|
Solitaire, hoogstammige, emblematische bomen met een zekere erfgoedwaarde. Daar draait het project Bakens van bomen om. Het zit zo: omdat Zuid-West-Vlaanderen amper beschermde landschapselementen telt, roepen Intercommunale Leiedal en de 13 steden en gemeenten uit de regio hun inwoners op om massaal bomen door te sturen die voor hen een zekere betekenis hebben: omwille van een bijzondere herinnering, hun specifieke locatie of historiek. De ambitie: aantonen hoe belangrijk die “bakens van bomen” in de beleving van ons (stedelijke) landschap zijn, en de vervlogen erfgoedwaarde ervan in ere herstellen.
Vaak vertellen oude bomen immers verrassende verhalen over het verleden van een bepaalde locatie. Een legendarisch stadsverhaal, een vergeten techniek of historisch landgebruik, de erfgoedwaarde van die zogenaamde solitaire, emblematische bomen kan nauwelijks overschat worden. Bovendien bepalen en kleuren ze het landschap. Redenen genoeg om ze - eindelijk - in de kijker te zetten.
Herontdek het ‘houtig’ erfgoed
Als Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst (IOED) is Leiedal actief in drie erfgoeddisciplines: archeologie, bouwkundig erfgoed en cultuurhistorische landschappen. Het bouwkundig erfgoed kreeg de voorbije jaren via verschillende projecten een actieve rol in het beleid van de steden en gemeenten, wat de appreciatie en de beeldwaarde van dat bouwkundig erfgoed ten goede kwam. Het landschappelijke erfgoed daarentegen bleef al die tijd gevoelig onderbelicht. Dat zien we ook aan de inventarislijst van het Agentschap Onroerend Erfgoed: voor Zuid-West-Vlaanderen werd amper een 10-tal landschappelijke erfgoedobjecten opgenomen. En dan nog vaak omwille van hun link met een bouwkundig erfgoedobject, denk maar aan een boom die bij een kapel of beschermde hoeve hoort.
Via Bakens van bomen hoopt initiatiefnemer Leiedal de aandacht nu op die markante bomen zelf te vestigen. De voorbije weken riep het project al een eigen Instagram-account en een projectwebsite in het leven, waarmee de historische verhalen achter een eerste selectie bomen werden gedeeld. En nu schakelt de intercommunale dus jouw hulp in én een versnelling hoger. Via de projectwebsite www.leiedal.be/bakensvanbomen/doemee kunnen alle inwoners van de regio een boom selecteren die voor hen een bijzondere (beeld)waarde heeft en in hun ogen bewaard moet blijven. Op die manier hopen Leiedal en de 13 lokale besturen - die zich unaniem achter deze oproep scharen - draagvlak te creëren, de geschiedenis en identiteit van ons landschap in de verf te zetten en zo uiteindelijk de aandacht van het beleid voor landschappelijk erfgoed te verhogen.
Met deze oproep is het project Bakens van bomen in een tweede fase aanbeland. Eerder selecteerde Leiedal voor iedere stad of gemeente al minstens één markante boom, en nu is het aan de bevolking om het lijstje verder aan te vullen. De intercommunale verzamelt alle doorgestuurde bomen op de projectwebsite, en trekt er in het voorjaar van 2022 opnieuw op uit, op zoek naar de opvallendste verhalen achter de ingezonden bomen. Die worden daarna op dezelfde manier als de eerste reeks bomen gecommuniceerd via digitale media.
Opgaande esdoorn als kapelboom - Olifantstraat, Waregem
Omgeven door akkers en weiden zijn de Onze-Lieve-Vrouwekapel en esdoorn opvallende elementen in het landschap. Uitnodigend houdt het duo de wacht aan de lange erfoprit van hoeve De Hoge Lucht, in de verte zichtbaar. De hoeve kreeg vorm in het midden van de achttiende eeuw. Zoals gebruikelijk moest een kapel met boom het hof beschermen.
Terwijl de hoeve nu wordt verbouwd, staat de gerestaureerde kapel er in al haar glorie. De esdoorn biedt schaduw aan de bidplaats, al zolang men zich kan herinneren. De populieren langs de erfoprit daarentegen kennen een veel gevarieerdere levensloop. Van vader op zoon wordt er gekapt en geplant. Elke populier die de leeftijd van dertig jaar bereikt heeft, is klaar om tot planken verzaagd te worden. Die planken doen dienst voor de staldeuren van de hoeve. Maar geen hof zonder bomen, dus wordt ervoor gezorgd dat er nieuwe populieren groeien. Dat kan door simpelweg een tak in de grond te planten. Dertig jaar later is de tak uitgegroeid tot boom en klaar om de volgende generatie van hout te voorzien. Stille getuigen van dit eeuwenlange schouwspel: de Onze-Lieve-Vrouwekapel en ‘haar’ esdoorn.
Robinia pseudoacacia - Waregem
Op 23 november 1919, één jaar na de bevrijding, werd tijdens een herdenkingsceremonie een acacia geplant als vredesboom. Deze werd geplant voor de kerkhofkapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt en stond destijds tussen de parochiekerk van Beveren-Leie (in 1940 opgeblazen) en gemeentehuis en herberg "De Handboog" (thans "Het Fonteintje"). Tevens werd er een arduinen monument geplaatst met de namen van de tijdens de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde Beverse soldaten en de omgekomen burgerlijke slachtoffers. Dit monument werd in 1970 overgeplaatst naar het Kerkplein.
Catalpa bignonioides - Waregem
Deze boom heeft een stamomtrek, gemeten op 1,50 m hoogte, van 3,70 m (9 Sep 2018, Alain Neirynck BOOMKENNER). De hoogte van deze boom is niet gekend.
https://www.leiedal.be/esdoorn-olifantstraat-waregem
https://www.waregem.be/nieuws/bakens-van-bomen
|
