Hij is elf en wil wat …

Wanneer hij om even voor negen uur bij ons wordt afgezet, vraagt hij onmiddellijk naar het snijwerk waaraan hij vorige keer begonnen was en dat ik zorgvuldig bewaarde om later af te werken. Neen, hij heeft geen speelgoed of lectuur bij, hij wil onmiddellijk starten met het verder uitsnijden van het grote papier. Zo verdwijnt hij met al zijn aandacht  in zijn snijwerk … en wordt het erg stil in huis. Karel zit aan de computer met Spinoza als een soort gesprekspartner: hij vertaalt de Ethica uit het Latijn naar een hedendaags Nederlands en geeft daar commentaar bij. Die vertaling verschijnt dan op zijn Spinoza blog. (http://blog.seniorennet.be/spinoza_in_vlaanderen ) Ik klos me ongeveer de ziel uit mijn lijf en voel de opwinding omdat het resultaat goed gaat zijn. Op de achtergrond wat muziek. Het is puur genieten van samenzijn en toch in de eigen wereld mogen thuiskomen.

Wanneer het snijwerk af is, moet dat op een achtergrond gelijmd worden, zodat het nadien kan ingekaderd worden. De blauwe kleur heeft de voorkeur. Even tonen hoe hij best het snijwerk op de achtergrond lijmt en weer wordt het stil.

Het resultaat zie je op de foto. Ik vind het geweldig. Zelf is hij er ook ontzettend trots op.

Ja, en mag hij nu wat tv kijken, want hij is moe. Dan kan je toch niet anders dan toelaten die tv-knop om te draaien … na het harde labeur mag er ontspanning komen.

Later in de namiddag maakt hij nog iets voor de ‘liefste mama van de wereld’ en vind ik toch weer niet een lijst waarin dat emotionele kunstwerkje past?

Amber (17 jaar) heeft zich werkelijk vastgebeten in het drukken en het leporello’s maken. Prachtig toch als jonge mensen zich zo kunnen uitleven. Naast de leporello’s heeft ze ook nog een stapel drukwerkjes waarmee ze iets anders wil maken. Wat ze er mee wil aanvangen moet stilaan ontdekt worden, dat het iets moois wordt, daar ben ik van overtuigd.

Ze hadden leren leporello’s vouwen en nadien zich uitgeleefd in gelatine druk op een klein plak. Thuis mochten ze verder experimenteren met het drukken en meteen ook proberen een leporello samen te stellen van hun drukwerk.

Blijkbaar kregen ze er niet genoeg van. Toen de kinderen (hoewel, kan je nog van kinderen spreken als ze 13 en17 jaar zijn) terug kwamen hadden ze hun huiswerk bij.

Op bijgaande foto het werk van de dertienjarige. Gewoon prachtig!

Om deze serie af te sluiten geef ik mijn kinderziel nog eens het woord of beter een lijn. Zijn het snoepjes of knikkers? Wat doet het er toe, het geeft me een vakantiegevoel.

Nu de leporello’s gemaakt zijn, dienen ze nog afgewerkt te worden met een kaftje er om heen. Maar dat is voor later, wanneer Tremartre in het vizier komt (begin september).

Omdat ik geen ganse dagen leporello’s kan maken, ligt het kantklossen altijd dicht in de buurt … wanneer ik moe van van het tekenen, schakel ik over naar het klossen en tussen door laat ik mijn rug even rusten en lees ik wat mijn leestafel aanbiedt. Op dit moment lees ik voor de zoveelste keer de essays van Herman de Coninck. Ik geniet van wat hij schrijft … en wat hij over poëzie zegt kan ik zo toepassen op het tekenen.

Na al het speelse wil ik eens strakkere lijnen uitproberen. Strakke lijnen en blije kleuren … gaat dat samen? Die twee verschillende stijlen lijken elkaar niet te storen: ernst moet niet altijd zo principieel zijn en het speelse mag soms ook wat ernst in zich dragen.

Ik plaats met zwier zo maar wat lijnen op papier, om ze af te werken met Oost-Indische inkt en kleuren. Door het ‘dansende’ gedeelte onderaan te plaatsen, geeft de tekening de indruk dat plezier een beetje verdoken te beleven, niet te veel tonen hoeveel vreugde er op welt.

Met veel plezier neem ik een volgende leporello ter hand. Ik laat de inspiratie maar aanwaaien. Wanneer deze leporello klaar is moet ik denken aan archeologische opgravingen en het ontdekken van beenderen.

Een paar jaren terug hebben ze in Leuven zo een oude begraafplaats ontdekt bij grote graafwerken. Dan worden alle werken stilgelegd en komen de specialisten ter plaatse om met veel zorg de resten van vroeger uit te graven en de structuur van de vindplaats in kaart te brengen. Niet iedereen was daar even gelukkig mee want de geplande werken konden niet doorgaan zolang de studie bezig was … je zal maar een restaurant of een andere zaak openhouden die door zo’n archeologische vondsten moeilijk toegankelijk zijn.

Het is niet omdat ik voel dat ik met een lossere pols wil tekenen dat het daarom ook lukt. Is dat losser tekenen nodig? Niets is noodzakelijk, alles mag, alles kan … het plezier dat je ervaart bij het tekenen is toch het voornaamste. Als het resultaat dan nog wat meevalt is dit mooi meegenomen.

Bij het ontwerp van deze leporello dacht ik aan cellen en het membraan dat de cel omsluit. Ik had juist een boeiend boek gelezen over ‘De biologie van de overtuiging’, door Bruce Lipton (celbioloog), wellicht inspireerde me dat bij het tekenen.

Ik kan het boek aanraden voor wie een wetenschappelijk onderbouwde visie wil confronteren i.v.m. hoe onze overtuigingen ons gedrag bepalen. Niet uitsluitend onze genen besturen ons leven, wat een deterministische visie als gevolg heeft, er zijn andere factoren die meespelen, waarin de vrijheid van een mens de bovenhand haalt. Als criminologe vind ik dat een problematiek die me aanspreekt.

En waarom dat niet meenemen achter mijn tekentafel?

Ik heb de stiften weer boven gehaald en waag me aan de volgende leporello. Het gaat nog allemaal voorzichtig en gedisciplineerd, geen lijntje mag ontsnappen. De losheid in vormgeving moet nog komen.

Toch heb ik er vertrouwen in dat het op een bepaald moment veel vlotter zal gaan, dat mijn fantasie aan de vormgeving zal sleuren. Ik moet geduld hebben (wat een opgave) en plezier hebben in wat zich aanbiedt. Gelukkig kan ik al met kleuren aan de slag.

Ondertussen geniet ik van de warmte … ik leef op bij warmte en licht. Mag het niet altijd zomer zijn en daarin af en toe een hittegolf?

Ik had me voorgenomen na Rock Werchter mijn atelier in te duiken en te schilderen. Een voormiddag heb ik het volgehouden, het lukte me niet geconcentreerd te raken. Ik zat voortdurend naar mijn tekentafel te ‘giezen’ (dialectwoord voor verlangen), naar papier en Oost-Indische inkt … ik had helemaal geen zin om te schilderen. Dus op het einde van die voormiddag nam ik maar de pot met Gesso (witte grondverf waarop dan kan geschilderd worden) en herstelde het doek in zijn maagdelijk witte staat, wellicht dat het een volgende keer beter zou lukken.

Dan een dapper besluit genomen: eerst nog wat tekenen en dan zou het schilderen wellicht vanzelf komen als afwisseling.

Begin september is het Tremartre, de jaarlijkse kunstmarkt in Tremelo. Christel en ik hebben ons ingeschreven. Omdat ik telkens wat nieuw werk wil tonen, liepen de laatste weken de gedachten in en uit en wou ik me nog eens aan leporello’s wagen, vooral omdat die vouwboekjes maken iets speels en erg ontspannend is.

Ik had voor mijn tekeningen van 50 x 70 cm, tekenpapier moeten afsnijden tot de juiste proporties. De repen die daarbij afvielen, bewaarde ik (nooit iets weggooien heeft mijn moeder geleerd). Ik had ze in de farde ‘papierafval’ gedropt. Die kon ik nu gebruiken voor die leporello’s.

Een eerste reeks leporello’s hebben een afmeting van 6 op 8 cm. Ik vouw ze zo dat het volgende blad telkens 1 cm korter is. Daardoor kan ik een tekening maken die, als het boekje dichtgevouwen is, zich presenteert als één geheel en als het boekje opengevouwen wordt, er weer een geheel ontstaat.

De eerste leporello probeer ik in wit-zwart maar met verschillende kleurtinten van de Oost-Indische inkt: ik breng mijn experimenten bij het tekenen op het grote papier mee naar de kleine restjes van datzelfde papier.

Maar het is me te ernstig. Ik wil mijn kinderziel aan bod laten komen en daarvoor heb ik felle kleuren nodig. En tijdens de vakantie mag die kinderkant toch wat extra verzorgd worden, niet?

De kinderen inspireren ons om ook aan de slag te gaan. De gelatineplakken zijn ondertussen opgesteven tot uitnodigende vormen. Nu uitproberen wat we er mee kunnen doen.

Eerst probeer ik drukinkt uit, daarna laat ik acrylverf aanrukken. Ik knoei maar op, maar na wat experimenteren vind ik toch mijn draai. Ik wil wat ik nu maak als achtergrond gebruiken. Wellicht dat ik boven op die achtergrond, als die droog is,  een tweede druklaag leg maar dan met een linosnede. Ik kan er ook op tekenen, maar die linosnede trekt me wel aan.

Omdat de afdrukken moeten drogen, hang ik ze op aan een droogrek: het is warm en een beetje wind, ideaal droogweer.

Na een paar uren intens werken vind ik het genoeg: ik ben moe. Dan zie jet het verschil met de kinderen. Ze kregen er niet genoeg van en gingen thuis nog aan de slag: ’s namiddags bleven ze maar drukken, namen de droogmolen van de mama in beslag en voor het avondeten hadden ze de leporello klaar die ze ’s morgens hadden gevouwen. Ze stuurden de foto’s van hun kunstwerkjes door. Gewoon prachtige werkjes. Als dat geen (woord van) dank is.

En dan is het moment aangebroken om het grote experiment aan te gaan. Je ziet ze denken: niet uitleggen, laat ons beginnen. Omdat we maar één gelatineplak hebben, moeten ze elkaar aflossen bij het drukken. Dat lukt wonderwel, ze zijn geboeid in en enthousiast over elkaars uitproberen.

Christel heeft een soort hocus pocus doos meegebracht waar allerlei spulletjes in liggen om ‘leven’ in het drukken te brengen. Wanneer je het drukplak met drukinkt kleurt en er nadien met iets wat drukinkt weghaalt overgaat, geeft dat een tekening in het gedrukte. Maar de jongste zoekt het toch liever in de natuur: een bladje met sterke nerven, een bloemetje … en het resultaat is leuk om zien.

Stilaan echter moeten we denken aan opruimen. We geven de kinderen enkele repen papier mee om nog wat leporello’s te maken en voldoende drukbenodigdheden om hun experimenten verder te zetten met dat kleine gelatineplakje van Christel.

Stralend gaan ze naar huis: het was erg leuk. We spreken af om volgende week weer samen te komen met de belofte dat, wat ze gemaakt hebben, meebrengen om te tonen. Ik ben benieuwd naar wat ze thuis verder gaan uitspoken.

Mooi toch als de jeugd het ‘gamen’ even verlaat om zich te wijden aan die oude ambachtelijke techniek die drukken heet.

We zijn met zijn vieren om het experiment van gelatinedruk te wagen. De kinderen van een vriendin van Christel zijn meegekomen. Tijdens ’t alent’, de voorbije kunstroute in Werchter, hadden ze kennis gemaakt met die gelatinedruk: Christel had wat werkjes ten toon gesteld … en dat wilden ze ook wel eens proberen.

We komen samen om 9 uur en duiken mijn atelier in. Christel heeft thuis alles voorbereid voor het ‘koken’, ik heb gezorgd dat er een kookvuurtje is en een frigo die het bekomen product kan afkoelen.

Voor we beginnen leg ik aan de kinderen uit wat we vandaag zullen doen: eerst zelf een gelatineplak  maken en terwijl dit opstijft gaan we met dat kleine plakje van Christel een eerste experiment wagen. Ook wil ik hen motiveren om thuis daaraan verder te werken … dan hoeven ze zich niet te vervelen.

We gaan beginnen met het gelatinebrouwsel: dit in vormen gieten en laten afkoelen. Ondertussen gaan we een leporello vormen waarop we de drukexperimenten kunnen lijmen, zodat iets moois ontstaat.

Het koken doen we in het atelier, maar dan komt de zon er door. We sleuren een tuintafel naar een lommerrijke plek om daar verder te werken.

En er wordt zeer aandachtig gewerkt. Voor de leporello moeten ze nauwkeurig meten en, na een lichte insnijding, het papier plooien. Het lukt bij beiden

… en Christel heeft voor de pauze een cake meegebracht, zodat iedereen voldoende energie heeft om het tot 13 uur uit te houden … en we roepen Karel er even bij om mee te genieten.

In de kantklas had ik iemand bezig gezien met gelatinedruk en Christel had bij het schilderen die techniek ook uitgeprobeerd. Ik was daar erg door geboeid … en spoedig kwamen we overeen dat we samen zo’n gelatineplak zouden maken en experimenteren met het drukken.

Een gelatineplak maken is feitelijk een recept bereiden, alleen moeten de verhoudingen nogal juist afgewogen worden, wil je een goed gevormd plak bekomen. Veel ingrediënten heb je niet nodig: gelatine, water, glycerine en suiker. Dat moet gekookt en netjes geroerd worden, in een vorm gegoten en dan de koelkast in om te laten afkoelen, waardoor de vorm opstijft. Eens dat gebeurd is kan je aan het drukken gaan met zowat alles wat je in je omgeving vindt van verf of inkt. Je moet vooral ‘durven’ uitproberen: aquarelverf of drukinkt, alles kan, alleen moet je ontdekken welk resultaat bepaalde verven of inkten op bepaald papier of andere dragers heeft.

Christel had me vroeger reeds een klein gelatineplak gegeven om te experimenteren. Op de foto een gelatineplak dat we zelf maakten: het is een glibberig gedoe maar wel stevig genoeg om er mee te werken.

Ik vond het drukken ontzettend leuk om doen … vooral omdat ik met ‘restjes’ van papier aan de slag kon, wat mijn ‘niets mag verloren gaan’-gevoel genoegdoening deed.

Als ik nu een kattebelletje moet schrijven, bv. om een adres of telefoonnummer te noteren, gebruik ik zo’n ‘bedrukt’ papiertje: staat  veel chiquer en ik heb er plezier aan beleefd om het een bepaald niveau te geven. Niet iedereen haalt het in zijn hoofd een kunstwerk in opbouw zo maar mee te geven. Zou een boodschappenlijstje zich ook thuis voelen op zo’n mono-druk?

De meesten zijn het eens: met hun bijna rechtlijnig denken ondersteunen ze elkaar. Maar wat als er een  andere mening komt opdagen? Dit werkt nogal verstorend, waardoor een zekere spanning ontstaat.

Samenzijn. Woorden gaan heen en weer. Er zijn mensen  die vooral spreken en mensen die vooral luisteren. Zo gaat dat nu eenmaal.

Ik gebruik de sjablonen die ik vroeger aanmaakte en maak er nog een bij voor een lijn. Die lijn teken ik uit in verdunde en niet-verdunde O.I. inkt met een dunne pen. Tenslotte maak ik met een met brede penpunt de lijn (mening) kenbaar die voorrang krijgt.

Ik probeer een andere lijn uit. Een lijn die vlinders oproept en hun fladdervlucht: blije kinderen die na de winter, het licht en de warmte vieren.

Ook hier gebruik ik verschillende tinten inkt, wat het fladderachtige nog versterkt.

Ik laat de aandacht voor de lettervorm een beetje links liggen en richt me naar de inhoud: hoe kan je in een tekening iets oproepen dat de mededeling in een brief vorm geeft.

Ik begin, met uiteraard weer die aarzeling of het gaat lukken, met een speels bericht. Ik zoek een lijn die luchtig aandoet en maak er een sjabloon van. Door dezelfde lijn steeds te herhalen ontstaat een compact gevoel: het blijft een geheel. Door de lijnen beneden dichter op elkaar te tekenen en naar boven toe meer ruimte te laten, ontstaat een gevoel van vrijheid, ruimte om te ademen.

Ik teken de lijnen in verschillende tinten van inkt, wat op de foto niet zo goed te zien is. Daardoor ontstaat, naast ademruimte, ook diepte

Ik voel dat ik een beetje op een zijspoor geraak met die lettersymbolen en toch kan ik het niet loslaten.

Ik probeer een spiraalvorm uit, maar hou me strak aan een rooster dat ik op voorhand aanbreng. Ik voel dat ik niet voldoende durf en structuursteun nodig heb, maar wellicht helpt me dat over mijn faalangst heen, want niet is zo uitdagend leeg als een onbeschreven (maar dan in tekentaal) blad. Op de achtergrond heb ik enkele vormen aangebracht in een lichte tint van O.I. inkt … maar een beetje te licht: het is alleen zichtbaar als je er dicht genoeg bijstaat.

Feitelijk zou ik nu wat oefeningen moeten doen om losser te werken: eens een tekening maken met de linkerhand of iets op papier zetten zonder naar mijn papier te kijken. Nu zet ik mezelf klem door voortdurend aan het eindresultaat in december te denken en dan komt de stress opzetten van de twijfel of ik voldoende werk ga hebben dat het nodige niveau haalt.

Ik wil wat anders uitproberen: de nogal vierkantige lettersymbolen vervang ik door een lijn (is schrijven niet een vorm van lijnen trekken, woord per woord?) die ik ook in een sjabloon vastleg. Het resultaat is niet zo denderend: de lettersymbolen zijn  te groot en wellicht zou het beter zijn de vrije loop te laten aan het lijnenspel. Ik gebruik deze keer de gekende briefvorm niet en dat valt ook tegen, het is teveel een ‘rechthoek’ die thuishoort in de meetkunde, terwijl ik op zoek ben naar een vorm die me kan binnenleiden in de wereld van het schrijven.

Best wellicht eens een paar dagen dit tekenen laten rusten, er is nog zoveel anders te doen, bv. de tuin nog eens induiken en zorgen dat de wildgroei beperkt blijft.

Met dezelfde sjablonen voor briefvorm en lettersymbolen begin ik aan een nieuw experiment. De briefvorm die in onverdunde Oost-Indische inkt is opgevuld valt nogal zwaar uit, net een rouwaankondiging en dat is niet de bedoeling. Met stift (zilver) maak ik kleine cirkels in de zwarte vorm … en dan wordt het wel leuker. De foto vervormt de tekening. Op de achtergrond, in verdunde Oost-Indische inkt, laat ik de lettersymbolen hun plaats vinden.

Naast het blad als ‘vorm’ bestaat een brief ook uit letters. Hoe kan je letters oproepen zonder de gekende lettersymbolen te gebruiken. Ik probeer kleine, nogal vierkantige vormen uit, die ik verwerk met een sjabloon.

De grotere briefvorm zet ik wat dikker aan met verdunde Oost-Indische inkt, de kleinere lettersymbolen laat ik naar de achtergrond verdwijnen door ze met een dunne lijn te tekenen met Oost-Indische inkt.

Ik heb vroeger nog gezocht naar vormgeving van lettersymbolen. Schrift boeit me, enerzijds omdat letters ‘tekeningen’ zijn, anderzijds omdat ik zelf graag lees en schrijf. Hoe hoog is de stapel boeken die ik verslonden heb, hoeveel papier zou ik niet beschreven hebben voor ik me aan het tekenen waagde?

Met die ‘geschreven’ wereld wil ik iets doen in een tekentaal. Ik heb geen bepaald doel voor ogen, ik wil gewoon ontdekken wat die weg me aanbiedt … en vooral: het is zo leuk om doen.

Tussen het klossen en de tentoonstellingen door kreeg ik de tijd om nog te tekenen, formaat 50 x 70 cm, de grootte waarmee ik in december ga ten toon stellen.

Ik blijf bij het onderwerp brieven en voer een nieuwe stijlfiguur in: aangelengde Oost-Indische inkt zorgt voor een lichtere toets, zodat er een achtergrond en voorgrond ontstaat. Ik gebruik de sjablonen waarmee ik vroeger in deze reeks al gewerkt heb en ben benieuwd wat er gaat ontstaan.

En dat valt best mee: door alleen de vorm van het blad te gebruiken gecombineerd met verschillende tinten van inkt, ontstaat er een levendig geheel.

Daar wil ik verder mee experimenteren.

Maandagmorgen gaan we heel vroeg boodschappen doen: dan is er nog schaduw op de parking zodat het voor Toby, die in de auto moet blijven, nog redelijk blijft van temperatuur.

Op weg naar de winkel rijden we langs straten die gisteren nog druk bezocht werden: alle afval is al netjes opgeruimd en in plastic zakken opgeborgen … er is van de voorbije festivaldagen, uitgenomen de nadarhekken, niet zo veel meer te bespeuren.

In de namiddag gaan we wandelen. Wanneer we voorbij de weiden komen waar gekampeerd werd, lijkt het alsof er nooit iets heeft plaats gevonden: alle rommel (en er blijft wat liggen, van tenten tot zetels en matrassen, naast de gewone afval van flessen en overschotten van eten), alle wc’s (die massaal werden aangevoerd) zijn  verdwenen. Alleen zien we ergens nog een zwerm meeuwen zich ontfermen over wat nog van eetbaars is overgebleven. In de straten worden de nadarhekken op grote vrachtwagens geladen, nog even … en er blijft van het hele festival alleen nog de wei met de gestapelde containers over.

Ik heb wel bewondering voor de organisatie ‘achter’ het festival. Aan alles moet gedacht worden om op een paar dagen tijd een klein dorp om te bouwen tot een heuse stad: mensen moeten  hun auto’s kwijt kunnen, zich van eten en drinken voorzien, ergens naar toilet kunnen gaan, een slaapplaats bemachtigen … en dat zonder de inwoners al te veel te storen. Ik geloof niet dat er klachten waren van inwoners die een of andere vorm van schade leden;

Zo zakt dit festival weer weg naar afdeling ‘herinnering’. De deelnemers zullen er waarschijnlijk enorm van genoten hebben met dit schitterende weer. Het dorp zelf zal gauw zijn gekende ritme hernemen. Zo leeft Werchter op het ritme van zijn festival.

In elk geval: wij hebben al geboekt voor volgend jaar bij mijn dochter.

We hebben Rock Werchter overleefd, dank zij de gastvrijheid van de oudste dochter en haar man.

Het was wel warm die dagen. Dus bleven we maar binnen als we niet met de honden op stap waren. Ik had me voorgenomen om niet te klossen …maar ik kon het niet over mijn hart krijgen mijn kloswerk thuis te laten. Ik heb me dan maar geïnstalleerd in een hoekje … en van het voorgenomen leporello’s maken bleef het dan maar bij het goede voornemen. Waarom zou ik het klossen laten als het me zo uitnodigde? Tussendoor nam ik voldoende rust, zodat ik zonder kleerscheuren en pijnlijke armspieren de dagen door geraakte.

Mijn dochter woont niet zover van een bos. Natuurlijk zijn we dat bos gaan verkennen met de honden: Toby en Schicco. Schicco is meer dan dubbel zo groot als Toby: een elegante grote Munsterlander. Wanneer hij rustig voor ons uit liep moest ik voortdurend denken dat hij toch bijzonder goed paste bij Aike en Carlo, zijn lopen was meer zich dansend verplaatsen … helaas was zijn neiging om de vrijheid te veroveren heel sterk en dan was hem aan de leiband houden soms een hele opgave.

Zondagavond kwamen we samen met de kinderen. We hadden afgesproken om lekker te gaan eten en nadien bij Aike en Carlo de verdere avond door te brengen. Gewoon rustig van elkaar genieten.

Maandagvoormiddag keerden we naar huis terug. Gelukkig reden we naar Werchter toe, want de uittocht van het festivalpubliek was volop gaande: verkeerspolitie stond aan de rotondes het verkeer te regelen. We moesten wel niet te lang aanschuiven maar voor de tegenovergestelde richting was het kilometers lang de beurt afwachten.

Nu was het nog even wachten op Classic Werchter, dat zaterdag na Rock Werchter plaats vond. Daarvoor zochten we geen logies: een nachtje zouden we het wel overleven. Maar het viel feestelijk mee. Vermoedelijk zat de wind goed: het geluid dreef een andere richting uit. In de namiddag zagen we voorbij ons huis de auto’s stapvoets aanschuiven richting Werchter, ’s nachts werd diezelfde file herhaald in tegenovergestelde richting, zodat tegen de morgen het dorp kon herademen en we ongehinderd op weg konden voor de noodzakelijke boodschappen.

Het werk van Lieve kreeg een plaats op een bovenverdieping in het cc Gasthuis. De structuur van de ruimte straalt een zekere gezelligheid uit met het schuin op- of aflopend dak en de ruimte die door panelen in kleinere eenheden verdeeld is.

Ze heeft zich op drie werken gefocust, allemaal met kledij als basisontwerp. In een eerste werk neemt ze je mee naar een ontwerp van een jas. Telkens wordt een ander deel van de jas met een rood aspect ‘in de verf’ gezet… en wanneer je uitkijkt naar een zoveelste aflevering is er een hiaat en krijg je een geklost ontwerp aangeboden. In een tweede werk speelt ze met een jurk, snijdt daar een stuk uit en vult dat op met kant. Allemaal heel subtiel, je moet toekijken om het te ontdekken. Als laatste werk hangen er drie (poppen?)jurken in een blauwe omkadering. De jurkjes werden bewerkt met een schaar en waar de ‘gaten’ ontstonden werden die opgevuld met kantwerk. De presentatie van die dieprode mini-jurkjes, vol fantasie vervormd in het blauwe kader, heeft een ontroerende dimensie: ze hangen zo fragiel te dromen van een andere wereld. Gewoon prachtig.

Het eindwerk van Lieve bekijken maakt iets blij in me los. Zouden we naast antidepressiva eens geen kantklossen uitproberen wanneer mensen nood hebben aan wat meer blijheid?

Een speciale vermelding verdient dit kunstwerkje naast de ingangsdeur.

Ingrediënten: een oude school die aangepast werd aan de noden van een academie en waarvan nog niet alle dichtgepleisterde gaten een verflaag kregen. Een kantklas die aan de ingangsdeur op ooghoogte pleisterwerk vertoont. Een docente die daarin  een uitdaging ziet … en het resultaat is echt verrassend.

Of hoe kant (gebouw)wonden kan helen.

Bij het binnenkomen van de klas worden we verwelkomd door een groot werk aan de ingangsdeur. Laag op laag werden de afzonderlijke stukken kant samengesteld tot een geheel.

Tijdens de les zag ik de collega smalle reepjes klossen. Zij had al in gedachten wat ze er mee ging doen. Als al die reepjes nu samengevoegd zijn en geplooid volgens plan ontstaat er een ritmische beweging die plezierig aandoet. Eerst kijk je naar het geheel, dan ontdek je de verschillende klospartijen in de reepjes.

Een overgebleven rits uit een versleten kledingstuk … en met de nodige fantasie en handvaardigheid wordt dit een leuk moment op de ontdekkingstocht: je moet maar op dit idee komen.

Een doosje dat nergens toe dient … maar zo mooi is om naar te kijken

Dit werkje doet me denken aan een Romeinse strijdwagen, maar dan in mini. Het is een leuk werkje, om ergens neer te zetten en er dan af en toe met plezier naar te kijken.

Nog een opdracht ‘hout’ werkje: breng wat overschotjes van de verbouwing mee naar de klas … en er ontstaat een sprankelend werkje.

Eerst het bootje ontdekt, dan het zeil erachter: wat een mooi zeilbootje. Vervolgens wat lager gekeken: hé, daar zijn de golven. Maar als de golven zo laag verbeeld staan, dan wordt dat zeilbootje een ‘luchtbootje’ … en klieft dat bootje met zijn zeilen door ja wat, wellicht het imaginaire. Even voel ik me innerlijk trillen, het doet me aan Chagall denken.

Dit soort kantwerk is wel heel bijzonder: met gel-druk heeft men op dunne houten panelen kantwerkjes afgedrukt. Het ritmische herhalen van het drukken en het dicht bijeen plaatsen van de panelen geeft een vervreemdend effect: dit verwacht men niet als ‘kant’, terwijl men het kantwerk toch duidelijk herkent.

Dit is een werk van een collega uit het eerste jaar. Ik ervaar bijna fysiek hoe hier uit oude boeken wijsheid bijeengeklost wordt. Zelfs als je nog niet ‘afgestudeerd’ bent, kan je met beperkte technieken toch heel emotioneel rijke werken maken.

Dan een werk van mezelf. Op een donkere muur komt de lichte draad goed tot uiting … de kippendraad die daarin verwerkt werd gaat wat naar de achtergrond. Op de foto helemaal, in de tentoonstelling moet je wel nauwkeurig kijken. Maar ‘k ben er wel tevreden over: ik had nooit gedacht na enkele maanden al zo’n werk te realiseren. Ik voel me ‘op mijn plaats’ in de kantklas.

Heel voorzichtig werden de bladeren gedroogd en later werd er een kantwerkje op geklost.

Grote lucifers verwijzen ook naar hout en om ze bij het kantwerk te doen passen werden de punten van de lucifer in dezelfde kleur geverfd als de draad. Soms zijn het maar subtiele veranderingen die men aanbrengt en een voorwerp krijgt een heel andere betekenis.

Nog een bijzonder werkje: bovenaan zijn twijgjes, in zwarte verf gedompeld en als deel van het kantwerk gebruikt. Daardoor krijgt het geheel een heel grafisch accent.

Ik ervaar de tentoonstelling in de kantklas als een ontdekkingsreis. Wellicht ben ik zo verrast omdat het de eerste keer is dat ik dat meemaak, de collega’s die al enkele jaren les volgen weten dat Lieve, de docente, een expert is in het ‘ten toon stellen’.

De ouderejaars hadden twee opdrachten waarrond ze konden werken: hout en loskomen uit het vlak, dus een derde dimensie opzoeken.

Ik zag wel kleine stukjes kantwerk ontstaan … maar pas nu ontdek ik hoe die kleine stukjes als een puzzel passen in een groter geheel … en dat dat groter geheel veel meer biedt dan een kundig uitgevoerd handwerkje.

Bij de inleidende foto: een houten ‘geraamte’ dat stevig is en tegen een duw kan met daaraan een kantwerk gekoppeld dat het houtwerk uitnodigt (of is het omgekeerd) om te klinken als een harp.

opdracht: hout. Voor mij is dit een gedicht in woorden van kant en houten toevoegsels. Ik kijk er naar en zou blijven kijken.

opdracht: hout. Dit is kant maar in zijn grafische kwaliteit. De boomschors geeft een ritme aan waartussen de kant zich kan ontplooien.

Heeft dit met een bepaalde opdracht te maken of werd de kant zomaar in elkaar gezet tot een pracht van een ‘tekening’ die door de ‘draad’, door de gelaagdheid nog een extra dimensie kreeg.

Een foto van mij (amateur fotograaf met een toestel dat mijn kinderen naar het containerpark zullen brengen bij het kleine elektronische afval… zoiets willen ze niet in de erfenis) kan nooit tonen wat er aan de muur hangt. Het werkje links past precies bij het houtstuk in het midden, maar daarvoor moet je wel een diepte van 20 cm overbruggen; dus kijken en dan nog eens kijken en dan ontdekken: dat werkje in de diepte ernaast hoort feitelijk ‘op’ de houten blok in het midden.

Waar haal je een stukje hout dat precies past bij de werkjes er omheen? Of hebben die kantwerkjes de stukjes hout uitgenodigd om centrum te worden van hun ten toon gesteld worden?

De zo vertrouwde kantklas met de grote tafels in het midden verrast me: alles is zowat weggehaald en verstopt in het keukentje, waar we tijdens de pauze rond de tafel zitten om koffie of thee te drinken, maar vooral om bij de minste gelegenheid taart (al dan niet zelfgebakken) of iets anders lekkers eten. Ik ken de ruimte, weet van de muren, heb de meeste werken (groot of klein) zien ontstaan en evolueren onder de handen van de collega’s … maar het is net of ik in een vreemde wereld ben terecht gekomen.

Een kantwerkje op een kussen stelt niet zoveel voor: je kan nagaan of het juist werd uitgevoerd, of het beantwoordt aan de opdracht … maar pas als het gepresenteerd wordt, krijgt zo’n werkje zijn waarde.

En Lieve, de docente, is niet alleen een goede lesgeefster die elke leerling nauwkeurig volgt, probeert aan te bieden wat de persoon in kwestie nodig heeft, dat kan gaan van morele steun tot extra uitleg van een bepaald probleem, ze geeft ook ruimte om een eigen stijl te ontwikkelen … maar haar kracht is waarschijnlijk haar zin voor humor: er wordt met een blij gemoed geklost en men blijft lachen, ook als er weer eens teruggeklost moet worden.

De klas is een ontdekkingsruimte geworden. Je kan niet ‘even’ kijken en verder gaan, want dan heb je nauwelijks iets gezien. Ik kijk en kijk nog eens … en dan ontdek ik weer iets nieuw.

Kant is een kwetsbaar medium. Het vraagt een stille benadering. Ik denk aan Rock Werchter. De groepen die daar optreden brengen hun vorm van creativiteit en je zal het geweten hebben als je in de buurt bent. Aan kant ga je voorbij als je er geen aandacht voor hebt.

Ik loop alle ateliers af van Rillaar en laat maar op me inwerken. Ik ben ontroerd te beseffen dat hier heel wat mensen, ook ik, kans krijgen om hun creativiteit te ontwikkelen en vorm te geven. Ik kan me niet voorstellen zonder die creatieve uitlaatklep te leven.