xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Deze maand verschijnt een nieuw naslagwerk over het klein religieus erfgoed in West-Vlaanderen met de titel: Waar men gaat langs West-Vlaamse wegen
Statistische en volkshistorische synthese van de weg- en veldkapellen in West-Vlaanderen. Het is een werk van Valentin Degrande (62 j) uit Assebroek en uiteraard komen hierin ook de weg- en veldkapellen in onze Waregemse dorpen aan bod. Valentin Degrande werkte tien jaar lang aan het onderwerp en de provincie bekroont dat werk nu met een premie voor Volkskunde.
Over het hele boek verspreid vinden we in het boek gegevens terug van 55 kapellen in Waregem. Verdeeld per deelgemeente registreerde Valentin Degrande 10 veld- en wegkapellen in Beveren-Leie, 9 in Desselgem, 8 in Sint-Eloois-Vijve en 28 in Waregem. Van al deze kapellen krijgen we ook het adres, de toewijding aan Maria of andere heilige en de bouwdatum als die gekend is. Sommige van die kapellen staan met foto en toelichting in het boek. Het aantal referenties (aantal maal dat een kapel aan bod komt) bedraagt voor Beveren-Leie 8x; Desselgem 2x; Sint-Eloois-Vijve 3x; Waregem 12x.
Voor het eerst werden alle weg- en veldkapelletjes geïnventariseerd, gefotografeerd en voor-zien van een grondige beschrijving van de binneninrichting en de architecturale kenmerken. Ook de ontstaansgeschiedenis en de verhalen en legenden werden opgenomen. Alhoewel enkele West-Vlaamse gemeenten en heemkundige kringen reeds een kapellen-inventaris hebben voorgesteld, is het nu voor het eerst dat dergelijke inventaris voor de hele provincie op een uniforme wijze werd samengesteld.
Met een totaal van 2530 kapellen is het mogelijk om vergelijkingen en regionale verschillen of kenmerken vast te stellen. Het boek - opgevat als een synthese van de globale inventaris toont heel wat tabellen en overzichtslijsten waarin alle kapelletjes aan bod komen. Voor alle belangstellenden in ons religieus erfgoed vormt deze publicatie een onmisbaar werkinstrument en een bron voor verder diepgaand onderzoek. Ten slotte zijn kapelletjes al eeuwenlang onlosmakelijk verbonden met onze Vlaamse volksaard en devotie. Naast de molens en de historische boerderijen behoren ze tot de wezenlijke ankerpunten in onze land-schappelijke omgeving.
Van elke kapel maakte hij een gedetailleerde fiche. Het resultaat zit in dikke mappen die in het provinciale tolhuis in Brugge geraadpleegd kunnen worden. Zo'n huzarenstukje veronderstelt ook een groot enthousiasme. Het kleine, het intieme, het geheimzinnige soms, en het volkse karakter boeiden Valentin Degrande van meet af aan, samen met de vaak originele boodschappen die het zeer verscheiden publiek er achterlaat.
Om het geheel overzichtelijk te maken heeft de auteur de kapellen ingedeeld naar de bouwvorm. Meer dan de helft van het bestand noemt hij toegankelijke kapellen, gebouwtjes met een interieur en een toegangsdeur. Gevolgd door de niet-toegankelijke pijlkapellen (35 %). De rest bestaat afwisselend uit muurkapellen, open kapellen en staakkapellen.
Verder achterhaalde Degrande niet minder dan 242 redenen die aanleiding gaven tot het optrekken van deze bouwseltjes. Vreemd is dat ruim een derde als 'onbekend' staat geboekt, omdat de initiatiefnemers hun beweegreden niet willen bekendmaken. De rest steunt op 'grote devotie', geloften bij ziekten en oorlogsomstandigheid en gedachtenis.
Kapellen en kapelletjes in West-Vlaanderen komen voor op vertrouwde plaatsen. Dat heeft een reden. Veel kapelletjes horen bij een landbouwbedrijf. Boeren hingen, vroeger meer dan nu, af van zaken waar ze geen vat op hadden: veeziektes, weersomstandigheden of andere tegenslagen. Het kapelletje moet daarbij bescherming afsmeken. Dat gold ook voor vissers en molenaars die eveneens met natuurgeweld kregen af te rekenen. De derde hoeksteen was het gezin. Er kwamen kapelletjes wegens de vloek van het kinderloos achterblijven of de hoop op een zoon. Sommigen bouwden een kapelletje in de hoop dat de zoon de militaire dienst zou ontlopen bij de loting. Een religieuze roeping in de familie was eveneens een gegronde reden.
'Waar men gaat langs West-Vlaamse wegen' is een 260 blz tellend werk van Valentin Degrande. De informatie is geïllustreerd met ruim 150 unieke fotos. Een viertal uitgebreide registers zijn opgemaakt op personen, plaatsen, zaken en een lokalisatielijst. Het unieke boek kost 20 euro + 3 euro portkosten en kan bekomen worden door storten op rek. 738-1220043-96 van Valentin Degrande, Astridlaan 398 te 8310 Assebroek (tel. 050/36 32 95 met vermelding Kapellen West-Vlaanderen.
Beveren-Leie
Desselgem
Sint-Eloois-Vijve
Waregem
|