Toen was er oorlog …en nu is er oorlog. Een papaver in het knoopsgat steken bij een herdenking blijkt niet voldoende.

Het land wordt weer opgebouwd, maar de doden zwijgen in de leegte die ze achterlaten.

Hoe kunnen we de politieke leid(st)ers overtuigen dat oorlog geen antwoord is op de problemen die zich aandienen, maar dat elke beslissing uit wederzijds respect moet ontstaan.

Een samenleving kan niet anders dan stilstaan bij de verschrikking die oorlog aanricht. Niet alleen worden dorpen en steden verwoest, maar elke man of vrouw, kind of opgroeiende jongere die het leven liet onder oorlogsgeweld, laat een leegte na die niet meer geheeld kan worden. En wat doen we met de mensen die de verschrikking overleefden maar tot het einde van hun leven dit als een trauma meedragen?

Na de oorlog begraven we onze doden op immense militaire begraafplaatsen. We leren de woorden ‘helden, gesneuveld voor het vaderland’ en roepen luid: nooit meer oorlog.

Na de oorlog zijn er alleen verliezers. Tijdens WO I verloren 30 miljoen soldaten en burgers het leven. Hoeveel rouwenden moeten we daarbij optellen? Hoe verreken je de ontreddering en materiële schade? En waarom en waarvoor?

Er werd gas ingezet als wapen: soldaten schroeiden hun longen en verstikten zonder gasmasker.

Om te ontsnappen aan de modder legde men vlonders. Papavers groeiden tussen die houten wegen in. Voor mij een vorm van protest en geloof in het leven. 

De oorlog stagneerde. De IJzervlakte werd onder water gezet. De modder zoog alles naar zich toe, paarden en soldaten verzopen in die brij.

Mijn deelname aan ‘Diep in het geheugen van papavers’, een herdenking van WO I, heb ik in een soort stripverhaal neergelegd. Aspecten van die oorlog probeerde ik in abstracte vormen weer te geven.

Het verhaal begint met de mobilisatie: Zingend trokken ze ten strijde. Het land was vervuld van patriotisme. Op de stations verzamelden zich menigten die, onder het zingen van vaderlandslievende liederen, de soldaten bedolven onder bloemen en heilwensen. De vijand zou vlug verslagen worden, en kerstmis zouden ze weer thuis vieren.

Bijlagen:
100918.jpg (360.8 KB)   

Speciaal voor deze tentoonstelling heb ik wissellijsten gebruikt met plexiglas: die wegen niet zwaar zodat ze gemakkelijk verplaatsbaar zijn. De tentoonstellingsruimte vindt onderdak in een gerestaureerde watermolen die heel wat eeuwen geschiedenis op zijn naam heeft staan. De eerste geschreven bronnen dateren van begin 13^de eeuw.

Wat de sfeer zo bijzonder maakt, zeker voor deze tentoonstelling, is dat er nog heel wat machines staan die dateren van begin vorige eeuw. Er staan ons twee zalen ter beschikking om de werken te presenteren. Daar er geen ophangsysteem voorzien is, vraagt het wel wat improvisatie. We mogen wel haken in de balken schroeven waaraan dan een nylondraad: een haakje eraan en het werk kan hangen.

En vanavond is het dan de openingsreceptie. Tsjing!

De tentoonstelling “Diep in het geheugen van papavers” kende een lange voorbereiding. De tentoonstelling verhuist vijf maal naar een andere locatie. Met de deelnemers zijn we die locaties gaan bezoeken, zodat we een idee kregen van de aangeboden ruimte. Er werd ook een brochure samengesteld waarin elke deelnemer zijn bijdrage kon toelichten. Mijn bijdrage tot het werk achter de schermen beperkt zich tot aanwezigheid tijdens de openingsuren van de tentoonstelling … ik geef al graag ruimte aan de jongeren om hun dromen te realiseren.

De Werchterse kunstkring “’t Alent” organiseert een groepstentoonstelling ter herinnering aan WO I onder de titel “Diep in het geheugen van papavers. De gemeente Rotselaar, waar Werchter toe behoort, werd tijdens WO I zwaar geteisterd: de frontlinie liep langsheen deze gemeente. Elk jaar wordt dit nog herdacht. Omdat het nu de honderdste verjaardag van het afsluiten van deze oorlog is, wordt een speciale herdenking vorm gegeven, o.a. met een tentoonstelling van kunstenaars uit die gemeente.

Vandaag wordt de tentoonstelling opgebouwd.

De kinderen gaan terug naar school en de oudjes laten zich inschrijven in de academie. Zo ga ik vanaf morgen terug mijn vleugels proberen uitslaan in de schilderklas in Werchter. Vanaf dit jaar wordt daar een specialisatiecursus schilderen ingericht. Juist wat ik nodig heb: niet ver van huis, een leerkracht die voor mij inspirerend werkt … en twee keer per week contact met een groep mannen en vrouwen die zich uitleven in eenzelfde hobby.

Sinds vorige week staat mijn schildergerief netjes schoongemaakt te wachten op gebruik. Het was meer dan vier jaren geleden dat ik nog een borstel hanteerde. ‘k Zal me het schilderen terug moeten vertrouwd maken … een prachtige uitdaging.

Wellicht dat deze zomer bij iedereen in het geheugen zal blijven nazinderen. Wat was het warm, wat was het droog … en op straat werd het stil: wie niet op de baan moest zocht zich een plaatsje in de koelte van schaduw of huis.

Ik heb ervan genoten. Wel minder achter mijn tekentafel gestaan maar ben heerlijk weggedoken in een boek of me laten meedrijven in een ontspannend gesprek. Ach, het is weer voorbij die heerlijke warme zomer … maar er staan nieuwe uitdagingen te wachten.