|
In ons landschap zijn nog tal van sporen van de bloeiende vlasnijverheid van weleer. We waren op stap in de Desselgemse Leikant en daar staan nog verschillende fabrieksschoorstenen in het rust uitstralende landschap. Het brengt ons de oproep van de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie (VVIA) in herinnering, die op 1 mei nog een actiedag organiseerde voor deze fabrieksschoorstenen. De campagne moet in 2009 leiden tot een groots evenement rond fabrieksschouwen in de Vlaanderen, Noord-Frankrijk en Nederland.
xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Deze actie kadert in het project De Belforten van de Arbeid, waarbij de VVIA samenwerkt met een aantal Noord-Franse organisaties. 1 mei 2008 was meteen ook de start van een campagne om Vlaanderen bewust te maken van de waarde van dit verdwijnend erfgoed. Momenteel zijn bij ons nog verschillende veelal vervallen sites te vinden. De WVIA is bezig om deze voor Vlaanderen in kaart te brengen en voor Waregem is op het ogenblik enkel de vlasspinnerij Lambrecht al vermeld. Help ons om nog meer Waregemse oude fabrieksschoorstenen te melden
Wij hebben alvast op onze toevallige tocht in de Desselgemse Leikant enkele beelden gemaakt. Onze nieuwsgierigheid naar een mooie vlasgaard in de Terlindenstraat leidde naar een speurtocht naar de zichtbare fabrieksschoorstenen uit de omgeving. Het zijn getuigen van een bloeiende vlasnijverheid aldaar, van de werkomgeving langs de Gouden Rivier van vele van onze voorouders. Wie de vlastentoonstelling gaat bekijken, die momenteel loopt in De Meers, kan verder de sfeer opsnuiven langs deze nog treffende getuigen in de Desselgemse Leikant. We vonden daar ook een oude vlasroterij, die mooi is omgebouwd tot bloemenzaak Amaryllis.
Aan het begin van vorige eeuw domineerden fabrieksschoorstenen het stadslandschap en vaak de horizon van het platteland. Ze toonden wáár mensen werkten, wáár goederen geproduceerd werden. Maar fabrieksschouwen worden steeds meer een zeldzaamheid. Moderne fabrieken hebben ze niet meer nodig. De oude schouwen verdwijnen samen met de historische bedrijven, of omdat onderhoud duur is en niemand er het nut van inziet. Ook bij ons was er ooit een indrukwekkend schoorstenen-landschap en hiervan blijven er ternauwernood een dozijn over. Het Noord-Franse Roubaix telde oorspronkelijk 400 schouwen, nu resteren er nog een dertigtal.
Toch verandert er wat in de appreciatie van deze industriële symbolen. In Catalonië ontstaan steeds meer campagnes voor behoud en restauratie van de traditionele xemeneies. Het industriestadje Terrassa (vlakbij Barcelona) maakt er zelfs zijn handelsmerk van. In Nederland bestaat sedert 1997 een actieve Stichting Fabrieksschoorstenen (STIF), die zich inzet voor behoud en restauratie. In Polen en Italië ontstonden recent initiatieven voor behoud en bescherming van fabrieksschouwen.
In 2004 organiseerden een aantal Franse organisaties een manifestatie rond de schouwen van Roubaix, les totems roubaisiens. De schouwen waren een aanleiding om respect en eer te betonen voor de textielarbeiders van de stad. Dit evenement kreeg zoveel weerklank dat er besloten werd om voortaan jaarlijks, op 1 mei, een actie op te zetten om het belang de fabrieksschouwen in de aandacht te brengen, en om aldus de herinnering hoog te houden van de arbeid van mannen en vrouwen in het verleden.
Na gesprekken met de Franse organisatoren besliste de VVIA om deze actie in 2008 ook in Vlaanderen te organiseren, samen met en op dezelfde dag als in Frans-Vlaanderen. Op 1 mei waren er in Vlaanderen - als een eerste test - activiteiten die kleine en grote fabrieksschouwen in de aandacht plaatsen in Alveringem, Gent, Hasselt, Izegem, Kuurne en Zwevegem. Waar in Frankrijk het accent vooral ligt op feestvieren rond de schouwen en op artistieke creaties, werd in Vlaanderen voor deze eerste editie vooral geopteerd om informatief en sensibiliserend te werken rond deze merktekens in het landschap.
Op 1 mei 2009 wordt een groots, grensoverschrijdend evenement rond fabrieksschouwen in Vlaanderen, Noord-Frankrijk en Nederland. In het kader hiervan zullen de Vlaamse en de Franse initiatiefnemers gezamelijk een aantal websites opzetten, die samen beheerd en ontwikkeld zullen worden: www.belfortenvandearbeid.org , www.beffroisdutravail.org en www.belfriesoflabour.org . De VVIA roept lokale groepen, organisaties en bedrijven op om mee te werken aan de inventarisatie van de fabrieksschouwen van Vlaanderen, en aan het mee-denken en mee-werken aan projecten voor behoud en valorisatie van dit typische industrieel erfgoed.
Praktisch: meer info over het Franse en het Vlaamse programma vind je op www.vvia.be . Wie aan deze campagne wil deelnemen, kan steeds contact opnemen via belforten@vvia.be .
http://www.vvia.be/activiteiten/belforten/inventaris/bestaand.htm
|
