Een tentoonstelling vraagt toch altijd heel wat werk. Omdat ik gedurende de maanden augustus en september enkele van mijn werken had opgehangen in de hallen van de K.U.Leuven, waar de studenten zich inschrijven voor het nieuwe academische jaar, viel de voorbereiding nogal mee: alle schilderijen waren al voorzien van een draad waardoor ze konden bevestigd worden aan een haak om op te hangen. Ik liet de schilderijen ook in onze traphal hun verhuis naar het danscentrum afwachten. Dan is de hal wel volgestouwd, maar de doeken naar boven sleuren en ze een maand later weer naar beneden halen is nog minder te verkiezen.

De voorbereiding beperkte zich tot de schilderijen uitkiezen, veilig verpakken, een lijst maken met titel en prijs en de werken met glas nog eens oppoetsen. Dan richting Leuven naar het danscentrum.

Ik ben in de voormiddag gegaan, dan is het erg rustig in het danscentrum.

Toch leg je heel wat kilometers af eer alle werken hun plaats veroverd hebben. Maar ik ben erg tevreden. Ik vind mijn werken hier mooi tot hun recht komen: ze hebben ruimte. Soms is de belichting niet zo ideaal, maar in de ruimte waar de werken hangen wil men vooral een gezellige sfeer creëren voor de mensen die, terwijl ze wachten op hun (klein)kind(eren), iets drinken, een boek lezen of gewoon wat praten met elkaar.

Hier zie je enkele schilderijen die opgehangen zijn.

Ik probeer weer een ontwerp uit, zie foto hiernaast. Omdat ik nog even moet wachten voor de drukpers in de academie beschikbaar is (alleen woensdag- en donderdagavond) probeer ik thuis met een deegrol te drukken. Het lukt nog min of meer. Wel zie ik dat de randjes van de lijnen licht gekarteld zijn. Komt het door het uitsnijden of heb ik teveel inkt gebruikt? .

HetWellicht zou het beter geweest zijn mocht ik de ruimte buiten de vissen ook zwart gelaten hebben, nu komen de lijnen van de vissen niet helemaal tot hun recht. Anderzijds geeft wit ruimte aan het geheel. Maar het is zoals bij aquarel en beeldhouwen: wat weggehaald is kan er niet meer terug aangezet worden.

Toch ben ik blij met het resultaat. Nu de afdruk hernemen in de academie en kijken hoe de randen dan tevoorschijn komen.

Omdat ik snel doorwerk, kan ik nog een tweede ontwerp klaar krijgen tijdens de les. Ik voel hoe deze techniek me aanspreekt. Ik denk reeds aan invullen met kleuren, aan tekenen met kleuren. Ik weet dat ik thuis zal voort werken op deze manier.

Nu werk ik nog met vlakken, maar zou het alleen met lijnen ook kunnen?

Het is een vraag die je je niet alleen moet stellen, maar ook ‘doen’.

Feitelijk ben ik benieuwd naar mijn experimenteren: wie weet wat er te voorschijn komt.

We proberen iets nieuw uit in de tekenklas. Een groot vel tekenkarton (feitelijk overschotten uit een drukkerij) wordt op een tekenplank getapet en op een ezel gezet. We binden een schildersborstel aan een stuk bamboe van ruim een halve meter. Aangelengde Oost-Indische inkt in een potje … en we kunnen beginnen.

De bedoeling is vooral dat we leren ‘los’ werken. Nu de borstel omwille van de bamboestok ver van onze hand verwijderd is, waardoor onze arme a.h.w. verlengd wordt, zijn we verplicht onze angst om iets ‘verkeerd’ te doen, los te laten, te overwinnen. Daardoor ontstaat een soepele lijn, soms wat dikker, dan weer dunner uitgewerkt. De vlakken die ontstaan worden nadien opgevuld met verschillende verdunningen van Oost-Indische inkt, maar ergens moet er een wit vlak aanwezig zijn, zodat de verschillende waarden grijs en zwart zich kunnen afzetten tegen het wit.

We kunnen kiezen uit verschillende foto’s: bomen waar de wit-zwart verhouding tot vlakken gereduceerd zijn. Ik neem ook zo’n foto, maar na enkele penseelstreken ben ik niet meer te houden en ga mijn eigen gang. Deze manier van werken spreekt me enorm aan, ik ben nu eenmaal een lijntjesfreak.

Het vraagt wel enorme concentratie, maar daar is het voor mij uiteindelijk om te doen: me verliezen in het teken- of schilderwerk, alsof ik in het tekenblad of schilderdoek kruip. Nadien voelt het alsof ik op vakantie geweest ben. Ik ben dan wel moe, maar ik ga bij wijze van spreken al fluitend naar huis (ik zou wel willen fluiten, maar kan het niet, ondanks mijn opvoeding tussen vier broers).

Ik heb al plannen om deze manier van werken nog even verder te zetten. De catechismus moet even wijken voor dit spelen. En wanneer vind ik dan nog tijd voor de lino?

Ik moet mezelf aanmanen niet in paniek te raken. Steeds dat weerkerend probleem: het leven is zo boeiend dat één leven niet volstaat. Dus geen tijd verliezen en dag na dag de passie beleven die ik in mezelf ontdek. En ramen zemen … is dat zo noodzakelijk?

Ik heb twee ontwerpen uitgesneden: een in lino en het andere in palight. Ik ben erg benieuwd wat dat gaat geven bij het afdrukken.

Voor mij zijn het ‘probeersels’. Ik weet dat ik veel moeite had met het snijden. Je kan ook wel wat ervaring gebruiken bij zo’n ambachtelijk werk en die ervaring moet zich nog opbouwen. Maar zonder ‘proberen’ kan je niet leren.

Natuurlijk denk ik aan wat ik later wil maken, o.a. kaartjes om mee te nemen naar de kerstmarkt die er aankomt. Maar ook: als ik nu eens een collage als achtergrond, of een aquarel als achtergrond, of … de ideeën overvallen me. En als ik nu eens iets met lijnen probeer, abstract … en in kleuren afdruk, en … ik denk dat ik al een jaar vol kan maken met te experimenteren met lino of palight druk.

In de academie wacht ik mijn beurt af: iemand is reeds vol overgave met de drukpers bezig. Zo krijg ik nog eens extra uitleg hoe de drukpers te gebruiken.

Feitelijk is drukken een vieze bedoening, gauw heb je een veeg die je niet wilde. Je moet het wel rustig aan doen … of letterlijk de plaat poetsen of je handen wassen als het nodig is. Ik weet dat over enkele weken de anderen met een andere opdracht zullen bezig zijn en dan krijg ik alle ruimte om mijn ‘drukken’ te gaan.

De eerste druk is een ‘waw’ ervaring … tot ik natuurlijk eens goed ga kijken, dan zie ik de fouten zich aanmelden. Een linosnede heeft toch wel een eigen taalgebruik. Toch ben ik blij: zo gaat het dus om lino’s te maken. Het is alsof een nieuwe weg zich aanbiedt. Ik wil daarin echt verder gaan: het grijpt. Dan weer de twijfel: zal ik het kunnen en dat op leeftijd? Doorzetten maar, in de overtuiging dat er zich morgen nog een dag aanbiedt. Wat kan je beter doen dan die invullen met iets nieuw, iets dat boeit, iets dat je als het ware ‘vraagt’ om gedaan te worden?

Deze vissen zijn gesneden uit een palight plaat. Ik hoop met de nieuwe gutsen beter resultaat te bekomen: de lijnen zouden zonder rafeling uit het materiaal moeten komen.

Er liggen linoplaten klaar om uitgesneden te worden. Na het ontwerpen van het thema, waarin ik me probeer de problemen voor te stellen die bij het snijden gaan opduiken, begin ik vol enthousiasme aan het uitsnijden. Maar dat enthousiasme bekoelt wat: het snijden gaat niet zo gemakkelijk. Enerzijds omdat mijn handen niet meer optimaal functioneren: artrose beperkt ze toch wel wat. Anderzijds denk ik dat ik geen goede gutsen heb aangekocht. Nochtans is het een normaal merk dat ook in andere winkels van schildersmateriaal te vinden is. Maar ik wil tot heel zuivere lijnen komen en denkelijk moet ik daarvoor toch wel wat materiaal hebben dat gemakkelijker door de lino snijdt.

Ik ga op zoek naar oplossingen … en Karel participeert ook. Van afvalhout (je weet, wij doen nooit iets weg zolang er ruimte is om te bergen) maakt hij een snijtafeltje. Toen we op bezoek waren bij een vriend die nogal eens een linosnede maakt, liet hij ons een dergelijk ‘tafeltje’ zien (bedankt P.!) Een rest van een boekenplank, daaraan twee dikkere latten aan de bovenkant en nog een aan de onderkant. De bovenkant houdt de lino tegen, de onderkant zorgt dat de plank niet op de tafel voort schuift bij de druk van het snijden. Zo moet ik geen tegenkracht geven als ik snij: een zalig werkinstrument. Eerste probleem opgelost.

Op internet zoek ik naar oplossingen om gemakkelijker te snijden. De gutsen die zowel voor lino als voor hout dienen, lijken me wel wat. Ik investeer in een aantal gutsen.

Natuurlijk kan ik niet rap genoeg terug thuis zijn om het materiaal uit te proberen … en ik snij in de lino alsof het boter is. Wel moet ik het rustig aan doen en om heel secuur te werken gebruik ik mijn twee handen (dat kan nu ik een snijtafeltje heb).

Ondertussen vernam ik van een collega dat er een materiaal bestaat dat gemakkelijker te bewerken is dan lino: zij zouden dat in hun academie gebruiken. Het materiaal noemt ‘palight’. Op internet zoek ik de dichtst bijgelegen leverancier op. Herent. Dat valt mee. Via mail een bestelling plaatsen en ’s anderendaags kan ik het materiaal gaan ophalen. Inderdaad, dit materiaal is gemakkelijker te hanteren … maar ik heb nog niet geprobeerd met de nieuwe gutsen. ‘k Ben benieuwd wat dat gaat geven.

Op de foto mijn werkmateriaal: het tafeltje dat Karel maakte, de lino- of houtgutsen, de bruine plaat is linoleum, de witte is palight. Er staat ook een potje zwarte inkt, om thuis uit te proberen. De inktrol hoort er ook bij, maar die ben ik vergeten bijleggen toen ik het plaatje samenstelde.

Nadat we De Zwarte Panter achter ons laten, gaan we op zoek naar een gelegenheid om iets te eten … maar we moeten voorbij winkels met tweedehands boeken. We beloven elkaar niet binnen te stappen … maar uiteindelijk geven we elkaar permissie om toch één winkel binnen te gaan, want de temptatie is te groot.. Ik vind er een boek over linodruk én een boek waarin Escher zijn manier van werken beschrijft. Heerlijk.

Dan op zoek naar iets om te eten. Niet moeilijk in Antwerpen. Daarna de tram op, richting de opening van de expositie van Marga.

Op 09.10.2012 schreef ik reeds iets over Marga bij gelegenheid van de opening van haar tentoonstelling in het gemeentehuis van Tremelo. Daaruit het volgende:

Margaret Bolinska is van Poolse afkomst maar woont al meer dan 20 jaar in België. In Polen ontwierp en maakte ze wandtapijten. Nu schildert ze en experimenteert daarbij met verschillende technieken.

Zowel in de omgang als in haar werken is Marga vooral zachte gevoelsmatigheid. Brutaal uit de hoek komen past niet bij haar. In haar werken vertaalt zich dat door zachte overgangen van kleuren, een uitzondering niet te na gesproken. Toch gebruikt ze heftige kleuren: het ‘leeft’ in haar.

Marga nodigde ons uit om eens naar haar atelier te komen. Dat zullen we zeker doen. Vrouwen moeten elkaar steunen in het veroveren van een eigen artistieke ruimte, letterlijk en figuurlijk.

De tentoonstelling is heel verzorgd. Er ligt een klein boekje klaar met enkele afdrukken van haar werken. Mag je zo meenemen. Er is ook een kalender te koop. Ik bedenk dat ik daar wellicht iemand blij kan mee maken met Nieuwjaar … maar later wil ik het toch liever zelf houden. Zo’n hebbeding is altijd leuk om op het bureau te hebben waar mijn computer staat.

Onder de titel ‘Breekbare werelden’stelt Marga Bolinska ten toon in Opus 4, Love2arts Gallery, Desguinlei 90, 2018 Antwerpen, tot 1 december 2013

 Hieronder enkele foto’s van haar huidige werken.