Guarani moeder met kinderen in Sâo Paulo  foto Wayn







In Brazilië zijn grote kerken, zoals het 'Universele rijk van God', een waarborg voor macht en geld, en ziedaar hoe het kuddevolk zich verdringt rond het opgezette kruis van de namaak predikers die manipuleren als een soort hobby zien. Maar hoe is dat alles te verklaren? Ik zag mensen knielen en beelden kussen in katholieke kerken, als waren zij verliefd, maar zou dit ook niet zo zijn? Waren ze niet verliefd, hoe je het woord ook mag interpreteren, maar ik geloof dat hier een wolk voorbij dreef met nauwgezette antwoorden, maar niemand zag hem, want allen keken omlaag en slechts een enkeling verwonderde zich en dacht dat alles een gok was, een levensloop langs de paden van hemel en hel.
 Ik denk aan de houding van de bevrijdingstheorie annhangers, groepen die onder de mensen werkten, vóór de mensen, zij die ook in de tijd van de militaire overheersing het volk steunden, en een menselijke richting kozen, want het probleem was dat de mensen honger hadden en behoefte aan iets anders dan stenen kerkmuren. Het was een beleids-boodschap van de progressieve katholieke kerk, strijdt voeren om de lotsverbetering van het volk, brood voor de mensen. Er werden  pastorale werkgroepen opgericht en basisgemeenschappen. Zij opereerden vanuit de parochies en hielden zich vooral bezig met de alledaagse problemen.
 Toen in de jaren tachtig Brazilië weer zover was dat er verkiezingen werden gehouden waren de gemeenschappen op de voorgrond. Ze werkten samen met, en steunden in die tijd de Pt, arbeiderspartij van de toenmalige vakbondsleider Luis Inancio de Silva, de huidige president van Brazilië. De betrokkenheid van de gemeenscahppen uitte zich in de 'patorale commisie voor Arbeiders', die weer nauw verwant waren met de vakbondsoppositie. Er ontstonden rond industrieel Sâo Paulo in de jaren 1980 massale stakingen en de kerken fungeerden als vakbondkantoren, daar de politie de panden van de bonden had bezet. Maar de andere kant was, dat de linkse kerk in conflict kwam met de regering, maar ook het Vaticaan. In die tijd werden priesters gemarteld en vermoord, en een aantal buitenlandse priesters werden het land 'uitgegooid'.
 De kritiek van het Vaticaan was enorm en Dom Helder Camara, de rode bisschop van Recife, was de communist bij uitstek, de oproerkraaier. Maar ook de Franciscaner Leonardo Boff werd het zwijgen opgelegd, want hij was een beduidende theoreticus van de bevrijdingstheologie. De kerk benoemde conservatieve namaakheiligen tot bisschop, zij die het werk van de progressieve priesters teniet zouden doen. De duivel was los, de waarheid is geen suikerrietstengel, maar kan bitter zijn, bitter dan de bitterste limoen van het land.
 
Langs een zijstraat van het Sé plein zit een Indiaanse vrouw met haar baby in de schoot, haar man pielt aan een kleine transistor radio, de weerspiegeling van de geschiedenis, de kastloze van hun stam, de Guarani, verdreven van hun grond. Zij die ooit werden gejaagd door de Bandeirantes, die vanuit Sâo Paulo op jacht gingen naar Indianenslaven, Indiaans goud. Zij die dachten dat vlees er is om vlees te dienen. Vele Indianen trokken later naar steden en leven hier nu als zwervers, hun kinderen meeslepend in de betonnen jungle, een toekomst opgenomen in het geheel van de grauwe massa. Maar voor mij zijn zij mooi, uitzonderlijk. Laat ik de Jezuïet van vandaag oproepen, jij, de criticus, de Christen, jij, die moest opkomen voor de Indiaan, jij, die de geschiedenis door ging als een mensenvriend, maar een dwang kreeg opgelegd van zijn superrieuren. Alles is beeldspraak en de ondergang en vooruitgang is vandaag nog zichtbaar in de stad aan de rivier Tiete.
 Maar wie waren die Bandeirantes? Bandieten, wetsdienaars, avonturiers? Laat ik u vertellen, het waren de 'niets te verliezen hebbers' van die tijd, zij die met georganiseerde expedities de binnenlanden introkken, gefixeerd op slavenhalen, goud zoeken, diamanten, plunderen en ontdekken. Ze gingen de bossen in, de wildernis, het onzekere gekoppeld aan het onbekende. Men noemde deze expedities 'bandeira's' en de mannen die gingen noemden men Bandeirantes, rovers die de gehele 17de eeuw op jacht gingen naar Indianenslaven of goud. Velen stierven, gedood door ziektes of vechtlustige stammen. De meereizende pater mocht af en toe de gesneuvelde mannen in de ongewijde grond stoppen. Toch de bandeira's bestonden niet alléén uit blanken, integendeel, zo werd de grote expeditie van 1628 vanuit Sâo Paulo bezet door 69 blanken, 900 mamalucos (afstammelingen van Indiaan en blanken) en 2.000 Indianen, dit alles onder leiding van Antonio Tavares, een flamboyant persoon.
 Ze staken de Tibagi rivier over en bouwden een omheining vlakbij een missiedorp van de juzuïeten, om daarna de paters te verdrijven en de zwervende Guarani Indianen gevangen te nemen. Doch de harde Bandereirantes lieten de dorpen van de Indianen vreemd genoeg met rust, terwijl de jezuïeten, als goede heiligen het woudlopers kamp van de Bandeirantes binnen gingen om daar de stervende te dopen. De paters hadden al van zich doen spreken als stichters van Sâo Paulo, en als eerbetoon een beeld geplaatst op het plein SÉ, het beeld van José de Anchieta, die samen met Manuël da Nobrega en hun zwartgerokte priesters in 1554 de basis legden voor de missiepost die ze 'Sâo Paulo de Piratininga' doopten, het begin van alles, wat nu is, en zal evolueren in die wereldstad.
Dus de bandeirantes waren bandieten, maar er waren er ook, die onder ellendige omstandigheden met hele families de wildernis introkken, niet voor Indianenroof, goud of briljanten. Zij gingen voor een andere toekomst, het leven. Zij waren de pioniers van Brazilië, vergeleken met de wegbereiders die in Amerika naar het westen trokken.

wordt vevolgd

12-08-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Onder het grote sculptuur van José de Anchieta, de stichter van de stad, ten minste zo is de overlevering, heeft zich een volumineuze zwerfster neergevleid, die met haar dikke kont rolt en scheldend woorden uit haar mond laat ontsnappen naar voorbijgangers, politie en naar zichzelf. Ze is één van de vele dolenden, die hier rond het kermisplein van Sâo Paulo rondhangen.
 Ik spreek met Zé, een schoenpoetser die ooit vertrok uit zijn geliefd Paraiba (deelstaat in het n-oosten), zijn hoge zetel staat klaar voor de volgende klant. Hij poetst voor twee real, een spotprijs zegt hij zelf, en ik dacht weer aan de kleine Nelson. Zé verdiend er genoeg mee om van te leven, al is het moeilijk met zijn vier kinderen. Hij woont al vijftien jaar in de stad, maar is nog steeds vol heimwee naar zijn geboorte grond, die hij sinds die tijd niet meer terug zag: 'De grote stad is hard en ongezond, maar je went eraan,' zegt hij. Ik laat hem mijn stoffige sandalen poetsen en hij is dankbaar en ik bedankt hem voor het gesprek.
 Recht voor me uit ligt de pompeuze kathedraal 'Metropolitana'. Een deel van het gebouw stamt uit de 18de eeuw. In 1954 is de kerk gemoderniseerd, waardoor zich een neo-gotische structuur vormde, toch de uitstraling is niets zeggend. Het is een enorm object met zo'n ruime inrichting dat de gelovigen zeker zouden kunnen zweven in de ruimte der liturgieën, en de boog van de Indiaan zou strak gespannen moeten staan, om de pijl het hemelgewelf te laten toucheren. Anderzijds kan het kluchtige van de kathedraal niet voorkomen, dat de heiligen de armoede en ellende van de wereld moeten erkennen, wetend dat het geen zin meer heeft als redders op te treden. Want de duivels zijn dansers op de psalmen der engelen, en troubadours bezingen niet meer de liefde, zij houden zich bezig met het vernielen van hun snareninstrument. Voor de gelovigen hebben de heiligen bezit genomen van hun ziel, zij, het volk zal zichzelf zalven en hun eigen leven bestieren, mits men geloofd in het mystieke der katholieke devotie en vele Brazilianen zijn hierin betrouwbaar. Doch in Sâo Paulo beleidt een derde van de mensen een ander geloof en is hierdoor de minst katholieke stad van Brazilië.
 Hier wonen een miljoen islamieten, deze zijn hoofdzakelijk van Libanese en Syrische afkomst. Er zijn meer dan 100.000 Joden en ook Japanners en andere Aziaten namen hun geloof mee, het Shintoïsme en Boeddhisme. Verder zijn er Duitsers, Russen, Armeniërs en mensen uit de Balkan, die allen hun eigen geloof meenvoerden, of zich vermengden in een kleurige doek van gedachten zoals dit alleen in Brazilië mogelijk schijnt. Het lijkt wel de vereninging van begrip en gemoed, het is een mengelmoes van geloven en semi geloven. Doch het ware is wat jezelf opwerpt, het enige dat telt, vóór en ná den dood. Als men tenminste geloofd, want de Atheïsten hebben ook hun stellingen. Anderen bekritiseren de richtingen van het geloof.
 Op het SÉ plein manifesteren zich evangelisten. Zij garanderen zich van een kring toehoorders, mensen die elkaar bemoedigend aanspreken om het gelijk van de donderpreek te bevestigen, de zedenpreek die via hún God en de hemel neerdaalt. Dit is wat de predikers zeggen, zij schreeuwen: weg met de drugs en alcohol, weg met de ontucht en verdere perverse aangelegenheden. Ik bekijk de evangelist en zijn metgezel, een mulat in een wit kostuum met stropdas, gelijkend op de ondergeschikte van de Boze, met de bijbel in zijn linker hand en zijn rechter wijsvinger gebiedend omhoog zoals een roede. Hij omarmt een arme nietswetende zondaar, een man uit het noordoosten, met trieste ogen, die de barre tijden van zijn geboorteland nog meedraagt. Hij is de uitverkorene. De animatorprofeet laat hem denken dat hij in het paradijs zal belanden. En waarom ík maar denken dat alles een cultuurverschijnsel is, neen! Deze nepprofeten zijn gezonden en léven van dit toneel. De mensen zien het en beoordelen zij het gemoedelijk? Neen, zij worden 'verplicht tot', de mensen worden gemanipuleerd, hun ziel heeft iets te winnen, althans dit is wat zij denken. Maar wie geeft hun water en brood? Wie voedt de hongerige maagjes in de droge binnenlanden of in de armste sloppenwijken der steden? Wie?
 Vaak zijn het de kleine geloofsgemeenschappen die nog wél hulp bieden, door aandacht op het persoonlijke te richten, anderen verzuipen in het groteske van hun steriele instituut. Het geloof is een zodanig vraagstuk in Brazilië, dat mensen aan het debatteren zet. Zij vergeten, dat ze maar een onderdeel zijn van de macht, van sektes, die het hof van Eden vegeven als zoete pannenkoeken, misbruik makend van de arme zielen. De predikers voeren een gebarenspel op terwijl een man in een alledaags kostuum, met loshangende stropdas en met zijn rechtervuist dreigend omhoog gestoken over het plein marcheert. Hij waarschuwt de mensen voor de duivel en zijn macht, hij is weer een ander type prediker, de eenzame moralist. En is het niet waar dat Karl Marx's: "Die religion... ist das Opium des Volkes" een vermaard doctrine blijkt?

wordt vervolgd...

08-08-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Vier uur in de middag. Als ik aan het einde van de Avenida Liberdade kom, zie ik Nelson, een kleine jongen van elf jaar huilend tegen een muur zitten. Beroofd van zijn geld, vijftien reais (4.50 Euro). Nelson is schoenpoetser, die om zijn familie te steunen, door het centrum zeult met een kistje , waar hij op zitten kan en zijn materiaal in heeft: enkele doosjes schoensmeer, poetslappen en borstels. Hij vraagt één real, een schamel tarief. Nu draagt hij de last van de betonnen stad, het verdriet. Ik vraag hem naar de dief: 'Twee jongens op mountainbikes,' zegt hij droevig en verward.
 Het geld dat ik hem geef troost hem enigzins, meer een verlichting van het financiële, zijn ziel heeft namelijk en ander gevoel. Dit is het verval van de grote stad, de betonwoestijn waar het iedere dag voor velen een vuurzee is. Hij veegt zijn laatste traan weg en kijkt mij schuw aan, en mensen die langskomen kijken óns aan, want ik voel hun ogen prikken in mijn rug, zoals het rapier van een zeerover.
 Nelson is één van de vele actieve ondernemers, vele anderen zijn autoruitenwassers of snoepverkopers, die bij stoplichten automobilisten proberen over te halen iets te kopen en op deze manier geld bij elkaar te krijgen. Ook is er een acrobaat op een stuntfiets, die jonglerend met ballen als een soort paljas optreedt en zorgt, dat hij geld int vóór het licht op groen springt.
 Hij lacht met zijn geschminkt gezicht en had artistiek gezien beter verdiend. Uit menselijk oogpunt is de man, die in een oud invalide wagentje tussen de auto's door manouvreert net zozeer een artiest, anderzijds een muskiet in een bedriegelijk web, het labyrint der stikkende auto's.
Niet ver van Nelson's tranen, op het Praça (plein) Joâo Mendes, zie ik de jongedames tegen muren hangen, buurthoertjes, blank, halfbloeden en negrinnetjes, sommigen knauwend op kaugum. Hun prijs is tussen de vijftig en vijfenzeventig reais, zijn beeldig als dagvlinders en slank als en sierlijk als zeepaardjes, met provoceerende borsten, korte rokjes en een gulzige verleidelijke lach, en ik zet het op mijn notenbalk.
 Om de hoek ligt de 'pastelaria', die wordt uitgebaat door Koreanen, waar ik een 'pastel palmito' (in olie gebakken deegbroodje met palmhart) bestel en een fles koud bier om mijn dorst te lessen. Een blonde vrouw van in rond de vijftig, die naast mij zit, eet háár broodje, drink met genot haar bier en trekt aan een sigaret als bevindt ze zich in en nachtclub op een andere planeet. Mannen spelen op gokkasten of staren voor zich uit, vrouwen lopen in en uit voor sigaretten en suikerrietstengels persen zich door het elektrische molentje, waarna het vocht uit de trechter vloeit, het sap van de zoete stengel door engelen gegeven.
 Ik betaal en slenter naar onder de straat uit en kom op het Praça de Sé. Het plein is uitgegroeid  tot een waar pandemonium, een schouwspel van kwelende eufemistische geloofspredikers, straatverkopers, zingende mannen uit het noordoosten van het land die de muziek van Luiz Gonzaga (overleden forró zanger) aanbidden,waterijsverkopers, een kapper die ook baarden scheert als stond hij in een gedistingeerde zaak in Parijs, zich niets aantrekkend van het tumult om hem heen, schoenpoetsers en mensen met houten borden op hun lijf gebonden, die vermelden waar goud te kopen en verkopen valt. In het midden van het plein bevindt zich een politiepost, van waaruit men stieken alles gaande slaat. Het zijn gluiperige mannen in blauwgrijze pakken en zware zwarte laarzen, en revolvers in de holster, niet ziende wat ze moeten zien en hard optredend tegen de straatkinderen, die uit noodzaak pikken van de passant. Hard optreden betekent: slaag, verbrandingen en transporten naar jeugdinrichtingen. Velen huilen, anderen zijn sterk en ontsnappen uit de handen van de regeringsbeulen.
En God? Ziet toe.
 
wordt vervolgd...
 

07-08-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

IN DE VOLGENDE DELEN VAN HET BLOG ZAL IK VERHALEN OVER EEN VAN MIJN BEZOEKEN AAN HET METROPOOL SÂO PAULO, DE STAD VAN UITERSTEN, HET FINANCIËLE HART VAN BRAZILIË.
DIT RELAAS BRACHT IK 2004 IN EIGEN BEHEER (BRAWABOOKS) UIT IN A-4 VORM EN IS EEN PERSOONLIJKE KIJK OP HET MAATSCHAPPELIJK EN MENSELIJK LEVEN VAN DE STAD.
luchtfoto downtown Sâo Paulo   archief onb.



pentekening van ALFREDO AQUINO, later zal ik meerdere schetsen laten volgen van deze bizarre tekenaar, die tekeningen maakte voor één van de uitgaven van Brazilië bekenste boek 'os Sertôes' van EUCLIDES DA CUNHA
onderstaande tekening strekt met mijn filosofie omtrent Sâo Paulo

05-08-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

De eigenaar aarzelde, maakte tegenwerpingen, probeerde op de lange baan te schuiven, maar aanvaarde ten slotte het schilderij, op voorwaarde dat hij het niet langer dan drie dagen ten toon zou stellen. Joâo Maria stelde daarop, in ruil, een andere voorwaarde: dat het schilderij voorzien zou worden van een kaartje met zijn naam, en de vermelding van het feit dat hij niets wist. De eerste avond, nadat het schilderij was geaccepteerd, was als de avond voor een huwelijk. De volgende ochtend, meteen na het ontbijt, haastte hij zich naar de Rua deo Ouvidor, om te zien of er al veel mensen stonden te kijken. Op dat moment was er niemand; hij liep de straat op en neer, bleef voor de deur drentelen, kijken, tot hij uiteindelijk naar binnen ging en bij de winkelbediende informeerde.
 'Zijn er veel mensen geweest?'
 'Een paar.'
 'En kijken ze? Zeggen ze wat?'
'Kijken doen ze. Of ze ook iets zeggen, daar heb ik niet zo op gelet; maar ze kijken wel.'
'Aandachtig?'
'Ja, ze kijken wel aandachtig.'
Joâo Maria boog zich naar het kaartje, en zei de winkelbediende dat de letters groter hadden moeten zijn; vanaf de straat was het onleesbaar. En hij ging naar buiten, om te zien of hij het lezen kon; hij concludeerde van niet, de letters hadden groter moeten zijn. Ookde lichtval leek hem niet goed. Het schilderij zou dichter bij de deur moeten staan; hier echter wierp de winkelbediende tegen dat hij zich moest houden aan de orders van zijn baas. Op dat moment kwam een wat oudere heer binnen, die recht op het schilderij afliep. Joâo Maria's hart bonste zó dat het bijna uit zijn borst sprong. De bezoeker bleef enkele ogenblikken staan, bekeek het schilderij, las het kaartje, bekeek het schilderij opnieuw, en verliet de zaak. Joâo Maria had niets op zijn gezicht kunnen lezen. Er kwam nog een bezoeker, er kwamen meerdere klanten, sommigen op andere redenen, en die keken slechts in het voorbijgaan naar het schilderij, anderen werden juist daardoor aangetrokken; er waren ook die meteen terugdeinsden, als in verlegenheid. En de arme jongen las niets, maar dan ook niets, op de onaangedane gezichten.
 Tot dit onderwerp, de Heilige Maagd, keerde hij herhaalde malen terug. Het doek waaraan hij nu de laatste hand legt is het zesde of zevende. De andere heeft hij meteen weggegeven; een paar heeft hij zelfs ten toon gesteld, zonder méér resultaat dan de eerste keer, want de kranten schreven er niet over. Joâo Maria kon dergelijk stilzwijgen niet anders uitleggen dan als geïntrigeer van een vroeger vriendje van een meisje waarmee hij op het punt stond te trouwen.
 Niets, geen regel, geen enkel woord. Ook de winkel in de Rua do Ouvidor, waar hij zijn schilderijen mocht ten toon stellen, weigerde op zekere dag daarmee door te gaan; hij ging naar een andere zaak, in de Rua do Hospício, toen naar een in de Rua da Imperatriz, en een op het Rocio Pequeno; uiteindelijk stelde hij helemaal niets meer ten toon. En zo werd de kring van zijn ambities steeds nauwer, steeds nauwer, om zich uiteindelijk te beperken tot familieleden en kennissen.Op zijn trouwdag bedekte hij de muren van de salon met zijn werken, en verbond aldus de twee grote doelstellingen die bezighielden in het leven. En inderdaad, de mening van de genodigden was dat hij 'een heel begaafde jongeman' was. Maar ook die horizon werd enger: de tijd ontrukte hem een antal familieleden en vrienden, sommige door de dood, andere door het leven zelf, en Joâo Maria's kunst zakte steeds verder weg in de schaduw.
 En daar zit hij nu tegenover zijn eeuwige Maagd; hij retoucheert de engeltjes wat, en de mantel. Het doek staat dicht bij de deur. Joâo Maria's vrouw is zojuist naar buiten gekomen, met hun zoontje; ze brengt de jongen naar een homeopatisch consulatiebereau, waar hij gratis medicijnen krijgt voor een paar wonden op zijn hoofd. Ze zegt wat tegen haar man, terwijl deze een penseelstreek op het doek aanbrengt.
'Heb je gehoord wat ik zei, Joâo Maria?'
'Wat?' vraagt hij afwezig, zijn hoofd naar achter buigend om het effect te beoordelen.
'De pan staat op het vuur; ga jij straks even kijken.'
Joâo Maria zegt 'ja', maar waarschijnlijk heeft hij nauwelijks geluisterd.
 Terwijl hun zoon praat met de vier buurjongentjes die in de deuropening naar het schilderij staan te kijken, schikt de vrouw haar halsdoek. Haar gelaatstrekken tonen de sporen van veel werk en weinig eten; ze is mager en vermoeid. Ze draagt haar jurk van zwarte serge, haar uitgaansjurk, de enige die ze heeft, reeds vergeeld aan de mouwen en versleten bij de zoom. Haar stoffen schoenen hebben scheefgelopen zoolranden. Ze schikt haar halsdoek, geeft haar kind de hand, en daar gaat ze naar het consultatiebureau. Joâo Maria bijft schilderen; de jongentjes kijken stomverwonderd toe.
 Letten wij eens goed op hem. Het zonlicht vult nu de steeg; de lucht is zuiver en het licht schitterend. De moeder van een van de kleintjes, die een eindje verderop woont, roept uit het raam dat hij thuis moet komen, niet te lang in de zon moet staan.
 'Ik kom zo, mama! Even kijken!' En hij blijft kijken, naar het werk en van de maker. Hij gaat op de drempel zitten, de anderen gaan ook zitten, en allen blijven ze met open mond toekijken. Van tijd tot tijd zeggen ze elkaar iets in het oor, een opmerking, een vraag, welke van de engeltjes het Kindje Jezus is, of wat dat licht betekent onder de voeten van de Heilige Maagd, of alleen maar een kinderlijke uiting van bijval; maar dat alles gefluisterd, om niet de inspiratie van de kunstenaar te verstoren.
 Ze praten ook over hem, maar minder, want de schepper van zo mooie en nieuwe dingen boezemt hun een bewondering in die vermengd is met verering, misschien moet ik wel zeggen met angst- in elk geval een groot gevoel van minderwaardigheid. Hij, de eeuwige Joâo Maria, wendt het gezicht niet naar de kleintjes, doet of hij ze niet ziet, maar hij voelt hun aanwezigheid, hij bespeurt hun bewondering en geniet ervan.
 Een enkel woord, dat af en toe zijn oor bereikt, doet hem goed, veel goed. Hij laat het palet niet los. Wanneer hij zijn penseel niet over het doek beweegt, blijft hij stil zitten, buigt zijn hoofd naar achteren, bekijkt zijn werk een beetje van links, een beetje van rechts, met een geheimzinnige uitdrukking in zijn gespannen blik, voor de ogen van de verblufte jongetjes; dan bevochtigd hij de punt van het penseel in de verf, corrigeert een gelaatstrek of verlevend een kleur.
 De pan op het vuur is hij  vergeten, evenals zijn zieke zoon, die meeloopt met zijn moeder. Hij is dáár, met zijn hele wezen. Zonder nog iets te verlevendigen of te corrigeren te hebben, verlevendigt en corrigeert hij opnieuw, brengt verf op verf aan, wist uit en vult weer in, maakt hier een schouder wat ronder, of daar de stralen van een ster wat langer. Hij onderbreekt zijn werk om achterover te buigen en het te bekijken, hoofd rechts, hoofd links, hij trekt steeds vaker geheizinnige gezichten en laat ze steeds langer duren, tot steeds groter verbazing van het publiek. Want dit is de laatste, de allerlaatste horizon van zijn ambities: een steeg en vier jongetjes.

(6.9.1885)


 

02-08-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Machado de Assis is een van Brazilië bekentste novelisten. Hij werd geboren te Rio de Janeiro op 21 juni 1839 en stierf aldaar 29 september 1908.
In het verloop van dit blog zal ik enkele van zijn korte verhalen publiceren, die een indruk geven van Rio in deze tijdspanne. Het eerste is "Begaafd'', 1885.
De vertaling is van August Willemse. 




BEGAAFD

Blijven we in deze steeg even staan. Er is hier een uitdragerij, en een stuk of twintig huisjes, die, alle te zamen, een soort geïsoleerd wereldje vormen. Vannacht heeft het geregent, en de zon heeft nog niet de modder op straat kunnen drogen, noch de lange broek die daar, pas ingezeept, uit een raam hangt. Even voorbij de broek zien we, in een vensteropening, het hoofd van een jong meisje verschijnen, dat juist haar kapsel heeft voltooid en het nu hier buiten komt laten zien; maar hier buiten zijn alleen de lezer en ik, en een jongentje dat schrijlings op de vensterbank van een ander raam zit, met zijn hakken tegen de muur slaand alsof hij een paard de sporen geeft, en nog vier jongentjes, verderop, die, in de deur van de uitdragerij, naar binnen kijken.
 De winkel is klein, en heeft niet veel te koop, maar dat is van weinig belang voor de eigenaar, Joâo Maria, die zaken weet te verenigen met kunst, en zich wijdt aan het schilderen in de vrije uren die zijn andere bezigheid hem laat-en dat zijn er niet weinige. Nu, op dit moment, zit hij voor een klein doek, zo helemaal in zichzelf en in zijn werk, dat wij hem rustig kunnen gadeslaan, voordat hij ons opmerkt.
 Hij is zesendertig jaar, en men kan niet zeggen dat hij lelijk is; zijn gelaatstrekken, alhoewel niet bijzonder, zijn ook niet onaantrekkelijk. Maar het leven heeft het werk van de natuur te niet gedaan. Zijn huid, zo glad als die in de eerste jaren was, is nu ruw, zijn baard warrig en onverzorgd; onder de kin, waar hij zich pleegt te scheren, is al meer dan veertien dagen geen scheermes geweest. De boord van zijn hemd staat open en laat zijn borst zien; hij draagt geen vest of colbert, en uit de opgerolde hemdsmouwen steken gespierde en behaarde armen. Zijn broek is van bruin katoen, pas gewassen en erg versteld bij de knieën: de oude stoplappen, die niet bestand zijn tegen de wasvrouw, die ze lostrekt in het water, noch tegen de naaister, die ze weer aanzet. Beiden zijn Joâo Maria's eigen vrouw, die naast deze twee beroepen ook nog de kokkin van het huisgezin is. Er zijn geen bedienden; hun zoon tussen de zes en zeven jaar, doet de boodschappen.
 Joâo Maria is zo'n veertien dagen geleden in deze steeg komen wonen. Hij rekent erop dat de zaken hier wel zullen lukken, ofschoon er weinig mensen voorbijkomen; maar er is in de buurt geen andere uitdragerij, en hij hoopt dat het nieuwtje de klanten zal trekken. Trouwens hij had geen tijd om te kiezen; hij had hals over kop moeten verhuizen, vluchtend voor de dreigementen van zijn vroegere huisbaas. Hier is de huur althans redelijk. Tot nu toe echter heeft hij niet meer verkocht dan een buffet en een vogelkooi van ijzerdraad. Het doet er niet toe; de eerste tijden zijn altijd het moeilijkst. Joâo Maria wacht af, en ondertussen schildert hij.
 Wat schildert hij, en waarvoor? Joâo Maria weet absoluut niets van de rudimenten van de tekenkunst, maar reeds op jeugdige leeftijd vatte hij de gewoonte op alles na te tekenen wat hem in handen viel, krantevignetten, speelkaarten, patronen van stoffen en behangselpapier, van alles. Ook maakte hij poppen uit klei, of hij sneed ze met een mes uit het hout van planken en kisten. Op een dag geviel het dat hij naar de jaarlijkse tentoonstelling ging van de Academie van Schone Kunsten, en daar kwam hij vandaan vol plannen en ambities. Hij zette meteen een moordtafareel in elkaar, een graaf die een andere graaf doodde; objectief gezien leek het of de een de ander een dolk aanbood. Hij verbeeldde nog andere scénes, overdekte muren thuis met neuzen, ogen en oren; toen hij in de Rua da Quitanda een schilderij zag dat een bord met groente voorstelde, wierp hij zich op groenten; daarna zag hij een zeegezicht en werden het zeegezichten.
 Elke kunst heeft haar techniek; hij verafschuwde techniek, had een hekel aan scholing, aan de elementaire kennis der dingen. Een koe zien, die weergeven op het doek, dat was alles wat men, naar zijn mening, mocht eisen van de kunstenaar. De juiste kleur vinden was een kwestie van de ogen, die God aan alle mensen heeft gegeven; en zo hing ook de nauwkeurigheid van omtrekken en houdingen af van aandachtig kijken, en verder niets. De rest moest men overlaten aan het genie van de kunstenaar, en Joâo Maria veronderstelde dit te bezitten. Hij zei niet 'genie', omdat hij dat woord in die betekenis niet kende, maar herhaalde bij zichzelf het woord dat hij van kinsbeen af familieleden en vrienden had horen zeggen: 'Joâo Maria is heel begaafd.'
 Zo wordt verklaard dat, toen iemand zijn vader op een dag aanried hem naar de academie te sturen, en zijn vader erin toestemde hem uit huis te laten gaan, Joâo Maria halsstarrig weigerde. En zo ook kwam het dat hij, na diverse ambachten te hebben beproeft en zich geen enkel te hebben eigen gemaakt, een uitdragerij opende, wat geen voorafgaande studie eiste.
 Hij leerde niets, noch bezat hij het talent dat doorziet en dwingt tot leren en creëren. Had hij dan althans zoiets als de goddelijke vonk? Niets dat erop leek. Hij had slechts doorzettingsvermogen, vrucht van een verlangen dat niet overeenkwam met zijn vermogens. Hij was er voor de aardigheid mee begonnen, kreeg het etiket 'begaafd' opgeplakt, en kon toen niet meer terug. Hij hoefde maar een schilderij te zien of zijn ogen begonnen te vonken, hij trommelde de ambities uit zijn jeugd op, en ze kwamen, allemaal tegelijk, door elkaar, grepen hem en tilden hem naar een roem waarvan de voorstelling alleen al hem verblindde. En dan volgde er een nieuwe poging, gestimuleerd door het lof van vroegere pogingen, zoals zich bij de natuurlijke onstuimigheid van het paard de prikkel van de sporen voegt.
 Zie het doek dat hij nu schildert, in de deuropening; het is een Heilige Maagd, gekopieerd van een andere, die hij een keer gezien heeft, en dit is de zesde of de zevende waaraan hij werkt.
 Op bezoek bij zijn peetmoeder, weduwe van een kapitein die gesneuveld is bij Monte Caseros (veldslag in 1852 waarbij de Argentijnse dictator Rosas werd verslagen door een alliantie van Braziliaanse en Uruguayaanse troepen en Argentijnse opstandelingen. noot Wayn), zag hij op zekere dag een Maagd, in olieverf. Tot dan toe kende hij heiligen slechts als bidprent in de kerk of, bij hem thuis, als gravure in een lijstje. Hij was verrukt: zo mooi! zulke heldere kleuren! Hij wilde de afbeelding in zijn geheugen prenten, maar zijn peetmoeder leende hem het schilderij. De eerste kopie die hij maakte was niet helemaal naar wens; maar de tweede leek hem minstens zo goed als het origineel. Zijn moeder echter vroeg hem deze voor haar bidschrijn, en Joâo Maria, die het meer ging om de bijval van de mensen dan om de zegen uit de hemel, kreeg een lange en smartelijke tweestrijd te verwerken; uiteindelijk zwichtte hij. En dit zij gezegd ter ere van zijn moederliefde, want dona Ináncia dos Anjos had zo weinig benul van kunst dat ze hem nooit had toegestaan in de salon een bepaalde gravure te hangen, kopie van Hamon, die hij voor iets meer dan drie milreis (in die tijd gerekend 30 gulden, noot Wayn) gekocht had in de Rua de Carioca. Daarop was een oud Grieks gezin afgebeeld, een jongen die thuiskomt met een vogel die hij heeft gevangen, en een meisje dat met haar hemd haar oudere zusje verbergt, om te zeggen dat ze niet thuis is. De mooie Griekse benen van de nog baardeloze jongeman zijn bloot.
 "O nee! Niks van die schaamteloze Françaises hier! " kreet dona Ináncia; en haar zoon was niet zo goed of hij moest de gravure meenemen naar zijn slaapkamertje, waar geen licht was.
 Joâo Maria stond de Maagd af, en schilderde een andere; het was de derde, binnen luttele dagen voltooid. Het kwam hem voor zijn beste werkstuk te zijn: hij besloot het ten toon te stellen en ging ermme naar een spiegel- en prentenhandel in de Rua do Ouvidor....



wordt vervolgd....

31-07-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

'Pas op ouwe! Je ziet wat er gebeurd is in die andere wereld, waar eens de Marxist aan de macht was... ik bedoel die unie van sovjetmensen...... naar de bliksem! Er is een ander regime.... aha, kapitalisten, alles naar de klote... de mensen worden armer ouwe! Brazilië heeft een goed systeem... nodig! Laat ik zeggen een ... redelijk communisme! Sociaal communisme, een verlichte vorm van anarchie!'
Verdomme wat een boel geleerde woorden droge! Noem het toch gewoon gelijkheid! Eenheid! Gerechtigheid... schenk ons nog een aguardente! Ik ben oud droge... een eennegentig? En bij de 'nossa senhora' van het licht en... en het lichaam van Christus, nondesju als dat niet waar is! Ik heb Brazilië zien groeien met lijden, dansen, zingen, honger... Nondesju als dat niet een feit is, terwijl de rijke zich vol vrat met en vol zoop met geïmporteerde whiskey, cognag, wijn en wodka! Ik heb de favela's zien groeien tot steden, bergen der andere klasse, de krottenwijken die een postkaart moeten zijn van Rio de Janeiro! En de binnenlanden zijn blijven stilstaan! En had... Brazilië niet haar kosmopolitische droom... o vergeef me míjn intelligentia-woorden, droge... Pinga! Zuip droge... o fantasie van mijn geliefd land, ik wil niet meer een paljas zijn, gekostumeerd voor het bal der zotten... geef onze kinderen een nieuwe droom, die kan ontplooien tot een werkelijkheid!'
'Mooie woorden ouwe! Drink mijn vriend! Je bent toch mijn vriend... (hik)... is het niet ouwe?... Orde en vooruitgang! Dat staat in onze vlag... onze Braziliaanse vlag! Ouwe dat is de leuze voor het gezag, de 'filha's da putas' (in Brazilië scheldwoord, betekent: hoerenkinderen.) Nondesju! Vooruitgang voor de partijtop... aha, de alleenheerschappij, en... armoede voor de sloebers!'
'Maar geld droge, geld voor... een fles cachaça hebben we nog, is het niet droge!'
'Ja... ouwe Viva Brasil!!!!!!!!!'
'Kijk naar de spreuken op de muren droge... die van de Maoïsten aha... Yankee gooooo... Hoooooo...me!'
'Stil ouwe... je wordt verdomme dronken... ladderzat van het enige (hik...) goeie der velden... onze suiker! Leve Brasil! Het suikerriet en lang leven de tieten van Gabriëlla de dapperste hoer van Bahia... proficiat Nana mijn lieve geparfumeerde zuigster, mijn mangalikeur... açaidrank... geur..ig als het vagina... vocht van... aiiiiiiiiii!'
'Ja. droge... dat is wat ík vandaag wil... hartstikke bezopen worden... de ellende vergeten, mijn intellect, verleden, de dood van mijn Tereza, die doodging aan kanker... de uitbuiting van het systeem! Ik wil vergeten!' (De ouwe begint te huilen als een kind)
'ja ouwe... Ik leef met je mee... kom op, we zijn niet ver van huis... o.k nog eentje dan... Hoe gaat dat liedje ook weer ouwe?'
'Welk liedje droge?' 'Dat van die hoer... die dacht dat ze Brasilia was... De stad van de gekke Kubischek (persident in de tijd dat Brasilia werd gebouwd 1960)... die dacht dat hij een natte droom had. Nondesju! Miljarden naar de klote! Indianen verjaagd! Op de rode aarde van mijn geliefde hoogvlakte!'
'De ouwe zet de fles aan zijn mond en de jenever vloeit als een Iguaçu waterval door zijn keelgat... en dan zingt hij als een dronken bard: "Ik ben moeder Brasilia... kom geef me jullie poen... Ik zal de schoonheid zijn... voor Brasil... Ik zal mijn armen strekken als vleugels... van het vliegtuig... Mijn mond is het bureaucraat... mijn borsten de voeding en... mijn kut de plek waar alles in en uitttttttttttt gaat... het kapitaalllll! Luister ik ben moeder Brasilia, ook voor de gringo's, voor de... waanzinnigen en hebzuchtige... Mensen?...Geen waarde, geld is het einge wat telt... kom mijn tedere verspiller... kom en neuk mij... Ik ben moeder Brasiliaaaaaaa....'

'Kom ouwe... laten we gaan... naar huis... ik wordt sentimenteel van dit alles...'
De droge loopt door het straatje en spuugt in een betonnengat en de ouwe slentert achter hem aan: 'Ik ben Braziliaan! schreeuwt hij: 'Sou Brasileiro! En zie O Senhor! Zie mij... (vele hikken)... waarom zegt u niks? (hij spreekt tegen het Christusbeeld boven op de Corcovadoberg)... Christus? Jesus? Deus? Waarom zijn uw armen gespreidt? Liefde? Waarom? Eenheid?
Waarom? De ouwe huilt als een kind...

fim

'

24-07-2008 om 11:10 geschreven door Storyteller

Het jaar 2000 ergens in een kleine bar in Rio de Janeiro. (Ik schrijf zoals de mensen spreken)

Batue, bijgenaamd Seco (droge) en Antoninho, de Velho (ouwe) zijn twee drankorgels. Ze zijn vol energie en de ouwe is zeker niet achterlijk. Hij noemt zichzelf arrogant, 'doctrinist'. Maar dan is hij ook wel flink bezopen, begrijpt mij goed, gepassioneerd bezopen. Beiden staan ze aan de toog en ik volg hun dialoog: 'Brasil gaat naar de klote!' zegt de ouwe. 'Is al naar de klote bedoel je. Kijk eens om je heen ouwe! Wat is jouw salaris?'
'Hetzelfde als dat van jou droge, 180 reais... merda!'
'kun je daar van leven ouwe?'
'Neen, neen... vriend droge. Ik woon gelukkig bij mijn dochter in... het lieve meisje. Het is een rotzooitje, het systeem van de macht. Kijk naar de regering, de bastaarden... ze vreten zich vol en gaan ons vertellen dat het land langzaam uit de miserie kruipt! Onzin! Zij zullen nooit geweest zijn waar de ellende zich afspeelt!'
'Dat ben ik volledig met je eens ouwe. Ik vraag mij af... goddomme! of een dergelijk mens nog wel rustig kan slapen. Kijk, de moorden op de landloze boeren, men weet verdomme ervan af en ook weet ík dat die verdomde leiders er profijt van hebben... ze hebben aandelen in grond ouwe, aandelen... nondesju! De vennoten maken de wetten en verdedigen ze, ze leven in een verkapte wereld, een carnaval-carcinoom der macht! Maar hoe lang kan men dit toloreren?'
'Revolutie droge!' 'Ben je vóór revolutie ouwe?' 'Claro... ik ben wel versleten, maar ik zal vechten!'
'Dan ga ik met je mee ouwe, want dit kan niet langer duren. De arme Braziliaan neemt te veel. Nondesju! Hij is te goedmoedig, maar ook angstig... voor wraak! Hij knikt maar ja, hij knikt maar nee en heeft de moed niet om zich te organiseren! De mensen leven in een angstwereld, een verlammende... hun mond lijkt soms een verankert spreekorgaan, maar met een nodige drang om te spreken. Hun ziel uitstortend naar een luisterend oor!'
Ouwe: 'Toch doet het mij goed die stakingen, en vakbonden die de straat op gaan!'
'Luister ouwe, de beste stakingen en opstanden vinden plaats in de bajes... daar hebben ze niks te verliezen. Het is d'er op of d'er onder! Basta ouwe!'
'Leve de revolutie droge!'
'Schreeuw niet zo hard ouwe... er zijn hier veel actieve oren, weet je wel, die met antennetjes... die doorverbinden. Nondesju laten we nog een drinken: "He... ober nog een fles!"'
Ouwe: 'Leve de revolutie ie,ie,ie! Weg met de kapitalisten en hun buitenlandse industrieën, weg met het neo-libarisme! Verdomme! Weg met de Amerikanen, de uitzuigers! Jappen, Duitsers,Hollanders! Weg met alle mesthopen!'
'Goed zo ouwe... gringooooooo go homeeeeeeee!'
'Goed zo droge... geen privatisering!
Ouwe: 'Geef de boer zijn land terug! De Indiaan zijn grond! Weg met de corruptie! Nondesju! Leve Fidel en Ché! Leve Marighela!' (braziliaanse revolutionair gedood door militairen in Sâo Paulo in 1967)
'Kalm ouwe... laten we nog een fles pinga nemen! God kijkt toe, de heilige Benedictus, Antonio van Padua, Pedro de poortwachter en de heilige Jan!'
'Wat denk je van het communisme droge?'

wordt vevolgd...

23-07-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

21-07-2008 om 20:53 geschreven door Storyteller

De bedreiging door grootgrondbezitters tegen Indianen in Amazonas blijft de aandacht trekken. Door corruptie en machtsvertoon intimideren zij de inheems mensen.
De foto toont een Makuxi Indiaan die mishandeld werd door pistoleiros. Verondersteld is dat deze ingehuurd zijn door grondbezitter Paulo Quartiero, die tevens burgemeester is in een nabij gelegen stad. De Indianen werden bestookt met geweren en zelfgemaakte bommen. Tien Indianen raakten gewond waaronder zes kinderen.
Het gebied van de Makuxi bevindt zich in het Raposa-Serra do sol, een omstreden gebied, op de grens met Venezuela, en is officiëel erkend, als Inheemsgebied. De grondbezitter werd geareesteerd maar werd weer snel vrijgelaten, buiten dat vond de politie vele wapens op zijn farm. Het bizarre onmogelijke is wel dat de staatsregering een petitie heeft ingediend bij het Braziliaanse hooggerechtshof, om de boeren op Indiaans gebied te laten blijven functioneren. Uitspraak is nog niet bekend.
Het is duidelijk dat de stammen die gewoon hun leven willen leiden dit verhinderd wordt door geweld van de kapitalistische heersers. De wet doet steeds een oog dicht, met gevolgen die onbeperkt zullen worden.

storyteller
dank aan - SURVIVAL movement for tribal people -

19-07-2008 om 11:25 geschreven door Storyteller

Dagen lang zwierf hij in westelijke richting en kwam terecht in Itaocara. Hier ontmoette hij Joachim, een zwarte stoere hond, die ooit door zigeuners was meegenomen vanuit Bahia. Maar hij was gevlucht, niet voor de zigeuners, neen, want zij waren goed en speelden op gitaren, violen en accordeons en zongen dan vreemd liederen. Neen, niet voor deze mensen, maar voor een andere hond genaamd Palha. Die maakte hem het leven zo zuur dat hij hem ging haten, maar Joachim was een pacifistenhond, verliet het kamp en kwam hier terecht waar hij Kosmos ontmoette. Joachim, kreeg de naam van zijn baas, een oude neger, genaamd Consilium, die ooit in zijn eentje een anti-racistische campagne gevoerd had en daarom Joachim Naboco (advocaat die in de jaren 60 van de 19de eeuw een grote rol speelde ten aanzien van de afschaffing der slavernij), zag als dé advocaat, zijn voorbeeld. Vandaar. De hond Joachim was een intelligent iemand, een soort hondenfilosoof. Hij wist dan ook het verdriet van Kosmos over zijn verloren vriend te relativeren. Hij zei: '... wij honden hebben een zekere hemel, die niet is weggelegd voor andere dieren. Ieder dier heeft zijn eigen hemel. geloof mij, van kat tot os, paard tot rat. Wij hebben een hondenhemel en vergeet niet dat je vriend Senhor zal terugkeren. Ja, mensen noemen dit reincarnatie... men zegt zelfs dat mensen kunnen terugkeren in de vorm van een hond, maar dit acht ik uitgesloten. Neen, ik heb mijn eigen zienswijze in deze: een hond is een hond! Doch de hond is mens beste vriend, zegt men althans. Doch sommige mensen kunnen erg ver gaan met hun vriendschap of liefde. ja het wordt meer liefde, affectie, trouw, en wij schijnen mensen meer te ontroeren dan hun eigen mensenmedekinderen. Hoe zit dat?
Kosmos krabde zich eens achter het oor. Hondverdomme, daar zat iets in, doch tegelijkertijd dacht hij aan mensen die hij had gekend: hondenvangers en beulen en weer anderen die honden aftuigden als een stuk vuil. Dan de moordenaars die honden vilden en overgingen tot kanibalisme.
'Kijk,' zei Joachim: '... de affectie gaat soms zover dat een hond de naam krijgt van zijn baas, zoals in een boek. Dit boek las mijn baas voor, want de negermens beschouwde mij als zijn zoon, en ik luisterde dan met verbazing. Ons soort in dat boek heette Ouincas Borba (boek van Machado de Assis, bekent braziliaans schrijver), en zijn baas hield zo veel van hem dat hij, een kwakzalvige filosoof, hem in zijn testament vernoemde. Zijn hele vermogen liet hij na aan zijn vriend Rubiâo, maar... er was één voorwaarde: dat deze mensenvriend Rubiâo tot de dood van de hond Quinças Borba voor hem moest zorgen. Wanneer de hond stierf moest hij hem begraven in de daarvoor bestemde grond en zijn graf moest bedekt worden met melodieuze bloemen en planten. Ten slotte moest hij de botten na loop van tijd opgraven en in een cederhouten urn stoppen en een ereplaats geven in het huis.'

'Ik vind de geschiedenis maar overdreven, maar misschien kan ík mij de liefde van een mens tot hond niet voorstellen,' zei Kosmos. Joachim stelde Kosmos de vraag of hij mee wilde gaan naar Bahia waar hij geboren en opgegroeid was vóór de zigeuners hem meenamen. De zigeuners bewonderden hem daar hij zwart was als een raaf hetgeen voor hun geluk zou brengen. Misschien zou zijn eerste baas, de oude neger nog leven, de oude dwaas. Maar hij was goed voor hem geweest en Kosmos was zeker welkom. Zo gingen beiden op weg, een lange weg van meer als duizend kilometer. Tijd? beste mensen, is in een hondenleven niet belangrijk, en ze deden er dan ook meer als vijf maanden over. De avonturen waren talrijk en gevaarlijk en soms sliepen ze langs de weg, dan weer in oude boerderijen. Ze aten gestolen vlees, vis en eieren. Ze ontliepen kogels en scharrelden met waanzinnige teven, en wanneer zij het kleine hutje in Bahia bereikten huilde de oude neger man om zijn, na bijna één jaar, teruggekeerde Joachim. Kosmos bleef, maar niet voor lang. Slechts enkele weken want hij was niet geboren voor een tehuis. Hij was een straathond, een zwerver en hield van de vrijheid, en zodoende beste lezer, moet hij nog ergens rondzwerven in Brazilië.

fim

17-07-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

An-toni, mijn vriend in Itaborai-- rip 2008, geveld door vreemde ziekte in zijn achterpoten

'....ja, maar ik krijg goed te vreten, soms zelfs biefstukken! brulde de ander met zware stem.
'Neen, je bent gewoon een gevangene vriend, een slaaf van het kapitalistisch-apparaat, een product. Hoe oud ben je eigenlijk? Vijf? Heb je ooit vrijheid gekend? Zie, ik ben niks, een gewone straathond, maat heb mijn vrijheid en gelukkig zijn er ook nog goeie mensen. Ik wil niet met je ruilen!'
De grote hond sprong nog enkele malen tegen het gele traliewerk en als hij erover had kunnen komen dan had Kosmos een flinke vechtpartij nodig gehad om zijn leven te redden, want de beet van de Braziliaanse bloedhond was dodelijk. Nu werd de grote hond teruggeroepen door zijn mensen-baas als een poedel hondje.
'Zo is het leven,' riep Kosmos hen nog na en het gedrocht liep met neerhangende oren terug en kreeg nota bene nog een schop onder zijn dikke klote van zijn ontstemde baas: 'Goddomme, hou je rustig we hebben bezoek! schreeuwde die.
'Wie heeft het nu beter? vroeg Kosmos aan Senhor. 'Niet overdrijven Kosmos,' vond deze. 'Niet overdrijven want velen van ons gaan eronderdoor, overreden, doodgeknuppeld door imbecielen. Neen. Het is niet allemaal eenvoudig!'
'Maar toch! Wij hebben de vrijheid en de meeste mensen laten ons met rust en geven te eten,' zei Kosmos iets afstandelijk. Beiden slenterden ze naar de afvalhoop waar zich al meer lotgenoten verzameld hadden. Sommigen hadden hoogoplopende ruzies over enkele botten, wegrottende in de morgen zon. Anderen likten lege blikken terwijl ratten hun weg zochten en ruzieden met kakkerlakken. En de aasgieren leken wel doden-gravers op godsakker met verdachte blikken op een of ander wegrottend iets. Er waren ook enkele mensenkinderen in hun vale kleding, de kinderen van de straat, die net als de honden een vrij leven hadden, maar een gevaarlijk. Andere honden lagen samen met de kinder-mensen onder een guavaboom en droomden in de schaduw, naast de ouwe Deus, een ras-straathond, mengeling van een manenwolf en jakhals. Hij was nu erg oud en het lopen ging hem moeilijk terwijl de blik in zijn ogen zei dat hij verlangde naar de 'honden-hemel', want hij was maar tot last voor de anderen, zij die hem lieflijk zijn botten brachten. En hoe ouder de hond, hoe meer hij ging gelijken op een mens, ja, natuurlijk een goed mens, die nooit enig kwaad deed in dit quasi paradijs. Morgen was er  weer een nieuwe dag en Senhor schreeuwde: 'Amigos! Morgen wordt ik tien jaar!' Het hondenleven, beste lezer, is ook relatief, onzeker, tijdloos in de denkwereld van hond én mens, want de morgen van Senhor zou nooit meer aanbreken. Diezelfde nacht werd hij overreden op de grote weg. Hij had de lichten van verre zien aankomen, maar kon niet inschatten hoe het ijzer gevaarte op hem afkwam. Daar lag hij de volgende dag in de berm, want een mens was zo goed geweest hem daarheen te slepen. Hij was al stijf toen Kosmos hem vond, stijf, opengescheurd en vol bloed, stof en kiezel. Zijn ogen opengesperd naar de hete zon. Kunnen honden huilen? Ja. Honden kunnen huilen. Ik weet het zeker.
de droefenis van Kosmos was zo intens dat hij dagenlang niets at. Hij werd mager als een staak en dacht: 'het leven is rot.' Kosmos verliet de buurt en ging weg naar een andere bestemming, want hij kon de reuk van zijn dode vriend niet vergeten. 

wordt vervolgd.... 

16-07-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Straathonden in Itaborai, Rio
Foto Wayn





Brazilië heeft vele honden, van rassen tot de straathond, die men lieflijk 'vira-lata' noemt, wat 'blik omdraaien' betekent. Ik zag er velen zoals in de rijke buurten waar geparfumeerde poedeltjes rondliepen aan dunne lijntjes of waar de pitbull of rotweiller de paleizen moest bewaken. De vroegere zeevaarders namen de dieren mee op hun woelige reizen en de bekentste die daar uit voortkwam, is dan wel de 'fila-brasileira', een in Brazilië gefokt ras, die het vee van de eerste kolonisten moesten beschermen tegen de gevaarlijkste rover, de jaguar. Doch er ontstonden velen rassen en onrassen, ja en die laatsten zijn mijn lievelingshonden. Zij die zwerven door de straten of arme buurten, die pikken om te overleven, die soms worden neergeschoten of overreden, zij die weten dat alles betrekkelijk is, dat er een slechte Braziliaan-mens bestaat en een goeie. Ja, de straathond is een vogelvrijverklaarde, een intelligente viervoeter, met meer hersenen dan sommige mensen denken.

Ik schreef ooit een kort verhaal over mijn vrienden van de straat en een van hen was Kosmos:

"Nu zijn er in Brazilië miljoenen en miljoenen straathonden, armtierige schepsels, die maar moeten zien hoe te overleven. Doch meestal door slimheid en snelheid waren zij de rakkers, de stormende honden, die ondekbare schepsels van het land. soms zijn ze erg bijdehand en velen van het mensenvolk wisten dan ook niet dat zij hún taal hadden en een ziel, en niet alleen wat men noemde instinct. Laat ik het hebben over twee vrienden genaamd: Kosmos en Senhor. Ze waren onafscheidelijk in de wereld, de een was mager, sjofel met hangende oren, wit met zwarte vlekken en afstammeling van een dobbermanpincher, genaamd Javali, die ooit zijn rijk huis verliet en er twee dagen met de teef Miséria tussen uitging. Nu was dat teefje een libertijnse schoonheid en Javali nam haar velen malen, wat resulteerde in vier hondsvotten waarvan Kosmos er één was. Ze werden geboren achter een oude schuur terwijl daar een Macumba-viering gaande was. De moeder van de de cultus Misericordia zorgde voorbeeldig voor de kleinen, maar toen Kosmos oud genoeg was trok hij erop uit. Brazilië in! Ja dat blafte hij.
De ander was Senhor. Hij was een stuk groter dan zijn vriend en had vele genen in zich waaronder dit van een Duitse dog. Maar voor het merendeel was hij straathondenras, geheel zwart en alleen een klein hartvlekje, pal tussen zijn ogen, dee hem vrolijk lijken.
'Zag je die klootzak daarnet,' zei hij tegen Kosmos: 'hij gaf dat arme schatteboutje Broa een schop tegen haar onderbuik! Die klerelijer, en ik zweer dat ik hem vandaag of morgen een flinke beet zet in zijn vette krent, zowaar in Senhor heet. Wat denkt hij wel die leegloper!'
'Wat? Achterwerk? Ik bijt hem in zijn kloten de baliekluiver! zei Kosmos. 'Laten op zoek gaan naar iets eetbaars,' bracht Senhor naar voren. 'O.k, maar laten we eerst bij Ney langs gaan, misschien heeft hij iets lekkers voor ons! Want slager Ney was een goed mens, bijna zou ik zeggen 'hondwaardig', anders dan die familie Cardoso, de boevenbende! Ik zag gisteren via een gat in de tuinmuur dat de elite troep hun buiken vol vraten en toen dankten ze God voor de copieuze maaltijd. Ik probeerde aandacht te trekken, want hij slijm liep me uit mijn bek. Ik begon te janken, maar werdt meteen beloond met een schop tegen mijn bakkes! Hondverdomme! De zoon, een lomp varken ging zelfs zijn geweer halen, het tuig en iedereen lachtte toen ik de poten nam. Het volk, dacht ik en rende naar de voorpoort en zeikte eens flink tegen het traliewerk, waardoor een bloedhond, die verdomde Fila op me afkwam, die verrotte slavenzoeker. Maar wat kon die jaguarkiller blaffen, hondsverdomme! Diep blaffen, de beul. Achter het spijlwerk schold hij me uit en ik zeikte hem in zijn smoel, waar het druipsel uit hing, zoals van bij die pasgeboren mensenvotten!'
'Dat komt je duur te staan!' schreeuwde de bullenbakstierenhond, maa ik zei: 'Zeg maar tegen je baas dat hij een zwijn is, een waardeloze leegloper, een geldduivel, kippenneuker!'
Nu werd de Fila nog woester: 'Mijn baas kan mij niet verstaan hoerenloper, verdomde tevenneuker.'
'Ja, amigo Fila,' zei Kosmos tegen de bloedhond: 'dat is nu het nadeel van de mens, hij kan óns niet verstaan en nog erger, sommigen kunnen ons niet begrijpen, voelen. Ze hebben geen instinct en jij opgeblazen kikker, rattenkop, eierkoek, jij bent er alleen maar om zijn paleis te beschermen!'

wordt vervolgd...

14-07-2008 om 14:44 geschreven door Storyteller

IMANJÁ IS DE GODIN VAN DE ZEE, DE VROUWELIJK HOOFDPERSOON VAN DE SCHEPPING, PATROONHEILIGE VAN DE VISSERS EN DE KRACHT VAN MAANLICHT. ZIJ IS EEN SYNCRETISME VAN DE KATHOLIKE o.l.v VAN DE ZEEVAARDERS EN DE ORIXÁ iMANJÁ VAN DE AFRIKAANSE MYTHOLOGY.
IN DE YÙRÚBA CULTUS VAN AFRIKA IS ZIJ DE MOEDERGODIN YEMOJA. HAAR NAAM BETEKENT IN DE YÙRÚBA TAAL: MOEDER WELKE HAAR KINDEREN ZIJN ALS VISSEN.

IK BEN HAAR ZOON   WAYN

13-07-2008 om 13:59 geschreven door Storyteller

DE MACUMBA CULTUS:

XANGO IS DE OUDSTE ZOON VAN OXALÁ. HIJ IS HOOGMOEDIG, WILD EN STAAT VOOR GERECHTIGHEID. HIJ IS GEEN SLECHTE GOD, MAAR HANDELD SOMS NAIËF, HOUDT VAN MANNENSPELEN EN ZIJN SYMBOOL IS HET BIJL, ZIJN METAAL IS HET KOPER EN ZIJN KLEUR HET ROOD. HIJ IS DE HEERSER VAN BLIKSEM EN DONDER. . HIJ IS HET SYMBOOL DER MANNELIJKHEID EN WORDT VERGELEKEN MET DE HEILIGE HIERONYMUS EN ALS EEN REUS VOORGESTELD ALS BEWAKER VAN EEN GROT. EEN LEEUW LIGT RUSTIG AAN ZIJN VOETEN EN HIJ VECHT ACTIEF TEGEN DE ZWARTE MAGIE WAARDOOR HIJ MET  BIJL IEDER SLECHT VOORNEMEN BESTRAFT. HIJ IS  EEN FIJNPROEVER, HOUD VAN ALLE KRABBENGERECHTEN EN BEZIT MEERDERE VROUWEN.

"Xangó is snel! Hij is uit de bliksem geboren. Hij leeft in een steen en staat op in het morgenrood. Zijn klein bijl is van goud en daarmee verdrijft hij al het kwaad.
Caô Cabece!"

IK BEN ZIJN ZOON... (SOU SEU FILHO).... WAYN                                                       

12-07-2008 om 11:06 geschreven door Storyteller

Éen van mijn favorite gitaren van Japanse makelij 'Haruo', imitatie Martin 1976
Cavaquinho=  Braziliaans samba instrument bij uitstek  Minas Gerais 2005 


Collage die ik maakte in Rio van afval materiaal "Twee geliefden in Bahia'

10-07-2008 om 15:44 geschreven door Storyteller

Journalist Pedro Juca: 'Maar zou verdeling van het kapitaal niet een betere manier zijn om de ellende in de wereld op te lossen? In Brazilië zowel als in de hele wereld? Verdeling van kapitaal dat de corrupte regering in verhandeld en in aandelen weet te stoppen, het grootgondbezit! Weet u senhor Raposo dat er miljoenen creperen in ons land?'

Raposo: '... amigo, mijn beste reportervriend...  oplossen is een onsmakelijk woord! De wereld wordt nu eenmaal bestuurd door de sterkste, de heerschappij, mensen met hersenen, anderen, laat ik stellen de simpele, waar jij kennelijk ook onder valt... zal moeten zwoegen of bedelen! Het zal mij trouwens een worst wezen! Ik moet verdienen en ik zál verdienen! Nu en morgen!'

Raposo schreeuwt op iemand, een zekere Taylor, een dikke vierkante Aziaat, die uit een nis tevoorschijn komt met één hand hand op zijn heup, op de kolf van zijn revolver. "Taylor doe mij een plezier en gooit die idioot eruit!' zegt hij tegen de vleesklomp.

Journalist Juca staat traag op en maant de Chinees tot kalmte, hij zou wel op eigen kracht het pompeuze huis verlaten van de despoot en zijn verhaal zal binnenkort verschijnen. Kort en krachtig. De wereld was rot. Zo rot als een stinkend kreng! Buiten kijkt Juca naar het grote gebouw waar de reuzelachtige plutocraat woont, ver weg van de warme bossen van Amazonas, ver weg van de de halfIndiaan, die hij laat zwoegen en de bomen omhalen voor een hongerloon en als het moet de daar levende Indiaan laat doden. Neen, zijn huis ligt hier in de aangename bergen van het pijpengebergte nabij Rio de Janeiro, daar waar meer als een eeuw geleden, toen Brazilië nog een keizerrijk was, de keizer en zijn hele hof in de hete zomers naar toe trok, om de ziektes in het moerassige Rio te vermijden, weg van de armzalige negers, die zieltoogden in hun hutten. 

Blaffende bloedhonden begeleiden Juca naar de poort waar de 'enter' is. Het heeft iets weg van 'Graceland' in Memphis, maar met dit verschil dat de bewoner daar een wegkwijnende zanger was geweest, die de mensheid goed bedeelde. Rijkdom? Wat is gerechtigheid? Hoe, in godsnaam is het mogelijk dat dit kan blijven vestaan? Doch ligt het alles wel alléén bij de grootkapitalist? En Juca denkt na: Neen, er is meer. De afnemers van het hout zijn misschien nog grotere kapitalisten. En de rijke Europeese landen hebben koeienstront in hun ogen en kwallen in hun hersenen. Ja dat denkt Juca. Zij die hun product verkopen zonder schaamte, gedrengt in het bloed van de arme sloeber. En de consument? Die koop gewoon door. De regeringen? Een en al corruptie! Het zal nooit stoppen, de wouden gaan kapot! Hoe lang nog? 50 jaar? En wat is er met Chico of Zé, die voor een karig maal de woudreuzen moet doden? Huilen zijn kinderen niet? ja! Zij huilen amazonetranen, die doorschijnen in het mooie hout, die als meubelstukken terecht komen in den kamers van de rijken. Kan het misschien toch iemand schelen? ja, Juca weet dat er humane mensen zijn. 'Klote wereld! verdomde rot wereld!' denkt Juca en spuugt nogmaals tegen de muur van het paleis in Teresópolis.

fim

10-07-2008 om 15:43 geschreven door Storyteller

'corruptie,' zegt Juca: '...is het sleutelwoord en wie is corrupt als het om macht gaat? U weet senhor Raposo, dat wat hier verdwijnt, gebeurt met toestemming van de regering. Ik weet uit betrouwbare bron dat er bedrijven zijn die bommen geld krijgen om te herplanten. Dat geld verdwijnt in eigen zakken en het braziliaans instituut van milieu controleert niets! Het zijn zakkenvullers... u hoort hier niet bij senhor?' De grootgrondbezitter wordt pisnijdig: 'Nondesju! U wilt mij beschuldigen van zaken die nog deel, nog part hebben op mijn handelen!' en zijn stierennek begint te zwellen. 'Het is maar een vraag,' en Juca bijt zich op zijn onderlip. 'Een ander onderwerp senhor... u verklaarde onlangs dat u stevig in de veehandel zit. Dat het vlees van deze runderen ook naar de u.s.a wordt geéxporteerd?' 'Kan zo zijn!,' en de man lacht opnieuw balorig. Juca: 'Ik weet ook senhor dat de veeteelt in Amazonia zo goed als niets opbrengt in verhouding met bijvoorbeeld voedselgewassen?' Raposo: 'En hoe komt u daarbij? Waar haalt u die onzin vandaan?' Juca:'Het is geen onzin! Ik heb gegevens, dat het grasland waar de runderen op staan maar 7% van het jaarinkomen bedraagt van wat de grond zou hebben opgebrecht door het planten van paranotenbomen of maniok, ben u hiervan op de hoogte?' Raposo lacht nerveus en voelt dat hij in de tang zit:'Ik weet wat mijn cijfers zijn en wat het de regering opbrengt, en Brazilië! Het is in het belang van het land! en hij probeert zijn geagiteerdheid te verbergen. Juca: 'Verder vernam ik dat men tegenwoordig zelfs rundvlees importeerd naar het Amazonegebied, daar er voor het amazonevlees zelf een angst is ontstaan voor ziektes en mede hierdoor zo goed als geen export meer is naar de Verenigde Staten... is dit correct senhor?' 'Merda (shit) Senhor... ons gesprek loopt ten einde,' antwoord de nu nijdige Raposo. Maar Juca hakt door als met een zeis der door in een onkruidveld. 'Tevens weet u ook dat ú draait op regeringssubsidie? En dat de stijgende waarde van kaalgeslagen grond goed is voor de verkoop? Is het niet senhor Raposo?' 'U zit er flink naast,' zegt de dikke man met een moordenaarstrilling in zijn stem. 'U lult maar wat uit u nek! Schrijf dit ook maar in uw artikel, het is niets anders dan communistengelul, kletskoek vanuit Cuba of Costa Rica!' Juca: 'Maar u hebt toch wel enig begripvoor de situatie? De vernietiging van de bossen, de bevolking? En hoe ziet de toekomst van uw kleinkinderen er uit senhor?' Raposo:' Naar de verdoemenis met je vragen... je bent een communistische hoerenloper! Een rode teek! Krijg de vlektyfus! Mijn kleinkinderen? Die zullen het wel uitpluizen. Ik leef vandaag en wie morgen leeft, die morgen zorgt! Basta! De kinderen zullen trouwens alles erven, zie je, het is een spel Juca, een spel! Brazilië is een land van uitersten en corruptie... je moet vechten om te overleven! Er bestaat geen andere weg! Diegene die te idioot is om zijn eigen bonenpot te bereiden moet maar zien hoe hij aan zout komt! Ik bekijk het van mijn kant, en dat is de goede!'

wordt vervolgd...

09-07-2008 om 10:44 geschreven door Storyteller

'Wat kan mij het verdomme"!' schreeuwt de kortzichtige grootgrondbezitter Varga Raposo. Hij is eigenaar van grote stukken grond in het Amazonegebied, dat bestemd is voor veetelt en houtkap. Hij verdiend er miljoenen dollars mee en heeft goede contacten met buitenlandse firma's en laat er lustig op los kappen. Hout is geld. Andere stukken grond steekt hij in de fik en moet dienen voor de niet rendabele veeteelt. De journalist van een milieublad Pedro Juca, die bij uitzondering hem mag interviewen, is vol met vragen en goed voorbereid op zijn taak. Zijn schrijftrantplicht vervullend valt hij aan: 'Senhor, ik wil het eerst met u hebben over het geweldige houttransport, speciaal over mahoniehout. U handelt met een Deense firma, die het hout weer doorverkoopt aan Frankrijk, Amerika en Engeland... dat wel de grootste afnemer blijkt te zijn van hardhout, of zie ik dit verkeerd?' 'U bent goed ingelicht senhor Juca, maar deze bewering klopt niet, het is een hersenschim en ik bevestig niets.' De corpulente Raposo lacht cynisch zodat zijn ogen lijken te glunderen als die van een hagedis: 'Ziet u, ik heb niks te verbergen. Ik ben nota bene op uw verzoek om een gesprek ingegaan, en het moet een eer voor u zijn mij te mógen ondervragen, dus moet u mij wel christelijke vragen stellen, begrijpt u?' 'Dus de cijfers kloppen niet? Net zoals men de bomen kapt of uit de grond trekt met kettingen en bulldozers, zodat er in een omtrek van één hectare meer dan de helft van het bladerdak wordt vernietigd en andere boomsoorten vernietigd worden door diezelfde kettingen? Bomen die gewoon worden achtergelaten om te verotten, omdat er alleen maar oog is voor het mahonie? Is dat een leugen? En de gebieden waar Indianen en caboclos leven, wat gebeurd er met deze mensen?' Er verschijnt een galns rond de ogen van Juca. Raposo:'Wat krijgen we nou! Zou ík dit moeten verantwoorden! Mijn mensen werken degelijk! Er is vraag naar hout vanuit het buitenland, dat zijn de dealers! Zij ontrekken Brazilië aan alle grondstoffen, die overzee verfijnd worden! Alleen een klein gedeelte van de grondstoffen stroomt terug naar Brazilië tegen afwijkende prijzen! Nondesju! U zult wel ooit gehoord hebben van 'Calha Norte'', is het niet! (betekend 'noordelijk kanaal' en is van toepassing op een gebied in noord- Amazonas vanwaar ruwe ijzererts naar Europa wordt getransporteerd) In Europa stellen de milieubeschermers, de luizenpoten, dat Brazilié de vervuiler is, de verwoester, maar ze moeten hun eigen kloten wassen! De gringo's lopen met hun neus in de lucht! Maar wat deert het hun? De zakken van de kapitalisten zijn goed gevuld! Breek me mijn bek niet open senhor Juca! En wat de mensen in bepaalde gebieden aangaat, die... komen wij tegemoet!' Nu had reporter Juca hier op gespeculeerd, gegokt dat Vargas Raposo zich te buiten ging, zichzelf zou blootleggen, maar denkt de eerzuchtige journalist: in het zojuist gestelde had Raposo gelijk. Verdomme! De Braziliaanse regering zou dit gemakzuchtkapitaal van de gringolanden aan banden moeten leggen en controleren. Het imperialisme is als een rotte houtworm voor ons land en niet alleen Brazilié, nee, voor heel zuid-Amerika. En de regering? Maar zo naïef was journalist Juca nu ook weer niet. De importeur dan, neen, er is teveel geld mee bemoeid. Ze zouden moeten luisteren naar de stelling van de indiaan, rubbertapper, mensen met ervaring in het duurzaam beheren van de natuur.

wordt vervolgd....

08-07-2008 om 14:20 geschreven door Storyteller

A dúvida é a corrente da Alma  - 

Doubt is the chain of the soul - 

Zweifel ist der kette der seele -

Tvivel ärr kedja av soulen -

Twijfel is de keten van de ziel -

WAYN 

06-07-2008 om 11:37 geschreven door Storyteller