Wat wij niet willen weten.

Er was een tijd, een tijd die er steeds is geweest, tot het voorlaatste decennium van de vorige eeuw steeds is geweest. In die tijden stoelde de rijkdom en de welvaart in de westerse wereld in het noordelijke halfrond op het goedkope gebruik van de bodemschatten uit de ‘derdewereldlanden’ in het midden oosten en het zuidelijke halfrond. Terwijl Engeland, Spanje en Portugal, na hen in armoede gedompeld te hebben al geruime tijd hun ‘wingewesten’, hadden achterlaten, moesten in de jaren zestig ook de laatste ‘bloedzuigers’, waaronder België, met tegenzin hun ‘ezeltjes strekje’ (welke hun koloniën waren) de onafhankelijkheid geven.

Toen in de jaren zeventig de met rijkdom overladen Emirs en olie-dictatortjes zich van hun macht bewust werden en er écht diende betaald te worden voor het ‘zwarte goud,’ werd hier en daar al eens de opmerking gemaakt dat, ook al bleven de bomen tot in de hemel groeien, er misschien ook aan die ‘hemel’ grenzen zouden zijnenzen waren.en de bomen tot in de hemel groeien, er misschien ook aan die 'atortjes zich van hun macht bewust en werden w.

Verlichte geesten (zijn er anderen in de politiek en zakenwereld?) deden hun best om via politieke druk, verborgen embargo’s, allerlei staatsgrepen, ja zelfs door gemanipuleerde ontwikkelingsprogramma’s, de met hun hulp ondertussen aan de macht gekomen regimes en zichzelf tot God uitroepende dictatortjes, hetzij te helpen, hetzij te vervangen door andere en ‘betere’. Alles in functie tot behoud van de grondslag onzer wereldeconomie: de beginwaarde van een ‘grondstof’ is per definitie nul!

De ondergang van het ‘Communistische Rijk’ was voor elk rechtgeaarde kapitalist het bewijs van de superioriteit, ja zelfs onfeilbaarheid van zijn systeem. Bleek dat vrijheid, geldingsdrang en persoonlijke zelfbeschikking zelfs voor decennialang geïndoctrineerde Oost-Europeanen en Aziaten, belangrijker waren dan werkzekerheid, gratis gezondheidszorg, en zorgeloze oude dag. Er ging niet enkel een immens nieuw wingewest open, maar tevens een enorme potentiële afzetmarkt. De hemel ging open…en de bomen zouden verder kunnen groeien

Dat de geschiedenis zich steeds herhaalt is niet zomaar een volkse boutade. Maar blijkbaar getuigt dit gezegde van een zodanige simpele logica dat ze nog steeds niet is doorgedrongen tot de hoog boven het gepeupel torende, en in werelds beste universiteiten gevormde planners en economen. Dus zoals destijds in Afrika ging men er, van de ene op de andere dag, een sociale levensvorm installeren, waar wij aan de ontwikkeling er van meer dan 100 jaar hebben gewerkt, en zelfs de dag van vandaag nog enige moeite hebben om er ons in te stellen .

Het ‘Afrikaanse’ scenario herhaalde zich dan ook in Oost-Europa: burgeroorlogen, machtsgrepen van ‘hervormde’ voormalige communisten, ineenstorting van bestaande structuren met als gevolg een totale verwarring, ontstaan van de ‘nieuwe rijken’ met hun tegengesteld equivalent: de nieuwe, maar dan werkelijke armen.

Het zogenaamde ‘nieuw wingewest’ is voor de kapitalist enkel bruikbaar als laatste schuilplaats voor zijn hier ter ziele gaande bedrijven waarvan de producten niet meer concurrentieel waren met deze uit de slaven- en kinderarbeidlanden in zuidoost Azië, Zuid-Amerika en de Stille Oceaan. Omdat wegens de hoge werkloosheid, en bij gebrek aan enige sociale zekerheid, de bevolking van de voormalige Sovjet-Unie, nog wilt werken voor een loon, die naam onwaardig, kunnen ze het daar nog een tijdje uitzingen. De daar geproduceerde goederen worden dan terug hier aan dumpingprijzen op de markt gegooid. In het land van herkomst blijven ze echter voor de arbeider die ze maakt, wegens zijn laag loon, onbetaalbaar. De enige die er echt beter van wordt is de vaandelvluchtige kapitalist die, naar zijn zeggen, door onze hoge loonkost, daar toe gedwongen wordt…

Tot daar dus, geef ik toe, wat summiere en volgens U, misschien zelfs, simplistische analyse.

Economen en zelfs heel wat zichzelf te buiten gaande intellectuelen zullen met allerlei studies van één of meerdere van het omvangrijke arsenaal Universiteiten, organisaties, studiediensten, die ons systeem rijk is, aantonen dat het wel wat ingewikkelder is dan wat ik hier kom te stellen. Wie ben ik om dit te ontkennen?

Sinds jaar en dag zijn het juist die instellingen die de weg tonen aan de planners en de uitvoerders. Zij zijn dus verantwoordelijk voor het resultaat.

Ik, zoals U, beste lezer, zijn hier maar observators. Wij zien enkel het resultaat. Maar wij ondergaan ook het resultaat. Dat geeft ons het recht om het te beoordelen. Ooit was er een tijd dat de economie ten dienste van de mens stond. Van de mens in zijn geheel, bedoelde men dan…van de ‘mensheid’. De Moderne kapitalisten, die zichzelf met het minder beladen begrip ‘liberalen’ omschrijven durven nog net niet te zeggen dat volgens hen de mens ten dienst staat van de economie, hoewel zij dat de praktijk, door stelselmatig de ‘sociale bijsturingen’ af te breken, wel die richting doen opgaan. In feite staat de economie dus nog ten dienste van de mens…maar dan enkel van deze die de economie in handen hebben!

Het heden is het kind van het verleden en de ouder van de toekomst. En dat kind heeft nu wel zijn mooiste tijd gehad en blijft tegen beter weten in, op zijn beurt kinderen baren. Alles rondom ons maakt ons duidelijk dat wat we niet willen, toch gebeurt en nog meer zal gebeuren, en dat wat wij willen, voor zover het nog gebeurt, in de toekomst steeds minder en minder zal gebeuren.

De Wereldbank, een organisatie die je moeilijk kan verdenken een links, simplistisch, groen clubje te zijn, rekent ons voor dat onze welvaart ons nu al meer kost dan ze oplevert. Volgens deze respectabele instelling gaat economisch gezien op (niet zo lange) termijn ons kapitalistisch systeem failliet. In tegenstelling tot vroeger, waar de rijken rijker werden en de armen, in verhouding arm bleven, worden nu de rijken rijker ten koste van de armen. Ook onze natuurlijke samenlevingsvorm als gemeenschap, waarop onze economie is geënt is op termijn niet meer werkbaar: Waar vroeger in gezinsverband het nodig was zichzelf te vermenigvuldigen in het kwadraat, ten einde er voor te zorgen dat er voldoende kinderen waren om voor hun ouders te zorgen, moet elke generatie zich op zijn minst verdubbelen opdat er voldoende werkenden zouden zijn om de steeds langer levende ouders en grootouders te ‘voeden’. Langs de andere kant is de enige oplossing om deze wereld ‘leefbaar’ te houden en de levenskwaliteit van de minder bedeelden te verhogen, het reduceren van de wereldbevolking. Van een contradictie gesproken die kan tellen!

Dat geen enkele geleerde kop noch daar voor doorgaande organisatie met enige ‘werkbare’ oplossing komt voor de, zowel in aantal als in omvang, groter wordende problemen m.b. t. de armoede, de overbevolking, de vervuiling van lucht, land en water, en globaal het voortbestaan van de mensheid zelf, stemt ons alleen tijdens enkele kortstondige periodes van bezinning tot nadenken. Soms willen we er ook eens tijdens een gezellige discussie als wereldverbeteraar over praten, maar besluiten uiteindelijk, onder het mom van “wat kan je’r als enkeling aan veranderen?” dan maar weer tot de orde van de dag over te gaan.

De geschiedenis herhaalt zichzelf. Volksverhuizingen… Hoogstaande welvarende beschavingen die zichzelf verteren…gebieds- en economische oorlogen…

In de wereldgeschiedenis, over alle werelddelen heen, is er steeds één constante geweest. Op een gegeven ogenblik zijn de “have-not’s” het gaan halen bij de “have’s” tenzij die laatste wijs genoeg waren om tijdig een deel van hun “rijkdom” af te staan.

Mijn simpele geest vertelt me dat het nu niet anders zal gaan. Wij, de ‘rijken’ geven jaarlijks 0,4% van wat we met zijn allen verdienen, aan de ‘armen’. Sinds ettelijke jaren hebben wij het goede voornemen om dat te verhogen naar 0,7%, maar omdat we naar onze goesting te langzaam ‘verrijken’ hebben we dat nog steeds niet uitgevoerd.

Wel…Deze simpele geest vreest dat zelfs die 0,7 niet voldoende zal zijn, en dat we misschien wel tot de voor ons onvoorstelbare orde van 30% zou moeten. Wie weet gaat het zelfs niet eens over “wat we met zijn allen verdienen”, maar over “wat we met zijn allen HEBBEN ”

Deze simpele geest weet dat hij het niet weet, en denkt dat ook de “verlichte” geesten het niet (meer) weten.

Maar dat laatste…zelf al weten die zelf dat ze het niet weten… één ding is zeker : wij WILLEN het niet weten!

Renaat Van Poelvoorde

02-04-2004 om 00:00 geschreven door Renaat