|
Betekent reflectie stilzwijgen? Al lees ik in het woordenboek een andere omschrijving van dit begrip, toch is het relatief stil geworden sinds de bevolking van de landen waar men de goedkeuring van Europese Grondwet aan een referendum koppelde, resoluut afwees.
Besluiten zullen er, hoe dan ook, ten goede of ten kwade, genomen moeten worden over het Europese proces.
Onze eerste minister, Guy Verhofstadt, liberaal, tracht met zijn boek De Verenigde Staten van Europa daar weer vaart in te krijgen. Alhoewel het boek sympathiek en zelfs visionair oogt, is het vooral wereldvreemd en dus eerder onschadelijk. De reacties zijn dus eerder negatief. Alleen de term al, een Verenigde Staten van Europa, doet natuurlijk veel regeringsleiders huiveren. Het staat bol van klassieke steeds weerkerende liberale, en voor sociaal ingestelde personen, zoals ik, stilaan ergerlijke recepten: meer banen door succesvolle concurrentie, meer flexibiliteit, verlenging van de arbeidsloopbaan, en verschuiving van directe naar indirecte belastingen. Zoals een gedegen promotor van een kapitalistischt-liberaal Europa doet onze wonderboy echter geen voorstellen voor de democratisering van de Europese instellingen. Positief is dan weer dat Verhofstadt waarschuwt dat er een regelrechte dumping tussen de lidstaten dreigt, die de sociale bescherming in Europa aantast.
Zoals dat bij meerdere zaken het geval is zijn de socialistische en andere links partijen verdeeld over het neoliberale karakter van de Europese Grondwet. De linkse voorstanders van de grondwet stellen dat het neoliberaal project iin de grondwet dat eenzijdig gericht is op marktwerking, nogal meevalt omdat de diensten van algemeen belang kunnen uitgezonderd worden van de vrije markt. Hoe dan ook: uitzonderingen zijn uitzonderlijk. Voor liberalen, in 1996 verwoord door Frits Bolkestein is één ding duidelijk: Europa zal liberaal zijn, of zal niet zijn.
Velen van de linkse parlementaire voorstemmers hebben zich waarschijnlijk laten meeslepen door de noodzaak van versterking van de Europese Unie. Zij zien een verenigd Europa als middel en noodzaak tegenover de multinationale bedrijven, de macht van de Verenigde Staten van Amerika, de pogingen om de welvaartsstaat af te bouwen, de criminaliteit, en de oorzaken van het terrorisme. Door zich daar al te veel op te focussen realiseren zij zich onvoldoende de gevaren van het Europese grondwettelijke verdrag. Er is immers niets vastgelegd om te vermijden dat basisteksten kunnen worden geblokkeerd door één of een beperkt aantal lidstaten. Eens het grondwettelijke verdrag was aangenomen zou het bijzonder moeilijk te wijzigen zijn geweest.
Aan de andere kant hoeft men geen econoom te zijn om te zien dat de Europese economische machtsgroepen er alle belang hebben bij een geglobaliseerde economie en een grote, sterke Europese thuismarkt. Voor hen dienen de noodzakelijke wetten en regels in een zo neoliberaal mogelijk verdrag te worden opgesteld. Met andere woorden: zorg voor een zo verdeeld mogelijke Europese besluitvorming. Het gevaar bestaat dus dat met het stranden van het grondwettelijke verdrag zou een stap is gezet in de richting van het door hen gewenste Europa.
De uitvoering van een gedeelte van de Europese grondwet zou de Europese Unie democratischer en socialer kunnen maken. Een beperkt verdrag waarin de democratisering van de Europese Unie door versterking van de macht van het Europees Parlement wordt benadrukt ligt binnen de mogelijkheden. De wetgevende macht hoort bij het Europees Parlement te liggen. Doorbreking van het monopolie van het wetgevend initiatiefrecht door de Europese Commissie is noodzakelijk, net zoals het wenselijk is de voorzitter van de Europese Commissie te laten verkiezen door het Europees Parlement. De samenstelling van het Europees Parlement zal meer evenredigheid moeten tentoonspreiden en dus de grootte van verschillende bevolkingsgroepen moeten weerspiegelen.
De Verenigde Staten van Europa is misschien op zich nog niet zon gek idee. Maar dan wel op een radicaal andere manier dan Verhofstadt voorstelt. Een eerste stap is echte democratisering van Europa. De huidige Verdeelde-Verenigde Staten van Europa leveren alleen maar verliezers op.
15-07-2006 om 00:00
geschreven door Renaat 
|
