Vandaag hangen Christel en ik onze werken op in de gangen van het UZ Gasthuisberg in Leuven. Gisteren hebben we de auto's geladen zodat we, zoals gevraagd, om negen uur aan de ingang van het UZ staan, waar we opgewacht worden door iemand die voor het vervoer helpt zorgen van de wagen naar de gangen. En dan begint het grote feest: de werken tegen de muren hangen en hopelijk op het einde van de dag kunnen zeggen 'mooi zo'!

Ondertussen blijf ik tekenen. Een dag zonder de concentratie achter mijn tekentafel is als een verloren dag. Voorlopig hou ik het nog bij het thema: vleugels van vrijheid. Maar nieuwe perspectieven kondigen zich aan. Ga ik tijd krijgen om alles uit te werken?

Ik volg de weg verder naar meer visuele structuur op het blad en voel de zin in mij opkomen om er een groot werk mee te maken met drie kaders naast elkaar.

Ik probeer wat meer gestructureerde elementen in mijn ontwerp te verwerken. Daardoor ontstaat er meer spanning in het visuele verhaal.

Soms vraagt men mij: wanneer doe je het allemaal. Tja … wanneer doe ik het allemaal?

Eerst en vooral heel georganiseerd leven. Mijn dag is 'gepland'. 's Morgens sta ik met plezier op, overdenk wat ik die dag ga doen … en soms sta ik al om acht uur acher de tekentafel. Koffie drinken doe ik tussendoor, als ik nood heb aan rust. Er ligt altijd een boek klaar of ik zet me achter de pc. Die pauzes zijn kort en dan weer aan het werk. Ik denk dat door grenzen te trekken (wanneer ik wat doe) energie beschikbaar is om te doen wat gepland is. 's Avonds ben ik wel bekaf … maar dat mag vind ik. En ik vind het heerlijk om naar bed te gaan.

Het thema blijft me boeien en tussen de drukte van feestvieren en tentoonstellen door, zoek ik mijn tekentafel op.

In dit ontwerp probeer ik het zo sober mogelijk te houden. De zwarte achtergrond, compact, geen speld tussen te krijgen, verwijst in mijn beleven naar absolute waarheden die als dogma's over ons worden uitgegoten. Dat gebeurt niet brutaal maar verweeft zich met datgene wat men 'opvoeding' noemt'. Je zal maar als vrouw stellen dat 'poetsen' niet elke vrijdag moet gebeuren en ook door een man kan gedaan worden.

De verticale strepen verwijzen naar datgene wat algemeen aanvaard wordt. Het is fantastisch wat de wetenschap ons allemaal kan leren … en het zijn de vragen die men aan de wetenschap stelt die de gevestigde overtuigingen kunnen verdiepen of een andere invalshoek aanbieden waarmee men verder aan de slag kan.

Ik heb ook nood aan die okergele kleur. Het roept de inspiratie, de vernieuwende kracht op waardoor de mens en de mensheid kan evolueren.

En in deze omgeving plaats ik dan mijn vleugels van vrijheid. Laat die vleugels maar ruimte veroveren.

Afspraak aan de sporthal. Lorenzo wou voor het aperitieven eerst wat beweging en koos voor een badminton toernooi. Neen, de oudjes moesten zich geen zorgen maken: naast het veld was er nood aan aanmoedigingen en applaus.

Het samenkomen loopt gesmeerd, zodat men op het afgesproken uur kan beginnen. Het veld wordt voor één uur afgehuurd, en Lorenzo wil elke minuut gebruiken. Hij heeft een papier waarop hij uitgeschreven heeft wie tegen wie speelt, telkens voor een kwartier. De jonge coach doet het voortreffelijk maar is wel veeleisend. De pauzes blijven beperkt tot een slok drinken, vlug de nieuwe samenstellingen van de ploegen aflezen en dan weer aan de slag tegen het pluimpje.

Het samen sporten is al een feest op zich. Er is veel gelachen, vooral als het pluimpje weer eens in de verkeerde hoek terecht komt. In het begin worden de punten nog bijgehouden maar dat evolueert naar louter plezier in het spel. Trouwens, er is geen beker te verdienen en voor een prijzenpot vonden ze geen sponsors. Alle aandacht gaat immers naar afgod voetbal.

Na vier sets staan de deelnemers te zweten en moeten toch even uit blazen. Gelukkig zijn er douches die ook zondagnamiddag kunnen gebruikt worden.

Terwijl ze zich gaan opfrissen hoor ik ze afspreken nog eens zo'n familietoernooi te organiseren. Van een succes gesproken!

Morgen en overmorgen is de tentoonstelling van Christel nog te bezichtigen, dus maken we vandaag vrij om de eindejaarstentoonstellingen van de Hagelandse Academie, waar ik klossen volg, te gaan bekijken. In de namiddag gaan we naar Rillaar, waar in de verschillende ateliers werken te zien zijn van de leerlingen. 's Avonds is het in Aarschot te doen. In het CC Gasthuis is het tentoonstelling en proclamatie van degenen die afstuderen. Is altijd leuk: dan zie je mensen die je tijdens het schooljaar wel tegenkomt, maar hoogstens een goede dag kan tegen zeggen, want ieder wil naar zijn les. Nu krijgen we tijd om wat uitgebreider met elkaar te praten. Zondag is er een familiefeestje gepland: Lorenzo viert zijn lentefeest. Dat willen we zeker niet missen.

Stilaaan komt ook de tentoonstelling in UZ Gasthuisberg in het vizier. Alles staat wel al netjes klaar, maar moet nog ingepakt worden om beveiligd te zijn bij vervoer. En dan kreeg ik van mijn dochter een boek mee dat ik in een ruk zou willen uitlezen: 'Uw brein als medicijn' van David Servan-Schreiber. 't Is net of ik geen tijd meer krijg om achter mijn tekentafel te staan.

Even rustig ademhalen en kijken wat ik nu kan doen: wellicht eens naar buiten trekken en tussen de regenbuien door genieten van het prachtige groen en de zomerkleuren. Dan krijg ik weer het gevoel alle ruimte te hebben die nodig is om me goed te voelen.

Wanneer ik voldoende vogels getekend had, begon ik te zoeken naar een abstracte vorm die het vrije vliegen van de vogels kon uitdrukken.

In een eerste ontwerp maak ik gebruik van drie sjablonen, waarbij de kleinste sjabloon soms een kleur krijgt van papier dat ik over die vorm plak. Ik zit te aarzelen tussen de gedachte aan het kleurrijke en de vrijheid.

Voor deze tentoonstelling heeft Christel zich uitgeleefd in het 'imaginaire protret'. Ze kan erg goed portretten naar model tekenen en schilderen, maar ze wou een stap verder, een grens verleggen. Niet het portret als 'foto', wel het portret als expressie van een innerlijk beleven.

Hieronder de voornaamste werken.

Vrijdagavond is het zo ver, dan opent de tentoonstelling van Crhistel de deuren voor het publiek. Kon Christel de voorbije dagen erg rustig blijven, nu voelt ze de spanning groeien: hoe gaan de bezoekers reageren, gaan er wel bezoekers komen?

Over dat laatste hoeft ze zich geen zorgen te maken: om kwart voor acht komen de mensen binnen. Dat is wel een leuk moment: de meeste bezoekers kennen we van hier of daar en met de mensen die we nog niet kennen leren we kennen.

Even na achten verzamelen we de mensen en beginnen we met de opening. Ik heb een tekst klaar die Christel nog niet mocht lezen: het moest een verrassing blijven. Ik hou me strikt aan de tekst … als je dat niet doet riskeer je uit te weiden en vraag je teveel van de aandacht van de bezoekers: zij zijn gekomen om te kijken Christel te vieren en een glas te drinken.

De sfeer is heel gemoedelijk … tot plots de mannen verdwijnen. Ach ja, het is voetbal op tv. Maar dat kan de pret niet drukken.

… en Christel voelt zich erg tevreden op het einde van de avond. Ze kreeg vele positieve respons op haar werk en heel wat onverwacht bezoek kwam zich aanmelden. De inspanning die het werken aan de tentoonstelling vroeg, is vergeten. Nu is het één groot feest.

Toch wel spannend: wat heeft Lut te zeggen over mijn werk.

Ook de dochters van Chrsitel waren er bij.

Wanneer ik de werken van Christel bekijk komen volgende invalshoeken bij mij op: herwaardering afval, gelaagdheid, spontaneïteit, humor, troost en het fantastische protret.

Herwaardering afval: Christel laat a.h.w. geen snipper papier verloren gaan. Een tekening die niet lukt, acryl erover en een achtergrond is klaar om erop te tekenen. Niet dat ze zich geen nieuw papier kan veroorloven: maar een gebruikt papier heeft een verleden, en juist dat verborgene inspireert om om aan de slag te gaan. Zo ook bij schilderijen: een doek dat niet zo goed uit de verf kwam, wordt hergebruikt met vaak bewust aanwenden van wat de eerste laag opleverde. Er is in haar aanvoelen, niet alleen artistiek, iets dat zegt dat alles waardevol is, je moet alleen de durf hebben en het engagement aangaan om het te ontdekken

Gelaagdheid: Christel gebruikt graag een 'laag boven laag' achtergrond om haar nieuwe werk op te realiseren. Dat heeft niet alleen te maken met de herwaardering van wat niet meer bruikbaar is, maar ook met het intuïtieve aanvoelen dat de werkelijkheid, hier vooral het portret, een gelaagde werkelijkheid is. De ontmoeting van de ander kan zeer oppervlakkig verlopen: je oordeel is dan gevormd door een momentopname die posief of negatief uitvalt. Christel wil verder dan het toevallige moment. Ze wil de ander ontmoeten 'achter' het toevallige. Ze wil een ontmoeting realiseren tussen de andere en zichzelf … en dat vebeeldt ze in die portretten.

Spontaneïteit: De portretten komen niet zwaar zwoegend tot stand, integendeel. Het is alsof haar hand geleid wordt door een innerlijke opwelling, of om een zwaar woord te gebruiken: het onbewuste. Ze gehoorzaamt in haar tekenen en schilderen aan een soort innerlijke stem, een intuïtief aanvoelen, dat als een antenne bevraagt wat er rondom haar gebeurt en dat vorm geeft in lijnen die tot een portret leiden.

Humor: Christel zet geen karikturen neer; toch doet haar werk vaak humoristisch aan. Ze maakt geen schaterlach los, wel is er een milde vorm van relativeren ... die het samen zijn wat ruimte geeft.

Troost: Christel heeft de wil en de energie om de wereld 'mooi' te maken. Zo maakt ze sieraden die het 'kralen rijgen' ver overstijgt. Ze wil met die sieraden de drager ervan, zich mooi laten voelen. Iets mooi maken is een vorm van troost. Je kan je huis mooi maken om te wedijveren met god weet wie, desnoods je buur. Je kan je huis ook inrichten om een plaats te hebben waar je kan terugkomen na een dag werken, een dag in de wereld zijn. Je thuis wordt dan de plaats om tot jezelf te komen. Het is deze piste die voor Christel waarde heeft.

Het fantastische portret: Geen enkel portret is eender. Natuurlijk is er het gebruik van een achergrond, de stiften waarmee gewerkt wordt, de tekening die reeds in haar hand zit … allemaal gekende materie. Maar pas als je naar de ogen of de mond kijkt van die honderden portretten die ze reeds tekende of schilderde, ontdek je hoe uniek elk portret is. De portretten beantwoorden niet aan een uiterlijke realiteit, hoewel ze dat ook erg goed kan, maar ze verwijzen naar een innerlijke realiteit: van leven en beleven, van emotie en bewustworden. Wandelend door deze expositie ontdek je in elk werk een andere wereld. Net of Christel steeds opnieuw een ander aspect van zichzelf, van mens-zijn vorm geeft. Ze blijft echter sober in haar vormgeving: geen theatrale expressie maar verstilde momenten, alsof ze de omgeving niet wil verstoren met wat haar drijft.

De wereld van de travestie: Hierin komen de zojuist vernoemde elementen aan bod: vanaf de herwaardering van afval tot het troostend aanwezig zijn in een wereld die kwetsbaar is. De man die hier afgebeeld wordt heeft zich mooi gemaakt om dat aspect in hem vorm te geven dat meestal met gegniffel en vernederende opmerkingen afgedaan wordt. Christel laat die man in zijn waardigheid: hij gaat zijn feest vieren in een vrouwelijke uitdossing. We kunnen wellicht ook bedenken dat heel wat vooraanstaande figuren in verschillende culturen zich in een vrouwelijke uitdossing manifesteerden, denk maar aan de sjamanen of gewoon de speciale uitdossing van priesters en profeten van allerlei soorten godsdiensten. Christel benadert die man, geen concrete man maar een fantasme, een product van verbeelding met de vraag 'wie ben je', zonder voorooordeel maar met de openheid van iemand die zoekt om elke mens in zijn waardigheid te laten. Daarom dat twijfel en schroom vaak in haar werken voorkomen. Bij Christel moet je niet op zoek gaan naar grote zekerheden. Haar wereld kenmerkt zich door een openheid naar het nog niet gekende, het vorm geven van de onzekerheid en de kwetsbaarheid van wat nog moet ontluiken, bv. de jonge vrouw die wegduikt achter een zetel om haar verlegenheid te verbergen

Ik kan jullie alleen maar uitnodigen die wereld van spetterende kleuren en behoedzame aandacht voor het kwetsbare in de werken van Christel te ontdekken. Vanavond mogen we dit vieren. Laten we er op klinken en ervan genieten.

'k Heb mijn wagen, volgeladen … neen, niet zoals in het liedje met oude wijven, oude mannen of jongen meisjes, maar met schilderijen. Christel en ik hebben de schilderijen maandag verhuisd, zodat Christel rustig de tijd kreeg om ze op te hangen, een goede volgorde te zoeken, na een dag nadenken er nog wat verandering te brengen en dan samen het geheel te bekijken … en vaststellen dat het goed is.

Gelukkig was het maandag een dag van zon tussen al die regendagen van de voorbije weken, zodat de werken droog hun bestemming bereikten.

Vanavond is het dan de opening. De drank ligt koel en ik heb mijn tekst klaar. Wat moet een mens nog meer verwachten? Bezoekers natuurlijk … maar daar ben ik gerust in: er zullen veel vriend(inn)en zijn om Christel in de bloemetjes te zetten en haar solo naar buiten treden te vieren.

In elk geval: ik hef het glas op Christel en wens haar nog veel creatieve energie.

De tentoonstelling is open zaterdag 11 en zondag 12 juni en zaterdag 18 en zondag 19 juni, telkens van 13 tot 18 uur. Kunstcentrum Gesigneerd, Baalsebaan 287,3128 Baal (Tremelo)

Na de kunstroute wou ik nog een werkje bijmaken: vier vond ik een mooi getal … en toevallig had ik nog vier lijsten liggen met de gepaste afmetingen.

Na het weekend werkte ik thuis de eerste twee ontwerpen verder af en stelde ik die meteen ten toon het volgende weekend van de kunstroute. Ondertussen was ik aan nr 3 begonnen. Ik vond het leuk om doen en 't vroeg niet teveel concentratie, zodat mijn aandacht bij de bezoekers bleef.

Zaterdag, de eerste dag , kwamen de bezoekers maar met mondjesmaat binnen. Dat gaf tijd om te tekenen maar ook ruimte om de mensen te ontvangen. Christel en ik konden de bezoekers uitleg verschaffen bij wat ze zagen en de bezoekers kregen ook ruimte voor hun verhaal. Veel van hen tekenden of schilderden ook.

Tijdens de kunstroute hadden Christel en ik onze voorzorgen genomen: we installeerden ons in een hoekje met het nodige om te tekenen. Christel leefde zich uit in portretjes, ik nam een sjabloon van een vogel mee en op een tekenpapier van 32 cm op 32cm zette ik een ontwerp neer. Omdat werken met Oost-indische inkt in die situatie niet aan te raden was, had ik voor goede tekenstiften gezorgd. We hadden uitzicht op de inkom en wanneer bezoekers zich aandienden, legden we het tekengerief neer om hen te verwelkomen.

De afmeting van dit en vorig werk is 50 cm x 70 cm. Nu neem ik een blauw gekleurd papier en pas dezelfde techniek toe als bij het vorige.

Ik knip uit bruin papier vormen volgens het sjabloon, leg die vormen op elkaar en pas dan toe wat ik de dambordtechniek noem: de vlakken die ontstaan worden afwisselend zwart gemaakt of behouden hun oorspronkelijke kleur.

Terug met het oude sjabloon, het vorige vond ik nogal agressief. De zwarte vlakken worden vervangen door lijnen. Dat maakt het geheel zachter.