|
Be-Part, Platform voor Hedendaagse Kunst, bestaat dit jaar twintig jaar! Gedurende die periode kon Waregem nog enigszins zijn oudere reputatie als kunstcentrum waarmaken. Op 30 oktober 2004 opende de inaugurele tentoonstelling Schöner Wohnen Kunst van Heden voor Alle Dagen op de oorspronkelijke maar nu spijtig genoeg gesloopte locatie aan de Westerlaan 17. Sindsdien heeft Be-Part niet alleen talloze kunstliefhebbers verwelkomd, maar ook duizenden studenten en kinderen uit heel Vlaanderen kennis laten maken met hedendaagse kunst via workshops in het Be-Part Atelier.
Maar de kunstzinnige traditie in Waregem is veel ouder. Denken we maar aan status die Georges Leroy met zijn groep rond galerij Da Vinci ruim 50 jaar geleden realiseerde en waarvan de huidige Gaverprijs voor Schilderkunst nog altijd een uitvloeisel is. En Be-Part zelf was een vervolg en op dezelfde locatie van het inititiatief 10 jaar eerder van Filips Bossuyt met ART BOX.
ART BOX
Halverwege de jaren ‘90 Hij verkocht Filips Bossuyt zijn onderneming en met de opbrengst zette hij in Waregem een kunsthuis op poten waarin hij zijn eigen, erg uiteenlopende verzameling kon etaleren en bovendien aan veelbelovende hedendaagse kunstenaars een forum wilde verlenen. Twee bestaande woningen uit 1947 werden ingepast in een nieuwe structuur van architect Frank Delmulle met een nieuwe functie. Enerzijds een galerie voor hedendaagse kunst en anderzijds waar art deco kon worden getoond. Hij doopte zijn geesteskind ART BOX een naam die zowel verwijst naar het schrijn dat een artistiek kleinood bevat, als naar een veilige ruimte waarin een kunst ligt opgeslagen, klaar om uitgepakt en vertoond te worden. Het geheel werd omgeven door een tuin ontworpen door Denis Dujardin.
Het concept dat architect Frank Delmulle bij de verbouwing voor Art Box uittekende, was dat van een rondgang in tijd en ruimte. In dit concequent, organisch geheel gaan ‘oud’ en ‘nieuw’ vlekkeloos in mekaar over en wordt de nieuwsgierigheid voortdurend gevoed. De bezoeker wordt met zachte dwang langs een door vloerspots aangeduid parcours geleid. Elke expositiehal heeft haar specifieke dimensies, lichtinval, kleuren en materialen. Zo kunnen de tentoongestelde kunstwerken in de beste omstandigheden bekeken worden.
De nadruk ligt bij de art-deco objecten, -juwelen en -meubelen enerzijds, en eigentijdse kunst en juwelen anderzijds. Maar het was geenszins een dwingende keuze, wat overtuigend werd geïllustreerd door de jukeboxen, ondergebracht op de Zotte Zolder. Vanaf de opening in september 1994 werd ART BOX gerund door Luc Hinnekens. In relatief korte periode bouwde het complex zich een stevige reputatie op als ontmoetingsplaats en klankbord voor jonge exposanten. De galerie was met een interessant programma een trekpleister voor de liefhebbers van hedendaagse kunst in Vlaanderen. Helaas werd de galerie in 2001 opgeheven en werd na een ongeval van Filips in 2003 verkocht aan de Provincie West-Vlaanderen.
BE-PART
In 2003 werd het complex aangekocht door de Provincie West-Vlaanderen, dat toen ook nog Cultuur onder haar bevoegdheden had. Het complex kreeg een niet geheel nieuwe bestemming als het BE-PART, museum/Platform voor actuele kunst. Het complex beschikt niet enkel over een aantal interessante ruimtelijke mogelijkheden, er is blijkbaar ook een werkingsbudget en -niet onbelangrijk- een kleine staf. Kunsthistoricus Patriek Ronse is degene die de werking van dit nieuwe centrum in goede en vooral interessante banen gaat leiden. BE-PART toont ambitie met drie tentoonstellingen per jaar, telkens in de herfst, de winter en de lente. De zomer wordt gereserveerd voor workshops met jongeren. Dank zij de provincie kon Waregem zich met BEPART terug als een artistiek centrum positioneren “aan het front van de actuele ontwikkeling”. Men wil hierbij vooral de jonge generatie kansen bieden, ze laten primeren op het geconsolideerde en het geconsacreerde.
Er worden buitenlandse kunstenaars uitgenodigd zodat die in dialoog kunnen treden met de kunstenaars uit de provincie en met het publiek. Voor de tentoostellingen wordt beroep gedaan op gastcuratoren. Dit is een wijze beslissing want gastcuratoren komen op die manier met de lokale situatie in contact, gebruiken hun netwerk en zo zal BE-PART in zeer korte tijd de uitstraling verkrijgen die men beoogt.
De eerste tentoonstelling wordt samengesteld door Moritz Küng, Zwitser met vaste stek in Vlaanderen. De tentoonstelling Schöner Wohnen (30 okt. 2004 - 16 jan. 2005) vertrekt vanuit de site zelf, met name de oorspronkelijk als woning fungerende villa’s. Vertrekkend vanuit de voormalige woonkamer (met haard) wordt het huis door tal van kunstenaars heringericht.
Naast de tentoonstellingen geeft men ook de gelegenheid aan een kunstenaar om in het centrum te resideren, hiervoor is een studio ingericht en ter beschikking. Hij of zij krijgt de kans om er werk en ideeën tot ontwikkeling te brengen waarbij het centrum en rol wil spelen in de productie van nieuw werk. Als eerste resident werd gekozen voor Dany Deprez. De omkadering krijgt in BE-PART ook bijzonder aandacht. Er worden rondleidingen voor volwassenen, jeugdateliers voor kinderen en workshops voor jongeren voorzien. Amarant heeft er een cursus, een ontmoeting met de kunstenaar in residentie schept gelegenheid tot discussie. En dat is wat BE-PART beoogt, een sterke participatie van zowel kunstenaars als publiek.
BE-Part huldigde het hoger genoemde principe om minder bekende kunstenaars aan bod te laten komen. Het Platform heeft niet alleen talloze kunstliefhebbers verwelkomd, maar ook duizenden studenten en kinderen uit heel Vlaanderen kennis laten maken met hedendaagse kunst via workshops in het Be-Part Atelier.
Be-Part moest na de corona-periode zijn vaste locatie in de Westerlaan 17 opgeven nadat eerder in 2018 de Provincie al zijn culturele bevoegdheid moest uit handen geven. De locatie werd om onbegrijpelijke reden niet overgenomen. Het centrum voor hedendaagse beeldende kunst kwam na lange twijfel uiteindelijk in beheer van de steden Waregem en Kortrijk. Voor Maart-Kunstroute 2022 kon Be-Part Waregem voor zijn expo nog gebruik maken van de vroegere meubelzaak in de Henri Lebbestraat 25. Be-Part verhuisde in Waregem naar een nieuwe vaste stek in een zaal van vroegere cinema op de derde verdieping van het Pand.
Cultuurbarbaar Waregem
We volgen Frank Delmulle, die naar aanleiding van de sloop van het oorspronkelijke kunstencentrum ART BOX en BE-PART in de Westerlaan 17, Waregem ‘Cultuurbarbaar’ noemt. Het gebouw, cultuurplek bij uitstek in de regio, moet plaats ruimen voor een commercieel appartementsgebouw. Volgens architect Frank Delmulle stellen de Stad Waregem en het Provinciebestuur West-Vlaanderen zich met deze beslissing als overheid boven de wet.
Dit soort ontwikkelingen roept vragen op over de waarde van culturele plekken en de impact van verstedelijking op gemeenschappen. Cultuurplekken zoals Be Part zijn belangrijk voor de lokale gemeenschap. Ze bieden ruimte voor creativiteit, samenkomst en culturele uitwisseling. De sloop van dergelijke plekken voor commerciële doeleinden leidt tot een gevoel van verlies en vervreemding in de buurt. Daarnaast kan de overdaad aan appartementsgebouwen in een gebied - en zeker in het al overgeappartementiseerde Waregem - leiden tot gebrek aan diversiteit, zorgen voor segregatie, vermindering enge uitholling van de leefkwaliteit.
De gebouwen van Be Part zijn logischerwijze opgenomen in de inventaris Onroerend Erfgoed Vlaanderen. De site Be Part is niet zomaar een verzameling van een aantal gebouwen. Het kan, wat eerder uitzonderlijk is in Vlaanderen, als een ‘gesamtkunstwerk’ beschouwd worden van historische architectuur, hedendaagse architectuur, landschapsarchitectuur en hedendaagse kunst. De historische gebouwen uit 1947 zijn ontworpen door architect Maurice Bovyn, de gebouwen uit 1994 door architectenbureau Frank Delmulle, het landschap rond de gebouwen uit 1994 door landschapsarchitect Denis Dujardin en de poorten Porta Fratum uit 2010 door het kunstenaarsduo Pieter & Robin Vermeersch. Ook waren meerdere kunsttentoonstellingen, met curator Patrick Ronse, gebaseerd op een dialoog met de site. Al dit uitzonderlijks is zonder verpinken met de grond gelijk gemaakt. Er is geen takje groen meer te bespeuren op de site. En dit ten behoeve van Residentie Pomerol, een commercieel woonproject met keuze uit één, twee of drie slaapkamers!?
Staat de overheid boven de wet? Uiteraard is gepoogd een klacht in te dienen tegen dergelijk machtsmisbruik en onrecht. Maar blijkt dat de klacht dient ingediend te worden bij de zondaars!
“Ik laat u graag weten dat ik uw mail met een klacht tegen de afbraak van het Westerlaan 17 in Waregem, goed heb ontvangen. Ik kan echter niets doen met uw klacht, gezien het agentschap Onroerend Erfgoed geen bevoegdheid heeft inzake de sloop van niet beschermde gebouwen, ook geen adviserende. Het gebouw is opgenomen in de wetenschappelijke Inventaris Onroerend Erfgoed. De bevoegdheid ligt bij de gemeentelijke overheid, waardoor u uw klacht moet wenden tot de stad Waregem.” (Vlaamse overheid, Agentschap Onroerend Erfgoed).
|
