De evidentie groeit dat stress die ouders of zelfs grootouders
ervaren, een effect kan hebben op hun kinderen en kleinkinderen.
Obesitas of chronische angst kunnen mogelijke gevolgen zijn. Het effect manifesteert zich als een verandering van de aard en
de hoeveelheid van chemische stoffen die op het DNA hangen.
Epigenetica heet dat in het wetenschappelijke jargon: het genetisch
patroon wordt mee bepaald door moleculen op het DNA, in plaats van
uitsluitend door de informatie die er ín zit. De moleculen hebben een
invloed op de activiteit van genen.
Het vakblad Cell heeft experimenten met fruitvliegen beschreven, die een
mechanisme blootleggen waarmee stresseffecten kunnen worden
doorgegeven. Bij diertjes onder zware stress verdwijnt er een eiwit uit
het dichte pakket waarin het DNA opgeplooid zit. Dat eiwit houdt de
DNA-structuur héél compact. Als het verdwijnt, wordt het allemaal wat
losser, waardoor ook genen die in principe onbereikbaar zijn om in
eiwitten te worden overgeschreven, toch beschikbaar komen.
Als het eiwit uit een ei- of zaadcel verdwijnt, kan dat alle cellen die
hieruit voortspruiten beïnvloeden dat kan dus een volledig nieuw
vliegje zijn. De stress werd geïnduceerd door eitjes voor bevruchting op
te warmen of in een zoutoplossing te leggen. (DD)
Het is mogelijk om het menselijk vermogen tot liegen te hinderen door
het brein bloot te stellen aan magnetisme. Dat hebben wetenschappers uit
Estland aangetoond.
De wetenschappers kwamen tot hun bevindingen door proefpersonen
tijdens een experiment de kleur van een afbeelding op de computer te
laten beschrijven ten overstaan van een interviewer.
De deelnemers aan het experiment mochten zelf besluiten om de
waarheid te vertellen of te liegen. Bij sommige proefpersonen werd een
deel van de hersenen gestimuleerd met magneten, zodat de
hersenactiviteit in dit gebied afnam. Bij de overige deelnemers stelden
de wetenschappers andere hersengebieden bloot aan magnetisme.
Uit de studie bleek dat mensen er veel minder vaak voor kozen om een
leugen te vertellen als hun prefrontale cortex werd gestimuleerd.
Stimulatie van andere hersendelen had geen invloed op het aantal leugens
dat ze vertelden.
De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Behavioural Brain Research.
Wetenschappers van de Universiteit van Genève zijn erin geslaagd met
een laser waterpartikels te laten samenklitten in de atmosfeer. De
technologie kan op termijn regen op bestelling mogelijk maken.
De techniek heet voluit Laser-assisted water condensation: intense
laserstralen vormen in de atmosfeer partikeltjes die als lijm fungeren,
watermoleculen aan elkaar laten kleven en vermijden dat ze weer
verdampen. Tijdens testen aan het meer van Genève lieten onderzoekers
bij diverse temperaturen, verschillende luchtvochtigheden en
uiteenlopende omstandigheden laserstralen los in de atmosfeer. Ze
ontdekten dat de stralen de vorming van stabiele, maar voorlopig nog erg
kleine druppels stimuleren. De onderzoekers publiceerden hun studie in
het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.
Regens milder maken
De
druppels zijn nog te klein om als regen uit de lucht te vallen, maar de
resultaten zijn interessant genoeg om de techniek verder te
ontwikkelen, stellen de wetenschappers. Om echt regen te creëren, moeten
de druppels nog ongeveer honderd keer zo groot worden. Maar de
onderzoekers denken ook aan het omgekeerde: stortregens en dus
overstromingen vermijden. "Misschien kan deze technologie op een dag
moessonregens milder maken of overstromingen in bepaalde gebieden
verminderen", zegt hoofdonderzoeker Jérôme Kasparian, Fysicus aan de
Universiteit van Genève in de Britse krant The Guardian.
China
Het
is niet de eerste keer dat wetenschappers erin slagen het weer te
sturen. China heeft er zelfs een departement voor opgericht. Dat slaagde
er naar eigen zeggen in 2009 in om het te doen sneeuwen in de hoofdstad
Beijing.
De Chinese methode maakt geen gebruik van lasers, maar
van chemicaliën die via raketten en vliegtuigen in de atmosfeer
verspreid worden. Volgens Kasparian heeft de laser meer voordelen: de
techniek kan continu gebruikt worden en is beter te richten. "Bovendien
kan de laser naar believen aan- en uitgezet worden, zodat het
makkelijker te controleren is wat het effect precies is. Als je
zilverjodide in de lucht verspreidt, is het erg moeilijk uit te maken of
het niet sowieso geregend zou hebben", zegt hij. (ips/odbs)
De hersenen van soldaten in oorlogsgebieden veranderen tijdelijk door
het geweld om hen heen. Dat blijkt uit een onderzoek van Nederlandse
wetenschappers.
Als militairen terugkeren uit een oorlogsgebied is er op
hersenscans een constant verhoogde activiteit waarneembaar in hun
amygdala, een hersendeel dat nauw betrokken is bij de vorming van
emoties.Pas na ongeveer een jaar is de normale toestand in het brein
teruggekeerd. Dat melden onderzoekers van de Radboud Universiteit in
Nijmegen.
"De activiteit van het alarmcentrum van het brein herstelt volledig,
wat suggereert dat de verhoogde alarmeringsfunctie van de amygdala na
afloop van de oorlogsomstandigheden weer normaliseert", verklaart
hoofdonderzoeker Guido van Wingen.
Een jaar na de eerste hersenscan bleken de amygdala's van de soldaten
met gevechtservaring ook weer tot rust gekomen.Geen van de militairen
ontwikkelde dan ook posttraumatische stress. De resultaten van het
onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift
Molecular Psychiatry.
De wetenschappers sluiten echter niet uit dat de amygdala op de lange
termijn toch enige hinder blijft ondervinden van oorlogservaringen.
Kwantumbits. Er kan gerekend worden met de draairichting van elektronen
Fysicus Lieven Vandersypen en zijn medewerkers van de Technische
Universiteit Delft hebben een stapje gezet in de richting van het
realiseren van een kwantumcomputer. Dat is een computer waarbij de
draairichting (spin) van een in een doosje opgesloten elektron
gebruikt wordt als kwantumbit (de 0 of 1 uit de klassieke computers).
De onderzoekers melden in Science dat ze erin geslaagd zijn
de kwantumbit van twee elektronen tegelijk af te lezen. Dat gebeurde
door een elektron al dan niet uit zijn doosje te laten wegspringen, op
basis van zijn draairichting. Het was ook mogelijk om de spin van twee
elektronen in een verstrengelde toestand te brengen. Daarbij namen ze
altijd tegengestelde draairichtingen aan, zoals voorspeld in de
kwantumtheorie.
Voorts is er voor het eerst vastgesteld dat er met kwantumbits gerekend
kan worden. Dat gebeurt door twee elektronen eventjes dichter bij elkaar
te duwen, zodat ze elkaars invloed kunnen voelen.
De metingen hebben een betrouwbaarheid van 86 procent, maar dat zal nog
opgedreven worden. Zo komt de droom van een functionerende
kwantumcomputer weer wat dichterbij. (DD)
Een multinationaal team van planeetjagers stootte in Australië op het
hemellichaam, zo staat in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
De wetenschappers stelden vast dat het niet alleen om de dichtste
planeet ooit gevonden ging, maar ook dat ze bestaat uit koolstof en
gekristalliseerde zuurstof.
Een van de meest dichte verschijningsvormen van koolstof is diamant, dat
door enorme samenpersing wordt gevormd. De vorsers concludeerden dat de
planeet, die nog geen naam heeft, grotendeels uit diamant bestaat.
De planeet draait rond een pas ontdekte pulsar op 4.000 lichtjaren in de
constellatie Slang. Pulsars zijn kleine ronddraaiende sterren
die daarbij korte pulsjes van radiostraling uitstralen. Vandaar de naam
pulsar. De planeet wentelt in nauwelijks twee uur 10 minuten rond de
pulsar, op een afstand van nauwelijks 600.000 kilometer. Dat is minder
dan twee keer de afstand Aarde-Maan.
De wetenschappers menen dat de planeet een overblijfsel is van een veel grotere ster die ooit vernietigd werd. (Belga/TE)
Onze planeet telt ongeveer 8,7 miljoen soorten planten, dieren en
andere organismen. Dat blijkt uit een onderzoek dat gepubliceerd werd in
het wetenschappelijke magazine PLoS Biology. Volgens de auteurs van de
studie, wetenschappers van 'Census of Marine Life', gaat het om de
meeste precieze berekening ooit.
Van de 8,7 miljoen soorten zouden slechts 1,23 miljoen (14,1 procent van
het totaal) gecatalogiseerd zijn. Voorts zouden 6,5 miljoen soorten op
aarde leven terwijl 2,2 miljoen in het water leven.
Er zouden
7,77 miljoen diersoorten zijn, waarvan er net geen miljoen beschreven
zijn. Van de 298.000 plantensoorten zijn er 215.644 gecatalogiseerd.
De
nieuwe berekening, het resultaat van analyses gebaseerd op de
allerlaatste technieken in taxonomie, laat toe de cijfers uit het
verleden bij te stellen. Die varieerden van drie tot honderd miljoen
soorten. "De vraag hoeveel soorten er op onze planeet leven fascineert
de wetenschap al eeuwen en deze resultaten, gekoppeld aan andere
onderzoekingen over de verdeling en de rijkdom aan soorten, is zeer
belangrijk aangezien de menselijke activiteit en de impact ervan
verantwoordelijk zijn voor het uitsterven van steeds meer soorten", zegt
Camilo Mora, de belangrijkste auteur van de studie. Volgens hem
riskeren talloze soorten te verdwijnen zonder dat we ze ooit gekend
zullen hebben. (belga/vsv)
Nu de malariaparasiet steeds resistenter wordt tegen verschillende
geneesmiddelen, zoeken wetenschappers het in een heel andere hoek. Een
lage dosis microgolven zou volstaan om de parasiet te doden in het
menselijk lichaam.
Wereldwijd sterven jaarlijks bijna een miljoen mensen aan
malaria, vooral kinderen jonger dan vijf jaar. De weinige geneesmiddelen
die tegen de ziekte helpen, beginnen aan kracht te verliezen nu in
Afrika, Zuid-Amerika en Azië varianten van de ziekte opduiken die
resistent zijn tegen verschillende van de geneesmiddelen.
Met de hulp van de Bill and Melinda Gates Foundation onderzoeken
wetenschappers van de Universiteit van Penn State daarom het gebruik van
microgolven om de parasiet in het bloed te doden.
"Een eerste fase van het onderzoek toonde duidelijk aan hoe
microgolven de malariaparasiet doodt zonder de normale bloedcellen te
beschadigen", zegt Dinesh Agrawal, professor Materiaalkunde en
hoofdonderzoeker . "De parasiet bevat meer ijzer, waardoor de opname van
microgolven verhoogd wordt. Zo wordt de het eerste opgewarmd en blijven
normale bloedcellen onaangetast."
Op basis van die eerste resultaten kreeg het team vorige maand een
beurs van 1 miljoen dollar (700.000 euro) van de Gates Foundation. Ze
zullen de resultaten in het labo nu testen op muizen. Als die test
succesvol zijn, komt het erop aan een systeem te ontwikkelen voor
gebruik op mensen. "Dat kan revolutionair zijn", zegt Agrawal. "Het
apparaat zou lijken op de scanners in een vliegveld."
Van diëten word je niet bepaald verstandig, zo blijkt uit nieuw
wetenschappelijk onderzoek. Wie op dieet gaat, zorgt er immers voor dat
de hersencellen, wegens een gebrek aan voeding, zichzelf opeten. Dat
maakt het hongergevoel nog sterker.
Zoals andere delen van het lichaam, beginnen ook hersencellen zichzelf
op te eten in een ultieme poging een bron van energie te vinden en zo
uithongering tegen te gaan, zo besluit een nieuwe studie die wordt
aangehaald in The Telegraph.
Nog meer zin in eten
Het
lichaam reageert dan met het aanmaken van vetzuren, wat het signaal van
honger in ons brein versterkt en onze impuls om te eten verhoogt.
Volgens onderzoekers van het Albert Einstein College of Medicine aan de
Yeshiva Universiteit in New York kunnen deze bevindingen leiden tot
nieuwe wetenschappelijk onderbouwde behandelingen voor overgewicht.
Tests op muizen
Tests
op muizen toonden aan dat wanneer je hersencellen verhindert zichzelf
op te eten, de zogenaamde autofagie, je ook de stijging van
hongerprikkels tegengaat. Door de chemische verandering in hun hersenen
werden de muizen lichter en slanker na een vastenperiode, zo rapporteren
de onderzoekers in het vakblad Cell Metabolism. (lb)
Stadsbijen zouden het gemakkelijker hebben dan bijen die leven op het
platteland. Dat is een van de conclusies van een Britse en een Franse
studie, aldus de Nederlandse Volkskrant. Diversere voeding en een
langere bloei- en groeitijd in de stad zijn daar onder meer
verantwoordelijk voor.
Het onderzoek in Frankrijk bracht aan het licht dat bijen in de stad
productiever zijn dan hun soortgenoten op het platteland, die vaker ten
prooi vallen aan ziektes. Stadsbijen brengen meer honing op en zouden
ook langer leven.
Kantoren, parken en woningen Wetenschappers
van de Universiteit van Bristol schrijven dat toe aan een diverser
dieet van stuifmeel en nectar in stedelijke gebieden. In
kantoorgebouwen, stadsparken en woningen is immers telkens een andere
soort beplanting te vinden. Op het platteland is de begroeiing veelal
eentoniger.
De bloei- en groeitijd duurt in de stad ook veel
langer. "Daar wordt niet geoogst, op het platteland wel", aldus
Professor Jane Memmott. "Er is in de stad dus langere tijd meer voedsel
te vinden." Dat stedelingen ook geneigd zijn om op hun balkon
uitgebloeide bloemen sneller te vervangen, is ook positief voor de
bijen.
Niet overdrijven
Het is nu geweten
dat bijen beter aarden in de stad. Hoeveel diertjes een stad precies
aankan, moet echter nog onderzocht worden. John Chapple, voorzitter van
de London Beekeepers' Association, waarschuwt alvast dat niet zomaar
50.000 bijen in een stad kunnen worden losgelaten. "De druk op de
voedselbronnen wordt dan hoogstwaarschijnlijk te groot."
In
Groot-Brittannië is het aantal bijen de laatste twintig jaar met de
helft gedaald. Ook andere insecten, zoals vlinders, doen het daar
slecht. Zo'n 75 procent van de 59 verschillende soorten is bedreigd.
(adha)
Wetenschappers hebben een bijzonder mechanisme tussen
mannelijk sperma en vrouwelijke eicellen ontdekt. Het eitje van een
vrouw test het sperma namelijk op de kwaliteit van het DNA en kan het
eventueel weigeren. Het eitje 'leest' dus als het ware of het sperma
goed DNA bevat.
De ontdekking kan mogelijk verklaren waarom
koppels die op het eerste gezicht geen vruchtbaarheidsproblemen lijken
te hebben, toch geen kinderen kunnen krijgen, zelfs niet met behulp van
een vruchtbaarheidsbehandeling, zo meldt de Britse krant The
Independent.
Scheidingen
De wetenschappers willen
nu een test ontwikkelen om het mogelijk DNA-defect in sperma op te
sporen en zo heel wat mislukte ivf-behandelingen voorkomen. Ivf kost
niet alleen veel geld, het brengt ook enorm veel stress met zich mee die
soms kan leiden tot depressies en zelfs scheidingen bij de betrokken
koppels.
Uit het onderzoek blijkt bovendien dat het sperma een
grotere rol speelt bij de ontwikkeling van het embryo dan eerst gedacht.
Aanvankelijk werd aangenomen dat het sperma enkel het mannelijke DNA
leverde en het eitje al de rest deed.
Superoceaan van 140 biljoen keer alle water op aarde
Superoceaan van 140 biljoen keer alle water op aarde
Een internationaal team van astronomen heeft in een quasar - dat is de
kern van een sterrenstelsel - een onvoorstelbare massa water ontdekt.
Het gaat om 140 biljoen keer (of 140.000 miljard keer) alle water op
aarde. Het is de grootste en tot dusver ook verst verwijderde watermassa
die ooit in de ruimte is ontdekt.
Quasar APM08279+5255 is 12 miljard lichtjaar van ons verwijderd.
Het beeld dat met de telescopen is gemaakt, komt dus uit het jonge,
zich nog volop ontwikkelende heelal. Het is in theorie zelfs niet
uitgesloten dat een beetje van dat water hier - de aarde telt maar 4,6
miljard jaar - is terechtgekomen.
De quasar straalt evenveel energie uit als 1.000 biljoen zonnen. Het
water is aanwezig in de vorm van waterdamp en weegt 34 miljard keer
zoveel als de aarde.
De eer voor deze vondst gaat naar astronomen van de Universiteit van
Californië en van het California Institute of Technology. Zij gebruikten
een 10-meter-telescoop op Hawai en een speciale radiotelescoop.
Eerder is al aangetoond dat er water in de ruimte aanwezig is. In
2004 zijn sporen van water op Mars gevonden en twee jaar geleden toonden
NASA-experts aan dat er water is op de maan.
De volgende stap is aantonen dat het buitenaards water elementen van leven, zoals bacteriën, bevat.
Binnen afzienbare tijd zal alle communicatie via licht kunnen verlopen
Binnen afzienbare tijd zal alle communicatie via licht kunnen verlopen
Grafeen is een stof waarvoor grote interesse bestaat, omdat ze unieke elektrische en lichtoverdragende eigenschappen heeft.
Grafeen is een uiterst dunne laag van koolstofmoleculen die gerangschikt
zijn in een zeshoekig patroon. Het is een stof waarvoor grote interesse
bestaat, omdat ze unieke elektrische en lichtoverdragende eigenschappen
heeft haar ontdekkers kregen vorig jaar de Nobelprijs voor
Natuurkunde.
Nu heeft de ploeg rond fysicus Han Zhang van de vakgroep Fotonica aan de
Université Libre Bruxelles in het vakblad Nature Photonics een nieuwe
eigenschap aan het al indrukwekkende gamma van grafeen toegevoegd: de
stof is in staat licht te polariseren. De onderzoekers claimen dat hun
ontdekking het mogelijk moet maken dat binnen afzienbare tijd alle
communicatie via licht kan verlopen, en aangezien er in de natuur niets
is wat sneller beweegt dan licht, moet het de overdracht van informatie
beduidend kunnen versnellen in vergelijking met wat er vandaag op de
markt is. De kostprijs voor het maken van deze structuren zou ook fors
lager zijn dan wat vandaag de norm is.
Het lichtpolariserend effect zou een gevolg zijn van de interactie van
grafeen met elektromagnetische golven, waarbij verschillende
polarisatiefasen verschillend beïnvloed worden. (DD)
Student ontwikkelt gsm waarmee doven beter kunnen communiceren
Door een aanpassing van het besturingssysteem Android op smartphones,
kunnen tekst en geluid omgezet worden in beelden voor doven en
slechthorenden. Masterstudent Industriële Wetenschappen Laurens Van
Acker (HoGent) ontwikkelde de technologie in het kader van zijn
afstudeerwerk.
"Dove en slechthorende kinderen vangen de gesproken communicatie
onvoldoende op door hun beperking. Ze beschikken meestal over een
beperkte taal- en woordenschat om wat ze horen te begrijpen", aldus Van
Acker. "Het complexe taalaanbod uit de omgeving wordt vaak niet
begrepen."
Uit onderzoek bleek dat doven nieuwe technologie
willen gebruiken om de communicatie met horende personen te verbeteren.
"Tot nu toe waren er nog geen volwaardige communicatiehulpmiddelen om
die problemen te reduceren", klinkt het.
Android
De
student ontwikkelde in opdracht van de UGent-onderzoeksgroep Wireless
& Cable (INTEC) een communicatiehulp op het besturingssysteem
Android, dat draait op meer dan de helft van de momenteel verkochte
smartphones.
Via spraakherkenning en tekstherkenning kunnen
geluid en tekst worden ingegeven op de gsm of geselecteerd uit
internetpagina's, e-mail of sms-berichten. Daarna wordt de tekst en het
geluid omgezet naar relevante plaatjes en filmbestanden, onder meer
afkomstig van internetdiensten Flickr, YouTube, Google Image Search en
Vimeo. Op verschillende manieren wordt de context uit een zin gehaald,
zodat het juiste verduidelijkende materiaal kan worden gevonden. Hints
bij de afbeeldingen verduidelijken woorden die niet direct visueel
uitgelegd kunnen worden."
Volgens Van Acker kunnen smartphones
in de toekomst ook een hulp betekenen voor mensen met een
taalachterstand. Meer informatie over over het project staat op deze website. (belga/sps)
Niet-rokers krijgen vaker agressieve vorm van longkanker
Niet-rokers krijgen vaker agressieve vorm van longkanker
Longkanker is agressiever bij niet-rokers dan bij rokers. Dat blijkt uit
onderzoek van het Canadese BC Cancer Agency Research Centre.
In de tumoren bij niet-rokers werden veel meer afwijkingen
aangetroffen dan in die van rokers. Volgens onderzoekers ontstaat en
ontwikkelt longkanker zich anders bij niet-rokers. Zij pleiten dan ook
voor andere behandelingen.
In 25 procent van de gevallen van longkanker gaat het om mensen die
nooit hebben gerookt. Vooral vrouwen en Aziaten vallen ten prooi aan de
ziekte. Zij krijgen vooral te maken met een agressieve vorm van
longkanker.
Nederlandse wetenschappers kweken proefbuishamburger in strijd tegen voedseltekort
Nederlandse wetenschappers kweken proefbuishamburger in strijd tegen voedseltekort
Wie wil de eerste proefbuishamburger achter de kiezen steken? Daar
zijn Nederlandse wetenschappers naar op zoek. Zij werken aan zo'n burger
met rundsgehakt gemaakt uit stamcellen.
Over nog geen jaar zal deze burger een feit zijn, beweren professor Mark
Post van de Universiteit van Maastricht en zijn team. "Ik zie geen
enkele manier om de komende decennia voort te bouwen op de ouderwetse
veestapel", zegt Post. "Proefbuisvlees zal onze enige resterende keuze
zijn."
Niet genoeg vee voor stijgende wereldbevolking
Zo
moet de mens geen dieren meer slachten om aan vlees te geraken. De
wereldpopulatie groeit zo snel dat er ook niet genoeg vee zal
overblijven om iedereen van vlees te voorzien. De oplossing ligt volgens
de Nederlandse wetenschappers dan ook in het kweken van runds-, kippen-
en lamsvlees in een laboratorium.
Ze werken ook aan een
hamburger, die zal ontwikkeld worden uit 10.000 stamcellen afkomstig van
vee. De stamcellen worden in het lab vermenigvuldigd met een factor van
meer dan een miljard om zo spierweefsel te kweken dat op rundsvlees
gelijkt. Naam van het nieuwe product: in vitro-vlees.
Ook al gelijkaardige varkensreepjes en visfilets
"We
proberen daar een consumptie-artikel van te maken en we zoeken een
proefpersoon die het als eerste wil testen", aldus professor Post. "Als
we geen kandidaten vinden, dan doe ik het zelf."
In 2009
produceerden wetenschappers van de Universiteit van Maastricht ook al
varkensreepjes via dezelfde methode, maar ze moesten toegeven dat het er
allemaal niet zo appetijtelijk uitzag. De reepjes waren grijs en hadden
de textuur van calamares. En in New Yorkse labo's werden visfilets
ontwikkeld uit stamcellen van spierweefsel van goudvissen. Ook al smaken
al die pogingen niet zoals het echte vlees dat we gewoon zijn, toch
denken wetenschappers dat we snel zullen wennen aan de nieuwe smaak.
Verwacht
wordt dat de vleesconsumptie tegen 2050 zal verdubbelen. De
proefbuisburger zou weleens de eerste stap naar een voedselrevolutie
kunnen zijn, zo menen de wetenschappers, om de toenemende vraag naar
vlees te kunnen bijhouden. (hlnsydney/jv)
Europa en Japan denken na over 'vuilniswagen' in ruimte
Europa en Japan denken na over 'vuilniswagen' in ruimte
Pogingen om de ruimte rond de aarde op te ruimen zijn nauwelijks van de grond gekomen
Rond de aarde zweeft heel wat ruimteafval rond. Het gaat om oude
satellieten, onderdelen van raketten en brokstukken. Miljoenen kilo's in
totaal en de hoeveelheid groeit met elke lancering. Ongeveer 600.000
objecten zijn groter dan een centimeter, is de voorzichtige schatting
van 'ruimteafvalanalist' Holger Krag. Hij werkt voor de Space Debris
Office, een afdeling van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA die zich
bezighoudt met afval in de ruimte. Het
Amerikaanse radarnetwerk, een overblijfsel uit de Koude Oorlog, is
extreem sterk. Het kan elk brokstuk van 10 centimeter zien tot op 2.000
kilometer afstand. Met andere woorden: een blikje cola op een terras in
Portugal is vanuit België zichtbaar.
Gevaar voor mensen op aarde heeft het afval niet, wel voor satellieten,
hoe klein de fragmenten ook zijn. "Het afval heeft een snelheid van
ongeveer 50.000 kilometer per uur. Bij een aanvaring kunnen ze een
satelliet uitschakelen", aldus Krag.
Vier keer kwam het tot een
frontale afvalbotsing in de ruimte: in 1991, 1996, 2005 en 2009. Hoe
meer afval er in een baan rond de aarde komt, hoe groter de kans op
nieuwe ongelukken. "Als je lang genoeg wacht, ruimen satellieten
zichzelf uit de weg. Dat proces gaat langzaam en het duurt lang, maar
het kan niet worden tegengehouden", stelt Krag.
Verbranden in dampkring
Pogingen
om de ruimte rond de aarde op te ruimen zijn nauwelijks van de grond
gekomen. Krag: "We hebben voorgesteld dat satellieten hun laatste restje
brandstof gebruiken om uit hun baan rond de aarde te zakken.
Uiteindelijk verbranden ze zo in de dampkring. Dat wil men niet. De
brandstof kan je dan namelijk niet gebruiken om de satelliet nog ietsje
langer in leven te houden."
Een tweede, duurdere mogelijkheid is
een speciale onbemande missie naar boven te sturen om het afval op te
halen. Europa en Japan denken na over zo'n 'vuilniswagen in de ruimte',
maar volgens Krag duurt dat nog zeker tien jaar.
Uitwijkmanoeuvres
Tot
die tijd is er maar een mogelijkheid: vanaf de aarde het afval in de
ruimte in de gaten houden. De Amerikanen volgen ongeveer 16.000
voorwerpen en delen alle gegevens daarover met Europa. Wanneer een
actieve satelliet dreigt te worden geraakt, komt er een halve week van
tevoren een waarschuwing. Dat gebeurde vorig jaar 1.886 keer, wat leidde
tot 126 uitwijkmanoeuvres, aldus het Joint Space Operations Center van
het Amerikaanse leger. Dat onderdeel houdt zich 24 uur per dag bezig met
het heelal.
Het Amerikaanse radarnetwerk, een overblijfsel uit
de Koude Oorlog, is extreem sterk. Het kan elk brokstuk van 10
centimeter zien tot op 2.000 kilometer afstand. Met andere woorden: een
blikje cola op een terras in Portugal is vanuit België zichtbaar. Een
voorwerp van een meter groot is zelfs op 36.000 kilometer nog te zien.
De Europese landen werken aan een vergelijkbaar radarsysteem. Dat moet
rond 2020 klaar zijn. (anp/sps)
Wanneer je nog maar net de diagnose van diabetes type 2 hebt
gekregen, kan je er nog van verlost geraken door een streng dieet te
volgen. Dat is de voorlopige conclusie van enkele onderzoekers van de
Newcastle University.
Mensen die binnen de 4 jaar na diagnose van diabetes type 2 aan een
streng dieet beginnen hebben in 7 op de 11 gevallen kans om verlost te
geraken van deze ziekte. Tijdens het dieet van 8 weken mochten de
proefpersonen alleen lightdrankjes drinken, groenten zonder zetmeel eten
en moesten ze de algemene calorieopname zoveel mogelijk beperken.
Daardoor werd de hoeveelheid vet in de alvleesklier en de lever
verminderd, waardoor de productie van insuline weer naar een normaal
niveau steeg.
Het is niet uitgesloten dat de kleine planeet een staart heeft.
Pluto heeft veel van zijn pluimen verloren, want het kleinste
belangrijke lichaam in ons zonnestelsel heeft een tijdje geleden zijn
status van planeet moeten opgeven. De meeste astronomen beschouwen het
momenteel als niet meer dan een planetoïde te klein om een volwaardige
planeet te zijn.
Maar dat belet niet dat er nog altijd grondig naar onze verre buur gekeken wordt. In de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society
poneren wetenschappers de stelling dat Pluto een staart heeft de
planetoïde wel te verstaan, niet de gelijknamige hond uit de tekenfilms.
Ze pikten signalen op van koolmonoxide, tot op ongeveer 3400 kilometer
van de planeet. Het gas zou als een nevel achter de planetoïde hangen,
onzichtbaar voor het menselijk oog. Het zou nog andere eigenschappen
hebben die het doen lijken op de staart achter een komeet. Wat aansluit
bij de flauwe status die Pluto ondertussen gekregen heeft.
Een vergelijking met eerdere metingen suggereert dat de gasconcentratie
in het zog van Pluto nu hoger is dan elf jaar geleden. Maar het is
wachten op nieuwe ruimtetelescopen om dit ondubbelzinnig vast te kunnen
stellen. (DD)
Hoewel sneltests een grote hulp kunnen zijn om gevallen van de
tropische ziekte malaria te herkennen, gaan er in de praktijk heel wat
problemen mee gepaard die een correcte diagnose in de weg staan. Dat
blijkt uit een doctoraatsonderzoek aan het Instituut voor Tropische
Geneeskunde in Antwerpen en de Universiteit Maastricht.
Onderzoeker Philippe Gillet kwam tot de conclusie dat de gekleurde
lijntjes op de strip waarop een druppel bloed moet worden aangebracht,
vaak erg moeilijk zichtbaar zijn. Onervaren gebruikers lezen dat dan af
als "geen malaria". Bovendien lijden heel wat mensen in de tropen, waar
de ziekte welig tiert, al op vroege leeftijd aan ouderdomsverziendheid.
Geen onderscheid
De
bestaande tests zijn ook niet geschikt om een onderscheid te maken
tussen de verschillende (gevaarlijke en minder gevaarlijke) varianten
van malaria. Sterker nog: bij erg hoge concentraties van
ziekteverwekkers in het bloed bekomt men vaak paradoxaal genoeg een
negatief testresultaat of een erg zwak gekleurd lijntje. Eens de
behandeling gestart, blijken de tests eveneens weinig behulpzaam. Zelfs
wanneer weken nadien de besmetting al lang onder controle is, blijven
sommige tests positief kleuren.
Ingewikkelde bijsluiters
Naast
de werking van de sneltests kan ook de vormgeving en verpakking volgens
de studie veel beter. Te ingewikkelde bijsluiters, onduidelijke
afleesschalen en onhandige pipetten: heel wat praktische problemen die
eenvoudig kunnen worden opgelost. Zo pleit Gillet ervoor dat de Europese
Unie en de Wereldgezondheidsorganisatie hun regels voor erkenning van
tests strenger maken. (belga/svm)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.