De Heilige Geestkapel maakte deel uit van het Heilige Geesthuis. Dit godshuis was in 1345-1346 ten behoeve van de armen gesticht in het huis van H. Slabbaert, deken van de Sint-Goedelekerk te Brussel en kanunnik van de Collegiale kerk te Dendermonde. In 1432 werd het uitgebreid met een godshuis voor arme vrouwen. Tijdens het Franse bewind werd het Heilige Geesthuis afgeschaft en aan het armbureel afgestaan. Na de openbare verkoop door de Burgerlijke Godshuizen, werd het Heilige Geesthuis door de clarissen-colettinen uit Sint-Niklaas circa 1841 verworven. De arme klaren vestigden er een klooster met kluizen en namen er in 1841 hun intrek. Circa 1876-1878 lieten ze aan de straatkant een nieuwe neogotische kapel optrekken in de plaats van de kapel die volgens een datumsteen in 1645 verbouwd was. In 1848 was deze nog hersteld. De nieuwe Heilige Geestkapel met aansluitend een portierswoning in dezelfde stijl en materialen was een ontwerp van architect A.T. Verhaegen (Gent). De misvieringen in de kapel waren voor iedereen toegankelijk en de arme klaren zelf volgden de mis in een afgescheiden ruimte van achter een ijzeren hek. In 1914 brandde de kapel uit. Enkel de buitenmuren bleven gespaard. Daarna werd ze naar de oorspronkelijke plannen door architect Frans Van Severen (Dendermonde) circa 1920 heropgebouwd. Nadat het klooster wegens te weinig zusters opgeheven werd, werden de gebouwen in 1985 deel van het klooster van Sint-Vincentius a Paulo.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
De kapel werd gerestaureerd en op 14 augustus 1988 opnieuw ingewijd. Bepaalde toevoegde elementen verwijzen naar Sint-Vincentius. De kapel bleef haar openbare functie behouden.
De kapel en de belendende portierswoning, palend aan de Kerkstraat, zijn met de nok parallel aan de straat georiënteerd. Ten oosten situeert zich een vernieuwde poorttoegang, met op de begane grond een poort en op de bovenverdieping drie blinde bogen, die toegang verschaft tot de tuin van het klooster.
Het complex werd in baksteen opgetrokken met elementen in natuursteen. Aan de basis heeft het geheel een plint van blauwe hardsteen. Onder de houten kroonlijst met decoratief patroon bevindt zich een baksteenfries met tandlijstje.
De voormalige portierswoning met inkom bestaat uit twee traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak en werd minder hoog opgetrokken dan de kapel. De begane grond bestaat uit een deurportiek waarvan de spitsboogvormige opening een geprofileerde omlijsting in natuursteen heeft. Een ijzeren hek met de initialen "SV", verwijzend naar Sint-Vincentius, sluit de deurportiek af.
Links ervan bevindt zich in de gevel een nis met een beeldengroep met de Heilige Vincentius.
|