|
Met OPUS XX word je op 25 maart in Waregem getrakteerd op een theaterervaring pur sang: Sofie Decleir, moederziel alleen op het grote podium, doet je in anderhalf uur de hele wereldgeschiedenis uit de doeken. En dat historische element spreekt ons bijzonder aan om hier voor deze voorstelling van theater Zuidpool meer aandacht te hebben dan de 50-tal andere dit seizoen in De Schakel. Sofie Decleir maakt van deze monoloog echter vooral een parel van een theatervoorstelling en is volgens theaterrecensenten zo wezenlijk essentieel in vorm en inhoud, zo subtiel in spel en decor, zo zwaar regent het feiten.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
De twintigste eeuw is voorbij. In geen enkele andere eeuw heeft de mens op zon korte tijd zo veel verwezenlijkt en tegelijk zo veel verschrikking teweeggebracht. Op basis van Europeana: een zeer korte geschiedenis van de twintigste eeuw van Patrik Ourednik hebben Jorgen Cassier, Sofie Decleir en Koen van Kaam deze monoloog gecreëerd. Niet alleen de feiten die in het boek aan bod komen maar ook de vertelstijl van Ourednik wordt overgenomen. Sofie Decleir spuwt anderhalf uur lang feiten, namen, cijfers en samenhangen. Een prestatie die op zich al indrukwekkend mag worden genoemd. De manier waarop de voorstelling in elkaar is gezet, is sober en contrasteert scherp met de vaak exuberante feiten die aan bod komen.
Sofie Decleir heeft haar afkomst. In 1994 zwaaide ze af van Studio Herman Teirlinck. Speelde bij de KVS, het Toneelhuis en Antigone. Betrok in 2005 mee Zuidpool met Koen Van Kaam, Jan Bijvoet en Jorgen Cassier. Maar Herman Teirlinck zal van het geslacht Decleir altijd de beschermengel blijven, en zijn Dramatisch Peripatetikon de bijbel. De speler staat centraal, de rest is franje. Van vader Jan, een bonkige kop, zijn het vooral zijn monologen die mensen zich herinneren. De dochter had altijd iets fellers, soms op het randje van kijk eens wat ik kan'.
Hier heeft Sofie Decleir haar tekst, gebaseerd op de overdonderende novelle Europeana (2001) van de Franse Tsjech Patrick Ourednik. Het is een machtige encyclopedie van de twintigste eeuw, maar met de toon van een kinderboek. Weetjes: dat als je alle Amerikaanse lijken van D-Day achter elkaar zou leggen, ze achtendertig kilometer meten. Opsommingen: van soorten gas en soorten bommen, van ismen in de kunst. Wetenschap: astrofysica, psychoanalyse, gentechnologie. Uitvindingen: de bustehouder, de kunstmaan, de barbiepop, huisdieren.
Patrik Ouředník, Europeana, Een zeer korte geschiedenis van de twintigste eeuw
Historici hebben het weleens over de korte twintigste eeuw. Bij hen houdt de negentiende eeuw pas op in 1914, bij het uitbreken van de Grote Oorlog; omdat daarmee een echte breuk optrad met het tijdperk daarvoor. Maar de eeuw eindigt al met de val van het Sovjet-communisme, die inzette in 1989. Al kregen de Oostblok-landen toen ook pas kans om de erfenis van de Tweede Wereldoorlog te verwerken. Polen bijvoorbeeld is nog niet eens zo ver.
Omdat de Tweede Wereldoorlog mede ontstond uit de frustraties over de afwikkeling van de Eerste, kan het best zijn dat historici over een paar eeuwen beide wereldbranden als éen groot conflict gaan zien. Visies op het verleden veranderen. Zoals de historicus Pieter Geyl zei: geschiedenis is een discussie zonder eind. En gelukkig ook maar, voor de beoefenaars.
Knap aan dit boekje van Franse Tsjech Ouředník (156 blz.) is daarom dat het zowel feiten geeft over de twintigste eeuw, als de soms belachelijk achterhaalde visie op die feiten van geleerden uit die periode. Misschien is dit bedoeld als tegenwicht, omdat zijn blik nogal grimmig uitpakt. Anders kan ik diens nadruk op de gruwelijkheden van de afgelopen eeuw niet goed verklaren.
Goed, hij wisselt die akeligheden in de tekst steeds af met rare gebeurtenissen, of grappige uitvindingen uit dezelfde tijd. En ook staan er op elke pagina inzetjes die een ironisch commentaartje geven op de tekst. Bovendien gebruikt Ouředník een opsomstijl, door bijna elke zin opnieuw met het woordje en te beginnen, wat soms hilarisch uitpakt.
Het boekje Europeana van de Tsjechische schrijver Patrik Ourednik is van een verbijsterende originaliteit en eenvoud die je confronteert met verrassende gebeurtenissen die de vorige eeuw gekleurd en getekend hebben. Hierbij etaleert de auteur niet allen een grote eruditie maar ook een hoogst originele visie op de hedendaagse geschiedenis. Het is een eeuw van wereldoorlogen en racisme, van holocaust en nazisme, van communisme en kapitalisme. Waarbij hij tegelijk inzoomt op schijnbaar banale gebeurtenissen als de betekenis van kauwgum, het nut van geperforeerd toiletpapier, de impact van de barbiepop, het belang van wegwerpluiers, de reden waarom Stalin zich keerde tegen het esperanto, en uitlegt waarom het Duitse leger speciaal gasmaskers ontwikkelde voor honden als antwoord op de uitvinding van paardengasmaskers door de Fransen.
Sofie Decleir in OPUS XX op vrijdag 25 maart - 20u
CC De Schakel (Schakelstraat 8 Waregem)
info: 056/62.13.40 - www.ccdeschakel.be
|
