|
Op 17 januari wordt de heilige Antonius-Abt, ‘Toontje met het varken’, gevierd. Deze Sint-Antoniusvieringen zijn heuse volksfeesten. Jaarlijks nemen duizenden mensen uit verschillende dorpen en verenigingen hieraan deel, met als belangrijk element de verkoop van varkenskoppen. Ook in de parochiekerk van Desselgem wordt de H. Antonius vereerd, maar van de traditionele vieringen met verkoop van varkenskoppen en processies weet niemand meer.
Op initiatief van enkele verenigingen, willen Centrum Agrarische Geschiedenis, Histories en PARCUM de Sint-Antoniusvieringen in Vlaanderen laten erkennen als Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed, samen met zoveel mogelijk lokale vieringen. Het is belangrijk voor de erkenning om aan te tonen dat de Sint-Antoniusvieringen een breed gedragen fenomeen zijn. Daarom lanceren deze erfgoedkoepels een bevraging.
In de Sint-Martinuskerk is er een devotienis ingewerkt in de zijmuur, die is toegewijd aan Sint-Antonius Abt. Hij is de tweede patroonheilige van de parochie. Hij wordt er al vereerd sedert 1730. Deze heilige wordt gediend voor de genezing van het wild of Sint-Antoniusvuur (gordelroos), de zona, brand- en nagelgaten en andere huidziekten zowel bij de mensen als bij dieren. Hij wordt aangeroepen tegen ziekte en sterfte onder het vee en voor het "wellukken van de vruchten der aarde". In katholieke kringen wordt Antonius aangeroepen om zoekgeraakte zaken terug te vinden met de volgende woorden: "Heilige Antonius, beste vriend, maak dat ik m'n ... vind" of "Heilige Antonius, lieve sint, zorg dat ik m'n ... vind" of "Sint Antonius, heilige man maak dat ik mijn ... vinden kan". Als het voorwerp is teruggevonden moet men de Heilige Antonius bedanken. Begin juli , de maandag van ommegang in Desselgem is er plechtig jaargetijde voor de bedevaarders.
(1) 1843 (2) reliekschrijn, 1751-1800; Op de hals, onder de buste van Antonius is een “Bekoring” afgebeeld. (3) 1651-1700.Een bijzonder opzichtig uitgedoste Antonius
Antonius van Egypte
Antonius werd geboren als kind van rijke ouders. Toen Antonius twintig jaar was, stierven zijn ouders. Hij gaf alle bezittingen aan de armen en trok zich in eenzaamheid in de woestijn terug. Later voegden andere christenen zich bij hem en vormden een van de eerste gemeenschappen van monniken in zijn klooster van Sint-Antonius in de Oostelijke Woestijn van Egypte.
Hij was de eerste monnik die vele volgelingen kreeg en staat daarom bekend als de vader van het kloosterleven. Hij stierf op 105-jarige leeftijd en werd volgens zijn eigen instructies in een geheim graf begraven om te voorkomen dat zijn graf een plaats van verering zou worden. Al snel na zijn dood werd hij heilig verklaard. Athanasius van Alexandrië schreef de bekendste biografie over Antonius.
Het gebeente van Antonius zou rond 1070 uit Constantinopel naar Saint-Antoine-l'Abbaye in het kanton Saint-Marcellin (vroeger La-Motte-aux-bois in het Departement Isère, Arrondissement Grenoble) gebracht zijn en daarna verloren zijn gegaan, op enkele kleine deeltjes ("partikels") na.
Over de authenticiteit van de bestaande relieken zoals ook bewaard in Desselgem, bestaat grote onzekerheid. Verhaald wordt dat zijn gebeente in 1491 werd overgebracht naar de Sint-Juliuskerk in Arles (Frankrijk), alwaar het volgens sommigen nog steeds zou liggen. Ook zou nog een armreliek in Keulen bewaard zijn. Overigens is van deze reliek de authenticiteit evenmin zeker. Men bedenke hierbij dat Antonius een heilige uit de laat-antieke tijd was en in feite genieten de meeste relieken uit die tijd niet meer dan het voordeel van de twijfel.
Verhalen
Zijn bijnaam’ Antonius met het varken’ ontstond in de middeleeuwen. De Antonieten, leden van de naar hem vernoemde verpleegorde, mochten hun varkens vrij laten rondlopen als vergoeding voor de verpleging die zij verstrekten. Op 17 januari werden deze varkens geslacht en het vlees verdeeld onder de armen. Bekend is ook het verhaal van de Verzoekingen van Sint-Antonius. Aan Antonius zouden demonen zijn verschenen die poogden hem van het goede pad af te houden. Dit verhaal is een rijke inspiratiebron geweest voor vele schilders van Jeroen Bosch tot Salvador Dalí.
Antonius is de patroonheilige van de wevers, slagers, suikerbakkers, mandenmakers, begrafenisondernemers, zakkendragers, zwijnenhoeders, varkens en huisdieren en patroon tegen de pest, ziekten, Sint-Antoniusvuur en veeziekten. In onze streken werd hij aanroepen als pestheilige.
Zijn attribuut is een bel. Deze is soms bevestigd aan zijn staf. De varkens van zijn orde dragen ook een bel. Het Antoniuskruis of Tau(-kruis) is een onderscheidin gsteken van de Orde van Sint-Antonius, een kruis in T-vorm met daaraan een zogenaamd Antoniusklokje, om de hals gedragen aan een koord of keten.
https://cagnet.be/page/sint-antoniusvieringen
|
