Wanneer Aike en ik het domein opkomen zijn de meeste dansers al aanwezig. In een groepje staan ze met elkaar te praten. De kledij wordt uit het huis gehaald en naar het podium gebracht. Niet ver van het podium is een tent(je) waar de dansers zich kunnen omkleden.

Gedurende drie kwartier zullen de dansers optreden. Een tiental keer rukken ze uit om het podium te bezetten. Tussendoor moet er van kleren gewisseld. Maar alles is goed voorbereid en het ene optreden wordt zonder hapering opgevolgd door het andere.

Gelukkig is het nog vrij warm, toch zal Aike hen verwittigen om de volgende dag warme kleding bij te hebben, want het gaat regenen en afkoelen en ze moeten zich warm houden om te kunnen dansen zonder spieren te verrekken of erger.

na het optreden moet alles terug op zijn plaats

Het eerste weekend van de tentoonstelling op de IJzerenberg is het schitterend weer, maar kan ik er niet heen. Het tweede weekend is het niet zo zonnig, maar zaterdag heb ik tijd. Eerst ga ik in de buurt me bevoorraden voor de academie en daarna zak ik af naar de IJzerenberg. Aike heeft me aangeraden mijn wagen bij haar thuis te parkeren (ze woont in de buurt) en dan te voet naar de pendel te wandelen, dat niet zo ver stappen is. Nu ja, dat blijkt wel een goed aanbod: de wagens staan ver voorbij hun huis, neus achter kofferbak geparkeerd. Het is een evenement dat veel volk trekt. De organisatie heeft kleine bussen ingehuurd die niet anders doen dan mensen oppikken en naar het domein rijden. Het is de enige manier om zoveel volk zonder problemen ter plaatse te krijgen.

Wanneer ik de parking bij Aike oprij, komt zij buiten om ook naar het domein te gaan. Even tijd om iets te zeggen, ook tijdens de pendel kunnen we wat zinnen wisselen. Voor de rest van de dag zijn het flits-palen communicaties. Ik begrijp wel dat ze opgevreten wordt door anderen: dansers, ouders van dansers, organisatie … toch mis ik soms het rustige samenzijn.

Om de tentoonstelling binnen te komen wordt er € 9 gevraagd, daarin zit het vervoer van de pendel inbegrepen. Ik betaal netjes mijn entree en krijg daarvoor een plannetje en een prijslijst van de tentoongestelde werken.

Aike zoekt haar dansgroep op, ik trek het domein in en geniet van wat op me afkomt.

Een paar kunstenaars ken ik, altijd leuk om een babbeltje te doen. Ik heb de indruk dat er veel met humor gewerkt is, soms sta ik inwendig te lachen. Niet alles kan ik waarderen maar sommige beelden raken me erg diep. Naar het einde toe ben ik echt moe: een boswandeling zit het oudje toch wel in de benen.

Op het einde zie ik Chris. Weer springt de vonk over en vloeien de verhalen. Ook haar dochter en kleindochter komen even dag zeggen.

En dan moet ik me haasten om het optreden van de dansschool niet te missen. En alsof de dansers een rechtstreekse lijn met de hemel hebben: bij hun tweede dans breekt de zon door. Het is alsof de ruimte wordt uitgebreid. Het licht weerkaatst op hun kleding en raakt zo alle toeschouwers dubbel.

Ik laat me meenemen met de jonge ruimteveroveraars. Ze doen het prima. Aike is tevreden. Gedurende een drie kwartier dansen ze, soms wervelend, dan weer ingetogen, soms met de melancholie van een heel volwassen leven, dan weer sprankelend van levensmoed.

Aike stelt voor samen iets te gaan drinken. Eerst even nog iets zeggen bij de dansers, dan de muziekinstallatie afzetten, dat lukt niet goed, dus een van de jongeren gevraagd, die zijn vertrouwd met die knoppen. Oh ja, dan nog even iets regelen voor vanavond, want er is weer een nocturne … als we dan eindelijk een plaats vinden voor een glas cava komen enkele dansers hun opwachting maken, want … Uiteindelijk kunnen we in een soort code toch iets tegen elkaar zeggen. ’t Voornaamste is dat we weten dat we elkaar graag zien en dat we genieten van de momenten die we echt voor elkaar hebben … maar soms zou ik het ook eens anders willen: heel egoïstisch mijn dochter voor mezelf opeisen. Daar zullen nog wel moeders van dromen.

‘Kunst in de herfst’ is de benaming van de openluchttentoonstelling die op het domein van de IJzerenberg georganiseerd wordt door Lions club Leuven Erasmus. Het is een prachtig domein van zeven hectaren, zeker in het begin van de herfst, zeker als het dan nog mooi weer is. Kunstenaars van binnen- en buitenland worden uitgenodigd om deel te nemen.

Aan de Brusselsestraat staat het mooi gerestaureerde woonhuis van de IJzerenberg. In de ‘Red Velvet Room’ een grote mooie ruimte onder het dak, vinden nocturnes plaats: een select publiek kan zich inschrijven voor een viergangendiner, klaargemaakt door een top-chef.

Tijdens dit festijn treedt een groep van het Danscentrum Aike Raes op. Dansend tonen ze juwelen (meer kunstwerken, maar om het lichaam gedragen) van Daniël Von Weinberger, een internationaal gewaardeerde kunstenaar.

Ouders en lieven van de optredende dansers worden uitgenodigd op de generale repetitie, zodat ze ook gelegenheid krijgen te zien waar dochterlief of vriendin zo enthousiast over praat. Aike heeft gevraagd of ik ook zin heb om te komen. Natuurlijk zeg ik daar ja op.

Bij het binnenkomen van het huis worden we een brede trap opgeleid. In de inkomhal en op de grote overloop staan zwarte modelpoppen met de kunstjuwelen, of hoe benoem je zo’n creaties. Heel origineel: felle leuren, bijzonder van vorm, ook het materiaal is speciaal, geen edele metalen zoals we gewoon zijn bij juwelen. Worden zo’n sieraden echt gedragen? Wellicht niet, het is meer iets om in een etalagekast ten toon te stellen.

Op de trap hebben dansers een plaats ingenomen: in zwarte kledij tonen ze juwelen die speciaal voor hun optreden gemaakt zijn. Onbeweeglijk laten ze het publiek aan hen voorbijgaan.

We worden naar de Red Velvet Room geleid, langs gangen die vol hangen met schilderijen van groot en klein formaat. Toch doet het niet museumachtig aan, integendeel, het is een huis dat ‘bewoond’ wordt, waarin geleefd wordt, de kunstwerken komen vriendelijk uitnodigend hun opwachting maken en bepalen de sfeer.

Bij het betreden van de ruimte waar de nocturne zal plaatsvinden verrast me de installatie van Francis Méan. In de nok van het dak heeft hij met een soort kippengaas menselijke figuren vorm gegeven. Het geheel doet heel poëtisch aan: een stroom van ‘mensen’ beweegt zich voort, net of ze de zwaartekracht van de aarde ontvlucht zijn om in de lucht een nieuwe dimensie te verkennen. Dan ontdek ik een piano, waar ook zo’n kippengaas-mens voorzit, met zijn handen speelt hij op de piano, een voet op de grond en een voet op de toetsen. Bijna schiet ik in een lach. Poëzie en humor staan toch dicht bij elkaar.

Eerst zegt de eigenaar een kort welkomstwoord (ook dat hoort bij de generale). Daarna komen Francis en zijn vrouw Chris aan de beurt met een soort inleiding op het werk dat in de ruimte zweeft: teksten uit Prediker. Heel aangrijpend: woorden en beelden worden één geheel. Ik voel me in een soort oertoestand geslingerd, de mens wordt opnieuw geboren. Kippenvel.

Het is zo gek. Chris en Francis kende ik van vroeger, toen mijn jongste zoon nog naar de lagere school ging. Deepak was heel intens bevriend met hun oudste zoon. Tijdens de middelbare school gingen beide vrienden hun eigen weg, toch zagen ze elkaar nog. We verhuisden en ik had geen contact meer met Chris en Francis. Na bijna twintig jaar van ‘elkaar niet meer zien’ kruisen tijdens deze voorstelling onze wegen elkaar. Ineens wordt de vriendschap van ‘toen’, als ouders van onafscheidelijke vrienden, ineens springlevend. Net een cadeau dat plots uit de lucht valt: de warmte van jaren terug komt zich opnieuw nestelen, we zijn alleen zoveel jaren later, met verhalen die ondertussen vorm kregen.

De dansers treden aan. Telkens op andere muziek brengen de meisjes de juwelen tot leven. Er lopen wat foutjes binnen, maar Aike is wel tevreden: de dansers ‘staan’ er. Tijdens de echte uitvoering zal het wel prima verlopen, je voelt dat de meisjes zich er in vastbijten, ze willen slagen.

Een beetje onderste boven rij ik naar huis: fier op mijn dochter, erg gegrepen door de hernieuwde ontmoeting met Chris en Francis. Een van de weekends zal ik naar de beelden komen kijken en het buiten-optreden van een andere groep van de dansschool volgen. Boeiend vooruitzicht.

Vrijdag om 17 uur was het verzamelen geblazen in de Mena, het cultuurhuis van Rotselaar zeg maar. Het is een gerestaureerde brouwerij waarin zich een uitgebreide de bibliotheek bevindt, er is een zaal(tje) voor muziekuitvoeringen, maar ook de cultuurdienst heeft er een plaats veroverd.

Twee jaren terug had die cultuurdienst een brochure uitgegeven waarin plaatselijke kunstenaars zich konden voorstellen. Dit jaar wilde de cultuurdienst met een nieuwe versie naar buiten komen: niet alleen de kunstenaars van (Groot-)Rotselaar konden deelnemen, ook de leerlingen van de academie in Werchter werden uitgenodigd. Maanden terug werd via e-mail gevraagd de gegevens door te geven en vrijdag zou de nieuwe brochure met een glas wijn feestelijk getoond worden aan het publiek.

Het is natuurlijk geen groots gedoe … maar met de verkiezingen in het vooruitzicht komen er toch wel wat politiek figuren afgezakt. Die hebben nog een lange avond voor de boeg: om acht uur begint de  jaarmarkt en die wordt druk bezocht, dus … waar je ‘gezien’ kan worden moet je wezen. Wel vraag ik me af of dat het stemgedrag van de mensen echt gaat bepalen. Toen ik naar huis ging was een groepje meisjes flyers aan het uitdelen voor een politieke partij. Ze deelden zonder veel na te denken of uit te kijken flyers uit, ze hadden veel schik in hun job … tot een andere groep meisjes lacherig reageerde met een flyer terug te geven van een andere politieke partij. Mocht het politiek spel maar beperkt blijven tot het niveau van welgezinde jongeren op weg naar hun toekomst.

Tijdens de receptie ontmoet ik wel wat bekenden. Weet je, het zijn praktisch altijd dezelfde mensen die je op de culturele activiteiten tegenkomt, na een tijdje ken je elkaar. Toch ontbreken heel wat mensen … 17 uur is niet zo ideaal voor mensen die nog werken. Jammer.

De schepen van cultuur doet het inleidend woordje: hij heeft een tekst voorbereid en houdt zich daaraan. Goed zo, dan loopt het zeker niet uit de hand. Hij zet de samenstellers van de brochure in de bloemetjes (mocht voor mijn part ook letterlijk gebeuren), zegt iets over de activiteiten van het komende jaar, stelt de coördinatrice voor van ‘Allemaal Vlaams-Brabanders’, een fototentoonstelling en video over mensen uit Vlaams-Brabant. Mooi om zien: gewoon mannen en vrouwen lukraak gevraagd voor een foto of een stuk levensverhaal voor de video. De foto’s zijn op grote spandoeken geprint, de ene naast de andere, nog geen 10 op 10. Dat levert een wervelend beeld op. De video wordt de ganse dag door afgespeeld, wie de tijd er voor neemt kan kennis maken met een stukje leven dat zich in Vlaams-Brabant afspeelt.

De brochure is mooi uitgegeven, erg verzorgd. Wanneer ik vertrek neem ik er een paar extra mee voor collega’s van de academie die er in vermeld staan maar niet naar de opening konden afzakken wegens ‘aan het werk’.

Op de bijgevoegde foto zie je de sobere voorkant van de brochure met daarnaast mijn bijdrage. Het getoonde schilderij komt uit de reeks ‘Vrouwelijk bewustzijn’. Dit jaar gaat die reeks een paar maal getoond worden, maar dat is een ander verhaal.

Voor alles moet je zowat examen afleggen of op zijn minst proeven doen … alleen kinderen mag je ‘zomaar’ krijgen …

Soms kom je toch voor de vraag te staan: mag er niet ingegrepen worden in bepaalde situaties als je ziet dat elk kind dat in een bepaald gezin geboren wordt buitenshuis wordt geplaatst en dus niet opgroeit bij zijn natuurlijke ouders? Het is goed dat er gezorgd wordt voor elk kind dat het leven ziet, ook wanneer dat in een vorm van pleegzorg gebeurt of door adoptie. Anderzijds: waarom mag de gemeenschap niet tussenkomen om bepaalde ouders een vorm van geboortebeperking op te leggen? Terwijl ik dit neerschrijf huiver ik, want welke deur gaat men dan openzetten?

Toch merk je dat de gemeenschap wel impliciet of expliciet tussenkomt om tot geboortebeperking, of liever het voorkomen van geboorten over te gaan bij volwassenen met mentale beperkingen. Kinderen die uit mentaal beperkte ouders geboren worden hoeven niet noodzakelijk dezelfde beperking mee te dragen: zoals bij ‘normale’ volwassenen hebben ze kans dat de genen een bizar patroon ontwikkelen dat tot beperkingen leidt.

Enerzijds ziet men dat de seksualiteitsbeleving van mentaal beperkte mannen en vrouwen ontkend wordt: doen alsof het niet bestaat, hoogstens wat lacherig doen wanneer die mensen verliefd worden. Of men beperkt de mogelijkheden tot seksualiteitsbeleving: de libido wordt ‘medicinaal’ afgeremd, koppeltjes worden uit elkaar gehaald. Het meest verregaand is verplichte sterilisatie of het tersluiks toedienen van anticonceptiva. Als alle risico’s op zwangerschap vermeden worden, ook door de seksualiteitsbeleving te begrenzen, hoeft men er ook geen vragen meer rond te stellen. Anderzijds aarzelt men om een duidelijk standpunt in te nemen: wie heeft recht op kinderen, waar ligt de grens? Niet alle ‘gezonde’ ouders zijn psychisch of fysisch in staat hun kinderen op te voeden. Soms volstaat hulp in het gezin. Zo herinner ik mij nog een documentaire over een vrouw die als softenon-baby geboren werd … en als volwassene een kind kreeg. Ontroerend om moeder en kind met elkaar bezig te zien.

Er zijn in Vlaanderen heel wat kinderen die in een vorm van pleegzorg opgroeien. De ouders werden uit de ouderlijke macht ontzet omdat ze onmachtig waren om hun kinderen op te voeden. Soms zijn daar ouders bij die mentaal erg beperkt zijn. In die zin kan ik ‘dat moesten ze verbieden’ als reactie van de vrouw aan de bushalte van zoveel jaren terug wel begrijpen. Mensen met uitgesproken zichtbare beperkingen worden vaak als één groep behandeld, namelijk: we willen ze wel de nodige ‘overlevingszorg’ geven, maar dat ze verder hun leven op een individuele manier willen uitbouwen, is voor de meesten onder ons een brug te ver. De grens tussen gewoon het recht hebben om kinderen op de wereld te zetten en verhinderen dat dit gebeurt zonder de vraag te stellen of men wel het recht heeft om op dusdanige manier in te grijpen is heel dun. Vermoedelijk moeten we eerst op een andere manier naar de mens met beperking leren kijken. Wellicht ontdekken we dat de grenzen die wij stellen vooral met onze eigen angsten te maken hebben… ook wij kennen onze beperkingen.

Mensen met beperkingen, fysisch of psychisch, beschikken over een eigen individualiteit. Hebben een eigen innerlijke wereld waarmee ze hun individualiteit uitbouwen. Zolang ze de kinderschoenen niet ontgroeid zijn, valt het meestal nogal mee. Er is bv. aangepast onderwijs voor een specifieke beperking, vb. voor slechthorende/dove en slechtziende/blinde kinderen. Er is een aanbod in het gewone onderwijs om kinderen met een of andere beperking mee te laten draaien met het gewone programma, vb. via extra lessen die dan een bepaalde achterstand helpen wegwerken.

Voor jongeren en volwassenen met een fysische beperking zijn heel wat mogelijkheden: aangepaste toestellen (vb. pc) helpen bij het studeren. De hogere scholen en universiteiten creëren extra tegemoetkomingen om het de studenten met een dergelijke beperking toch mogelijk te maken hogere studies te volgen.

Niet alleen het intellect heeft nood aan ontwikkeling. Als mens heeft elk individu nood aan emotionele groei, aan intimiteit in bepaalde ontmoetingen, aan beleving van seksualiteit. Dit geldt ook voor de man of vrouw met beperking.

Ik was nog student en deed tijdens het weekend een studentenjob in een bakkerij: brood snijden, taarten inpakken en dan afrekenen aan de kassa. In die bakkerij kwam wekelijks een meisje met een lichamelijke beperking: haar spieren trokken spastisch samen en daardoor had ze wat meer tijd nodig om uit te leggen wat ze wou. Ik was altijd blij als ze op een moment kwam dat er niemand was in de winkel, dan konden we een praatje maken.

Enkele jaren later stond ik met een groep mensen te wachten op een bus. Plots zag ik dat meisje aan de overkant met een kinderkoets. Ze had het moeilijk om die koets over die hobbelige stoepen te manoeuvreren. De wachtende groep had het meisje ook in het oog en hield op met praten tot plots een vrouw zei: dat moesten ze verbieden. Iedereen voelde zeer duidelijk waarover het ging: die jonge vrouw had geen recht op een kind en op de seksualiteit die verondersteld werd aan de geboorte van dat kind vooraf te gaan.

Deze jonge vrouw had alleen een zeer zichtbare lichamelijke beperking, maar mentaal was ze als elke andere jonge vrouw. Toch reageerde de omgeving met afschuw. Wat kunnen we verwachten als het om een mentale beperking gaat? Het is moeilijk om de vraag te durven stellen: wat met de nood aan intimiteit, wat met de nood aan seksualiteitsbeleving van iemand met mentale beperking. Moet zo iemand tevreden zijn met het ouderlijke ‘graag zien’, met eventueel een ruimer aanvaard worden in de gemeenschap dan de kleine familiekring? Zoals elk mens heeft ook iemand met beperking nood aan relatievorming, de opwinding van verliefd worden en de lichamelijke vormgeving ervan.

In sommige opvangcentra heeft men daar al aandacht voor: er mogen zich koppeltjes vormen en als die er nood aan hebben, mogen die een eigen intimiteit ontwikkelen.

Toch zijn dit vragen die niet overal evident klinken. Ik denk niet dat het onmiddellijk met ‘vruchtbaarheid’ te maken heeft: er zijn genoeg voorbehoedsmiddelen. Het is seksualiteit met woorden als erectie, orgasme die onwennig aandoet.

Tegenwoordig wordt het al als normaal ervaren dat er gemengde groepen gevormd worden voor de opvang van mensen met beperking, dit in tegenstelling tot vroeger: de mannengroepen bij de broeders en vrouwengroepen bij de zusters. Maar hoe gaat men om met de relaties die daaruit ontstaan? Ontkennen en hopen dat het vlug overgaat zodat er geen problemen van komen of durft men een openheid te creëren waarbij de mensen begeleid worden, ook in de groei naar relatievorming?

Mensen met beperking willen we nogal eens over eenzelfde kam scheren. Vaak hebben we de neiging om ze allemaal als mentaal beperkt te beschouwen, zonder daarin onderscheid tussen de individuen te maken. Heel pater- of maternalistisch willen we dat ze goed verzorgd worden: liefst gezonde voeding, een bed om te slapen, medische zorgen en wat bezigheden om de dag te vullen. Of we voldoende tegemoet komen aan de individualiteit van ieder afzonderlijk wordt niet direct als een wezenlijke vraag beschouwd, ze zijn toch ‘content’ met wat we voor hen doen.

Ook David is een schat van een ‘jongen’ … terwijl we het over een volwassen man hebben. Hij gaat regelmatig naar de dagopvang. Thuis leeft hij zich uit in het schrijven van gedichten, zorgen dat de tv op het juiste kanaal afgestemd staat en het exploreren van zijn mogelijkheden met de computer. Hij is graag bezig met een technisch aspect van onze leefwereld.

Naast het goed functioneren thuis en in de dagopvang, komt hij in zijn gedichten naar buiten als iemand met een eigen wereld, met eigen verlangens, dromen, verwachtingen.

Daardoor confronteert hij de buitenstaander met het feit van de ’individualiteit’ van iemand met beperkingen. Ik weet niet in hoever hijzelf beseft wat die confrontatie inhoudt. Wel is hij ontzettend fier over ‘zijn gedichtenbundel’, zoals een schrijver fier is wanneer zijn boek uitkomt. David is bewust dat hij gedichten maakt die door anderen gelezen en gewaardeerd worden. Door zijn zus Christel zijn ze van de papiercontainer gered. Voor hem is het een andere beleving dan de afhankelijkheid waar hij normaal in gedropt zit.

Ongeveer veertig jaren terug ging ik voor een groep vrouwen praten over ‘handicap’ en samenleving. Het was blijkbaar nogal moeilijk om die vrouwen aan te zetten iets verder te kijken dan het bestaande denken rond handicap. Een van de vrouwen verwoordde het ongeveer als volgt: ze hebben nu een veilig dak boven hun hoofd, worden van alle zorgen voorzien, wat willen ze nog meer. Daarover wil ik het in volgende blogs hebben.

Iedereen zal wel al iemand gezien hebben met het syndroom van Down. Mensen met die aandoening worden meestal beschreven als zeer aanhankelijk. Toch zijn er ook andere karakters onder, die niet zo lief, niet zo meegaand, niet zo ‘ideaal’ zijn.

David maakte een gedichtje voor Moederdag. Ik kreeg kippenveel toen ik het las. Heel spontaan drukt hij zijn graag zien uit. Het moet zijn moeder deugd gedaan hebben, want iemand met het syndroom van Down blijft voor altijd een ‘zorgenkind’. Wat gaat er met hen gebeuren als de ouders te oud geworden zijn voor de opvang van hun kinderen? We hebben allemaal al gehoord over ‘de lange wachtlijsten’. Tot je beseft dat het ook om mensen gaat die je kent.

Maar laten we eerst beginnen met een tekst van Karel over het syndroom van Down: klik hier

Zoals al meegedeeld: de gedichten en tekeningen van David Verstreken (broer van Christel) zijn gebundeld. Vooral Christel leverde de grootste bijdrage: uitzoeken van de gedichten, zoeken naar de juiste vormgeving, afspraken met de kopiedienst en vooral een prachtig getekend portret van haar broer voor de voorpagina. Toch werkten we in team: ikzelf zorgde voor een inleidende tekst,Karel schreef op het einde iets over het syndroom van Down, Ludo, de man van Christel verzorgde de lay-out. Alles moest tijdig klaar zijn voor Tremartre: niet zo simpel als je voltijds werkt en alles ‘tussendoor’ moet zien klaar te krijgen terwijl je nog een gezin overeind houdt. Maar het lukte Christel en de bundel mag gezien worden.

Eerst wil ik mijn inleiding te lezen geven, morgen de tekst van Karel en later komen er dan bedenkingen.

David Verstreken

David Verstreken is een volwassen man met het syndroom van down. Geboren in 1978, als jongste van vijf kinderen. Volgde kleuter- en lagere school in Haacht-Station. Leerde zo lezen, tekenen maar vooral schrijven. Zijn middelbare school volgde hij in Terbank Heverlee

Toen hij Terbank verliet, kwam hij terecht in het dagcentrum Nethedal. Thuis tekende hij op A4 formaat met stiften en schreef daar vaak heel ontroerende gedichten bij. Eerst werkte David nog met een oude typemachine, later leerde hij op de computer werken.

David was de centrale gast in de eerste collectie van KUMBE (kunstenaars met beperking). De tekeningen-gedichten reisden mee van het Danscentrum Aike Raes in Heverlee, naar het Geriatrisch Centrum Damiaan in (Ninde) Tremelo, naar de Universitaire Hallen in Leuven om uiteindelijk een laatste maal ten toon gesteld te worden in De Oude Pastorie in Herselt.

Omdat veel mensen enthousiast waren over zijn werk zijn een aantal gedichten samengebracht in deze bundel.

Zijn gedichten doen denken aan de middeleeuwse minnezangers. De minnezanger stelt zich ten dienste van zijn onbereikbare maar mooie geliefde. Zo ook bij David. Zijn geliefde krijgt een naam en is steeds aanwezig in zijn innerlijke wereld. Om haar is hij gelukkig om kleine dingen (ik heb zoo goestigen in lekker ijsje), hij droomt van samenzijn (liefen david mag ik bij jou komen) . Zijn liefde is zo groot dat ze pijn doet (ik heb pijn in mijn hart) en tevens zo complexloos (samen kopje onder gaan doe ik zo graag).

We bieden deze gedichten en verhalen aan als een bron van pure liefdeslyriek die ontroert. Het zijn gedichten en verhalen die je langzaam moet lezen om jezelf de tijd te geven de woorden tot hun volheid te laten komen.

Ik kijk naar het portret dat Christel van haar broer maakte. Zacht en liefdevol gaf ze dat portret vorm. Het is alsof ze een stuk van haar eigen kwetsbaarheid toont. Haar broer is opgenomen in haar diepe ‘graag zien’.

Dit is weer een heel andere wijze van benaderen. Hier dacht ik vooral aan water. Maar naast het onderwerp is het vooral de wijze van tekenen die me helpt: werken uit de losse pols helpt me ‘het braaf tussen de lijntjes kleuren’ overwinnen. Het feit dat ik me overgeef aan een eerdere onbewuste manier van werken werkt enorm bevrijdend, daarna voel ik me echt ontladen. En als er dan nog iets behoorlijks te voorschijn komt is meegenomen. Het bereid me ook voor om ‘vrij’ te kunnen schilderen.

Het zal niet het laatste ontwerp zijn, maar voorlopig voel ik er mij goed bij.

Ik kan niet zeggen dat ik echt naar het nieuwe schooljaar uitkeek: de vakantie was voorbij en ik had nog zoveel plannen, zeker nu mijn nieuwe atelier op mij ligt te wachten. Maar al die plannen kunnen ook uitgewerkt worden samen met mijn actief zijn in de academie.

Dit jaar wordt wel een speciaal jaar: ik moet mijn eindwerk van schilderen inleveren. Ieder is vrij om zijn eindwerk vorm te geven. Maar al een paar maanden loop ik met de idee rond om het ‘Canto General’ van Pablo Neruda als vertrekpunt te gebruiken voor mijn schilderijen. Neruda heeft een zeer beeldrijke taal, dat inspireert. Natuurlijk wil ik geen ‘foto’ maken van zijn gedichten. Wel probeer ik de essentie van zijn werk op een abstracte wijze weer te geven. Dat stimuleert me om door te dringen tot de essentie van zijn gedichten. Daarbij zijn de thema’s uit ‘Canto General’ voortdurend opduikende realiteiten in het ‘nu’: de schoonheid van de aarde, uitbuiting, dictatuur, vervolging, opstand, hoop ...

De doeken waarmee ik werk zijn 1m x 1m. Dat is vrij groot. Omdat ik er nogal ruig op los borstel kan ik die afmetingen wel aan.

Ik begin aan een avontuur, niet alleen wat de technische kant van het schilderen betreft, maar ook inhoudelijk. Zal ik tot het universele in die gedichten kunnen doordringen? Zal ik dat in mijn werk tot uitdrukking kunnen brengen? Faalangst alom. Toch nodigt het me uit, wil ik mijn eigen grenzen verkennen.

Voor het schilderen aan te vatten probeer ik ontwerpen te maken. Het eerste doek handelt over de schepping van Chili en Amerika. Hierbij een afbeelding van een van de getekende ontwerpen. Niet alleen al tekenend verken ik de vormgeving. Op kleine doeken probeer ik technieken, kleuren, inhoud uit. Het is net of ik die lange voorbereiding nodig heb om tot de juiste concentratie te komen. Maar eens aan het schilderen, dan zit er vaart in, dan moet het er uit. Niet dat het altijd van de eerste keer lukt. Met een laag gesso erover kan je weer opnieuw beginnen

Voorlopig is het nog met een klein hartje afwachten wat het zal worden. Maar de drempel van aarzelen overschrijden en me overgeven aan het doek: een heerlijke ervaring.

Blijkbaar is Karel nog eens in zijn pen gekropen om nog wat uitleg te geven rond de term racisme. Omdat dit echt zo verhelderend is wil ik dit opnieuw opnemen in mijn blog. Ik moet Karel bewonderen: wat is hij een goed leraar. In eenvoudige woorden kan hij toch een vrij complexe realiteit tot essentie herleiden. Ik kan niet anders dan zijn schrijven aanbevelen: klik hier

Van Daele

lijn

reeks van punten die men zich voor een bepaald doel ergens voorstelt