In het parochieblad las ik een interview met Professor pater Ernest Henau. Hij is ooit zondagonderpastoor geweest in Zandbergen. In dat interview heeft hij het over het religieus analfabetisme. De mensen kennen niets meer van het geloof! Juist! Maar je moet ook de haas gezien hebben. Waar haal ik dat vandaan? Uit een oud koptisch verhaal.
Een oud koptisch verhaal vertelt over twee woestijnvaders. De ene vraagt aan de andere: Hoe komt het toch dat zovelen het monnikenbestaan opgeven? De andere antwoordt: In het monnikenbestaan is het zoals met een hond die achter een haas aan zit. Hij jaagt hem op en blaft zich de longen uit het lijf. Veel andere honden worden door zijn geblaf opgeschrikt en sluiten zich bij hem aan. Ze jagen samen op de haas. Maar dan komt een moment dat de honden die de haas niet te zien hebben gekregen, moe worden. De ene na de andere geeft het op, staakt de jacht en keert naar zijn hok terug. Alleen zij die de haas wel kunnen zien, houden het vol tot het einde.
Met het geloof is het ook een beetje zoals met dat oude verhaal. In de loop van de geschiedenis heeft de kerk heel veel mensen achter zich aan gekregen en meegetrokken in haar zoektocht naar God en Waarheid. Er was een grote christelijke traditie, heette het. Maar vandaag haken velen af, omdat ze nu ook zich met de stroom laten meedrijven zonder te weten waarheen die gaat.
Zij hebben in de drukte van het kerkelijke leven, dat als vanzelfsprekend een beetje samenviel met het maatschappelijke leven, ook nooit de noodzaak gevoeld om zich af te vragen waarheen de reis trok. Ze zaten gewoon mee in de stroom. Maar in de confrontatie met de uitdagingen en de kritiek van onze samenleving blijven alleen zij het spoor volgen die hun geloof gericht houden op Christus, de aanvoerder en de voltooier van ons geloof (Hebr 12, 2). Zij die haas gezien hebben! De blaffende honden zitten vandaag buiten de kerk en lokken de nalopers weg. Tot ook die zich gaan afvragen waarheen de tocht gaat, en moe naar hun hok terugkeren.
Je kan je het niet voorstellen, maar het leven is dikwijls wonderbaarder dan onze fantasie. Om dat te bewijzen wil ik jullie het verhaal vertellen over een zeer vreemd begrafenisverzoek.
Er was eens een jonge dame die het slechte bericht kreeg dat zij nog maar drie maanden te leven had. Haar ziekte was onherroepelijk terminaal. De tijd die haar nog gegeven was gebruikt ze om alles in orde te brengen. Zij kende uit haar vrijwilligerswerk een diaken die veel energie in de rouwbegeleiding stak. Ze vroeg hem om langs te komen zodat alles geregeld was wanneer ze zou overlijden. Mits het akkoord van de pastoor, was het haar wens dat de diaken zou voorgaan in haar begrafenisdienst. Zij vertelde hem wat voor muziek zij wilde horen tijdens de dienst en welke lezingen er gelezen zouden moeten worden. Ze wees de jurk aan die zij wilde dragen en net toen de diaken weg wilden gaan zei ze tegen hem: Er is nog één ding dat ik wil: ik wil tijdens mijn begrafenis een vork in mijn rechterhand houden. Dat vond de diaken een vreemd verzoek: Hoe kom je daar nu bij? Het antwoord van de jonge vrouw was verbazend simpel: Mijn grootmoeder ze altijd: Als het hoofdgerecht geweest is, dan moet je je vork bewaren. Want na het hoofdgerecht komt er iets heel lekkers. Meestal was het taartje of een ijsje. Daarom wil ik in mijn kist opgebaard liggen met een vork in mijn hand. De mensen zullen dat zien en zich afvragen: Wat is er met dat vork? Ik wil hen laten weten: Blijf je vork vasthouden, beste mensen, want het beste moet nog komen. De diaken was ontroerd. Hij wist dat dit misschien de laatste keer was dat hij haar zag. Hij wist ook dat zij veel wijzer was dan hij, of andere mensen die twee maal zou oud waren als zij. Zij had een betere kijk op het hiernamaals dan menig ander. Toen de dag kwam en de mensen om de kist heen liepen hoorde hij ze allemaal zeggen: Wat is er met dat vork? De diaken vertelde toen aan iedereen wat dat vork betekende voor de jong vrouw. Hij kon niet meer stoppen met denken aan dat vork en hij hoopte dat zij eraan moesten blijven denken.
Elke keer als je jouw vork oppakt, bedenk dan: het beste moet nog komen!
Het mysterie van de menswording is de paradox van de liefde
Authentieke christelijke godsdienstfilosofie spreekt volgens Kierkegaard niet over God, maar van de absolute parodox: God die zich op eigen initiatief en uit liefde riskeert aan de mens. Het heeft geen enkele zin iemand te proberen overtuigen van de waarheid van het christendom. Beter is te tonen wat het is: de paradoxale ervaring van de liefde. Om die ervaring tastbaar te maken vertelt Kierkegaard de volgende analogie.
Er was eens een koning die
zielsveel hield van een eenvoudig
volksmeisje. Dolgraag wou de
koning met haar trouwen. Dat
was niet eens zo moeilijk. Want
niemand durfde de koning tegen
te spreken, laat staan tegen te
werken. Iedere staatsman had
ontzag voor de koning en naburige
staten vreesden zijn macht.
Niemand durfde het ook maar aan
hem gelukwensen te onthouden.
Maar op een dag ontwaakte in
het hart van de koning een
angstaanjagende gedachte:
Kan dat volksmeisje ooit de gunst
beantwoorden die ik haar verleen
door met haar te trouwen? Kan ze
wel echt ja of nee zeggen op mijn
verzoek? Zal ze ooit in staat zijn
te vergeten dat ik koning ben en zij
maar een eenvoudig volksmeisje?
Zou ze niet gelukkiger zijn als ze
kan trouwen met een gelijke?
Kortom, zal ze wel gelukkig worden
aan mijn zijde? Maar hoe kan er
gelijkheid groeien tussen mezelf
en een meisje van het volk?
Twee antwoorden zijn mogelijk. Je kunt je voorstellen dat de koning het meisje in de adelstand verheft. De koning tilt als het ware het meisje op zijn niveau. Hij hangt zich over het balkon van zijn paleis en trekt haar zijn koninkrijk binnen. Eenmaal binnen past het meisje zich aan en verwerft ze een nieuwe identiteit. Zo wordt het meisje opgenomen in majesteitelijke kringen. Het meisje moet evenwel een prijs betalen. Ze moet haar afkomst loochenen om te kunnen huwen. Is daarmee echte gelijkheid bereikt? Is de kloof tussen koning en volksmeisje gedicht? Of hebben we dan gewoon te maken met de religieuze variant van Asspoester?
Er is ook een andere optie: de koning daalt neer. Hij mengt zich onder het volk. En natuurlijk gaat overal waar hij komt, de mensenzee uiteen. Is dat genoeg om de weg vrij te maken naar het hart van het meisje? Is afdalen of zich verlagen voldoende? Moet hij niet veeleer, radicaler ook, afstand doen van zijn koningschap? Want als hij zeker wil zijn van haar liefde, dan moet hij haar toch vooral de vrijheid gunnen nee te zeggen. Maar kan het meisje nee zeggen zolang hij koning blijft? Ten slotte is weigeren voor een volksmeisje niet echt een optie als een koning haar een aanzoek doet. A king doesnt take a no for an answer.
Het is dus niet genoeg dat de vorst afdaalt. Alleen als hij erin slaagt als een doorsnee burgerjongen onder de mensen te komen, kan hij zijn geliefde de vrijheid schenken om te kiezen. Alleen die nieuwe geboorte in de stad van mensen de stad van David volgens Lucas kan de liefde vrij spel geven. Hij moet zelf alles achterlaten en het risico van de afwijzing durven te nemen.
De koning kan geen afgezant, geen bode of raadgever uitsturen om haar voor te bereiden op een nieuw leven. Want ook zij kunnen ten langen leste niet verhelpen dat de koning op afstand blijft van het meisje. Alleen de koning zelf kan de voorwaarden scheppen waardoor het meisje echt kan kiezen. De koning moet als gelijke in de wereld van het meisje komen, wil hij haar zijn liefde verklaren en haar vrijheid respecteren. De koning heeft geen keuze. Hij moet afstand doen van zijn koningschap, wil hij zijn liefde voor haar echt een kans geven. Het is de koning en niet het meisje die een prijs moet betalen.
( )
Het mysterie van de menswording is de paradox van de liefde. Stel je eens voor dat God Liefde is. dat hij niet alleen valt voor een stralend volksmeisje, maar voor iedereen. Stel je voor dat God iedere mens bemint, dat de glorie van zijn hele wezen het liefhebben zelf is. Hoe moet hij dan in de wereld komen?
Het kan niet anders dan dat hij gaandeweg de gelijke wordt van de meest nederige. De hoogste moet de laagste worden als Hij werkelijke Liefde is. De oudste en voornaamste moet de jongste worden. Alleen dan maakt iedere mens kans op de volle vrijheid. En is de laagste niet de slaaf, de knecht, de dienaar? Is de minste niet wie moet gehoorzamen? Maar Jezus sprak tot hen: De koningen van de volkeren oefenen heerschappij over hen uit en hun macht doeners laten zich weldoeners noemen. Zo moet gij niet doen, maar wie onder u de voornaamste is, moet als de jongste wezen, en wie bevelen geeft als iemand die dient. Wie is immers de grootste: die aanligt of bedient? Niet hij die aanligt? Welnu, Ik ben onder u als diegenen die bedient (Lc 22, 27).
Is de minste niet de zondares aan de voeten van de Heer? Is de laagste niet zij die met haar tranen de voeten van de Heer wast? En dus, als ook zij wordt bemind en bemind is ze -, dan kan het niet anders dat Jezus, de Leraar, de voeten van zijn leerlingen wast: Gij spreekt mij aan als Leraar en Heer, en dat doet gij terecht, want dat ben Ik. Mar als Ik, de Heer en Leraar, uw voeten heb gewassen, dan behoort ook gij elkaar de voeten te wassen. Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat gij zoudt doen zoals Ik u heb gedaan. Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: een dienaar staat niet boeven zijn heer en een gezant niet boven degene die hem gezonden heeft (Joh 13, 1 16).
Als God Liefde is, als Hij onder ons is gekomen wonen, dan moet het als dienaar zijn. Geen koning die zich hult in een mantel van armoede, maar een arme die aanklopt. Geen koningzoon in een gouden wieg, maar een kind in een kribbe. Als God de mens, iedere mens, ten huwelijk wil vragen dan kan Hij van niets wat de mens treft, gespaard blijven. Hij zal honger lijden in de woestijn, dorst hebben tijdens zijn doodsstrijd en diepe vertwijfeling kennen. De Liefde die ernaar verlangt gelijk te zijn aan de geliefde, lijdt. Dat ze alles geeft, is een noodzaak. Want dat is het onpeilbare geheim van Gods liefde, gelijk willen zijn aan de geliefde. Pas dan kan waar zijn wat Christus, de Koning, voorspelt: Ik verzeker jullie, alles wat je voor een van deze minste broeders van Mij hebt gedaan, heb je voor Mij gedaan (Mt 25, 40)
( )
Piet Raes in Tertio, n° 410 411, 8ste jaargang, 19 december 2007, p. 8 - 9
BRUSSEL (KerkNet) Artsen Zonder Grenzen slaagt alarm over de levensomstandigheden van de bevolking in Noord-Kivu. Ontheemde bevolkingsgroepen zijn vaak al jaren op de vlucht en zijn vandaag gewoon compleet uitgeput. Die verhoogde kwetsbaarheid bemoeilijkt niet enkel de toegang tot zorg, maar leidt ook tot ondervoeding en epidemieën, zegt Colette Gadenne van Artsen Zonder Grenzen. Zij onderstreept dat ontheemden niet langer de akkers kunnen bewerken en geen toegang meer hebben tot hun voorraden. Daardoor verliezen ze hun enige bron van inkomsten en raken zij ondervoed. Bovendien woedt in Rutshuru een cholera-epidemie. Lut Beeckmans van Broederlijk Delen bevestigt de alarmerende berichten, ook al wijst zij erop dat de hulp aan deze vluchtelingen momenteel niet centraal staat in de eigen hulpprojecten, ook al wordt terzake samengewerkt met 11.11.11. Kris Berwouts van Broederlijk Delen-partner EURAC, het Europese netwerk voor lobbywerk met betrekking tot Centraal-Afrika, bezocht onlangs de regio. Volgens hem toont de toestand in de regio hoe cruciaal de eenmaking van het leger is. In de Kivu voltrekt zich een militaire confrontatie tussen de rebellen van ex-generaal Laurent Nkunda en het regeringsleger. Het offensief tegen Nkunda lijkt vastgelopen. Er kwam ook een stroom van 400.000 nieuwe vluchtelingen op gang, bovenop diegenen die al op de vlucht gingen. In totaal zijn 700.00 tot 800.000 mensen op de vlucht. Velen moeten in minimale omstandigheden overleven. Meer nog, het vluchtelingenprobleem is nog niet volledig in kaart gebracht. Door de aanhoudende offensieven kan deze vluchtelingenstroom niet tot rust komen. Berwouts schrijft het succes van de verkiezingen in Congo toe aan een tweesporenbeleid, waarbij enerzijds steun was (de verkiezingen waren de duurste ooit en werden haast integraal door het buitenland betaald) en doelgerichte druk op de belangrijkste actoren. Op dezelfde manier moeten we in Congo en de Kivu druk blijven uitoefenen, maar ook waakzaam blijven met betrekking tot het bestuur en mensenrechten. Berwouts wijst op de grote armoede in Congo: Mensen blijven honger lijden. Dat discrediteert ernstig de geloofwaardigheid van de democratisering. Hij onderstreept ook de rol van de illegale ontginning van mineralen in de Kivu. Sommige Congolezen en Rwandezen hebben er alle belang bij dat de huidige toestand blijft aanhouden, zodat de illegale ontginning kan voortgezet worden. De bevolking die op de vlucht is dreigt daarvoor de prijs te betalen.
BRUSSEL (KerkNet/Kipa-Apic) De Braziliaanse bisschop Dom Luiz Flavio Cappio staakt na 24 dagen zijn hongerstaking tegen de plannen voor de omleiding van de rivier Sao Francisco, kort nadat hij in het ziekenhuis werd opgenomen. Tegelijk kondigt hij aan dat hij zijn acties voor de armen voortzet. Mgr. Cappio kondigde het einde van zijn actie van gebed en vasten aan tijdens een eucharistieviering in Sobradinho in deelstaat Bahia. De strijd gaat voort en blijft verankerd in het uiteindelijke fundament: ons geloof in een God van het leven en de georganiseerde actie van de armen. Tegelijk roept de bisschop op tot een grootschalig protest, dat ervoor moet zorgen dat iedereen toegang blijft hebben tot het water van de Sao Franciscorivier.
BRUSSEL (KerkNet) Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Steven Vanackere maakt 1.361.400 euro vrij voor vernieuwende projecten in de thuiszorg. Daarmee wil hij thuiswonende zorgbehoevenden en ouderen meer zorg op maat aanbieden. Tegelijk wil de Vlaamse overheid mantelzorgers beter ondersteunen. De Vlaamse overheid selecteerde 28 projecten in 5 thema's, waaronder ondersteunende telefooncentrales, projecten in Rust en Verzorgingstehuizen, gast- en nachtopvang en onderzoek over gebruik van personenalarmtoestellen. 74.368 euro is bestemd voor de uitbouw van een project van gastopvang in Vlaanderen bij Landelijke Thuiszorg. Volgens Leen Neirinck, zorgmanager van Landelijke Thuiszorg, is de organisatie bijzonder blij met de centen. De projectgelden worden jaarlijks toegekend in het kader van het zorgdecreet. De gastopvang betreft de opvang van mensen in gastgezinnen. In die zin is het te vergelijken met kinderopvang. Meestal zijn het mensen die vereenzaamd of dement zijn, of die kampen met een handicap. Ons project blijft beperkt tot zorgboerderijen, al hopen wij dat er later ook steun komt voor andere vormen van gastopvang. Gastgezinnen kunnen net zo goed gewone gezinnen zijn. Zorgboerderijen bieden niet voor iedereen een oplossing. Landelijke Thuiszorg wil samen met de overheid nagaan hoe deze opvang op de beste manier kan gereglementeerd en gesubsidieerd worden: De Vlaamse overheid erkent weliswaar het principe van die opvang, maar momenteel bestaat daarvoor geen enkele vorm van subsidiëring.
BRUSSEL (KerkNet) Bij Licap is de Nederlandse vertaling verschenen van het Compendium van de sociale leer van de Kerk. De publicatie kwam er dankzij de intensieve samenwerking met UCSIA en het International Institute Canon Triest (IICT). Tot op heden is de sociale leer van de katholieke Kerk verspreid over een zeer groot aantal bronnen. Paus Joannes Paulus II was ervan overtuigd dat de sociale leer oriëntaties biedt voor de aanpak van de actuele en wereldwijde maatschappelijke uitdagingen. Onder zijn impuls heeft de Pauselijke Raad voor Rechtvaardigheid en Vrede de sociale leer gebundeld in één overzichtelijk compendium. Het eerste deel van het compendium somt de vier fundamentele principes van de sociale leer op: de waardigheid van de menselijke persoon, het algemeen welzijn, subsidiariteit en solidariteit. Het tweede deel past deze principes toe op arbeid, ondernemen en economie, maar ook op themas als gezin, politiek en democratie, vrede en internationale ontwikkeling en leefmilieu. Telkens komen de meest relevante theologische, filosofische, morele, culturele en pastorale aspecten aan bod. Het derde deel geeft de ruimte aan voor pastorale actie en lekenengagement. Het is een boek voor gelovigen en alle mensen van goede wil dat inspiratie biedt op het individuele en het collectieve niveau. Compendium van de sociale leer van de Kerk, ISBN 978-90-6858-782-1, verkoopprijs: 20,00 euro (exclusief verzendkosten). Een gecombineerde uitgave van het boek ondersteund door een online editie kost 49,00 euro. De afzonderlijke online versie is beschikbaar aan 35,00 euro. Besteladres: Licap, Guimardstraat 1 in 1040 Brussel, e-mail: info@licap.be, fax: 02 509 97 04 en via de website: www.licap.be.
Cultuur & Toerisme Donderdag 18 oktober 2007 tot donderdag 20 december 2007 terug >
DENKEND GELOVEN: IS ER DOOD NA HET LEVEN?
Lezingenreeks in Kortrijk
Omdat verwijzingen naar de hemel niet meer overtuigen, gaan hedendaagse denkers en kunstenaars op zoek naar antwoorden die mensen van nu troosten en intrigeren. Wat kan iets zichtbaars als film ons over het thema verrijzenis zeggen? Hoe maken klassieke componisten het ongehoorde toch hoorbaar en welke zenuw raakt de popmuziek? Hoe kunnen deze pogingen tot antwoord aansluiten bij wat de Bijbel aantoont?
Programma: 1. 18 oktober: Priester Patrick Perquy brengt enkele uittreksels met commentaar van d onuitgegeven papieren van Paul Ricoeur Avant la mort+ een inleiding op de film Grbavica van Jasmina Zbanic. 2. 8 november: professor Peter Schmidt licht uit de Bijbel enkele aspecten die een rol kunnen spelen in het hedendaagse gesprek over leven en dood. 3. 21 november: professor Guido Vanheeswijck gaat na hoe en waarom onze cultuur voornamelijk wetenschappelijk is geëvolueerd en welke gevolgen die evolutie heeft voor ons spreken over godsdienst en verrijzenis. 4. 6 december: Dokter Ignace Dhert onderzoekt hoe hemel en verrijzenis geloofwaardig kunnen klinken voor nadenkende mensen vandaag. 5. 20 december: Bart Pieters spreekt over muziek als basis van jongerencultuur en dokter Jan Christiaens belicht enkele beklijvende luistervoorbeelden uit de klassieke muziek toe.
De lezingen starten om 20 uur. Kostprijs: 35 euro voor de volledige reeks of 10 euro per avond. Dezelfde cyclus herhaalt zich in het voorjaar van 2008 in het Grootseminarie te Brugge. Electronisch inschrijven voor al deze lezingen is mogelijk via http://pav.kuleuven-kortrijk.be en door storting van het vereiste bedrag op rekening 285-0213329-55 met vermelding van code 400/0000/935.
Nuttige informatie:
Donderdag 20 december 2007 Start: 20u00 KU campus Kortrijk, Kortrijk
BRUSSEL (KerkNet/Fides) De bisschoppen van Guatemala klagen in een gemeenschappelijke verklaring aan dat adoptie in hun land tot een handel verworden is. Mensen verhandelen de levens van jongens en meisjes alsof zij koopwaar zijn, verworven en afgestaan in een netwerk van kinderhandel, aldus de bisschoppen. Volgens hen is de adoptiecrisis symptomatisch voor de waardencrisis in hun land. Zij herinneren eraan dat Guatemala de conventie voor de mensenrechten evenals het akkoord van Den Haag, van mei 2007, ondertekende. Het Congres moet zijn verantwoordelijkheid nemen en een adoptiewet goedkeuren die de rechten van kinderen garandeert. Wij moeten ons streng opstellen tegen de ontsporingen en immorele houding waardoor adoptie tot een handel verworden is, aldus nog de bisschoppen.
SINT-EGIDIUSGEMEENSCHAP JUICHT VN-RESOLUTIE OVER DOODSTRAF TOE
Bron: Sant'egidio
BRUSSEL (KerkNet) Mario Marazziti, woordvoerder van de Sint-Egidiusgemeenschap, noemt de goedkeuring van de VN-resolutie voor een wereldwijd moratorium op de doodstraf een beslissende stap in de uitbouw van het internationale strafrecht, met respect voor ieder menselijk leven. Dit is een mijlpaal, waarbij een nieuwe morele standaard naar voren wordt geschoven, die men internationaal steeds moeilijker naast zich kan neerleggen. Dat sommige landen er al vijftien jaar naar streven om dit besluit mogelijk te maken, maakt de stap des te historischer. Marazziti herinnert er ook aan dat sinds de jaren 1990 meer dan vijftig landen de doodstraf hebben afgeschaft, terwijl elders de toepassing beperkt werd. Dit is een overwinning voor de wereld en het leven en voor de verdediging van de menselijke waardigheid en de mensenrechten.
AFRIKAANSE EN EUROPESE BISSCHOPPEN PROTESTEREN TEGEN HEDENDAAGSE VORMEN SLAVERNIJ
BRUSSEL (KerkNet/FIDES) Slavernij bestaat nog steeds, zij het op subtielere wijze in de behandeling van migranten en migrantenarbeiders, kinderarbeid of vrouwen- en kinderhandel. Dat schrijven Afrikaanse en Europese bisschoppen in een gemeenschappelijke brief naar aanleiding van de top van Europese en Afrikaanse leiders in de Portugese hoofdstad Lissabon. Willen we sociale rechtvaardigheid en een vreedzame integrale ontwikkeling vormgeven in de relaties tussen Europa en Afrika, dan moeten we hedendaagse vormen van slavernij aanpakken. De brief werd opgesteld tijdens de topontmoeting van Afrikaanse en Europese bisschoppen in Ghana, waar bijzondere aandacht was voor de tweehonderdste verjaardag van de afschaffing van de slavernij. De bisschoppen pleiten voor een migratiepact, waarin de regels voor de migratie naar Europa worden vastgelegd, en voor meer vrede en veiligheid evenals een actieve strijd tegen mensenhandel en plundering van de bodemrijkdommen. Ze dringen ook aan op de erkenning van de inbreng van migranten in hun gastlanden evenals op maatregelen om de zogeheten brain drain van hoog opgeleide Afrikanen tegen te gaan.
Samen met een andere diaken ben ik, zeer vroeg in de morgen, naar de kerk gegaan om, wat sommigen de dienst van het onthaal en anderen de ordedienst noemen, te verzekeren. Men moet letten op de gelovigen die binnen komen, en vooral moet men er zeker van zijn dat iedereen naar zijn eigen plaats gaat. De kinderen nemen helemaal vooraan plaats, tenzij de ouders er de voorkeur aan geven ze bij zich te houden. Er is een plaats voorzien voor de jonge mannen en een plaats voor de meisjes, een plaats voor de vrouwen die een baby dragen, een plaats voor de oude vrouwen. Er zijn ook zijn speciale plaatsen voorzien vooraan in de kerk voor de weduwen en de gewijde maagden. De mannen zetten zich allemaal bij elkaar. Soms komen er vreemdelingen aan en die zetten zich om het even waar, omdat zij de gewoonten niet kennen en dat veroorzaakt onrust. Er staan banken in de kerk, maar niet voor iedereen, en daarom moet ik er over waken dat de jongeren de zitplaatsen voor de bejaarde mensen laten.
Vervolgens, eens dat de liturgie van het Woord is begonnen, moet ik door de kerk lopen om er mij er van te vergewissen dat iedereen een goede houding aanneemt. Er zijn altijd mensen die in slaap vallen, en anderen die babbelen of wel zich amuseren met hun buren. Verschillende keren heb ik mannen en jonge mensen die zich in de taverne waanden, moeten buiten zetten, maar gelukkig is dat me deze morgen niet overkomen.
De aandacht wordt gewekt op het ogenblik van de lezing van het Evangelie, dat deze morgen door de diaken uit Rome op doortocht bij ons, met welluidende stem wordt voorgelezen. Hij spreekt vloeiend Grieks, alhoewel het Grieks daarginds sterk achteruit gaat en omdat sedert verscheidene jaren gans de liturgie wordt gevierd in een levende taal, dat wil zeggen in het Latijn.
Na de homilie die, zoals gewoonlijk, ongeveer een uur heeft geduurd, en de wegzending van de catechumenen, heb ik de ambon beklommen om de voorbeden voor te lezen: op elke intentie die ik aankondigde, zag ik degenen voor wie ik uitnodigde te bidden, hun hoofd heffen. Dit gebed, waarin elk zich verantwoordelijk voelt voor allen, smeedt de gemeenschap echt aan elkaar en het is heel betekenisvol dat, volgens onze gewoonte, de voorbeden beëindigd worden met de vredeskus die wie elkaar geven, nadat ik de gebruikelijke formule heb uitgesproken: Heet elkaar welkom en groeten wij elkaar wederzijds. Deze manier van handelen heeft trouwens de diaken uit Rome verwonderd: bij hem wordt de vredeskus gegeven na de communie.
Van de andere kant is er praktisch geen verschil tussen de offeranderituelen zoals zij bij ons worden uitgeoefend en zoals ze worden uitgeoefend in Rome. Alvorens de bisschop en de priester de offeranden van de gelovigen in ontvangst nemen, gieten wij water over hun handen: het is uit eerbied dat zij hun handen wassen op dit moment, alvorens het brood aan te raken dat het lichaam van Christus gaat worden. Wij leggen een deel van de offeranden op zij, die daarna aan de armen zullen worden uitgedeeld, en wij leggen op het altaar alleen maar het brood en de wijn die noodzakelijk zijn voor de eucharistische maaltijd.
Op het ogenblik van de communie nemen vier onder ons de grote bekers gevuld met bloed van de Heer en vergezellen de bisschop en drie priesters die het geconsacreerde brood uitdelen. Wij ondervinden dat niet alle gelovigen in dezelfde school werden gevormd: sommigen nemen de kelk met beiden handen vast, terwijl anderen hem niet durven aanraken; nadat zij het bloed van de Heer hadden ontvangen, heb ik gezien dat verschillenden met hun hand over hun nog vochtige lippen streken en daarmee hun voorhoofd aanraken, hun ogen en hun oren: het schijnt dat het een gewoonte is die iedereen pratikeert in Jeruzalem en Antiochië.
Eens de communie beëindigd,hebben wij de resten van het eucharistische brood en wijn op zij gelegd ter bewaring. Men bewaart het tot de volgende zondag, opdat degenen die in doodsgevaar zouden verkeren of voor diegenen die eenvoudigweg zouden verlangen te communiceren. Zo hebben wij op het einde van de morgen, het lichaam en het bloed van Christus aan een groot aantal zieken gebracht, die niet naar de bijeenkomst hadden kunnen komen.
Deze straten van de stad die ik zo goed ken, en die ik morgen opnieuw ga doorlopen om te hulp te komen aan de leden van Christus die lijden, doorloop ik s zondags graag terwijl ik het lichaam en het bloed van Christus op mij draag. Ik weet niet waarom, maar ik heb dan de indruk dat ik dan reeds stap in de straten van het hemelse Jeruzalem.
Philippe Rouillard in La vie spirituelle, n°juni-jullie, 1969. en daarna overgenomen in Diaconat Aujourdhui.
Ik houd van de zaterdag, omdat het de dag is waarop ik beter dan anders zie hoe het ambt van de dienst en de caritas, die ik gedurende de week heb uitgeoefend, gaat openbarsten in de liturgie, in een feest, in lofzang. De ziektes en het lijden van de mensen, hun lijden en hun vreugden waarvoor ik mij heb ingespannen om ze gedurende zes dagen te delen, ga ik nu getransfigureerd terug vinden in het lijden en de verrijzenis van de Heer die wij elke zondag vieren. De zaterdag, dag van verwachten en van voorbereiding, doet mij diep deze continuïteit begrijpen of eerder nog de eenheid ervan. Ik dacht daar aan, eens te meer, terwijl ik de intenties voor de voorbeden aan het opstellen was, die ik morgen zal naar voor brengen. En ik heb geen gebrek aan stof.
Vanavond heb ik naar de avonddienst[1] bijgewoond. Alle priesters waren aanwezig om het gebed te leiden. De kinderen van het zangkoor zongen psalmen. Ik heb de lamp aangestoken, zeggende zoals gewoonlijk: Dat de genade van onze Heer met u alle zij. Vandaag was de toeloop groot om mij te antwoorden: En met uw geest. Maar er niet altijd zoveel volk aanwezig. Veel te dikwijls wordt deze avonddienst niet of nauwelijks bijgewoond. Het kan toch niet zijn dat dit gebed van heel de gemeenschap, beetje bij beetje het voorrecht (bezit) wordt van de priesters, de diakens en de kinderen van het zangkoor.
[1] In het Frans staat lucernaire; In le Petit Robert lees ik: van Latijn lucerna: lampe. Première partie de lag vigile, office que les premiers chrétiens célébraient, à la lueur des lampes, pendat la nuit du samedi au dimanche.
Zeer vroeg ben ik op ziekenbezoek gegaan, en ik heb ze ingewreven met olie om ze te versterken, terwijl ik tot de Heer bad, die zoveel zieken heeft genezen tijdens zijn verblijf op aarde, en ze ook in hun binnenste heeft versterkt.
Daarna, omdat ik wat vrije tijd had, ben ik terug naar huis gekomen om te lezen en om te bidden. Ik heb uit de bisschoppelijke bibliotheek een boek meegebracht met de titel: Het testament van onze Heer Jezus Christus dat een verzameling is van zeer goed geordende liturgische en kerkrechterlijke teksten. Ik heb er verscheidene hoofdstukken gevonden met betrekking tot diakens, en ik heb volgende uitspraak, die ik mooi vond, genoteerd: de diaken moet het sacrament van de hele Kerk zijn. Spontaan zou ik zon uitspraak op de bisschop hebben toegepast, want van hem hangt heel het leven van de gemeenschap af; maar er over nadenkend denk ik dat zij ook op ons, de diakens, toepasbaar is, omdat ons ambt de uitdrukking (de openbaring) is van heel de gemeenschap en ze ter zelfder tijd doet bestaan. Ik denk ook omdat wij de bedienaars van de eucharistie zijn dat wij kunnen en moeten zijn het sacrament van de hele Kerk. De formule blijft er niet minder raadselachtig uit, zoals het past voor de beste theologische formules.
Ik moet ook, voor mijn plezier, een wijdingsgebed voor een diaken overschrijven, dat in dat boek staat en verdient om aan het nageslacht overgeleverd te worden/
God, schepper van alle grote dingen en bewerker van alle glorie, Vader van Onze Heer Jezus Christus, die gij hebt gezonden om uw wil te volbrengen, opdat het menselijk geslacht zou bevrijd worden, gij hebt ons uw geest verklaard en getoond, uw wijsheid, uw bezoek, uw welbeminde Zoon Jezus Christus, de Heer van het licht, de prins der prinsen en de God van de goden. Zendt de geest van uw genade en van uw spoed??? over deze dienaar die de uwe is om hem te verlenen de vlijt, de rust, de edelmoedigheid, de sterkte om u te behagen. Verleen hem, Heer, een arbeider de zijn van uw wet, zonder verlegenheid, dat het zacht weze, vriend van de wezen, vriend van degene die de godsvrucht beoefenen, vriend van de weduwen, vurig van geest en van vriend van wat goed is.
Twee dingen staan mij aan in dit wijdingsgebed. Van de ene kant is de diaken gezonden naar de mensen, zoals de Heer zelf, om hen te bezoeken in de naam van God en hun zijn Geest en zijn Wijsheid te openbaren. Van de andere kant, de voornaamste genade die voor de diaken moet worden gevraagd, is dat hij vriend zou zijn voor heel de wereld, maar in het bijzonder van degenen die in moeilijkheden verkeren. Mijn rol bestaat er in aan de mensen de liefde die God voor hen heeft te openbaren: daarom ben ik gewijd, en dat het God behage dat ik trouw blijf aan mijn roeping.
Gisterenavond is een diaken uit Rome aangekomen. Hij wordt door zijn bisschop naar Jeruzalem gestuurd met een vertrouwelijke boodschap. Hij heeft bij ons de nacht doorgebracht, en deze morgen hebben wij lang met elkaar gepraat. Hij vertelt mij dat er tegenwoordig een crisissfeer heerst onder de geestelijken van Rome. Deze wordt vooral veroorzaakt door de rivaliteit tussen priesters en diakens. Enkele maanden geleden heeft een zekere Ambrosiaster ( dat moet een schuilnaam zijn) een pamflet in het Latijn tegen de diakens gepubliceerd. Het pamflet draagt de vriendelijke titel: De jactantia romanorum levitarum[1] Als men het pamflet mag geloven, laten de Romeinse diakens alle functies die hen een beetje te eenvoudig lijken en die de schijn zouden kunnen wekken dat zij de dienaars van de priesters zijn, over aan lagere geestelijken: bijvoorbeeld, het feit dat zij naar het altaar de gewijde vaten brengen tijdens de eucharistische liturgie, ofwel aan de priesters water aan bieden opdat zij zich de handen kunnen wassen. De een of de andere diaken zou de gewoonte hebben om te gaan zitten tijdens de liturgie van het Woord, zoals de priesters, in plaats van recht te blijven staan. Tijdens hun bezoeken in de stad, gaan zij minder vaak binnen bij de armen en de zieken en meer bij de rijken, die hen een beetje te goed behandelen en hen overladen met geschenken om van hen een aanbeveling te verkrijgen bij de bisschop. Veel ernstiger zijn de sombere geruchten over geheime financiële onderhandelingen en het verduisteren van fondsen. Gezien de belangrijkheid van de gemeenschap, hebben de Romeinse diakens aanzienlijke fondsen te beheren: de een of de andere zou op schandalige wijze een fortuin hebben verzameld en kijkt van uit de hoogte neer op de arme priesters die slechts een bescheiden loon ontvangen.
Volgens mijn gesprekspartner van deze morgen is er in dat alles een deel overdrijving en vlugge veralgemening. Maar er is ook een deel van waar: sommige diakens beschouwen zichzelf als prinsen van de kerk, en de Romeinse synode van 378 heeft de diaken Concordius, die zijn kop uitwerkte tegen paus Damasianus, moeten afzetten. Volgens mij komt al het kwaad voort uit het feit dat de Romeinse diakens met zo weinigen zijn, slechts zeven voor heel die wereldstad. Door een materiële letterlijke trouw aan die passage uit de Handelingen, waarin wordt verteld dat de Apostelen zeven diakens hebben gewijd, heeft Rome nooit dat getal willen overschrijden. Het gevolg is dat in deze onmetelijke stad, waar er zoveel ongelukkigen zijn, en waar er gemiddeld vijftienhonderd zieken in het hospitaal verblijven, zijn de diakens maar met zeven, terwijl de priesters de honderd ruim overschrijven. Men kan begrijpen, dat in die omstandigheden, de Romeinse diakens zouden bekoord worden om zich de heilige Laurentius te wanen en er voor te zorgen dat het niet wordt vergeten. Het schijnt dat de priester Hiëronymus, vroegere secretaris van paus Damasianus, die Rome heel goed kent en op dit ogenblik de gebeurtenissen commentarieert van uit zijn hulppost in Bethlehem, de volgende puntige uitspraak heeft gedaan: Alles wat zeldzaam is wordt meer gezocht. In India is de winde duurder geprijsd dan de peper. De zeldzaamheid maakt de diakens achtenswaardig, het grote getal van de priester maakt hen verachtelijk[2]. Hoe ver staat dat allemaal af van het evangelie: Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft laat zich weldoener noemen. Maar dat mag bij jullie niet zo zijn! De belangrijkste van jullie moet de minste worden en de leider de dienaar! (Lc 22, 25 26)[3]
[1] La jactance des lévites romains, dans P.L. 35, Col. 2301 2303 Cf. P. PRAT. Les prétentions des diacres romains au IVe siècle, dans Recherches de science religieuse, III (1912), p. 463 475.
[2] De heilige Hiëronymus. Lettre 146; éd. Labourt, tome VIII, Paris 1963, p. 118. De winde is soort munt die in Italië veel voorkomt, terwijl de peper, uit het Oosten ingevoerd, er zeer duur is.
Heel de dag door heb ik in de stad rondgelopen. Vele zieke broeders hadden mij gevraagd om hen te bezoeken. Aan enkelen heb ik geld gegeven, aan anderen olie om zich te verzorgen, aan anderen nog heb ik eten laten bezorgen. Voor allen heb ik geprobeerd het gelaat van de Heer te openbaren, die niet gekomen is voor degenen die zich goed voelen, maar voor degenen die lijden. Ik heb ook de communie gebracht aan een priester de bedlegerig is. Ik heb mij het lot van drie wezen aangetrokken, en ik heb een familie gevonden die hen wil opnemen in huis. Daarna ben ik gaan bidden bij een arme bejaarde waarvan men mij het overlijden had laten weten; ik heb hem gewassen, ik heb hem gekleed en ik heb hem naar het kerkhof vergezeld met enkele leden van zijn familie. Op de terugweg heb ik aan de gedaanteverandering van deze man gedacht, die wij alleen maar op de rug hebben gezien.
Mijn dag was barstenvol gevuld: ik heb kilometers gelopen, ik heb veel mensen gezien, ik heb veel gepraat, ik heb enkele diensten kunnen verlenen. En nochtans heb ik mij afgevraagd of ik mijn rol als diaken wel goed heb gespeeld. Ik ben dikwijls bevreesd dat deze dienst van de caritas veel te uitsluitend wordt verzekerd door de bisschop en door ons, zijn diakens. Er zijn veel vrijgevige christenen in onze gemeenschap en wij hebben nooit te kort aan geld, nog aan graan en olie. Maar wordt deze vrijgevigheid op de duur geen alibi voor de echte caritas? Blijven deze rijke christenen niet op afstand van hun arme broeders? Voelen zij zich wel voldoende lid van dezelfde gemeenschap en van het hetzelfde lichaam van Christus? Voor ik diaken werd, heeft men mij verteld dat een van mijn essentiële diensten er in zou bestaan van de verzamelde gemeenschap te informeren over hen die in nood verkeren. Deze gedachte blijft mij achtervolgen. Het volstaat niet fondsen te verwerven om enkele families in nood te depanneren, maar wij moeten de christenen er toe bewegen zichzelf te compromitteren (prijs te geven) in de caritas, zoals dat gezin dat helemaal niet rijk de drie wezen heeft geadopteerd. De armen hebben nood aan vriendschap,en niet alleen aan geld. Ik moet er de bisschop over spreken, opdat hij het goede geweten van de gemeenschap wakker schudt.
Uit het dagboek van een diaken in de IVe eeuw: dinsdag
DINSDAG
De bisschop heeft ons, zijn diakens, deze voormiddag samengeroepen. Gewoonlijk roept hij ons op zondag samen, maar hij verleden zondag belet en daarom roept ons deze morgen samen.
Deze diaconale Raad verloopt bijna altijd op dezelfde wijze. Wij beginnen met de bisschop te informeren over alles wat wij de voorbije week hebben gezien en gehoor: zoals hij het zelf zegt, met een beeld dat hem dierbaar is en dat ik trouwens teruggevonden heb in de Didascalia van de Apostelen, de diakens moeten de ogen en de oren van de bisschop zijn. Hij houdt er niet van om voortdurend te worden gederangeerd, want hij heeft tijd nodig om de Bijbel te lezen, om te bidden, om na te denken, om zijn catechese en zijn lange homilie van de zondag voor te bereiden, en hij heeft liever dat hij elke week een globaal beeld van de situatie krijgt. Hij vertrouwt er op dat wij dat wij de vragen schiften die we zelf kunnen oplossen en degenen die wij aan zijn beslissing moeten onderwerpen.
Wij hebben hem dus ons wekelijks rapport voorgelegd. Wij hebben hem gevraagd om enkele leden van de gemeenschap te ontvangen en enkele vreemdelingen die met hem een onderhoud wensen. Wij hebben hem gesuggereerd een bezoek te brengen aan enkele zieken, die hun ziekte al lang verwijderd houdt van de bijeenkomsten, en aan wie een bezoek een grote vreugde voor hen zou zijn. Wij hebben hem er op gewezen dat er in de stad vreemdelingen uit Konstantinopel aanwezig zijn, en die over de Heilige Geest spreken in bewoordingen die niet erg katholiek zijn; het zouden pneumatomaques zijn en hij heeft ons gezegd hen uit te nodigen hem te komen zien opdat hij, indien mogelijk, terug naar de orthodoxie te brengen.
Vervolgens hebben met hem, met nauwkeurigheid maar zonder passie, de financiële situatie onderzocht. Elk van ons heeft in de gemeenschappelijke kas de geschenken gestort die wij in de loop van de week van de gelovigen hadden ontvangen. Ook de bisschop heeft in de kas de sommen gestort die hem werden bezorgd door christenen die er warm in zitten, reders en rijke handelaars die zichzelf veel minder als eigenaars van hun fortuin beschouwen dan als beheerders van de rijkdommen die God heen heeft toevertrouwd voor het welzijn van de hele gemeenschap. Hij heeft ons inlichtingen gegeven over de voornaamste uitgaven die in de loop van de week moeten worden gedaan. Daar de prijs van het graan de laatste tijd aanzienlijk is gestegen, heeft hij beslist om de toelagen aan de weduwen en degenen die in nood zijn, te verhogen.
Tenslotte, omdat hij zich verantwoordelijk acht voor wat wij zijn en voor wat wij doen, ons, die hij echt beschouwd als zijn hart en zijn handen, heeft hij er ons aan herinnerd, volgens zijn gewoonte, de geest van ons diaconaat, dat de geest zelf moet zijn van de het diaconaat van Jezus Christus. Ik geloof dat ik zijn woorden trouw heb onthouden, want zij hebben mij getroffen, en ik schrijf ze hier over.
Dien degenen die zich in nood bevinden als onze Heer Jezus Christus die niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen. Wij moeten hetzelfde doen en niet aarzelen om onze ziel over te leveren voor een broeder. Want onze Heer en onze Redder Jezus Christus heeft niet geaarzeld zijn leven te geven, zoals hij het zelf zegt, voor zijn vrienden. Indien onze Heer van hemel en aarde alles voor ons heeft verdragen, hoe kunnen jullie dan aarzelen om degenen die in nood verkeren te dienen? Jullie moeten de navolgers zijn van zijn dienst, van zijn behoeftigheid, van zijn slagen, van zijn kruis, van hem die alles heeft verdragen. Jullie moeten uw broeders dienen, terwijl jullie zich Christus herinneren. Want, zegt hij, als iemand onder u groot wil worden, dat hij dan dienaar wordt, en dat wie de eerste wil zijn uw slaaf wordt. Want het is al handelend dat hij het veel dienen heeft vervuld en niet met woorden. Dien dus met liefde, zonder morren, zonder aarzelen. Doe het niet voor de mensen, maar voor God, en jullie zullen op de dag van zijn bezoek de beloning van uw diaconie ontvangen.[1]
[1] Uit Constitutions apostoliques, III, 19; trad. A. Hamman, Vie liturgique en vie sociale, Desclée, Paris 1968, p. 120.
Om ons een gedacht te vormen over de priester van vandaag, kunnen wij alles dat over de priester werd geschreven lezen, maar wij kunnen ook kijken naar een priester zoals hij dag in dag uit leeft in zijn parochie. Op dezelfde manier kunnen wij te werk gaan om te weten hoe een diaken in de IVe of Ve eeuw zijn roeping beantwoordde en zijn dienst in de kerk volbracht, wij kunnen ons begraven in talrijke documenten die ons informeren over het gouden tijdperk van het diaconaat; maar wij kunnen proberen, vertrekkend van die documenten, het dagelijks leven van een diaken uit die periode te reconstrueren. Dat is wat wij hier geprobeerd hebben, er van uitgaande dat de auteur van dit dagboek leefde op het einde van IVe eeuw in een Middellandse zeehaven:
Op de volgende bladzijden zullen de lezers nauwelijks verwijzingen vinden, omdat het literair genre van een dagboek daar moeilijk bij past. Maar elke bewering steunt op een oude tekst.
Maandag
Deze morgen, ben ik naar het strand gegaa, in gezelschap van nog twee andere diakens van de stad. Na de storm die de laatste dagen te keer ging, kon men zich verwachten aan ongelukken. Inderdaad, wij vonden twee drenkelingen die de zee op het strand had terug geworpen. Wij hebben ze gekleed, want zij hadden niets meer om het lijf, en wij hebben ze begraven terwijl wij voor hen baden, zoals het trouwens onze plicht is.
Eens te meer, heeft mijn diaconaat mij geplaatst voor het aangezicht van de dood, en geconfronteerd met de dood van mensen die gewelddadig om het leven waren gekomen, in een gewelddadige storm, ver van de hunnen. Daar mijn rol er in bestaat hulp te bieden aan mensen die lijden, is het normaal dat ik dikwijls de dood ontmoet. Door mijn ambt begeleidt de Kerk deze twee mannen in hun overgang naar God. Maar ik denk ook aan hun familie, die geen nieuws van hen zal vernemen en voor wie ik niets kan doen.
s Namiddags ging ik naar het hotel dat de bisschop liet bouwen dichtbij de kerk en waar de bedevaarders worden ontvangen, en de reizigers die wachten op hun schip of hun karavaan, en veel mensen die zelf niet meer goed weten wat zij verwachten. Een deel van het gebouw is voorbehouden voor de zieken. De bisschop houdt evenveel van dit hotel als van de kerk: hij komt er dikwijls het slot van hoofdstuk 25 van het evangelie volgens Mattheüs herlezen. Hij heeft dit hotel toevertrouwd aan de zorgen van een van mijn broeders diakens. Die bezit meer organisatorische en administratieve begaafdheden dan ikzelf. Maar ik ga er dikwijls naar toe om mij ten dienste te stellen van de Heer die aanwezig is in al de zijnen.
Ik ben er dus naar toe gegaan om inlichtingen te verschaffen aan degenen die nood hadden aan inlichtingen, om te bemoedigen degenen die nood hadden aan bemoediging, om een half dozijn zieken te verzorgen, om een verlamde te wassen en in te wrijven met olie. Om deze dienst te vervullen heb ik, zoals gewoonlijk, mijn albe en stool aan gedaan: op die manier kunnen de mensen mij herkennen, en ik ben er mij van bewust een liturgische functie uit te oefenen. Welke vreugde om op die manier mijn namiddag met de Heer door te brengen, en wat een goede voorbereiding op de lezing van hoofdstuk 25 van Mattheüs dat ik in de kerk ging lezen na mijn werk voltooid te hebben in het hotel.
Het diaconaat is het waard om je voor in te zetten
UTRECHT (RKnieuws.net) - Elkaar ontmoeten, bemoedigen en kennis uitwisselen, vatte Arie van der Plas de Landelijke Diaconale Dag kort samen. Dat deden ruim 1.200 diakenen, zwo-ers en andere belangstellenden in het Beatrixtheater in Utrecht.
Het diaconaat is het waard om je voor in te zetten, merkte Arie van der Plas, programmamanager van Kerk in Actie, op. Het thema van de dag was: diaconaat in de buurt.
De uitdrukking in de buurt mag zowel letterlijk als figuurlijk worden opgevat, stelde Doekle Terpstra, voorzitter van ICCO en de hbo-raad vast. Het gaat erom zicht te krijgen op wat u in uw eigen of andermans (woon)omgeving kan, maar ook om duidelijk te maken dat diaconaal werk in de buurt van, dichtbij mensen wordt gedaan. Want in de buurt zijn bij kwetsbare mensen, dat is de belangrijkste opdracht voor diakenen.
Maar hoe maak je deze opdracht waar? En hoe houd je het vol om deze mensen te zien, te ontmoeten, letterlijk in de buurt te zijn van de mensen om wie het gaat? Dat dit werk overigens van grote betekenis is voor de buurt, en voor specifieke groepen, zoals psychisch kwetsbare mensen, leidt geen twijfel.
Vooruitziende blik
Als een goed voorbeeld van aanwezigheid in de wijk noemde Doekle Terpstra het werk van de Oase, het diaconale inloopcentrum in het multiculturele Laakkwartier in Den Haag. Deze wijk kwam in november 2004 plotseling in het nieuws toen in de Anteunisstraat een spectaculaire actie van leger en politie plaatsvond tegen bewoners die verdacht werden van het voorbereiden van terroristische acties. Doekle Terpstra: Buurtbewoners met allerlei etnische en religieuze achtergrond konden op de avond van de actie en in de daaropvolgende periode - terecht in diaconaal centrum De Oase om er zorg, verbondenheid en inspiratie te delen. De Haagse Diaconie had bewezen over een vooruitziende blik te beschikken, toen ze jaren daarvoor besloot om alles in het werk te stellen opdat er in iedere wijk een vorm van diaconale presentie overeind zou blijven. Een investering van jaren kreeg ineens waarde en vele tientallen ontmoetingen, gespreksgroepen, knutselactiviteiten, lessen en kringvieringen met buurtbewoners wierpen in die spannende tijd hun vruchten af.
Diaconale initiatieven
In het ochtendprogramma kwamen veel plaatselijke diaconale initiatieven aan bod, zoals dat van de diaconie op Texel die scootmobiels laat opknappen en in bruikleen geeft. Het Weidekerkhuis in Purmerend bestaat uit een benedenwoning waarin buurtmensen welkom zijn. In de Geuzenwijk, een arbeiderswijk in Utrecht, staat de kracht van mensen centraal. Mencoldes hoeft in Colombia geen reclame te maken voor haar hulpverlening aan armen en ontheemden. In het centrum van Mencoldes in Bogota komen vierhonderd families per jaar, maar er worden veel meer aanvragen voor hulp gedaan.
Mieke Labots, gemeenteadviseur Kerk in Actie Interactief, presenteerde s middags de workshop over directe betrokkenheid bij kwestbare mensen wereldwijd die door ruim 150 deelnemers werd bezocht. Het wereldwijde werk spreekt het meest aan als kerken of kerkleden een project zelf kennen. Meer dan voorheen worden mensen tijdens reizen naar ontwikkelingslanden zelf geconfronteerd met onrecht en armoede. Daar willen ze dan vaak iets tegen doen, stelde Mieke Labots vast. In het verleden ontmoedigde Kerk in Actie direct contact met projectpartners. Kerk in Actie Interactief en Impulsis komen tegemoet aan deze verandering in de samenleving en bevorderen directe betrokkenheid bij projecten wereldwijd.
Angola
Hoe zon internationaal contact kan uitpakken vertelden Pieter Stam uit Kleverskerke (classis Walcheren) en Wim Goris, voorzitter van de commissie ZWO van de Haagse Kloosterkerk en van de landelijke PKN Zambia Werkgroep. Pieter Stam en zijn vrouw woonden jaren in Angola en kenden het Kerk in Actie-project Dondi persoonlijk. Na hun terugkeer in Nederland kreeg dit werk bekendheid. Allereerst in mijn eigen kerkelijke gemeente en later ook in de classis Walcheren, vertelt Pieter Stam. Sommige kerken vroegen om een presenstatie voor een markt. Anderen wilden zelf een presentatie over het werk van onze kerk in Angola houden. Voor de fondsenwerving hebben we een Afrika-kalender gemaakt en verkocht. Voor presentaties over Angola vraag ik een kleine bijdrage die aan het werk wordt besteed. Er zijn collectes voor het Angola-project. Tijdens de Kleverskerkedag is de helft van de opbrengst voor Angola. Daarnaast zijn er particuliere gevers. De classis Walcheren streeft ernaar in de k omende drie jaar 45.000,- bij elkaar te brengen voor dit Interactief-project van Kerk in Actie.
Zambiaans volkslied
Wim Goris uit Den Haag begon door samen met de diakenen staande het Zambiaanse volkslied te zingen. Al in de jaren zestig van de vorige eeuw werkte hij in Zambia. Het zag er op dat moment goed uit in dit land met een goed klimaat, goede landbouwgrond, en aids bestond nog niet. Maar de corruptie bleek moeilijk aan te pakken en er bleek veel hulp nodig te zijn.
Er functioneert al enige jaren een PKN Zambia Werkgroep, waarin kerken (onder andere de Kloosterkerk in Den Haag) participeren die verschillende projecten in Zambia ondersteunen, waaronder die van Kerk in Actie. Door directe contacten met projecten bleek de betrokkenheid toe te nemen en kon er meer geld worden gegenereerd. Een deel van die gelden werd door Impulsis verdubbeld.
In de middag werden in totaal 5 workshops en de theatervoorstelling Maxima komt! van het STUT-theater gehouden. Het ochtendprogramma werd gepresenteerd door de journalist Peter Sierksma. Elk project werd s ochtends met een korte film ingeleid en cabaretgroep De Gemeentereiniging maakte er een leuke ochtend van.
Bisschoppelijke Commissie Diaconie publiceert handreiking voor plaatselijke gemeenschappen BRUSSEL (KerkNet) - In september 2002, naar aanleiding van het 'Jaar van de Diaconie', publiceerden de Belgische bisschoppen de brochure 'Gezonden om te dienen' (in de reeks 'Verklaringen van de bisschoppen van België, nr. 27). De Bisschoppelijke Commissie Diaconie, onder voorzitterschap van Mgr. Roger Vangheluwe, bisschop van Brugge, vond het stilaan opnieuw tijd worden om die zending, die samen met de verkondiging van Gods woord en het vieren van de sacramenten de drievoudige basisopdracht van de Kerk uitmaakt, vandaag opnieuw ter harte te nemen en concreet te maken. De parochies en plaatselijke gemeenschappen zijn daartoe de dragende kracht. Voor hen is de nieuwe brochure dan ook in eerste instantie bedoeld.
Christelijke dienstbaarheid Diaconie of dienstbaarheid behoort tot het wezen van de opdracht van de Kerk. Het is allereerst zorg voor de kwetsbare, arme en zieke mens, voor de vreemdeling, zowel dichtbij als veraf. Die zorg is uiteraard geen monopolie van de Kerk. En gelukkig maar nemen de verschillende overheden, het middenveld, allerlei bewegingen en zelfhulpgroepen e.a. ontelbare en zinvolle initiatieven ten voordele van mensen en groepen in nood. De christelijke diaconie speelt daarop in, maar bewaart haar eigen, onvergelijkbare motivatie. En die is, onderstrepen de auteurs van de brochure, onlosmakelijk verbonden met de liefde van Jezus Christus die hen stuwt: "De christen volgt daarbij Jezus Christus na. Hij ziet zijn inzet als een roeping en een zending die van hoger, van verder komt. Het is een taak die hij van de Heer zelf ontvangt, van Christus die zichzelf gegeven heeft ten bate van het leven van de mensen" (p. 5).
Een dienstbare parochie Parochie, federaties, de pastorale eenheden en dekenaten worden oproepen zich aan de hand van de brochure te bezinnen over hun opdracht tot diaconie. Dat kan door op hun bijeenkomsten fragmenten te lezen uit deel 1 (De diaconale dienst: een opdracht van de Kerk), dat vooral een gelovige bezinning is op de diaconale zending. Een andere keer kunnen dan weer vragen uit deel 2 (Diaconie als actuele opdracht), dat praktischer en concreter is, aan bod komen. Zij nodigen uit tot persoonlijk nadenken en tot uitwisseling in groep. Het is de bedoeling om uit te stippelen wat de parochie concreet kan ondernemen. Als dit parochiale denkwerk gebeurt, dan heeft deze brochure volgens de auteurs haar doel bereikt.
Praktisch 'Diaconie in het leven van de parochies - handreiking' van de Bisschoppelijke commissie Diaconie (december 2007) is een uitgave van Licap, Guimardstraat 1 in 1040 Brussel, F 02 509 97 04, e-mail: info@licap.be, website: www.licap.be en kost 3 euro.
