|
Zoals aangegeven in ons vorig deel aangaande Dendermonde en het circus leveren wij een bijdrage omtrent Dendermondse circusartiesten en het Circus Tondeurs, waarvan de familie zich vestigde in de deelgemeente Baasrode.
SAWARTOS
Alfons Zwarts werd geboren te Dendermonde in 1908. Zijn ouders waren beiden van Dendermonde. Die wilden dat hun zoon ingenieur werd, maar het liep anders. Alfons was lenig en een voortreffelijk turner.
Op 20-jarige leeftijd startte hij als evenwichtskunstenaar. Na zijn huwelijk in 1935 begon hij samen met zijn echtgenote Magdalena Demey een cascadenummer als 'De 2 Sawartos' en behaalden triomfen in verschillende Europse landen. Hij werkte ondermeer in volgende circussen: Circus De Muynck, Circus Semay en circus Tondeur.
Alfons bleef optreden tot ongeveer 1965.
Alfons Zwarts, alias Sawartos
SANTOS
Lodewijk Van San, die aanvankelijk het beroep van meubelmaker uitoefende, voelde dat hij artiestenbloed in de aders had. Hij was woonachtig met zijn echtgenote Victoire Ringoet in Oudegem. Als draadloper 'Santos' werkte hij enkele jaren in het Circus Saratos. Toen zijn zoon Urbain oud genoeg was vormde hij met deze het duo equilibristen, de '2 Santos'.
Later ging zoon Urbain solo als evenwichtskunstenaar en werkte ondermeer bij Circus Libot, De Muynck, Semay en Tondeurs. Urbain Van San woonde evenals zijn vader Lodewijk tot aan het einde van hun leven in Oudegem.
MISS MARIETTE
Florence de Smedt, die door iedereen bij haar tweede voornaam Mariette werd genoemd, werd geboren in Baasrode (1932). Ze trouwde met een circusartiest en bracht als Miss Mariette nummers aan de vertikale koord, een trapeze-act en grondacrobatie. Ze presenteerde ook geruime tijd een fox-terrier-parade. Half de jaren zestig van vorige eeuw hield zij het voor bekeken. Zij verbleef lang in Baasrode in haar woonwagen, waarmee ze rondreisde met het circus.
CIRCUS TONDEURS
De stichter van het Circus Tondeurs was Joseph Tondeurs (°1897). Hij was lid van een turnkring, en dit lag juist aan de basis van het feit dat hij later acrobaat werd.
Na zijn huwelijk met Marie Moortgat werden zij de trotse ouders van zoon Dominique. Deze zou later faam oogsten in het circusleven. Na WOI ging het paar diverse contracten aan bij diverse circussen. In die periode kende het circusleven een enorme bloei doordat de mensen ontspanning zochten na de jaren van miserie.
Vanaf 1923 was Joseph Tondeurs de 'zaakvoerder' van het gelijknamige circus, dat stilaan uitgroeide tot een gewaardeerd bedrijf.
Zelf nam hij meerdere nummers voor zijn rekening, zoals een act aan de draaiende ladder, de vliegende trapeze en een act met paarden. Ook als muzikale clown maakte hij zich verdienstelijk.
In 1927 werd dochter Annie geboren die later meerdere disciplines zou beoefenen zoals trapeze-acts, paardrijdster en als jongleuse. Nadat haar moeder stopte met de act aan de draaiende ladder verving zij deze. Broer Dominique, ondertussen een evenwichtskunstenaar. Later maakte hij zich ook andere disciplines eigen (voltigeur, monocyclist, leeuwentemmer ...). Met de jaren zou hij maar liefst zeventien verschillende acts beheren!
Als gevolg van de slechte economische toestand in de crisisjaren (jaren dertig van vorige eeuw), voelden ook de circussen een achteruitgang. Bij de Tondeurs was dit niet anders. Ondertussen waren zij reeds een aantal jaren te Baasrode gevestigd, aan de Theodoor Vermylenstraat.
WOII zorgde opnieuw voor een aantal beperkingen, zoals gebrek aan benzine waardoor de verplaatsingen in het gedrang kwamen.
Ook na de Tweede Wereldoorlog herleefde het ontspanningsleven en ook deze keer profiteerde het circus daarvan.
In 1946 presenteerde Circus Tondeurs opnieuw een prachtig programma, maar in de jaren vijftig kwam de ergste crisis die de circuswereld ooit heeft gekend. Het nieuwe medium 'televisie' werd hiervan als oorzaak beschouwd.
In 1954 veranderde de naam van het circus in 'Rodeo Circus' en in 1957 werd het 'Apollinaris Circus'. Hiermee publiciteit makend voor het gelijknamige spuitwatermerk zorgde voor extra financiële impulsen.
In 1958 kwam in het circus een ommezwaai, men wilde namelijk een showaccent leggen. Bobbejaan Schoepen werd door de Tondeurs aangeworven en hij bracht enige reorganisatie in het spektakel.
Bobbejaan vulde een deel van het programma, gesteund door een orkest onder leiding van Lou Logist of Roger Eggermont (accordeonisten). Het circus droeg toen ook de naam van de zanger.Afwisseling in het amusement was de boodschap! Schoepen zou dit zo'n drie seizonen lang volhouden.
Vanaf 1961 toerde het circus weer onder de eigen naam. Enkele jaren later deden de tegenvallende resultaten de familie beslissen er definitief een punt achter te zetten.
Jozef Hermans uit Baasrode stuurde ons volgende reactie:
Het circus Tondeurs kwam in Baasrode terecht (waarschijnlijk in 1936/1937?) en overwinterde er tijdens verschillende jaren vooraleer het zich vestigde in de gebouwen en loodsen rechtover Broekkant Kapelleke. In Baasrode op het pleintje in de Vermylenstraat stonden de woonwagens opgesteld en in de zaal "Concordia" (die reeds dienst had gedaan als spectakelzaal van de Firma Vermylen, als schrijnwerkerij van P. Veyt en later als kapel), werden de verschillende circus-acts getraind.
|
