Bij het binnenkomen van de klas worden we verwelkomd door een groot werk aan de ingangsdeur. Laag op laag werden de afzonderlijke stukken kant samengesteld tot een geheel.

Tijdens de les zag ik de collega smalle reepjes klossen. Zij had al in gedachten wat ze er mee ging doen. Als al die reepjes nu samengevoegd zijn en geplooid volgens plan ontstaat er een ritmische beweging die plezierig aandoet. Eerst kijk je naar het geheel, dan ontdek je de verschillende klospartijen in de reepjes.

Een overgebleven rits uit een versleten kledingstuk … en met de nodige fantasie en handvaardigheid wordt dit een leuk moment op de ontdekkingstocht: je moet maar op dit idee komen.

Een doosje dat nergens toe dient … maar zo mooi is om naar te kijken

Dit werkje doet me denken aan een Romeinse strijdwagen, maar dan in mini. Het is een leuk werkje, om ergens neer te zetten en er dan af en toe met plezier naar te kijken.

Nog een opdracht ‘hout’ werkje: breng wat overschotjes van de verbouwing mee naar de klas … en er ontstaat een sprankelend werkje.

Eerst het bootje ontdekt, dan het zeil erachter: wat een mooi zeilbootje. Vervolgens wat lager gekeken: hé, daar zijn de golven. Maar als de golven zo laag verbeeld staan, dan wordt dat zeilbootje een ‘luchtbootje’ … en klieft dat bootje met zijn zeilen door ja wat, wellicht het imaginaire. Even voel ik me innerlijk trillen, het doet me aan Chagall denken.

Dit soort kantwerk is wel heel bijzonder: met gel-druk heeft men op dunne houten panelen kantwerkjes afgedrukt. Het ritmische herhalen van het drukken en het dicht bijeen plaatsen van de panelen geeft een vervreemdend effect: dit verwacht men niet als ‘kant’, terwijl men het kantwerk toch duidelijk herkent.

Dit is een werk van een collega uit het eerste jaar. Ik ervaar bijna fysiek hoe hier uit oude boeken wijsheid bijeengeklost wordt. Zelfs als je nog niet ‘afgestudeerd’ bent, kan je met beperkte technieken toch heel emotioneel rijke werken maken.

Dan een werk van mezelf. Op een donkere muur komt de lichte draad goed tot uiting … de kippendraad die daarin verwerkt werd gaat wat naar de achtergrond. Op de foto helemaal, in de tentoonstelling moet je wel nauwkeurig kijken. Maar ‘k ben er wel tevreden over: ik had nooit gedacht na enkele maanden al zo’n werk te realiseren. Ik voel me ‘op mijn plaats’ in de kantklas.

Heel voorzichtig werden de bladeren gedroogd en later werd er een kantwerkje op geklost.

Grote lucifers verwijzen ook naar hout en om ze bij het kantwerk te doen passen werden de punten van de lucifer in dezelfde kleur geverfd als de draad. Soms zijn het maar subtiele veranderingen die men aanbrengt en een voorwerp krijgt een heel andere betekenis.

Nog een bijzonder werkje: bovenaan zijn twijgjes, in zwarte verf gedompeld en als deel van het kantwerk gebruikt. Daardoor krijgt het geheel een heel grafisch accent.

Ik ervaar de tentoonstelling in de kantklas als een ontdekkingsreis. Wellicht ben ik zo verrast omdat het de eerste keer is dat ik dat meemaak, de collega’s die al enkele jaren les volgen weten dat Lieve, de docente, een expert is in het ‘ten toon stellen’.

De ouderejaars hadden twee opdrachten waarrond ze konden werken: hout en loskomen uit het vlak, dus een derde dimensie opzoeken.

Ik zag wel kleine stukjes kantwerk ontstaan … maar pas nu ontdek ik hoe die kleine stukjes als een puzzel passen in een groter geheel … en dat dat groter geheel veel meer biedt dan een kundig uitgevoerd handwerkje.

Bij de inleidende foto: een houten ‘geraamte’ dat stevig is en tegen een duw kan met daaraan een kantwerk gekoppeld dat het houtwerk uitnodigt (of is het omgekeerd) om te klinken als een harp.

opdracht: hout. Voor mij is dit een gedicht in woorden van kant en houten toevoegsels. Ik kijk er naar en zou blijven kijken.

opdracht: hout. Dit is kant maar in zijn grafische kwaliteit. De boomschors geeft een ritme aan waartussen de kant zich kan ontplooien.

Heeft dit met een bepaalde opdracht te maken of werd de kant zomaar in elkaar gezet tot een pracht van een ‘tekening’ die door de ‘draad’, door de gelaagdheid nog een extra dimensie kreeg.

Een foto van mij (amateur fotograaf met een toestel dat mijn kinderen naar het containerpark zullen brengen bij het kleine elektronische afval… zoiets willen ze niet in de erfenis) kan nooit tonen wat er aan de muur hangt. Het werkje links past precies bij het houtstuk in het midden, maar daarvoor moet je wel een diepte van 20 cm overbruggen; dus kijken en dan nog eens kijken en dan ontdekken: dat werkje in de diepte ernaast hoort feitelijk ‘op’ de houten blok in het midden.

Waar haal je een stukje hout dat precies past bij de werkjes er omheen? Of hebben die kantwerkjes de stukjes hout uitgenodigd om centrum te worden van hun ten toon gesteld worden?

De zo vertrouwde kantklas met de grote tafels in het midden verrast me: alles is zowat weggehaald en verstopt in het keukentje, waar we tijdens de pauze rond de tafel zitten om koffie of thee te drinken, maar vooral om bij de minste gelegenheid taart (al dan niet zelfgebakken) of iets anders lekkers eten. Ik ken de ruimte, weet van de muren, heb de meeste werken (groot of klein) zien ontstaan en evolueren onder de handen van de collega’s … maar het is net of ik in een vreemde wereld ben terecht gekomen.

Een kantwerkje op een kussen stelt niet zoveel voor: je kan nagaan of het juist werd uitgevoerd, of het beantwoordt aan de opdracht … maar pas als het gepresenteerd wordt, krijgt zo’n werkje zijn waarde.

En Lieve, de docente, is niet alleen een goede lesgeefster die elke leerling nauwkeurig volgt, probeert aan te bieden wat de persoon in kwestie nodig heeft, dat kan gaan van morele steun tot extra uitleg van een bepaald probleem, ze geeft ook ruimte om een eigen stijl te ontwikkelen … maar haar kracht is waarschijnlijk haar zin voor humor: er wordt met een blij gemoed geklost en men blijft lachen, ook als er weer eens teruggeklost moet worden.

De klas is een ontdekkingsruimte geworden. Je kan niet ‘even’ kijken en verder gaan, want dan heb je nauwelijks iets gezien. Ik kijk en kijk nog eens … en dan ontdek ik weer iets nieuw.

Kant is een kwetsbaar medium. Het vraagt een stille benadering. Ik denk aan Rock Werchter. De groepen die daar optreden brengen hun vorm van creativiteit en je zal het geweten hebben als je in de buurt bent. Aan kant ga je voorbij als je er geen aandacht voor hebt.

Ik loop alle ateliers af van Rillaar en laat maar op me inwerken. Ik ben ontroerd te beseffen dat hier heel wat mensen, ook ik, kans krijgen om hun creativiteit te ontwikkelen en vorm te geven. Ik kan me niet voorstellen zonder die creatieve uitlaatklep te leven.