Christel was heel enthousiast aan het ‘zentanglen’ gegaan en gaf me haar boek mee om het in te kijken, zodat ik het zentanglen ook eens kon uitproberen.

Inderdaad, het is leuk om doen en vraagt geen speciale opleiding. Nu ik beperkt ben door rugproblemen om lang achter mijn tekentafel te staan, kwam dit zentanglen als een prachtig aanbod. Ik kon er even aan werken, wat rusten, verder werken en na korte tijd heb je toch iets als resultaat.

Op de foto mijn eerste zentangle. Een restje papier (ik gooi alleen iets weg dat echt geen dienst meer kan doen), zwarte stiften van verschillende dikte … en dan maar verstand op nul en tekenen wat in me opkomt. Het is echt spelen met lijnen zonder geladenheid. Mijn kinderziel mag weer aan bod komen, heerlijk!

Enige weken terug onderging Christel een ingreep waardoor ze enkele dagen in de kliniek verbleef. Omdat ik iets mee wou nemen wanneer ik haar ging opzoeken, stapte ik de boekhandel binnen: wellicht was er iets te vinden dat haar zou aanspreken. Ik bleef wel even treuzelen bij de afdeling geschiedenis, maar dat is meer mijn interesse. Uiteindelijk kwam ik terecht bij de kunstafdeling en de hobbyboeken, daar zou ik wellicht iets naar haar gading vinden.

Inderdaad, ik kon er mijn ogen niet van afhouden. Titel: Zentangle. De omslag smeekte om geopend te worden. Ik bladerde wat en wist onmiddellijk dat dit een schot in de roos zou worden. Ik liet het keurig als geschenk inpakken en ik wou dansend de winkel uit, maar hield me gelukkig toch in. Een mens stapt rustig de winkel uit, ook al kan je niet wachten om het ingepakte geschenk af te geven.

Even dacht ik er aan ook voor mezelf dat boek te kopen, het is echt zo’n hebbeding waar je regelmatig in kan bladeren. Ik kon me echter houden aan ‘alleen een boek voor Christel’.

Wat is zentangle? Ergens op internet pikte ik volgende omschrijving van het boek:

Leef je uit op papier met zentangles! Tangle staat voor een wirwar aan lijnen tekenen en kleuren, zonder complexe technieken, maar juist om zen te worden. Zentangle is een vorm van creatieve meditatie, waarvoor je niet hoeft te kunnen tekenen.

Dit boek bevat 100 zentangles die stuk voor stuk beginnen met een simpele basisvorm, zoals regendruppel, piramidevorm of bloemmotief. Nadat de basisvorm op papier staat, volgen vele variaties om de vorm in te tekenen met lijnen en vervolgens in te kleuren. Ervaring is helemaal niet nodig! Er bestaat geen goed of fout, enkel een rustgevend effect. Volg de oefeningen in het boek en je zult zien dat het zentanglen vanzelf gaat. 'Teken, kleur en ontspan' is het motto.

Omdat ik al een paar lessen niet kon komen, vroeg de docente van kantklossen of ik voor een doktersbriefje kon zorgen. Eerst moest ik toch even slikken: wie vraagt er iemand die 72 jaar geworden is om een afwezigheidattest als je even niet kan aanwezig zijn bij een opleiding in de academie. Wellicht zal dat allemaal zijn redenen hebben. Toch vraag ik me af of dat noodzakelijk is om de kunstopleiding in goede banen te leiden. Omdat ik haar niet in moeilijkheden wil brengen en ik toch naar de dokter moest omdat mijn rug bleef protesteren, vroeg ik de huisarts om die administratieve neurose in te volgen. Hij kon een grijns niet onderdrukken terwijl hij uit zijn printer het attest opving.

En straks zal ik dat papiertje keurig bezorgen aan het secretariaat. ‘k Ga vragen of ik de oudste leerling ben die met zo’n attest afkom … en zo ja, zouden we dan geen fles cava openmaken, het zou de eerste keer zijn dat ik een record breek.

Ik begin met in het midden een groot vierkant te plaatsen en daarin verweef ik kleinere vormen en daaraan … tot er een zeker ritme ontstaat. Het is heel rustgevend: zonder nadenken, gewoon op intuïtie, nog een vierkantje neerzetten. Wellicht dat ik verder die richting uitprobeer.

En ’s morgens wakker worden en de tuin ondergesneeuwd vinden. Heerlijk om zien … toch blijf ik liever binnen.

Ik probeer aan mijn tekentafel wat te werken, maar dat gaat maar met mondjesmaat. Regelmatig moet ik rust nemen. Gelukkig bestaan er nog boeken. Ik lees nog altijd het liefst in een echt boek en niet op pc of een tablet. De zintuiglijke gewaarwording van papier, de geur van de druk , het voorzichtig omslaan van de pagina’s. Wij zijn de laatste generatie van ‘boekenlezers’. Na ons zullen er minder bossen sneuvelen om papier aan te maken … maar is een tablet milieuvriendelijker? Niet dat ik tegen die evolutie ben, integendeel. Dagelijks voel ik me dankbaar dat ik het internet nog heb mogen meemaken. Nu bestaan er geen afstanden meer. Reizen de kinderen naar de andere kant van de aarde? Je kan contact opnemen via de vele mogelijkheden die internet biedt … en het is alsof ze niet eens weg zijn.

Toch blijf ik mezelf graag verwennen met een echt boek. En tussen door teken ik, voorzichtig, mijn rug moet het uit houden.

als trage vogels

maken woorden van verlangen

zich los uit de chaos

van niet-woorden

proberen

een brug te bouwen

tussen nu

en toekomst

tussen jou

en mij

woorden vallen

in een niet eindigend gesprek

als zachte sneeuw

een na een

Proberen met elkaar te praten … maar dat lukt niet. Ieder spreekt voor zich uit maar de woorden bereiken elkaar niet. Samen zijn en toch alleen zichzelf tot gesprekspartner hebben.

En dan wordt het kantklossen onderbroken: mijn rug wil niet meer mee. Eerst een paar dagen rusten en dan bekijken wat ik nog kan doen. Wanneer ik tekeningen maak van kleiner formaat kan ik met mijn armen steunen op de tekentafel en dat geeft wel wat meer comfort voor mijn rug, dus minder pijn. Ik blijf ook bewust niet te lang aan de tekentafel staan. Ergens heb ik schrik dat, als ik niet luister naar de pijnsignalen, mijn rug het voorgoed laat afweten en ik niet meer aan tekenen en kantklossen moet denken.

Ik vertrek van mijn emotie. Ik zit verknoopt met mezelf. Ik moet leren aanvaarden dat ik ouder word, anderzijds … ik heb nog zoveel plannen die ik wil uitwerken. Toch zal een voorzichtig omgaan met mijn fysieke mogelijkheden de enige uitkomst zijn.

Die verplichte rust heeft ook zijn voordelen. Er liggen nog stapels boeken op me te wachten … en vanuit een gemakkelijke houding kan ik nu daaraan beginnen. Zo kan ik me voorlopig toch nog verzoenen met mijn beperkingen.

Op de uitnodiging vinden we volgende tekst: Brigitte Simons maakt beelden en schilderijen die deel uitmaken van een universeel verhaal. Het zijn soms literaire illustraties. Het zijn beelden die het gebrek aan sporen van ingrijpende gebeurtenissen in het landschap of portret registreren.

Vaak haalt ze haar inspiratie bij haar kinderen waarbij ze op zoek gaat doorheen die concrete kinderen, naar alle kinderen.

Wellicht een van de aangrijpendste portretten is de figuur die letterlijk de mond gesnoerd wordt.

Ik ken haar als toegewijde leerkracht: zelfs mensen die nog nooit een penseel in handen hebben gehad (wellicht de meerderheid die bij haar terecht komt) leert ze, stap voor stap, met bezieling schilderen. Stoot je op een of ander probleem … de volgende les heeft ze een boek van een of andere kunstenaar bij met daarin een bladwijzer op de pagina waar die kunstenaar dat specifieke probleem verwerkt heeft. Neen, in Werchter is geen internet … dat is een probleem waarbij de gemeente in actie moet schieten en dat blijkt nogal moeilijk. Dan maar een boek thuis opzoeken of in de bibliotheek, dat is efficiënter.

Ik heb al een paar keer wat werken van Brigitte gezien, maar dat is alweer een paar jaren geleden. Daarom ben ik benieuwd wat ze intussen gedaan heeft. Soms vertelde ze wel eens waar ze mee bezig was. Maar om job, gezin en eigen creativiteit samen te realiseren, dat vraagt soms heksen. En dat blijkt ze gedaan te hebben in die jaren: een vijftigtal werken kunnen we bekijken. Daar zijn ook kleinere werken bij, maar toch: wanneer doet ze het allemaal.

Bij Hilde Plessers gaat de aandacht vooral richting natuur, Brigitte Simons is gegrepen door de stad en vooral de mens in die stad. Daarbij gebruikt ze ongewone kleuren: veel turkoois en roze, een palet om kitcherige doeken te schilderen, maar bij haar lukt het om iets levendigs te maken.

In de eerste serie foto’s draait het thema rond ‘de stad’.

Op de uitnodiging voor de tentoonstelling staat:

Hilde Plessers schildert de gewone dingen van het leven, haar medium is sinds geruime tijd olieverf. De thema’s van licht die ze schildert zijn verstilde personages, koeien in het landschap. Op de tentoonstelling ziet u schilderijen en houtskooltekeningen.

Het doet vreemd aan een jonge vrouw koeien te zien schilderen. Ze kan erg goed tekenen en dat zie je in de doeken. Ze blijft daar ook tekenen. De weiden met koeien komen op je af alsof je in de natuur wandelt.

Ze stelt ook tekeningen met houtskool ten toon. Nogal klassiek maar wel goed uitgevoerd. Haar gezichten zijn, zowel de getekende als de geschilderde, erg aansprekend.

Kijk zelf maar mee met de foto’s van Christel.

Zaterdagnamiddag komt Christel me ophalen om naar de opening te rijden van de dubbeltentoonstelling van Hilde Plessers en Brigitte Simons. Christel en ik hebben een afspraak gemaakt: richting Aarschot rijdt zij, richting Leuven rij ik. Christel werkt in Aarschot en kent daardoor de omgeving op haar duimpje. Ik heb in Leuven gewerkt … en durf daar nog verloren rijden.

Hilde Plessers kennen we niet, maar Brigitte is de docente schilderen in de avondklas schilderen in Werchter. En die tentoonstelling wilden we niet missen

Het regent, het waait … maar gelukkig vinden we een parkeerplaats op het domein van cc het Gasthuis, zodat we niet te ver moeten stappen om binnen te geraken;

Stilaan leren we de weg naar dit cultureel centrum kennen. Het is een oud gebouw (een gasthuis van de Zwartzusters) met veel zalen (vooral zaaltjes) en gangen. Een mooie omgeving buiten en een uitdagende ruimte binnen om ten toon te stellen.

Neen, een glas cava slaan we voorlopig af. Eerst willen we de tentoonstelling bekijken, daarna kunnen we bij een glas nog wat nagenieten.

Donderdagavond ga ik samen met Christel naar het eindejaarsfeestje van de schilderklas. Het weekend staat echter in teken van vernissages. Vrijdagavond is het de opening van de tentoonstelling van Meindert Gerckens, een nog jonge kunstenaar uit Heist o/d Berg in het lokaal van Gesigneerd in Baal. Tot zijn achttiende was hij intens bezig met tekenen en schilderen maar dan veranderde zijn interesse. Tot zowat twee jaren terug de wereld van lijn en kleur terugkwam.

Deze tentoonstelling toont hij werk van het laatste jaar. Doeken waarop hij met verf een poëtische taal uitprobeert.

We zijn vrij vroeg vertrokken en daardoor hebben we alle ruimte om rustig de tentoonstelling rond te gaan en met Meindert te praten. Natuurlijk zie je dan wel mensen die je nog nieuwjaarswensen wil overbrengen. Maar lang blijven we niet. Morgen zien we elkaar weer voor een andere tentoonstelling … en ik verlang naar een avondje lekker thuis zitten. Vooral omdat het zo’n ellendig regenweer is met veel wind. Wie komt dan graag buiten, zelfs als het alleen maar in en uit een auto stappen betekent.

Christel volgt nog schilderen in de avondcursus. Mijn tijd is daar voorbij. Met een beetje hartzeer heb ik die groep vorig jaar uitgezwaaid: ik liet een goede sfeer en fijne mensen achter.

Donderdag was het daar eindejaarsfeest … en Christel had me meegevraagd. De warmte van het weerzien deed deugd. De mensen die dit jaar hun intrede gedaan hebben in de klas ken ik niet. Dus maak je kennis … en ontdek je dat E. samenwerkte met de vriendin van Deepak, dat haar man aan de universiteit werkt … en dat ik hem daar in mijn vorige leven wel eens tegenkwam. Nu, naar gespreksstof moesten we niet zoeken. Dat zijn tenminste ontmoetingen.

Maar erg lang blijven we niet. Christel is nog herstellend van een ingreep en heeft op tijd rust nodig.

Het was gezellig … en ik voel me nog even goed aanvaard als vroeger. Vooral dat doet deugd.

Wanneer het basisrooster uitgewerkt is, kan ik aan het afzetten beginnen. Ik gebruik een zwarte draad. Daardoor ontstaat een fijne rand aan de zijkant. Nu is het nog draden uitkiezen die passen bij het geheel: daarmee ga ik dan enkele vlakken opvullen. Daardoor blijft het basisrooster herkenbaar. Over de presentatie van het geheel kan ik nu nog geen beslissing nemen. De oplossing zal wel komen terwijl ik die vlakken opvul.

Na nog een dag intens klossen is de basisstructuur af. Morgen ga ik dan naar de les en zoek ik draad die past bij het geheel. Iets heel fel of iets zacht van kleur? Ik weet het nog niet.

Zoals zoveel kinderen maak ik ook mij klaar om naar de les te gaan: kloskussen in een zak en alle materiaal dat ik nodig heb in een tas, klaar voor een nieuwe trimester.

Eerst neem ik een tekenpapier en zet daar een voorlopig ontwerp op. Niet dat ik me zal houden aan het ontwerp: bij het werken zonder opgelegd patroon ga ik nogal intuïtief te werk. Ik begin ergens binnen het werk en werk dan verder naar buiten. Vermoedelijk heeft iedereen zo zijn manier van werken.

Stilaan groeit het werk. Karel komt eens kijken en vraagt of ik een dreamcatcher maak. Neen, daar had ik nog niet aan gedacht.

Ik zou graag de basisstructuur klaar hebben als ik terug naar de academie trek. Dus niet opkijken maar voort werken. Ondertussen is er wat mooie muziek in de kamer, daar zorgt Karel voor.

Ik ben best tevreden: nog een dag flink doorwerken en ik kan het kantjaar met een goed gevoel aanvatten.

Ooit kocht ik in de koopjestijd breiwol, breide daarvan een trui … en had nog enkele kluwen over. Omdat ik niets weggooi dat ik kan opbergen, bleef die breiwol in mijn leven aanwezig. Toen ik wat oprommelde kwamen die kluwen terug in mijn blikveld. Onmiddellijk wist ik wat ik er mee zou aanvangen: een kantwerk van maken. Toch duurde het nog enkele maanden voor ik er aan begon. Er was zoveel te leren en ik wou het project van Mondriaan eerst afwerken. De laatste dagen van de vakantie echter was het project van Mondriaan beëindigd en dat opende ruimte om met iets nieuw te beginnen.

Alhoewel … had ik me niet voorgenomen te experimenteren met drukken?

Dus, zoals gepland: drukken.

Toch liet die breiwol me niet met rust. Ik had het pak met die breiwol al naar mijn tekentafel gebracht: wellicht zou de nabijheid ervan wat rust schenken. Niets is minder waar: die breiwol bleef mijn aandacht vragen. Tijdens mijn drukexperimenten bedacht ik ontwerpen: met de grillige breiwol een rooster maken en daarvan enkele vlakken met dunne draad opvullen.

Toen ik ‘s avonds het zootje van het drukken opruimde kon ik niet anders dan het kussen om kant te klossen boven halen en klaar legggen voor morgen. Dan zou het grote moment aanbreken.

Tot ik besefte dat ik me ongelukkig begon te voelen. Er waren nog zoveel projecten die ik wou uitwerken … maar uur na uur bleef die Mondriaan me teisteren. De speeltijd was voorbij, het was ‘plicht’ geworden. Hé, hé, waarvan herkende ik dit verschijnsel? Toen ik met pensioen ging beloofde ik mezelf voortaan niet meer te ‘moeten’. En nu zat ik terug in dat straatje. Dus een kloek besluit genomen: dit project stoppen.

Ik wou dit werk zomaar niet weggooien. Ik zocht een oplossing om het vlug af te werken. Zoals gepland bracht ik het op een witte achtergrond van schildersdoek aan. Ik kocht dit schildersdoek ooit in de Aldi, spotgoedkoop … maar er op schilderen gaat niet zo best: de borstels verslijten extra vlug … en het doek begeeft het onder de verf. Maar als achtergrond kan het nog dienst doen.

Toen de laatste hoek vastgemaakt was aan het doek, voelde ik me enorm opgelucht: nu kon er weer speeltijd beginnen.

Twee weken vakantie: wat zou ik allemaal niet kunnen doen. Ik dacht: in de voormiddag tekenen of zoiets en ‘s namiddags wat klossen. Dat lukte niet zo goed. Ik wou voortdoen aan het project van Mondriaan … en dat viel tegen. Bij de rode kleur duurde het drie kwartier tot ik een rijtje af had. Aan zes rijtjes per cm, nee zeg, waaraan was ik begonnen? Daarbij was het vrij omslachtig werken. Na een paar rijen begon ik uit te rekenen hoeveel uren het me nog zou vragen om dat rode vlak tot een goed einde te brengen. Terwijl ontdekte ik dat een verkeerde opzet had gedaan: ik moest in spiegelbeeld gewerkt hebben om een goed resultaat te bekomen, want het resultaat wordt omgedraaid: de voorkant ligt onderaan het werk. Ik was ook niet zo tevreden: de slagen lagen zich te verwringen in de vlakken, het was geen mooi werk. Je zag waar ik telkens aan een nieuwe klossenhouder begon. Natuurlijk kan je niet, na nog geen vier maanden opleiding, een perfect resultaat afleveren.

Daar stond ik dan mezelf ongelukkig te maken: dit werk, waar ik met zoveel enthousiasme aan begonnen was, leek als een eindeloze zee op mij af te komen. Waarom moest ik zo nodig gaan kantklossen?

Enkele dagen terug werd de aftrap gegeven: we beginnen weer aan een nieuw jaar. Wellicht moesten sommigen nog een fysische of psychische kater verwerken: al dat uitbundig vrolijk zijn heeft soms ook wel een donkere zijde. Nu wenkt de routine om er weer in te stappen en met frisse moed aan dit nieuwe jaar beginnen.

Voor mij is het altijd even wennen om het juiste jaartal geschreven te krijgen. Wellicht zit daar een zekere weerzin in tegen het onverbiddelijk verder gaan van de tijd. Maar tegenpruttelen is gewoon tijdverlies. Dit jaar zal ik weer een jaartje ouder worden, ook al is dit ferm tegen mijn zin.

Niet verder zeuren. Voorlopig ziet het jaar er veelbelovend uit. Ik wens ditzelfde vooruitzicht aan iedereen.

Ik had me zo voorgenomen hard te werken voor de tentoonstelling op het einde van het jaar. Veel is daar niet van gerealiseerd. Eén dag heb ik me bezig gehouden met druktechnieken. De buit is mager. Het is gewoon weer wennen aan het materiaal: drukinkt en een verlopen bankkaart of een spons. Het meeste ging recht de papiermand in. Maar ik voel me wel aangesproken. Ik ga er werk van maken: mijn vingers jeuken en de ideeën stromen toe.