Gebruik baard, pruik en snor nooit om uw gezicht te verbergen!
Hoofdpunten blog wandelen
sinterklaas
28-07-2009
Een opvallende gebeurtenis uit 1914
Eerste officiële ontvangst van Sint-Nicolaas te Bergen op Zoom (slot)
Toen iedereen gearriveerd was trok men in optocht, nog steeds in de regen, met de meisjes voorop via het Vierkantje naar de Gertrudiskerk. Daar werden liedjes gezongen die de kinderen op school hadden geleerd. Onder een donderend hoera- geroep kwamen Sint-Nicolaas en Zwarte Piet om 3 uur de kerk binnen. De heilig man schreed langzaam langs de rijen naar zijn troon onder de stemmige klanken van het orgel. Na een aantal officiële toespraken (de organisatoren dichtten zich in die tijd (?) wel heel graag alle lof toe) en dankzegging aan de burgerlijke en militaire autoriteiten, werd de regeling van het feest bekend gemaakt (tucht en orde diende er te zijn!). Een stormachtig handgeklap viel luitenant De Jong ten deel. Vervolgens stond Sinterklaas op, maakte een zegenend gebaar en sprak enige woorden (Spaans?), die gelukkig in gejuich verloren gingen. Daarna werd er weer gezongen, ditmaal onder pianobegeleiding van heer De Groot. Verder waren er nog optredens van Oscar Van Hemel (viool) en mevrouw Van der Heijden-Verbist (zang). Belgische liederen mochten op hoog militair bevel niet gezongen worden met het oog op onze neutraliteit. Om 5 uur vertrok Sinterklaas weer met achterlating van gelukkige kinderen. Dr. Frans J. van Overveld uit: Tijdingen van het Sint-Nicolaasgenootschap
Eerste officiële ontvangst van Sint-Nicolaas te Bergen op Zoom. (2)
Evenals nu nog het geval is, werd er ook in 1914 nog een kindermiddag georganiseerd, zoals dat toen nimmer had plaats gevonden. Het Rockefellerfonds had hiervoor 500 gulden beschikbaar gesteld. Het feest vond plaats op maandag 7 december(!)in de Gertrudiskerk, die speciaal voor deze gelegenheid was versierd met veelkleurig elektrisch licht, dat door H. Janvier, een kermisexploitant, beschikbaar was gesteld (uniek, want de stad moest nog tot 1921 wachten op reguliere elekticiteit). een troon voor Sint-Nicolaas, met borstbeelden van koningin Wilhelmina en prins Hendrik, en gedrapeerd met vlaggen van Nederland en België, stond opgesteld in het midden van het koor. Terwijl op lange tafels 3032 porties lekkernijen, zijnde speculaas, marsepein en sinaasappelen, stonden te wachten op de kinderen.
De kinderen kwamen om half twee, in de stromende regen vanuit de scholen en uit de vluchtelingenkampen onder begeleiding van de muziekkorpsen van 3R.I.(3e Regiment Infanterie) en het 41e Landweerbataljon naar de Grote Markt. De kinderen hadden rood, wit, blauwe en oranje vlaggetjes. Op de Markt werden zij opgewacht door soldaten van alweer het 41e Landweerbataljon en de harmonieën E.M.M. (Eendracht Maakt Macht) en Arbeid Adelt. (wordt vervolgd) uit: Tijdingen van het Sint-Nicolaasgenootschap
Eerst officiële ontvangst van Sint-Nicolaas te Bergen op Zoom (1)
Op het eind van het jaar 1914, enige maanden na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, besloten een aantal dames, voornamelijk echtgenotes van officieren, om Sint-Nicolaas officieel naar Bergen op Zoom te halen. Aanleiding was het gedwongen verblijf van vele Belgische kinderen in de vluchtelingenkampen, die na de overrompeling van België in oktober 1914, haastig op Kijk-in-de-Pot en op Plein XIII waren opgericht. Dankzij enige gegoede Belgische kindervrienden kon aan dit initiatief een gewenste uitbreiding worden gegeven, en werden ook de Bergse kinderen bij het feest betrokken.
Zondag 29 november 1914 was het dan zover: Sinterklaas zou met de Zeppelin uit Spanje komen (zegt men!) en via Tholen per auto naar Bergen op Zoom. Deze automobiel was beschikbaar gesteld door sergeant Fick. Hier blijkt al dat de militaire betrokkenheid bij dit gebeuren groot was, wat ook opvalt uit het feit dat Sinterklaas met militaire promptheid en precisie stipt om 12 uur de bordestrappen van het stadhuis beklom. Ondanks een overvolle Markt ("geen kei was onbezet") ontving waarnemend burgemeester Somers de Sint in de hal van het stadhuis. De raadzaal was niet beschikbaar, omdar deze in gebruik was als levensmiddelenmagazijn. Namens Sint-Nicolaas nam luitenant De Jong het woord, want Sinterklaas sprak in die tijd alleen nog maar Spaans (1 jaar later was hij trouwens het Bergs al volledig meester!). Na de officiële ontvangst werd er eerst door fotograaf Van Velsen een historische foto van het gezeldschap voor het bordes gemaakt, waarna een vriendelijke Sint op zijn schimmel plaatsnam. Achter hem troffen we een dreigende Piet met roe aan. Er werd een stoet samengesteld waarbij de goedheilig man werd vergezeld door artilleristen te paard en soldaten van het 41è Landweerbataljon. De militairen waren voorzien van collectezakjes aan een lange lat. De opbrengst van de collecte was bestemd voor de kinderen der Armenscholen en voor die der Belgische vluchtelingen. Pakjes en speelgoed werden door 2 zwarte knapen op een wagen in ontvangst genomen. (wordt vervolgd) uit: Tijdingen van het Sint-Nicolaasgenootschap
Sinterklaas rijdt veel op zijn schimmel rond. Dat is voor dat paardje natuurlijk heel gezond, maar voor de Sint is dat het helemaal niet dat hoorde hij dan ook van Zwarte Piet. 'U moet veel meer bewegen, beste baas en minder snoepen van marsepein en speculaas.' Sinterklaas is niet dom en begreep het wel en kocht daarom vlug een fitnesstoestel. 'Jij komt ook nog al wat beweging te kort, waardoor je dikker en kortademig wordt. Daarom beste Piet, dit apparaat in jouw schoentje, zodat je binnenkort zo fit bent als een hoentje.' Pieter Feller
Het aantal afbeeldingen in Vlaanderen van de bekerlegende is bijzonder schaars. Renaat Van der Linden somt er in zijn "Iconografie van Sint-Niklaas in Vlaanderen) drie op.
De oudste afbeelding staat op de doopvont (12de eeuw) van de Sint-Laurentiuskerk te Zedelgem. De legende van de drie maagden en de drie scholieren zijn er ook op afgebeeld. Willy Peirsegaele, die de doopvont grondig bestudeerde; betwist de stelling dat één zijde volledig aan de bekerlegende gewijd is.
Een afbeelding uit de 14de eeuw vindt men in de Gravenkapel van de O.L. Vrouwkapel te Kortrijk.
In 1444 vervaardigde Arnold Dreyers een gewelfsleutel met de bekerlegende voor een straalkapel in de Sint-Sulpitiuskerk te Diest. De kapel was oorspronkelijk aan Sint-Nicolaas toegewijd, maar sedert het midden van de 19de eeuw staat er een altaar voor drie andere heiligen. (Franciscus, Antonius en Clara).
In de Kathedralen van Tours, Auxerre, Chartres en Bourges (Fr) ziet men de legenden op glasramen. Lieven Dehandschutter. uit: Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen
Charles W. Jones wijst in zijn studie "Saint Nicolas of Myra, Bari and Manhattan" (1978) op de gelijkenissen tussen de Basilios- en de bekerlegenden. De bekerlegende verklaart volgens hem tevens het patronaat van Sint-Nicolaas over de wijndragers en -verkopers. Jones ziet ook een parallel met de legende van de Egyptische soldaat Sint-Menas.
Eutrope, een burger van alexandie, laat bij een goudsmid twee gouden schalen maken. Eén daarvan is voor het altaar van Sint-Menas. Tijdens de zeereis gebruikt Eutrope een maaltijd die wordt opgediend op de schaal die voor Sint-Menas bestemd is. De slaaf die de schaal nadien moet afwassen, laat ze ontglippen, zodat ze in zee terechtkomt. Uit vrees voor bestraffing springt ook de slaaf in het water.
Wanneer Eutrope in de basiliek van Sint-Menas aankomt daagt daar ook de slaaf op met de schaal. (wordt vervolgt) uit: Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen.
