STEREOSCOPISCHE FOTO'S

Sedert de verhuizing naar de Industrielaan eind 2006 besteedt het Stadsarchief extra aandacht aan fotomateriaal.
Flink geholpen door de overbrenging van de VVV-collecties,
kon het archiefteam op korte tijd zowat twintigduizend stuks bij elkaar brengen,
waarvan het grootste deel is gedigitaliseerd op 250 cd's.

Desondanks stuit de liefhebber van het oude Eeklo onvermijdelijk op de historische grenzen van de fotografie.
Werden de eerste opnames in België gemaakt omstreeks 1850,
de grote bloei kwam er in Eeklo pas in het eerste decennium van de 20ste eeuw.
Foto's van vóór 1900 bestaan, maar zijn behoorlijk zeldzaam.

Een uitzondering vormen de zogenaamde stereoscopische foto's.
Zij bestaan uit kartonnetjes van ongeveer 18 bij 10 cm, waarop naast elkaar twee opnames van ca. 8 x 8 cm zijn gekleefd.
Die tonen hetzelfde beeld, maar gefotografeerd vanuit een lichtjes verschillende hoek.
Het is de bedoeling dat ze worden bekeken door een speciaal brilletje met een groen en een rood gekleurd glas (in die tijd mica),
waardoor de illusie van een driedimensionaal beeld ontstaat.

De kwaliteit van dit soort opnamen is voor die periode merkwaardig goed.
Zij droegen dan ook de voorkeur weg van de eerste Eeklose beroepsfotograaf, Henri Smitz,
die de techniek zelfs bleef gebruiken tot na de Eerste Wereldoorlog.
Dat er stadsbeelden van omstreeks 1875 bewaard zijn gebleven,
mag dus zeker als een verdienste van hem worden beschouwd.

Met de medewerking van de familie Smitz slaagde het Stadsarchief erin,
zo'n tachtig stereocopische kaarten te digitaliseren.
Die bevatten o.a. ronduit schitterende beelden van de Markt, de Boelare, de Stationsstraat en de Molenstraat.
Merkwaardig is het grote aantal opnamen van in het begin van de Kerkstraat.
Niet toevallig woonde daar Polydoor Lippens, die een grote belangstelling had voor alle nieuwe technische snufjes.
Hijzelf staat ook op een dergelijke foto, en een hele reeks beelden is gemaakt in zijn tuin en in de pastorie aan de overzijde van de straat.
We mogen dus aannemen dat hij zelf geregeld door de zoeker keek.

In het Stadsarchief zijn de opnamen verzameld op drie cd's,
met telkens het origineel en twee of meer via Photoshop verbeterde versies.
Enkele daarvan zijn zo goed, dat ze gerust kunnen doorgaan voor foto's uit de jaren zestig.

Het genoegen is jammer genoeg niet altijd onverdeeld.
Een tiental van de tachtig kaarten werden door barbaren in tweeën geknipt,
misschien om de fotootjes apart te kunnen verkopen.
Als één van de twee ontbrak, moest een digitale reconstructie redding brengen,
maar het driedimensionale effect kan dan niet meer bereikt worden …

(Freddy Pille)

BURGERLIJKE STAND

Het is een bekend gegeven dat tachtig à negentig procent van alle archiefbezoekers
over de drempel komt om zijn stamboom aan te vullen.
Doelwit zijn dan de registers waarin eeuwen lang de geboorten (aanvankelijk dopen),
huwelijken en overlijdens werden genoteerd.

In het Eeklose stadsarchief zitten deze gegevens voor de periode 1609-1910,
verspreid over zo'n 380 banden van verschillende formaten en omvang.
Pas vanaf 1796 vervaardigde de stedelijke administratie daar klappers op,
maar zelfs met tienjaarlijkse syntheses blijft het een pak zoekwerk.

In de jaren negentig van de vorige eeuw pakte hulparchivaris John Meirezonne de gigantische taak aan,
de vele duizenden bladzijden te digitaliseren.
Hij maakte daarbij gebruik van hét nieuwtje in die tijd, het Excel-programma:
dat creëerde kolommen in een oogwenk, en het aantal was praktisch onbeperkt.
Kort na de eeuwwisseling, na bijna tien jaar werk, beschikte Eeklo over een bijna
volledig digitaal BS-overzicht, een unicum in het Meetjesland …

Na enkele jaren intensief gebruik bleek de Excel-luxe echter niet zo'n luxe als men gehoopt had.
In de euforie van de kolommen-weelde waren de gegevens zoveel mogelijk opgesplitst:
de datum in drie kolommen (dag-maand-jaar), en in sommige gevallen ook voor- en familienaam apart. Sommige klappers telden liefst achttien (!) kolommen,
zodat ze alleen op A3-formaat te raadplegen waren.
En dat terwijl de zoekfunctie slechts op één kolom werkt.

Veel tijdverlies was het gevolg. Zocht je iemand in zo'n lijst, dan zat er niets anders op dat
alle personen met zijn/haar familienaam op te roepen,
tot degene met de juiste voornaam op het scherm verscheen.
De ideale uitweg was, de kolommen zoveel mogelijk samen te voegen,
maar Excel is daar eigenlijk niet op berekend.
En die Eeklose tabellen zijn meestal ontmoedigend lang, tussen 5.000 en 35.000 regels …

Het duurde tot augustus 2011 eer een computerspecialist de gouden tip bezorgde:
een hanteerbare, relatief snelle methode om alles om te zetten naar eenvoudige Word-tabellen,
die praktisch alle mogelijkheden bieden die een genealoog op het oog heeft.
Het hele project vorderde buiten alle verwachtingen:
in minder dan twee maanden was de hele negentiende eeuw in een nieuw kleedje gestoken (13 banden),
en de acht banden van de 17^de en de18de eeuw waren half december al klaar.

Ter wille van de argwanende oudere genealoog worden ook papierversies klaargestoomd,
die er werkelijk gestroomlijnd uitzien.
Zo werden de 27 bandjes 19de-eeuwe geboorten nu overzichtelijk gebundeld in
vijf delen van elk zo'n 180 bladzijden, keurig alfabetisch gerangschikt.
Met enkele aanslagen zijn de computersversies snel om
te bouwen naar alle denkbare rangschikkingen.

Als straks de recent vrijgegeven jaren 1900-1910 afgewerkt zijn,
beschikt het Eeklose stadsarchief over een ultrasnel en flexibel opsporingsapparaat.
De genealogen kunnen als het ware op een snelweg het verleden in...

(Freddy Pille)