bloed. Insuline is naast
bloeddrukverlagend ook een adipogeen hormoon dat de opslag van koolhydraten onder de vorm van vetten bevordert.
Wil je iets doen aan je
overgewicht en toch gezond blijven. Ban
alle geraffineerde (witte)koolhydraten
uit je dagelijks dieet. En let er vooral op om toch voldoende oliën te
eten. Het slechtste voor je gezondheid is jezelf op een 0%vet-dieet zetten.
Variaties op het thema : verzadigde vetten en je gezondheid.
De (slechte) reputatie van verzadigde vetten
een nuancering is op zijn plaats
Verzadigde vetten kan je herkennen aan hun vaste vorm. Vetten en oliën die
stollen in de koelkast bestaan voor het grootste gedeelte uit verzadigde
vetzuren.Men vindt veel verzadigde vetten in bvb.:
-
Volvette harde kazen type Gouda,
parmezaan, gruyère .
-
Volvette zachte kazen type camembert,
chaumes
-
Volle melk, yoghurt, room
-
Echte boter
-
Spek
-
Ijskreem en roomijs
-
Palmvet en kokosolie
De meeste verzadigde vetten zijn van dierlijke oorsprong.
Maar plantaardige vetten zoals palmvet en kokosolie bevatten ook veel verzadigde
vetzuren. Waarschijnlijk denk je dat je geen palmvet en kokosolie eet, maar
weet dan dat in commercieel gebak en koekjes meestal palmvet en/of kokosolie is
verwerkt.
Vetten zijn broodnodig in een gezond dieet. Voor zuigelingen wordt de aanvoer vanhun calorieën voor 50% geleverd door vetten
uit de moedermelk. En in moedermelk bestaan de vetten voor 40 à 45% uit
verzadigde vetten. Verzadigde vetten krijgen de schuld bij slagaderverkalking.
Toch bestaat het vetbeslag van de vaatwanden voor het grootste deel uit
onverzadigde (3/4) tegenover verzadigde (1/4).
Uiteraard moet er in je dagelijkse voeding een goede balans zijn tussenonverzadigde en verzadigde vetten en
mogen de voedingsvetten in je dieet zeker niet
voor het grootste deel uit verzadigde vetten bestaan.
Er zijn toch een aantal redenen om verzadigde
vetten te gebruiken:
Ze
zijn een onderdeel van elke levende cel. De fosfolipiden ( in de celwand) die voor 50% uit verzadigde
vetten moeten bestaan zorgen mee voor de opname en afgifte van stoffen.
Voor
de juiste consistentie van de celmembranen zijn de meervoudige
onverzadigde vetzuren noodzakelijk voor een goede doorlaatbaarheid,
terwijl de verzadigde vetten nodig zijn voor een goede vastheid van de cellen.
Je
hartspiercellen gebruiken naast glucose ook verzadigde vetten (vooral palmitinezuur en stearinezuur) als brandstof.
Je hart wordt beschermd
door een omhulsel van voornamelijk verzadigde vetten.
Verzadigde
vetten (laurine-, caprine-, caprinylzuur) hebben een bewezen immuun-stimulerende werking.
Verzadigde
vetten verminderen (zoals de onverzadigde omega 3 ALA) de C- reactieve
proteïne (CRP) in het bloed en verminderen
zo de kans opontstekingsverschijnselen.
De longsurfactant, een stof die zorgt
voor een goede werking van de longen en die voorkomt dat de longblaasjes
dichtklappen, bestaat voor bijna
100% uit verzadigde vetten.
Wat betekent dit nu voor je dagelijkse voeding?
Gebruik voldoende
oliën, liefst de ongeraffineerde vormen en varieer: , zoals : olijfolie,
lijnolie, koolzaadolie, zonnebloemolie . Dierlijke vetten krijg je voldoende binnen
als je (beperkt) vlees, eieren en kaas, zuivel eet . Belangrijk is om door
het eten van (vette) vis de omega3
oliën op te nemen.
Alle oliën bestaan uit een combinatie van
onverzadigde (mono- en poly-) en verzadigde vetten, waarbij de verhouding
redelijk evenwichtig is samengesteld met een overwicht van onverzadigde. En zo
is het best voor je gezondheid.
Transvetten zijn (chemisch) bewerkte vetten die
toegevoegd worden aan bereid voedsel om het langer vers te houden, meer smaak
te geven en hittebestendiger te maken. Vloeibare olie wordt door hydrogenatie
omgezet tot een vastere substantie. Deze gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën bevatten
transvetten die je slechte cholesterol (LDL) verhogen en je goede cholesterol
(HDL) verlagen. Dit is een belangrijke risicofactor voor een hartaandoening.
Sommige gefrituurde gerechten en commercieel bereid
gebak, taartjes en koekjes bevatten nog steeds transvetten. Ook wordt bij het
frituren in sommige eetgelegenheden gedeeltelijk gehydrogeneerde oliën
gebruikt.
Natuurlijk is het best om
alle transvetten te mijden. Maar het is bijna onmogelijk om ze in commercieel
voedsel op te sporen. De verplichte vermelding op de ingrediëntenlijsten is
niet altijd duidelijk en wordt omzeild door andere omschrijvingen zoals: plantaardig
vet, vet van plantaardige oorsprong. Als je twijfelt, kun je beter een
alternatief product zoeken. In onze westerse samenleving is er een overvloed
aan keuzemogelijkheden en merken
Als een sporter te maken krijgt met kortademigheid
of (sport)astmadan kan
een (voedsel)allergie of pseudo-allergie
dit mee veroorzaken samen met andere factoren zoals temperatuurverschillen
en de intensiteit van de inspanning.
Het zijn meestal histamines en tyramines (in chocolade,
noten, kaas, sommige vleeswaren, azijn, lever, gistextract) die deze kortademigheid uitlokken of versterken.
Andere triggers zijn sulfieten (
toegevoegd aan wijn of bereide vleeswaren bvb.), salicylaten (in de schil van fruit), benzoaten (bewaarmiddel toegevoegd aan vele voorverpakte voedingsmiddelen) en azokleurstoffen (in kaas)
Biogene amines zoals
histamine en tyramine kunnen ter hoogte van de luchtwegen spiercontracties
uitlokken en hebben een invloed op de bloedcirculatie. Hierdoor vermindert de hoeveelheid op te nemen
zuurstof. Afvalstoffen van het metabolisme (CO2 en melkzuur) worden
eveneens moeilijker afgevoerd. Bij een mogelijke leveroverbelasting door deze
biogene amines en mogelijke andere toxische stoffen (vanuit een lekkende
darm) ontstaat er een storing in de
verwerking van melkzuur wat leidt tot extra vermoeidheid en spierpijnen.
Pseudo-allergieën komen steeds meer voor in onze maatschappij en dus ook bij sporters. Er
worden altijd meer bewaarmiddelen,
smaakversterkers en kleurstoffen toegevoegd aan de voeding. Gewone
voedingsmiddelen die gemakkelijk een pseudo-allergische reactie uitlokken, zijn
o.a.: Tomaten, chocolade,
citrusvruchten, sommige kazen, bepaalde specerijen, alcoholische dranken,
varkensvlees, rode wijn, steenfruit.
Pseudo-allergieën vormen
vaak de basis voor ontstekingen. Zij
duiken op in het bindweefsel dat de structuur is van spieren en pezen. Knieklachten en rugklachten komen vaak
voor bij voedselintoleranties. Overbelasting kan uiteindelijk leiden tot chronische ontstekingsreacties die zelf
een negatieve invloed hebben op de botontwikkeling en calciumopname.
Maag- en darmklachten komen bij sporters ook regelmatig voor. Dit uit zich
bij en na oververmoeidheid. Klachten zoals: darmkrampen, opgeblazen gevoel,
constipatie, diarree, te veel maagzuur. Deze kunnen eveneens worden uitgelokt
door biogene amines.(histamine, tyramine ) Het resultaat kan leiden tot een onevenwichtige darmflora (dysbiose). Een goede darmflora is onmisbaar voor een
optimale opname van vitaminen en mineralen en het zorgt voor de activering van
het immuunsysteem, onmisbaar voor het afweren van ziekteverwekkers en
allergenen. Een slechte darmflora wordt geassocieerd met een verhoogde
doorlaatbaarheid van de darm. Zo worden er meer toxische stoffen opgenomen in
het bloed. Door het ontstaan van een dysbiose kom je terecht in een vicieuze
cirkel die je alleen kan doorbreken door op te sporen welke voedingstriggers
deze maag- darmklachten uitlokken. Op langere termijn kan dit leiden tot
voedingstekorten - doordat men minder voedingsstoffen opneemt - waardoor de energieproductie en het
spierherstel in het gedrang komen.
Ook een lactose-(melksuiker)
en/of fructose-intolerantie(fruitsuiker) kan voor bijkomende maagklachten zorgen.
Om al deze klachten en
(over)vermoeidheid te elimineren is het nodig om alleuitlokkende factoren
samen aan te pakken. Inname van de juiste
voeding enkoolhydraten, rekening
houdend met een mogelijke lactose- en/of fructose-intolerantie, is van
groot belang voor de opbouw van voldoende (glycogeen)reserves. Als je als
sporter zorgt voor een optimale vertering kan je veel problemen vermijden. Door
het opsporen van intoleranties en het elimineren van voedingstriggers kan je je
prestaties herstellen en nog verbeteren.
In de westerse eetgewoontes
is er een enorme overconsumptie van
suiker. Het gaat dan hoofdzakelijk over de verborgen toegevoegde suikers
van de voedselindustrie in de bereide gerechten en verpakte voedingsmiddelen.
Dit industrieel bereid
voedsel heeft nauwelijks smaak, daarom voegt men naast vet, zout ,smaakmakers
zoals glutamaat ook vooral suiker toe. Er zijn zelfs slagers die suiker in hun
vlees doen. Als je alle toegevoegde suikers in de gemiddelde voeding optelt,
komen we in België aan 131 gram
toegevoegde suiker per dag per inwoner. Dit is elke vier dagen een pak
suiker van 1/ 2 kg. Overdadig gebruik van suiker wordt recent in verband
gebracht met beschavingsziekten zoals zwaarlijvigheid en diabetes type
2(ouderdomsdiabetes).
Waarom hebben wij zon hang
naar suiker? Uit onderzoeken blijkt dat
suiker eensterke gewenning kan
geven en in sommige gevallen zelfs verslavend werkt. Men heeft ooit de
volgende test gedaan met een klas: de ene helft leerlingen kreeg een gezond
dieet zonder toegevoegde suikers, de andere kregen gewoon hun voeding die ze
altijd al gewoon waren. Na een week begonnen de leerlingen met een gezonde
voeding een onrustig en agressief gedrag te vertonen. Door deze opwinding en
agressie scheidden ze adrenaline af in het bloed dat op zijn beurt de zetmelen
afbreekt met als resultaat meer suiker in het bloed. Door hun gebrek aan suiker
in de voeding moesten zij extra adrenaline aanmaken om dezelfde bloedsuikerspiegel
te krijgen als voorheen. M.a.w. zij kregen afkickverschijnselen.
Kunstmatige suikervervangers - vooral ontwikkeld voor hun gebrek aan calorieën -
worden sterk aangeprezen door de reclame in functie van een gewichtscontrole.
Toch is er een natuurlijke suikervervanger die minstens even veilig is dan zijn
chemische broertjes.
De natuurlijke zoetstof stevioside
(en rebaudioside) uit de steviaplant is in theorie een suikervervangend wondermiddel. Naargelang
de kweekomstandigheden kan het gehalte aan rebaudioside worden verhoogd.
Hierdoor benadert de steviaplant de smaak van gewone suiker. Tests tonen aan dat de meeste proefpersonen nagerechten met suiker niet kunnen
onderscheiden van nagerechten met een stevioside-rebaudioside mengsel.
In de Verenigde Staten mogen
steviabladeren in poedervorm en geraffineerde extracten van de bladeren sinds
1995 verkocht worden als voedingssupplement. De Coca-Cola Co heeft al het idee
geopperd om in al zijn light dranken de kunstmatige zoetstoffen te vervangen
door Stevia. In Japan, Zuid-Korea, Maleisië en Brazilië worden de steviaplant,
stevioside en de geraffineerde extracten al jaren gebruikt als caloriearme
zoetstof. Bvb. in frisdranken.
In Europa en België houdt
men Stevia doelbewust van de markt. Onderzoek binnen de Europese Commissie zou
aantonen dat stevia impotentie kan veroorzaken. Professor Jan Geuns (hoofd van
het labo functionele biologie Universiteit Leuven) echter is een fervente
voorstander van deze natuurlijke zoetstof. Volgens Prof. Geuns heeft ze in
vergelijking met suiker bijna geen negatieve eigenschappen en zijn de
conclusies van de Europese Commissie waardeloos en ingegeven door belangen van
bepaalde groepen.
De voordelen van stevioside ter vervanging van gewone suiker zijn:
Het is stabiel : zijn chemische structuur verandert niet, zelfs niet bij hoge
temperaturen. Suiker doet dat wel en maakt bij bakken en braden (het
karameliseert) verschillende kankerverwekkende stoffen aan. En karamelisatie is
een veelgebruikt proces in de voedingsindustrie. Maar over het gevaar hiervan
voor de gezondheid zwijgt men in alle talen.
Het bevat geen
of zeer weinig calorieën
Het geeft geen aanleiding tot tandbederf zoals bij suiker
Diabetespatiënten
en mensen met obesitas kunnen het zonder
enig risicogebruiken.
Stevioside in
hoge concentraties (3-maal per dag een halve gram) verlaagt debloeddruk
van personen met hoge bloeddruk.
Alleen in
sommige natuurvoedingszaken kan men het nu in België aanschaffen.(als druppels,
tabletjes of poeders). Helaas is het in
Europa nog niet verkrijgbaar in de gewone voedingswinkels en supermarkten zoals
de chemische suikervervangers. Welke belangen blijven hier spelen?
Extra aandacht voor Vitamine B12 als je ouder wordt
Extra aandacht voor Vitamine B12 als je ouder wordt
Vitamine B12 - een
wateroplosbare vitamine - heeft de langste en ingewikkeldste chemische
structuur van alle vitamines. Het bevat als enige een metaalion nl. kobalt. Daarom gebruikt men de term cobalamine om te verwijzen naar
samenstellingen met een vitamine B12 activiteit. De vorm die gebruikt wordt in
voedingssupplementen is cyanocobalamine (soms
methylcobalamine).
B12 is een onmisbaar
onderdeel voor o.a. twee enzymen waarbij een inadequate werking van deze enzymen
zorgt voor:
een
ophoping van homocysteïne dat
wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen
(cardiovasculaire ziektes).
een
tekort aan hemoglobine het zuurstofdragende
pigment in rode bloedcellen en onvoldoende
energieproductie uit vetten en eiwitten.
Men schat dat 10 tot 15% van de + 60-jarigen een tekort
aan Vit. B12 hebben.
Om een optimale absorptie van B12 uit je voedsel te verkrijgen is een goede
werking van de maag, pancreas en de dunne darm vereist.
Het maagzuur en bepaalde
enzymen maken de Vit. B12 vrij uit het voedsel. Zo kan de B12 zich binden aan
de zogenaamde R proteïnen. In de alkalische omgeving van de dunne darm worden
de R proteïnen afgebroken door enzymen uit de pancreas (alvleesklier) en de
Vit. B12 komt weer vrij om zich vervolgens te binden aan de Intrinsieke
factor (IF). IF-proteïnen worden geleverd door gespecialiseerde cellen uit de
maag. Receptoren aan de oppervlakte van de dunne darm nemen op hun beurt dit IF-B12 complex op alleen in
aanwezigheid van calcium dat wordt geleverd door de pancreas.
Vitamine B12 kan ook op een
passieve manier worden opgenomen, maar dit is zeer inefficiënt. Slechts 1% van
de aanwezige Vit. B12 wordt zo geabsorbeerd.
De meest voorkomende
oorzaken van een vit. B12 tekort zijn:
Een afbraak van
de eigen cellen in de maag door een auto-immuneontsteking (pernicieuze anemie of
kwaadaardige bloedarmoede). Dit zorgt voor een sterke vermindering van het
maagzuur en van de enzymen die Vit. B12 vrijmaken uit het voedsel. Antilichamen
binden zich aan de intrinsieke factor en voorkomen het vormen van het IF-VitB12
complex. Vit. B12 kan alleen wordenopgenomen op een passieve manier. Daarom
gaat men voor deze personen ofwel vit.
B12 toedienen door intramusculaire injecties ofwel door supplementenin hoge doses (1000mcg per dag) zodat
toch nog 10mcg op een passieve wijze wordt opgenomen (Zie hoger).
Een slechte
absorptie van voedselgebonden Vit. B12. Dit wordt meestal veroorzaakt door
een chronische maagslijmvliesontsteking
(atrofische gastritis). Ook hier ontstaat een verminderde productie van
maagzuur waardoor deze VitB12 niet kan vrijgemaakt worden. Door dit verminderde
maagzuur ontstaat er echter een groei
van anaërobe bacteriën. Hierdoor kan VitB12
uit supplementen wel worden geabsorbeerd. De intrinsieke factor(IF) is nog
ter beschikking en kan deze kristallijne vorm wel opnemen omdat ze niet
gebonden is aan proteïnen (wat wel zo is bij voedselgebonden Vit. B12). Men
denkt dat 10 tot 30% van de +60 jarigen te maken hebben met deze chronische
maagontsteking.
De symptomen waaruit een
Vit. B12 tekort blijkt zijn o.a. Naargelang de oorzaak:
Bloedarmoede
: de aanmaak van rode
bloedcellen wordt belemmerd bij een pernicieuze anemie
Neurologische symptomen zoals verdoofd gevoel en/of tintelingen in
armen en benen, moeilijkheden bij het wandelen, geheugenverlies, desoriëntatie,
tot dementie toe. Deze complicaties verergeren gradueel en zijn na een
tijd nog moeilijk ongedaan te maken.
Gastro-intestinale
complicaties: pijn aan de tong,
constipatie, gebrek aan eetlust.
De Amerikaanse food and nutrition board (FNB) heeft
het voor volwassenen over een RDA (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) van 2,4 mcgr/ dag. Voor personen van 50 jaar en ouder raden ze aan -door het
risico van een malabsorptie van voedselgebonden Vit. B12 om de Vit. B12in te nemen onder de vorm van een voedingssupplement
(cyanocobalamine of methylcobalamine).
Voedselgebonden Vit. B12
vind je alleen in dierlijke producten: zowel in vlees, vis, schaal- en schelpdieren,
als melk, kaas, eieren. Veganisten zijn voor hun VitB12 aangewezen op
supplementen. Personen jonger dan 50 kunnen door een gevarieerde voeding
voldoende Vit. B12 binnenkrijgen.