Sinds zondag 10 juni 2007 sloven allerlei politieke analisten, van professoren via mediacommentatoren tot partijstudiebureaus, zich uit om de oorzaak uit te leggen waarom Paars, en vooral de Sp.a, zo’n klappen heeft gekregen. Waarom extreem rechts over haar hoogtepunt heen is, en centrumrechts in Vlaanderen de lakens uitdeelt. De liberalen zouden hun belastingsvermindering niet goed hebben gecommuniceerd en de socialisten zich te veel op het milieu hebben gefocust. Uiterst rechts heeft haar klassieke migranten- en veiligheidsthema niet op de verkiezingsagenda kunnen plaatsen, en de Christen Democraten zijn er in geslaagd om het positieve ‘goed bestuur’ van Vlaamse regering, waar zij de leiding heef, als voorbeeld te stellen voor een toekomstig nieuw federaal bestuur. Zoals Vlaanderen in 1999 de CVP - dominantie beu was, zou ook Wallonië nu genoeg hebben van de PS-staat en in een verrechtsing de enige mogelijkheid zien om uit het economische dal te klauteren.

Tot daar de samenvatting der analyses van diegenen die geacht worden het te weten.

Ondanks de peilingen de trend al hadden aangegeven, bleven tot en met de verkiezingsdag zelf, de liberalen er steevast op hameren dat “elke burger” dit jaar duizend tot drieduizend euro minder belasting betalen en zij daarvoor beloond zouden worden, terwijl ook de socialisten meenden recht te hebben om de vruchten te plukken van het feit dat zij de pensioenen en uitkeringen zogenaamd “welvaartsvast” hadden gemaakt.

Het heet dat tijdens een verkiezingscampagne de politici bij- en onder de mensen gaan. Voor zover men dan luistert naar wat ‘de mensen’ te zeggen hebben, en die werkelijk zeggen wat ze denken, blijkt de luisterbereidheid niet van die aard dat men daar de passende besluiten uit trekt. Het idee op zich dat men na acht jaar regeren de burger nog moet overtuigen van het ‘goede’ dat men heeft gedaan en nog van plan is te doen, is eigenlijk op zich al absurd te noemen.

Het lukt de politici niet om de befaamde 'communicatiekloof' met de burgerte dichten. Zo maakten de socialistische kopstukken zich sterk dat zij de arbeiders aan de fabriekspoorten zelf zouden gaan overtuigen van de noodzaak en de positieve kanten van het communicatiepact. De arbeiders staan nog steeds te wachten...

Alle spindokters en studiebureaus ten spijt, blijkt dat de burger enkel te door daden te overtuigen is. Daden, hetzij positief, hetzij negatief, waar hij wel degelijk iets van ziet of voelt. En aan positief voelbare daden heeft het vooral tweede paarse regering aan ontbroken.

De inkomstbelastingen zijn inderdaad enigszins gedaald, maar door de vermeerdering van allerlei andere taksen, heffingen en lineaire belastingen, hebben vooral de lagere inkomens daar weinig of niets van ondervonden. Er is zelfs een inkomensgroep die daardoor meer belastingen betalen: namelijk alleenstaanden met gezinslast en de gezinshoofden met vervangingsinkomens, zoals lage pensioenen en werkloosheidsuitkeringen. Die betalen namelijk geen inkomstenbelasting waardoor zij als gevolg van de verschuiving naar taksen en lineaire belastingen dus méér belasting dan voorheen betalen.

De laagste pensioenen, en de leeflonen zijn weliswaar licht verhoogd, maar veel meer dan een achterhaalde lichte inhaaloperatie is dat niet. Wie het moet doen met een minimumpensioen of leefloon moet het geluk hebben om een eigen huis of sociale huurwoning te hebben, zoniet is wat er na betaling van de woonlasten overblijft, gewoonweg trieste armoede, een leven in één van de rijkste regio’s ter wereld onwaardig.

Voor dergelijke mensen zijn staatshervormingen, sluiting van kerncentrales, en activering van ‘onwillige’ of ‘marktonvriendelijke werklozen, niet bepaald een reden tot juichen, laat staan dat ze een wervend effect zouden hebben. Die zijn, zoals zovele andere lotgenoten hen hebben voorgedaan, tegen beter weten in, ofwel bij het Vlaams Belang ofwel bij populisten als een De Decker hun geluk gaan beproeven.

Doordat de Sp.a het voorbije decennium ijverig de vijver van de middeninkomens is gaan bevissen, heeft zij nogal wat welstellende tweeverdieners onder haar kiezerspubliek. Maar sinds de CD&V in de Vlaamse Regering heeft bewezen terug een aanvaardbaar alternatief aan de ‘middeninkomens’ te kunnen bieden, zijn er heel wat ‘schijnroden’ terug naar hun natuurlijke habitat getrokken.

Voor vrijwel alle categorieën van sp.a-kiezers was het goedkeuren door hun ministers van de fiscale amnestie een harde noot om kraken. Deze in feiten vrijwel kostenloze gratieverlening aan al wie de voorbije decennia geweigerd had om zijn deel van de maatschappelijke lasten te dragen en bovendien het aan de maatschappij ontstolen bedrag, op een te verwaarlozen taksering na, mocht behouden, stond lijnrecht tegenover alles wat de socialistische principes inhouden. Realistisch bekeken mag de fiscale amnestie dan een verantwoorde ‘slipper’ zijn, deontologisch was het een onaanvaardbare blunder waardoor heel wat van de inhoud van de vernieuwde principeverklaring van de Sp.a voor elke rechtgeaard sociaalvoelende mens volstrekt ongeloofwaardig is geworden.

Er zijn heel wat rechtgeaard sociaalvoelende mensen die zichzelf geen socialist noemen, zoals er heel wat, zich socialist noemende mensen zijn die in wezen helemaal niet rechtgeaard sociaalvoelend zijn.

Op 10 juni jl zijn dan ook een pak Sp.a-stemmen vanuit beide groepen naar andere, eveneens min of meer ‘sociale’ partijen gegaan. Waarschijnlijk omdat die minder hypocriet en dus geloofwaardiger voorkomen.

Analyses zijn wat ze zijn. Maar toch is er één analyse waar men belang moet aan schenken: deze die de kiezer heeft gemaakt...

Renaat van Poelvoorde