Op de agenda van de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken (Vlabest) lag onlangs een goed uitgewerkte nota om de provinciegrenzen in Vlaanderen te hertekenen. Daarin wordt Vlaanderen verder verdeeld naar 9 provincies, terwijl een aantal gemeenten veranderen van provincie. Zo zou buurgemeente Zulte in de toekomst worden ingedeeld bij Zuid-Vlaanderen en op die manier de logica worden gevolgd om tot dezelfde provincie te behoren als Waregem.
xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
De burgemeester en schepenen van Waregem weigeren vooralsnog te reageren op deze concrete nota. Ze zien geen toekomst voor het voorstel en het agendapunt is trouwens (voorlopig nog?) niet behandeld op de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken. Heel wat politici zijn er echter niet gerust in en vrezen het duidelijke signaal en de impact op hun situatie. Het zou volgens de bevoegde minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois gaan om een denkoefening, die intussen verticaal is geklasseerd. Maar volgens een hele reeks Vlaamse politici, vooral uit betrokken gemeenten, is er meer aan de hand.
Het is nog niet duidelijk van wie het voorstel komt. De Vlabest werd pas bij decreet opgericht op 19 april 06 en in werking gesteld door het besluit van de Vlaamse Regering van 15 juni 2007. In de taakomschrijving staat dat Vlabest uit eigen beweging of op verzoek advies kan uitbrengen over de hoofdlijnen van het beleid, over voorstellen van decreet. De Adviesraad telt slechts 14 leden, nl. 10 deskundigen, 2 leden van VVSG (vereniging steden en gemeenten) en VVP (vereniging provincies). Het voorstel komt dus van één van deze 14 actieve leden.
In de nota stelt de auteur voor om de provincies grondig te herschikken. Het voorstel hertekent de provinciegrenzen als een interne staatshervorming. Zowel West- als Oost-Vlaanderen zouden in tweeën worden geknipt (zie kaart). Antwerpen zou uiteen vallen in de provincie Antwerpen en de provincie Kempen. Klein-Brabant (de streek rond Mechelen-Willebroek) zou naar de nieuw op te richten Europrovincie gaan. Die laatste is een afsplitsing van Vlaams-Brabant. In totaal zouden met dit voorstel 17 gemeenten van provincie verhuizen. In het voorstel verhuizen Beveren en Kruibeke van Oost-Vlaanderen naar Antwerpen. De Limburgse gemeenten Tessenderlo en Ham zouden aansluiten bij Vlaams-Brabant. En het Oost-Vlaamse Zulte zou West-Vlaams worden.
Zulte niet enthousiast om te veranderen van provincie
Er komt heel wat reactie van de gemeentebesturen, die volgens deze politici en ambtenaren zouden getroffen worden door de ingreep. In Zulte lopen secretaris Bram Opsomer en Burgemeester Henk Heyerick niet warm voor het idee om Zulte eventueel toe te voegen aan West-Vlaanderen. Het is volgens de secretaris ook zonder overlevingskansen en werd al snel afgevoerd binnen Vlabest. Gisteren vond de plenaire vergadering van Vlabest plaats. Daar is unaniem beslist om de denkoefening niet in onze agenda op te nemen. Deze manier van werken past niet binnen onze methodologie en maatwerk van onderuit. Vlabest heeft zich steeds consequent onthouden om uitspraken te doen over structuurwijzigingen of blauwdrukken. Dit kaartje is absoluut geen stuk dat je kan linken aan Vlabest.
Burgemeester Henk Heyerick (CD&V): Officieel weten wij daar niets van maar ik vermoed wel dat ik weet vanwaar de wind komt. Dit voorstel past in het Groenboek dat de bestuurlijke verrommeling wil tegengaan. Het is de bedoeling om het provinciaal bestuursniveau uit te hollen, eventueel op termijn af te schaffen en dan te komen tot 21 of 23 stadsgewesten. We lopen niet warm voor die denkpiste want een landelijke gemeente als Zulte mag ervan uitgaan dat ze altijd het onderspit zal delven in zo'n stadsgewest. Ik ben er zeker van dat dit voorstel weinig overlevingskansen heeft, het heeft gewoon te weinig draagkracht. Bovendien mag je de taken en de verantwoordelijkheden van de provincie niet onderschatten. Ik zeg maar iets: wat doe je dan met het provinciaal onderwijs en met de provinciale subsidies? Er komt niets van in huis, denk ik. En waarom Zulte wordt uitgekozen en geen andere gemeente? Och, misschien maken wij deel uit van het West-Vlaamse textielverhaal of, wie weet, is het omdat onze voetbalclub Zulte-Waregem in twee provincies actief is. Ik ben er gerust in: de landkaarten zullen niet zo snel worden hertekend.
Het enige rationele argument dat ik voor de aanpassing van de provinciegrens kan bedenken, is de voetbalploeg Zulte Waregem. De twee gemeenten zouden dan in dezelfde provincie liggen. Maar voor de rest maakt dat geen enkel verschil. Het is wel een feit dat we op de provinciegrens liggen, en dat het oostelijke deel van de gemeente eerder op Deinze is gericht, en het andere deel eerder op Waregem. Maar dat verandert niet door onze gemeente te verhuizen. Mijn krantenverkoper merkte deze morgen wel één nadeel op: als we West-Vlaams worden, zullen ze ons op tv beginnen te ondertitelen.
Fusies of stadsgewesten
Het voorstel tot uitbreiding van het aantal provincies is nieuw. Voorstellen om de provinciegrenzen aan te passen zijn dat nieuw. Zo gingen in de adviesfase voor de grote fusie-operatie van 1976 ondermeer ernstige stemmen op om Zulte in te delen bij Waregem. De gemeenteraad van Zulte opteerde toen voor een fusie met Waregem. Wie vertrouwd is met de grenssituatie weet ook dat er nu trouwens nog meer verbondenheid met het West-Vlaamse Waregem dan de Zultse burgemeester nu laat vermoeden. Burgemeester Heyerick sprak bij de vriendschappelijke voetbalwedstrijd op zondag 31 mei 2009 in het vooruitzicht van de Vlaamse en Europese verkiezingen ook over een bredere verbondenheid, niet alleen sportief maar ook politiek (beide gemeenten CD&V-bestuur). Vorig jaar kwam daar nog de culturele verbondenheid bij n.a.v. het Georges Dheedene-jaar.
De laatste jaren komt regelmatig ook de nood ter sprake naar nieuwe fusies van gemeenten om een rationeler beleid te kunnen voeren. Voorlopig blijft het advies hiervoor beperkt naar vrijwillige fusies, al is duidelijk dat er hiervoor uiteindelijk meer overtuigingskracht zal nodig zijn om de dorpsmentaliteit van bevolking en plaatselijke politici om te buigen. De bevolking is mobieler geworden en een goed beleid met ruime voorzieningen vraagt om een ruimer kader dan de veelal beperkte mogelijkheden van te kleine entiteiten. Ook hier zou een fusie met Zulte opnieuw een logische stap zijn.
Een ander concept voor de uittekening van een toekomstgericht beter functioneler beleid zijn betere afspraken in zogenaamde stadsgewesten. Als onze regio de boot niet wil missen moet Waregem hier als de aangewezen centrumstad voor onze regio initiatieven nemen tot overleg met de omliggende gemeenten . Het is duidelijk dat ook hier de bestaande provinciegrenzen geen belemmering mogen betekenen. Waregem moet het voortouw nemen en overleg plegen over diverse beleidsthemas met de omliggende gemeenten. Waregem is daarbij de uitgesproken partner van Zulte, Kruishoutem, Wortegem-Petegem, Anzegem, Deerlijk, Wielsbeke en zelfs Dentergem en Oostrozebeke.
