Toch kan niet elke innerlijke crisis geheeld worden. Er is psychisch lijden dat geen herstel toelaat. Men probeert door medicatie en allerlei therapiën een leefbare situatie te creëren. De innerlijke verscheurdheid blijft en wie daarmee moet leven voelt zich vaak in de hel. Dan is de wens om uit het leven te stappen vaak heel dichtbij.

Wanneer een innerlijke crisis wat tot bedaren komt, probeer je jezelf opnieuw vorm te geven. De oude zekerheden zijn neergehaald, die hoef je niet meer. Je probeert nieuwe wegen uit.

Hoeveel vrouwen en mannen moeten de confrontatie aangaan met het verlies van een partner, een scheiding, een zware tegenslag. Je moet terug tot jezelf komen … alleen draag je een 'verleden' mee. Hoe los je dat op?

Je bent dapper, houd je overeind … en stilaan wordt het ademen terug iets normaal. Je ontdekt dat je weer kan lachen, van harte, als iets dat bij het leven hoort. Er komt meer vastigheid in je leven. Wellicht bieden zich nieuwe mogelijkheden aan. Wat je onderste boven haalde probeer je een plaats te geven in je leven. Je kan bitter worden maar ook de weg op gaan van mildheid en begrip voor wat 'des mensen' is.

Op de begrafenis spreek ik de woorden uit: liefde is sterker dan de dood. Langzaam worden die woorden concreet in mijn leven. Ik reorganiseer me innerlijk en wordt rustiger. Ik laat de prangende vragen van 'waarom' aan mij voorbijgaan. Elke poging om te vatten waarom mijn zoon uit het leven stapte, is toch naast de kwestie. Het enige antwoord dat ik in mezelf aantref is dat ik van hem hou. Het verwarde kind dat hij jarenlang was in zijn schizofrene wereld, wordt nu een zoon die rust heeft, een zoon die verder leeft in de warmte van het graag zien, in de intense aanwezigheid die zich in mijn geheugen nestelt.

Ik ben getekend door zijn leven en dood maar ook dankbaar dat ik van hem mocht houden en hem mijn zoon mocht noemen.

De wereld van het basisvlak is helemaal verscheurd. Ergens is er nog wel de gele begrenzing van vroeger aanwezig … maar elke houvast lijkt nu verloren.

Zelfdoding van een geliefde haalt de grond onder je voeten vandaan, zeker als die geliefde je kind is, je zoon of dochter.

Je kan niet anders dan meegesleurd worden in de maalstroom van het niet verwoordbare. Je beseft dat je ademt, 's morgens ontwaakt om weer een ondragelijke dag door te moeten. Niemand kan je troosten want het gat dat in het diepste van jezelf werd geslagen kan niet meer gedicht worden. Je verloor immers wat je het liefste was.

Na een tijd probeer je jezelf weer bijeen te rapen … maar de wereld is veranderd. Het is alsof je uit de dood weer het leven in moet. Alleen kou en pijn blijven steed aanwezige lotgenoten.

Het basisvlak wordt onder handen genomen: dwars doorgescheurd, zowel horizontaal als vertikaal. Daarbij wordt de bovenkant nog eens aangepakt. Zo ontstaat een crisis in het bewustziijn, maar de basis blijft min of meer behouden.

Wellicht dat elke volwasene met een of andere vorm van dit verschijnsel te maken krijgt. Nog maar even denken aan 'trouwen'. Een feestdag voor de meesten: de bruid in volle tooi, de bruidegom onderste boven van verliefdheid op haar verschijnen. De familie en vrienden jubelen, strooien rijst, laten een koppel duiven vliegen (is dat geen dierenmishandeling want kunnen die fragiele beestjes overleven zonder verzorging) … en gaan feesten. Eerst zijn er natuurlijk cadeautjes afgegeven. Tegen de avond aan is iedereen zowat dronken en voert de bruidegom zijn verovering mee naar het bruidsbed … hoewel, dat kwam vroeger soms voor, als kerkelijk ideaal en om ongewenste zwangerschappen te voorkomen. Wie nu niet met zijn of haar lief geslapen heeft is wellicht een uitzondering.

Waar blijft de feestvreugde die de rest van het leven aanhoudt? Gelukkig zijn er tegenwoordig therapeuten die ons kunnen uitleggen waarom het allemaal zo moeilijk gaat en waarom de koppels maar best uit elkaar gaan.

En dan zie je de wekelijkse rij 'scheidenden' in het justitiepalais. Drie keer moet je voorkomen … en na de definitieve handtekening die de scheiding bevestigt is er geen feestgejoel. Wellicht kunnen de betrokkenen nog samen een kop koffie gaan drinken … maar meestal doet ieder dat op zijn eentje.

Nochtans zouden nu familie en vrienden mogen aanrukken om de pijn te troosten die het scheiden heeft meegebracht. Er hoeft geen feest gelanceerd te worden, maar wellicht zou het uitspreken van 'proficiat, de beslissing die je nam is de juiste' je wel even opwarmen na de slijtageslag van geconfronteerd te worden met een droom die niet uitkwam en de innerlijke verwarring die dat teweeg brengt.

Gelukkig is er nog een basis aanwezig waarop je kan verder bouwen, een nieuw leven tegemoet.

Neen, niet altijd moet er een verandering doorgevoerd worden die tot in elke vezel van je bestaan voelbaar is. Nu wordt het basisvlak zowel horizontaal als vertikaal gescheurd, maar het grootste deel blijft zijn oorspronkelijke vorm behouden. Een deel van je eigenheid stelt zich in vraag. Ik weet wel, zo'n kleine verandering kan later wel een grondverschuiving veroorzaken.

Zo werd ik als late puber geconfronteerd met de verliefdheid van een iets oudere vriendin. Het was de eerste keer dat ik met iemand te maken kreeg die 'lesbisch' was. Ik weet niet of in mijn wereld toen dit woord al bestond. Wel het begrip 'homo' en dat was iets zeer slecht. Ik was in verwarring want die vriendin was zo'n toffe en lieve vrouw … alleen moest ik eerlijk bekennen dat ik niet lesbisch was, dat ik verliefd werd op mannen. Ik vond het zo jammer voor haar. Daarmee eindigde ook onze relatie. Die ontmoeting was een van de redenen waarom ik criminologie ging studeren: ik wilde begrijpen wat er toen gebeurde.

Dat hoekje dat toen van mijn mensbeeld scheurde, heeft later enorme gevolgen gehad. Ik ging niet alleen criminologie studeren … maar ik liet me meesleuren met het denken van 'na de jaren 68', waar de anti-psychiatrie zich aanbood. Ik ging een avontuur in dat nooit meer eindigde, omdat ik een basisvraag leerde stellen: 'waarom' en een levenshouding aannaam waar 'twijfel' veel ruimte kreeg.

Een klein hoekje is vaak voldoende om een heel levensprogramma te vullen.

Soms worden de grenzen wel kordater verlegd. Het basisvlak wordt niet meer zo voorzichtig gescheurd en de stukken worden brutaler uiteen gehaald. De gele ondergrond verwijst naar de oorspronkelijke grenzen van het basisvlak, terwijl dit vlak zelf in twee gesplitst is en elk stuk een verschillende richting uitgaat.

Als ouder, leerkracht … maak je je soms zorgen als een kind een andere weg opgaat dan je verwacht. Je maakt je dan zorgen. Maar niet elke manifestatie van eigenheid hoeft faliekant uit te lopen. Dat noemt men vertrouwen hebben, zodat men de eigen leefwereld als 'goed voor zichzelf' kan uitbouwen zonder de verplichting de oplegde verwachting van een ander te volgen.

Het resultaat is ook als grafisch beeld boeiend en spreekt aan.

Ik vertrek van een innerlijke energie die aanleiding geeft om een grens te verleggen. Ik denk bv. aan het opgroeien van een kind. Het blikveld verandert en wordt ruimer: eerst is de wereld beperkt tot de zorgende wereld van ouders (als het goed loopt tenminste), bij de eerste passen wordt een nieuwe wereld verkend, weg van de directe verbondenheid van vader en moeder. Stilaan leert het kind zichzelf ontdekken als een zelfstandig individu.

Het zwarte basisvierkant wordt voorzichtig gescheurd en de twee stukken uiteengetrokken om afzonderlijk een plaats te krijgen. Het zwarte vlak krijgt wat meer innerlijke ruimte. Maar de actie is zo voorzichtig, niets of niemand hoeft zich verstoord te voelen.

Het begrip 'grenzen' zit in mij verankerd als een levensvoorwaarde. Ik probeer beelden uit waarmee ik kan werken om dat duidelijk te maken. Uiteindelijk blijf ik hangen bij een collage: een zwart vierkant met daarrond nauwelijks zichtbaar een gele lijn als 'grens' en dat alles ingebed in een lijnenspel. Dat wordt mijn start: uit de compacte vorm van een vierkant vertrekken om eerst grenzen te verkennen en later te verleggen. Ondertussen laat ik mijn gedachten over grenzen gaan en komen. Hoe waren de grenzen vroeger: thuis, op school, de kerk, het dorp?

Moeder was in feite een zeer angstige vrouw, haar levenservaring voedde dit basisgevoel: toen ze drie jaar was werd ze als 'wees' eerst aan de grootouders toegewezen, dan aan een tante die nauwelijks naar dit kind omkeek maar wel de vergoeding ervoor aanvaardde om tenslotte te belanden bij een tante die haar de rest van haar kinder- en jeugdjaren zou opvangen en waar ze een warme thuis kreeg.

Haar vader stierf aan longontsteking. Haar moeder door een abortus uitgevoerd door een engeltjesmaakster ... het lot van zovele vrouwen in die tijd.

Nu zijn we woedend om wat we ontdekken over de Islam en de behandelig van vrouwen. Was de Roomse Kerk (of welke andere godsdienst) zoveel beter? Ik hoef maar te luisteren naar de verhalen van vrouwen over 'vroeger' en weet me onmiddellijk gesteund in mijn wens: nooit meer godsdienst.

En ondertussen trek ik mijn lijntjes en luister naar zachte achtergrond muziek.

De tentoonstelling in Baal loopt nog, maar toch wordt ik weer naar mijn tekentafel gedreven. Er zit zoveel in mij om voorrang te vragen. De vluchelingenproblematiek laat me niet los, het voorstel om, voor de groepstentoonstelling begin mei in Werchter rond 'grensverlegging' te werken doet me zowat ten onder gaan aan herinneringen en beelden. Behoorden we niet tot de generatie die nu de 68-ers worden genoemd, vaak met een verzwegen sceptisch 'ja, ja' er achter, toen wisten ze wel hoe het moest, nu zijn het allemaal burgers geworden zoals iedereen.

Ik laat eerst het drama van de vluchtelingen aan bod komen. Ik laat mijn pen maar gaan waar ze heen wil en mijn hand volgt wel. Ik wil iets rond landen en muren op papier zetten. Muren die ongewenst volk buiten houden, zoals de vroegere stadsmuren of de muren in Gaza of Mexico. Muren die verhinderen dat inwoners ontvluchten, zoals de Berlijnse muur. Van de psychologische muren zwijg ik maar voorlopig.

Ik denk aan het kerstverhaal. Hoe werd ik als kind geraakt werd door het niet welkom zijn van de hoogzwangere Maria en Jozef op weg naar ... Hoe een boerenstal dan maar als kraamkliniek dienst deed.

Het vreemde boezemt angst in … ook al worden we er niet direct mee geconfronteerd. Wanneer het gesprek over vluchtelingen gaat vraag ik soms of ze er al ontmoet hebben. Neen, dat wel niet … en dan begint men weer het relaas van angstige vooroordelen.

Ooit gaf ik Nederlandse les aan vluchtelingen in Het Klein Kasteeltje. Er werden toen onvoldoende cursussen Nederlands gegeven om aan de nood te voldoen. Een VZW zorgde voor enkele cursussen op die plaats. Ik dacht: zelfs als ze maar een paar woorden opsteken, het feit dat die mensen iemand ontmoeten die hen met vertrouwen en vriendschap tegemoet treedt zal wellicht een helend effect hebben op hun weg te gaan. Ik herinner me nog een Nepalees, student aan een of andere universiteit. Hij danste zowat het lokaal rond want zijn asiel aanvraag was geaccepteerd. Ik was enorm blij voor hem … en dacht aan zijn vader en moeder ergens ver weg. Zouden ze vernemen dat hun zoon veilig was … of werden ze ook vervolgd?

Het is een verschijnsel van alle tijden: de 'vreemden' roepen angst op. Ik denk aan de vluchtelingen uit Vlaanderen bij het begin van WOII: Frankrijk was ook niet dolgelukkig met die meute.

En dan raak ik aan mij volgend thema: grensverlegging. Ik pleit voor 'grenzen' … denkelijk kan niemand vermoeden wat dit betekent wanneer je geconfronteerd bent met een zoon in volle agressie bij een psychotische doorbraak die alle grenzen doorbreekt. Maar die grenzen moeten verantwoord zijn en niet ontstaan vanuit een angstreflex. We hebben grenzen nodig om samen te kunnen leven. Dit noemen we geven en nemen en in een democratie vertaalt zich dat in een wetgeving. Maar zoals een samenleving voortdurend verandert, moeten die grenzen, die afspraken, die wetten mee-evolueren. Grenzen moeten verlegd worden om groei te bevorderen. De 68-ers deden dat op hun manier. Ondertussen vloeide er al veel water naar de zee, wat zich vertaalde in een andere wijze van tegen problemen aan te kijken, ze durven te benoemen … en een samenleving opbouwen waar men vrijuit mag spreken. Ook zeggen dat die vluchtelingen, zelfs als men er nooit een gezien heeft, onze wijze van leven verstoren mag binnen onze samenleving ruimte krijgen. Maar zo wil ik ook ruimte krijgen om muren te tekenen als protest wetend dat muren ooit worden afgebroken. Een huis wordt te oud en moet verbouwd worden, een kleine gemeenschap wordt omgevormd tot een grote gemeente, en landen sluiten akkoorden om Europa vorm te geven.

En die vluchtelingen? Hoe is het vorige eeuwen met de volksverhuizingen of vluchtelingenstromen afgelopen? In Amerika zijn eerst de oorspronkelijke bewoners zowat uitgeroeid, daa rna zijn er avonturiers, criminelen en armoezaaiers op af gekomen. Vergeten we niet de massale invoer van slaven: allemaal vreemd volk. Nu kijken we vol bewondering tegen deze mastodont van een natie aan. Wellicht dat we over zoveel jaren leven in een samenleving die veel te bieden heeft ... met de nakomelingen van de vluchtelingen als extra rijkdom. Wat jammer dat ik er dan niet meer ben.

Ik kan bijna niet geloven hoeveel 'lichter' het in huis geworden is. Ook op mijn tekentafel. Wanneer ik buiten kijk ontmoet ik de lucht terwijl ik vroeger tegen sparren aankeek. Het is toch wennen. Toch mis ik de bomen een beetje. Bij wind zag ik aan het bewegen van de takken hoe fel die te keer ging. Deze barometer is weg nu.

Wat rest van de bomen zijn de in stukken gezaagde stammen. Enkele jaren laten drogen en dan zal wellicht een of andere open haard zich over het droge hout ontfermen.

Hieronder nog enkele beelden van hoe het er aan toe ging

Na een helpende hand op de grond klimt hij de boom in … of wat er nog van overblijft.

Heel deskundig zaagt hij stuk na stuk de stam tot op de grond.

De stam wordt vakkundig aangepakt. Zonder iemand te kwetsen of iets te beschadigen raakt het bovenste deel los van de rest.

Het afgezaagde stuk zweeft door de lucht de grond op.

Daar worden later de grote stukken verzaagd tot hanteerbare eenheden … hoewel, welke reuzen gaan zich hier een kromme rug werken om later alles netjes te satpelen?

En daar zijn de boomvellers: het is nog niet echt licht, maar voldoende om het materiaal aan te sleuren. Zoveel materiaal hebben ze niet bij: een stevige hakselaar, touwen en allerlei klimmateriaal, een electrische, een handzaag … het zien er eerder bergbeklimmers uit dan bomenvellers.

… en we kijken onze ogen uit. Het is gewoon spectaculair wat die mannen realiseren. De ene is een echte acrobaat. Met sporen aan de voeten en allerlei touwen en de zagen klimt hij de boom in. Er is vandaag nogal wat wind. Hij hangt meters boven de grond te wiegen terwijl hij zijn werk doet. Adembenemend. Van het zien hoe hij in de kruin van de boom heen en weer zweeft, voel ik me al zeeziek worden.

Ondertussen hakselt de grondwerker de takken die naar beneden komen of, wanneer hij opgeroepen wordt (ze zijn verbonden met een walkie-talkie) helpt hij de boomklimmer om de takken op de juiste manier op de grond te krijgen zonder bv. het tuinhuis te beschadigen.

Later vertellen ze dat ze een nieuwe manier van vellen uitproberen en ze vonden onze tuin heel geschikt daarvoor. Wij staan versteld van de efficiëntie en vakkundigheid waar mee alles uitgevoerd wordt.

De eerste boom wordt aangepakt. In een minimum van tijd hangt de boomklimmer tegen de kruin van de boom aan, de takken die hij op zijn weg vindt afzagend.

Tak na tak wordt via een constructie van touwen naar beneden gehaald.

Ook de dikke stammen worden veilig naar beneden geschoven.

Ze hebben een heel plan uitgedokterd om alles veilig en efficient te laten verlopen. Hier gaat nog een kruin naar beneden, maar ondertussen is er in een dichtbijstaande boom een constructie opgesteld die zal zorgen dat alle stukken naar de grond komen zonder rampen te veroorzaken

Nog enkele stammen in stukken zagen en hun werk zit erop. Na hun doortocht blijft in de tuin de in stukken gezaagde boomstammen en het gehakseld materiaal dat over de rest van de tuin verspreid is: zo kan het stilaan verteren en zich mengen met de grond.

Reeds vaak hadden we tegen elkaar gezegd dat de sparren rond ons huis toch veel licht wegnamen. En elk jaar groeien ze een stukje verder uit. En bomen worden ouder. Weerstaan ze nog heftige wind? En als ze zouden omvallen richting huis … wellicht is de schade dan niet te overzien.

Dit jaar heeft Karel beslist wat aan die bomen te doen. Verschillende firma’s heeft hij gevraagd om een offerte te maken. Tja, onze tuin is niet zomaar met grote machines te bereiken. We moeten dus iemand vinden die het zowat zonder machines aankan. De laatste man die we contacteren blijkt de juiste persoon te zijn: tegen een redelijke prijs wil hij de bomen dichtbij het huis vellen en ook meteen wat dode sparren tussen de overblijvende weghalen.

Het geeft wel een dubbel gevoel: prachtige bomen vellen die jaar na jaar gegroeid zijn, zoveel jaren lang en dat wellicht nog wel wat volhouden voor ze echt bezwijken onder de tijd. Maar de aanplant is al vele jaren geleden gebeurd. Hoelang zullen deze bomen het nog volhouden zonder problemen te veroorzaken?

Enkele dagen voor de afgesproken datum om de bomen te vellen, neem ik wat foto’s. Ik kijk nog eens bijzonder aandachtig naar de sparren die weg gaan. Na het vellen zal het wellicht wat aanpassen worden aan het nieuwe uitzicht en dan zal alleen nog een foto getuigen van hoe het vroeger was.

Toch ben ik ook benieuwd naar het resultaat … zullen we er spijt van krijgen of niet?

Op tweede kerstdag nodigt het weer uit om te gaan wandelen met Karel en Toby. Het is al een tijdje geleden dat ik meeging: als het regent of te hard waait blijf ik liever binnen.

Ik kan moeilijk geloven dat het winter is. Zoveel struiken en bomen beginnen te schieten en overal verschijnen bloemen. Karel neemt foto’s van de paardenbloemen, die uitdagend in de weide staan te pronken. Ook de brem staat in bloei en in een voortuin staan bloemen het zachte weer te vieren.

We maken een wandeling langs de Demer. Toby snuffelt zich te pletter: ook voor hem is het een feest.

Na een goed uur zijn we terug van weggeweest en kan ik met veel overgave in een zetel ploffen en wat bekomen. Daarna zal het nog eens zo goed lukken achter de tekentafel.

Elk jaar maakt Lieve, de docente kantklossen, een attentie klaar voor haar leerlingen. Nu heeft ze een doosje gemaakt van stevig papier in een turkoois-blauwe kleur. Rond dit doosje zit een strik van een heel dun draadje. Maar dat doosje vouw je zomaar niet open zoals een taartdoos van de bakker. Je moet een heel ritueel ontwikkelen.

Eerst dat strikje van dat dunne draadje ontknopen en wanneer je dan de bovenste flap uitvouwt ontdek je een andere flap met een witte lijn … ja, ja …kregen we dit jaar niet de opdracht om met lijnen te werken?

Dan plooi je de volgende flap open en merk je dat de eerste lijnaanzet (die dat dunne draadje verbeeldt) op de vorige flap hernomen wordt en uitgebreider wordt aangezet.

Dan even je fantasie laten werken: de lijn (draadje) gaat onder het doosje door en nestelt zich heel sierlij op de laatste afsluitflap.

Het doosje kan nu volledig opengevouwen worden en daar krijg je volgende tekst te lezen:
“en dat we mogen hopen dat niet alles duidelijk wordt.Dat er rnog wat rest om te zeggen: ik begrijp het niet. Dat er nog wat twijfel blijft om te kunnen aarzelen, nog wat onbeslist resultaat om nieuwsgierig te zijn, onbereikte doelen om naar te verlangen-“ G. De Kockere

Een warm en inspiratievol 2016! Lieve

En dan ontdek je een zelfgebakken koekje. Zalig toch: hemel en aarde met elkaar in harmonie Ik heb het naast mijn computer gezet en telkens ik er naar kijk ontroert het me: met hoeveel liefde en geduld is dit doosje en zijn al die doosjes niet gemaakt? Als dat geen cadeau is!

 Zoals elk jaar vieren we het einde van het jaar met de dag- en avondklas samen. Vele handen maken het werk licht en dat geldt ook voor deze onderneming. Aan mij werd gevraagd voor dat lekker donker brood te zorgen dat er vorig jaar ook bij was. Ik neem in dank het compliment aan … en bestel bij Karel ’dat lekker donker brood’, die met plezier zo’n broodje bakt: de juiste ingrediënten in de kom en laat het oventje maar kneden en bakken.

Wanneer ik op de afgesproken dag en het bepaalde uur het lokaal binnen stap is men druk bezig: er is een grote tafel uitgebouwd en versierd en nu worden de gerechten die thuis zijn klaargemaakt (en andere vrouwen hebben ook hun man ingeschakeld) van hun verpakking ontdaan en op schotels gelegd voor latere consumptie.

Het is een mooi geheel geworden met een overvloed aan lekkers. We beginnen met een cava of iets niet-alcoholisch. Na dit aperitief verschijnt er alleen nog water op tafel: vorig jaar bleven de geopende wijnflessen praktisch onaangeroerd achter want de meesten moeten nog met de wagen naar huis. Ook ik beperk me tot een klein glas cava: de verhalen over die verkeersdoden in Vlaanderen blijven aanwezig in mijn achterhoofd. Ook zonder wijn kan men een leuke avond meemaken: een ruimte die gezellig gemaakt is, lekkere dingen om te proeven, gezelschap waarin men zich thuis voelt … het is gewoon genieten.

Ik vertrek wel als een van de eersten: zelfs de taart laat ik staan. Maar ik ben gewoon te moe … nog niet bekomen van de tentoonstelling in Baal. Ik krijg een stuk taart mee naar huis: zo kan Karel ook eens proeven … en inderdaad, ze is ontzettend lekker.

Christel had een paar maanden terug een dossier samengesteld dat een aanvraag ondersteunde voor een tentoonstelling van ons beiden in de gangen van UZ Gasthuisberg in Leuven. Je vraagt dat aan … en meteen vergeet je het weer, want er komen zoveel andere dingen op je weg. Tot Christel telefoon krijgt: de tentoonstellingscommissie heeft onze aanvraag geaccepteerd. We kunnen ten toon stellen van 27 juli tot 19 augustus. Van een prettige verrassing gesproken.

Op een vrijdagnamiddag gaan we ter plaatse een kijkje nemen. We nemen de bus in Werchter en die brengt ons voor de ingangsdeur van het UZ Gasthuisberg. Van comfort gesproken: geen stress op de drukke baan, geen zoektocht naar een parkeerplaats, geen afrekening voor de terugreis. Ik heb een abonnement van 65 plusser en Christel betaalt via de gsm. Wanneer de bus arriveert is er nog ruim plaats:  er zijn nog maar drie stopplaatsen achter de rug. We installeren ons en het gesprek loopt verder alsof we thuis nog aan de koffie zitten. Een half uur later heeft de bus zijn eindstation en onze afstapplaats bereikt. Over een goed uur hebben we een bus terug naar huis: we zullen nog tijd hebben voor een koffie.

Het is niet de eerste keer dat ik in UZ Gasthuisberg kom en naar de werken op de muren kijk. Tot hiertoe keek ik naar de werken die er hingen, nu willen we als het ware even achter de coulissen kijken: over hoeveel gangen gaat het, wat is het ophangsysteem … hoe moeten we de tentoonstelling concreet realiseren.

Feitelijk voel ik me best opgewonden: toch een hele uitdaging om hier een goede tentoonstelling op te bouwen. Maar eerst eens kijken wat er nu hangt en welke problemen onopgelost blijven. Een eerste is bv.: hoe geraak je met de werken ‘binnen’ … toch niet langs de toegangsdeur? Dergelijke vragen houden we in reserve nadat we de tentoonstellingsruimte gezien hebben. Er is nog meer dan een half jaar tijd om dergelijke vragen voor te leggen aan de inrichtende instantie.

We lopen de gangen door waar de huidige werken hangen: op dit moment stellen twee kunstenaars ten toon. Ik wist niet dat er zoveel muren zich aanbieden om te exposeren. Gelukkig dat Christel en ik heel gepassioneerd en doorgedreven werken. We kunnen de ruimte wel vol krijgen met de werken van de laatste jaren. Trouwens, er is nog wat tijd en een tentoonstelling in het vooruitzicht werkt  heel stimulerend om aan de slag te gaan.

We nemen rustig de tijd om de werken die er hangen te bekijken. Het circuit is wel een beetje chaotisch, hoewel dat wellicht te wijten is aan de onbekendheid met het gebouw. Een plannetje proberen te bekomen met de afmetingen van de tentoonstellingsruimte zou wel vlot werken. We voegen dat toe aan het lijstje van: te vragen.

En we hebben nog even de tijd om koffie te drinken in de restauratieruimte aan de ingang. Wat voelen we ons opgeladen en de problemen die zich voordoen zullen we wel oplossen, bv. hoe kunnen we de werken in één keer vervoeren.

We laten ons niet afschrikken. We hebben voldoende tijd om de nodige voorbereidingen te treffen. We moeten gewoon aan het werk gaan.

In het Dr. Guislain Museum (Gent) loopt een tentoonstelling rond ‘Schaamte’ en nu we toch in Gent zijn, willen we die zien.

Aan het Sint-Pietersstation nemen we een tram die stopt voor het museum. Maar de tram zit meer dan overvol: er zijn Winterfeesten aan de gang op de Korenmarkt en iedereen wil daar blijkbaar heen. Wanneer we de halte aan de Korenmarkt verlaten is het iets minder druk: oef!, eindelijk wat ademruimte.

Ik ben al verschillende keren in het Dr. Guislain museum geweest. Telkens kreeg ik een boeiende tentoonstelling te zien. Het thema is steeds verweven met de kwetsbaarheid van een mens binnen een sociale context. Ook nu is dit zo.

Ik wil elke uitleg bij een werk lezen … en dat is wel vermoeiend, je moet met het hoofd een beetje opzij voldoende licht toelaten om de witte druk op de zwarte achtergrond te lezen. Daarbij spreekt de inhoud enorm aan. Het gaat over de mens in een meestal ongemakkelijke situatie, waarin de vele gradaties van schaamte aan bod komen. Op het einde voel ik meer zin om te huilen, meer van uitputting dan van verdriet: deze tentoonstelling graaft wel heel diep. Ook van de anderen krijg ik die reactie.

Stilaan wordt het tijd om op te krassen. Dus eerst terug de tram in. Die laat ontzettend lang op zich wachten. Normaal spoort er elke tien minuten een tram voorbij, maar nu lijkt er ergens een barrière te zitten die alles tegen houdt. Aan de andere kant zijn al drie trams voorbijgereden eer we eindelijk het tramgeluid aan onze kant horen afkomen. Gelukkig is er voldoende ruimte, ik kan zelfs nog een zitplaats bemachtigen. Aan de Korenmarkt loopt de tram weer overvol. Het is ondertussen zachtjes gaan regenen, zodat natte jassen de vochtigheidsgraad in de tram doen stijgen.

Aan het station blijkt dat een trein naar Leuven pas vertrokken is en we een uur moeten wachten op de volgende aansluiting. Iemand stelt voor via Brussel-Luchthaven te gaan. Aan de ingang van het station staat een bakker met ontzettend lekkere mattentaart, dat kunnen we niet aan ons laten voorbijgaan en terwijl we snoepen staan we te tateren en te lachen alsof we een late  puberteit doormaken. Dan naar het perron om via BR.-Luchthaven te gaan. Eens daar aangekomen hebben we maar een paar minuten om de trein naar Leuven. Goed zo, we beginnen reeds aan thuiskomen te denken. Tot we in Leuven voor de vaststelling geplaatst worden: de trein naar Aarschot laat nog meer dan een uur op zich wachten. Weg de illusie dat we vlug zullen thuis zijn. We willen iets drinken, maar alles zit blijkbaar overvol. Gelukkig vinden we een cafeetje met een vrij tafeltje voor vier personen waar we met zijn zessen aanschuiven: wat zijn krukjes op zo’n momenten handig.

Zo geraken we uiteindelijk toch naar ons vertrekpunt waar we afscheid nemen. De wagen in … en Christel deponeert me netjes thuis aan de deur. Dank je wel!

Met een groepje van zes gingen we naar de tentoonstelling ‘The Bottom Line’ kijken in het S.M.A.K. (Gent). De anderen werken samen in het schildersatelier in Werchter. Ik schilderde daar tot twee jaren terug ook en dus werd het een blij weerzien.

Christel kwam me ophalen: wat een luxe zo aan huis afgehaald worden. Daarna naar Aarschot waar we de trein naar Leuven moesten hebben. We waren op tijd vertrokken, zodat we nog een koffie konden drinken. Ondertussen kwamen de anderen ook aanschuiven.

In Leuven een trein naar Oostende maar in Gent stopte onze reis. Het S.M.A.K. ligt op wandelafstand van het station. Het was droog en niet te koud: heerlijk wandelweer.

Aan de balie zorgt elk voor een inkomticket, we gaan eerst nog iets drinken, hoewel ik sta te popelen om aan de rondgang te beginnen. Toch doet de koffie deugd na de treinreis en de wandeling, vooral als er een groepje rond de tafel zit dat elkaar toch telkens veel te vertellen heeft.

En dan beginnen we er aan. Ieder volgt het eigen ritme en we zien elkaar dan wel bij de uitgang. Ik geniet ervan, gewoon prachtig. Niet dat alles me even veel aanspreekt, maar hier voel ik me ‘thuis’ komen.

Natuurlijk koop ik het boek dat bij deze tentoonstelling hoort, zo kan ik er later nog van genieten.

Wanneer we weer met zijn allen samen zijn, blijven we in het museum om iets te eten: de kaart is niet uitgebreid maar een simpele snack stilt ook de honger en zo verliezen we niet veel tijd om op zoek te gaan naar een restaurantje. En dan ontdekken we iets grappigs: aan de kassa bestellen we wat we willen en dan krijgen we een doosje mee waarop een nummer verschijnt. Wanneer dat doosje zoemt en flikkert, betekent dit dat onze bestelling klaar is en we ze kunnen afhalen. Zeer efficiënt om op zo kort mogelijke tijd de klanten te bedienen.

Er staat ons nog een tweede tentoonstelling te wachten … hoewel ik nu al héél tevreden naar huis zou kunnen gaan: ik ben echt vol van wat ik gezien heb.

Hieronder enkele foto’s. Er was natuurlijk veel meer te zien maar o.a. deze werken spraken me erg aan.

Ik wens iedereen een deugddoend 2016, wat het voor elk ook moge betekenen.

Voor mij begint het jaar in volle verwarring: de rabarber is aan het uitschieten, de paaslelies staan klaar om in bloem te komen, de brem bloeit, je kan nog buiten komen zonder dikke jas en er valt enorm veel licht door het raam: de hoge bomen rond het huis zijn enkele dagen geleden geveld.

De enige manier om uit die overrompeling te geraken is achter mijn tekentafel gaan staan en werken. Dat heb ik dan ook in overvloed gedaan.

Ondertussen kwamen familie en vrienden een goede dag zeggen. Het waren leuke maar vermoeiende dagen. De overgang van oud naar nieuw hebben we aan anderen toevertrouwd: zelf gingen we op tijd het bed in, zodat we uitgeslapen aan het nieuwe jaar konden beginnen.

Vandaag start het schooljaar weer, dus ook het kantatelier. Het doet goed te weten dat er zich nu een soort rustige routine aanbiedt. Dan kan ik me zonder zorgen terugtrekken in een wereld waar nog zoveel te ontdekken en te beleven valt. Voorlopig bestaat die wereld vooral uit een potje Oost-Indische inkt en wat tekenpennen. Wat kan het leven in zijn eenvoud spetterend zijn.