Deze blog toont U maar één pagina. De andere worden in een archief geplaatst. Door onderaan de pagina op één der pijlen te klikken kom je verder. Je kan ook een onderwerp in onderstaande inhoud aanklikken. Oudere publicaties worden nog regelmatig bijgewerkt.
Van alles wat... ... over de enige échte Ros Beiaardstad! Het wel en wee van Dendermonde, veel fotomateriaal en af een toe een vleugje humor in ons dialect!
Bent u in het bezit van fotomateriaal van alles wat met Dendermonde (geen deelgemeenten) te maken heeft, en wenst u dit op het blog te zien verschijnen? Aarzel niet en geef ons een seintje op jpmc@skynet.be.
Wij danken u bij voorbaat!
En... mocht u dit blog goedvinden, kan u in de linkerkolom een waardering geven (beoordeel dit blog).
22-05-2008
Ne mènsj kan ewwâ téigekomme...
De wéike die gepasséirt zain, die moete uëk nimme vedrom komme Ge maugd iërlaik woër geluëve dâ ne mènsj toch ewwâ kan téigekomme zènne. En as g iënen téigeslag ètj tèn komme dr nog nowô! Dad éi n-aj-isj t iën op t ander gewéist. Begin van de mèimontj ouëk zes poeintje op de lottau mor k ouë mannem bulletèi ni binne gedoën! Drèi doëge nodien wazzek mè manne vellau on t rontrèin, k moet frèine vèr een stomme kat diet stroët auverlupt en k verstouik manne poeilsjt. De wéik dorrop bènnek in den of mè manne gebier zanne klèine ont voetballe gelèk as een aa glaure van den Aavéidéi en k verstoik manne gruëten tiën Nog giën wéik loëter moetek op den teknissen dinsjt van t stat zain, dor op t nief statouis op t iëste verdiep en in t nor bauve goën schèfferek dor van diën trap! Mâ lings biën gillegans den bast af! Den dag nodien zittek bè den ouisdoktaur vèr manne drèimojndelaikse kontrol. Dr zat ne man of vier véire mèi. Ik pèisdegen i man èige, k zal dor em boekske van die toëfel pakke en ewwâ léize, tèn goë ten tait wâ rapper verouit. Gelèk azzek mè dor em bitsje rèk vèr dâ stom boekske te pakke, sloëg manne stoel onderouit en liggek dr mè man sjokkedaize talve dië vloer van die wachtzoël Nen dikke knie !!! k Ang achteriën mor vèr den èlft nimmer oniën Mor mannen doktaur éi gezèit dak vèr de rest ni mag kloëge want dak nog réidelaik gezont bèn.
Tèn éiget e poër doëge kalm gewéist Giën aksedènte, giën mizéire mor t éi vanèigest ni langk gediert
k Was op nen oëvet isj gon wandele on de Forte. Ze zain dor al nen tait béizeg on den Aria te verandere en k was dr isj gon kaike. Op t iëste zicht vontek et goed. Prauper gedoën, mor k kost mè vanèige ni loëte van isj op die wèiref te goën en isj binne te kaike déir een vainsjter, want t wirt azuë wâ schéimerdongker Ge goëget ni geluëve nowô, mor ik sikkel dr toch wel in ne pit zéiker!!! Bouite nen dikken ellembaug, nen dikke knoessel en een dik ant, mangkéirdegeke niks! Azzek dorméi bè den doktaur kwamp zèi dië mènsj Mè-j-em bitsje korrozje zal dadammel wel béitere!!! Ne schuënen truëst!
De Dendermondse eend duikt regelmatig op in de geschiedenis van de andere inlandse eendenrassen. Het is wellicht het oudste Belgische eendenras en wordt aangehaald als de voorouder van de Merchtemse eend, de Huttegemse eend en de eend van Vorst. Over de oorsprong zijn niet veel gegevens terug te vinden, doch wordt algemeen aangenomen dat de Dendermondse eend in de 19e eeuw een groot verspreidingsgebied kende in Vlaanderen. De eend is enkel erkend in de blauwe of zwarte kleurslag met witte borstlap en witte slagpennen. Het is een groot en lang dier met een typische bootvorm. Vaak wordt de eend verward met Zweedse of Pommerse eenden. Men gaat zelfs beweren dat deze soorten van de Dendermondse eend zouden afstammen!
Het Ros Beiaard verlaat nooit de stad. Een vaststaand feit, dat ook lang geldig is geweest voor de gildereuzen. Later is daar verandering in gekomen. Uit de documentatie stellen wij vast dat de drie reuzen reeds voor de Tweede Wereldoorlog meer dan eens de stad hebben verlaten. Hoogstwaarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat de historische reuzen een danige reputatie hebben opgebouwd dat menige organisator er prat op gaat onze folkloristische ambassadeurs in zijn stoet te laten opstappen.
Enkele uitstapjes... 1927: Deelname aan de Rotarystoet te Brussel. 1935: Expo te Antwerpen. 1962: Vuurstoet te Wetteren. 1972: Heeze (NL) in het kader van het Belgische-Nederlands Cultureel Verdrag. 1974: Openingsstoet Oktoberfeesten te Wieze. 1977: Europastoet in Vilvoorde. 1980: Reuzenstoet in Gent, stoet in Maastricht en opening Oktoberfeesten Wieze. 1982: Guldensporenviering te Kortrijk. 1985: Reuzenstoet Maastricht. 1987: Reuzenbruiloft in Bergen Op Zoom en Bloemencorso Sint-Gillis. 1989: Steenvoorde, Ronde des Géants portés en Virton - Reuzenstoet. 1990: Reuzenstoet te Heist-op-den-Berg. 1991: Jumelagebezoek Nienburg (Duitsland). 1993: Steenvoorde. 1994: Reuzenstoet Maastricht. 1996: Rally van Belgische Trekpaarden te Brussel...
Tussen 1920 en 1930 namen volgens ingewijden de reuzen ook enkele malen deel aan de Brusselse Ommegang. In 1978 maakte reus Indiaan in zijn eentje een reis naar Blankenberge om er deel te nemen aan de 'Vijf Provinciën'.
De deelname van onze reuzen aan deze manifestaties werd steeds een succes. Onze 'Grote Mannen' waren en zijn nog steeds blikvangers door hun prachtig voorkomen en de kundige handelingen van de dragers die hen in ferme kadans laten opstappen en bovendien als een tol laten ronddraaien, keurig en zonder ongelukken.
Het vervoer van de reuzen naar de diverse plaatsen buiten de stad is niet altijd zonder problemen verlopen. Meestal gebeurden de verplaatsingen per vrachtwagen, alwaar de reuzen werden ingelegd, opeengestapeld. Gevolgen bleven inderdaad niet uit en menige keer moest men vaststellen dat er schade was aangericht, vooral aan de manden. Waarschijnlijk gebeurde dit door het te strak aantrekken van de riemen of koorden waarmee men de reuzen vastlegde voor het transport.
En dan hebben we hier over een konijneras... Ook genoemd 'Wit van Dendermonde. Het ras zou rechtstreeks voortkomen uit de 'Vlaamse Reus'. Voor WO I zou er in Dendermonde reeds een club hebben bestaan die zich bezighield met de kweek van witte konijnen. Men kan dus aannemen dat in onze stad de basis is gelegd voor de kweek van dit ras. Enkele bijzonderheden: Het lichaam is goed gevleesd. Het dier heeft een brede borst en een goed gevulde rug. De licht gewelfde ruglijn eindigt in een brede, goed afgeronde en sterk gespierde achterhand. De benen zijn middelmatig lang. Gewicht: minimum 4 kilogram - maximum 5 kilogram. De kop is typisch voor dit ras, lang met een vlak neusbeen en een smal voorhoofd. De oren zijn krachtig ontwikkeld, de oortoppen zijn licht afgerond. De lengte ervan bedraagt tussen de 13 en de 15 centimeter. De kleur is smetteloos wit, de ogen zijn rood en de nagels kleurloos.
Aalstenaars- en gefunsioneerde Erembodegem- en andere naars...
Steeds wilt gij maar proberen, ons Ros Beiaard te onteren. Maar luister nu eens goed, ons Ros dat staat hier goed.
Alles wat ge al hebt geprobeerd hebt g'al slecht verteerd. Ge had steeds affronten nooit gebeurd en g'hebt er wekenlang om getreurd.
Zelf vindt ge het altijd een goed idee maar eender welke uitvoering valt niet mee. Menig keer hebt ge het al ervaren 't is moeilijk tegen de Dendermondenaren.
Zelfs een poging om Beiaard te ontvoeren viel tegen voor de Ajuineboeren. Nooit ofte nimmer zal zoiets gaan zolang er Kopvleesfretters bestaan.
Leg het bijltje er maar bij neer... en doe uwen ajuinenkop met peinzen geen zeer. Bij iedere aanvalspoging, denk dan plots: het Ros Beiaard is Dendermondes' trots!
In 1978 nam Dendermonde deel aan het BRT-programma 'De Vijf Provinciën". Onze stad behaalde er een overwinning en werd beloond met reus BeRT als geschenk.
Later kwam ook zijn 'eega' Miss Antenne' naar onze stad. BeRT is 4,85 meter hoog, weegt om en bij de 170 kilogram en heeft onderaan een doormeter van 1,90 meter. Miss Antenne meet 4,50 en weegt zo'n 150 kilogram. De mand onderaan heeft een doormeter van 2,20 meter. Beiden zijn gebouwd rond een metalen frame.
Reus BeRT en reuzin Miss Antenne poseren fier voor de oude politiewacht, thans de Dienst Stadspromotie. Ze worden streng bewaakt door bijzonder agent Ivo Van Lijsebetten en hoofdinspecteur Eric Uyttersprot van de stedelijke politie.
Met heel veel pijn in het hart bekijken we enkele foto's van het verdwenen Vestje... Nostalgie zeggen ze dan... Dit stadsgedeelte had enkel en alleen moeten opgewaardeerd worden en mocht zeker niet verdwijnen. Het was het kloppend hart van de stad...
In 1995 publiceerden wij vanuit de vereniging 'Den Dèrremonse Klapper' een publicatie met als titel 'Paardesprongen'. Daarin waren volgende Latijnse uitdrukkingen en citaten opgenomen...
Sunt verba et voces, praetereague nihil... Het zijn woorden en gezegden, en niets meer dan dat...
En wij doen deze er nog bij...
Video nec invideo. -Ik zie het en koester geen afgunst. *Nooit zal een Aalstenaar dit kunnen zeggen bij het zien van het Dendermondse Ros Beiaard!
Eind 1988 en begin 1989 werden door de politie acties gevoerd om een degelijke zondag- en nachtvergoeding te bekomen. Op cruciale punten en toegangswegen naar het stadscentrum werden vriendelijke controles gehouden waardoor lange files ontstonden. Het korps van Dendermonde was solidair met andere korpsen en voerde ondermeer ook actie voor het stadhuis en tijdens gemeenteraadszittingen.
Vlnr. P. Vandenhove, J. De Brandt, G. De Haes, J. Waverijns, R. Vlaeminck en D. Van Den Bossche.
Bovenaan vlnr.P. Vermeir, G. De Haes, C. Verhas, E. De Boeck (+), J-P De Vliegher, D. Van Den Bossche en M. De Koker.
Vlnr. W. Velleman, K. De Bondt, R. Vlaeminck, R. Wittoeck (+) en L. Scholliers.
Een deel van onze Dendermondse folklore is zeker reus Peke Rammekeszand. Hij zag het levenslicht in 1849 als Petrus Alexander en verdiende zijn kost als leurder met wit zand.
Petrus Alexander - Peke Rammekeszand
De vereeuwiging van deze volksfiguur van 't Vestje van weleer, werd jaarlijks gedragen door enkele pijnders van het reuzengilde ter gelegenheid van de Sinksenbraderij. De reus werd gemaakt in 1961 ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Braderijfeesten der Dekenij Dijkstraat-Bogaerdstraat-Werf-Koningin Astridlaan. De kop werd vervaardigd door de Dendermondse beeldhouwer Jos De Decker. Peke's lichaam werd gemaakt door ene Van Ranst en voor de kleding zorgde Yvonne Hermans. De reus heeft een lengte van 3,60 meter.
Bij het teloorgaan van de Braderij van voornoemde Dekenij werd Peke 'op stal' geplaatst. Ter gelegenheid van de Peke Rammekeszandfeesten (Franz Courtensstraat - Kerkstraat - Grote Markt - Veerstraat - Bogaerdstraat - Dijkstraat - Oude Vest) in 1980, deed hij een 'wederopstanding'. Later werd deze braderij omgedoopt tot 'Peke's dagen', doch in 1988 werd de laatste editie ingericht.
Reus Peke tijdens de "Peke Rammekeszandfeesten" Tijdens "Peke's dagen" met de Lazy City Brassband. Op de foto vlnr. Norman Holliday (Engl.) Peter Verhas, Franky Van Der Slock, Eddy Van Iersel, Freddy Wauters, Jempi Verhofstadt, Emiel Ravijts, Jean-Pierre Buggenhout, Albert De Wolf, Henk De Loose, Rudy Audenaert en Roger Dierickx.
De drie historische reuzen zijn steeds een hoogtepunt in ommegangen en optochten. Ze worden door de dragers dwars door een van enthousiasme zinderende stad gebracht. Ze maken hun dansende tocht door de straten als boegbeelden van de drie schuttersgilden uit het verleden.
Gewoonlijk werden ze bij de dans begeleidt door de respectievelijke gildeliederen. Spijtig genoeg is van deze liederen niet veel bewaard gebleven. De gilde van Sint-Joris had geen eigen liederen. Als hun reus danste werd het gekende 'Al die daer zeidt, de reus die kom' gezongen of gespeeld, alsook het 'Sente Joris ofte den reus'.
Het lied van de Sint-Sebastiaansgilde noemt men 'Ons Banier'. Door de meeste Dendermondeaars wel gekend als het reuzenlied waar de Gruëte Manne op dansen. De oorspronkelijke tekst ging verloren, de refreinmelodie bleef echter bewaard en zou uit de 17e eeuw dateren. In 1856 ter gelegenheid van de plechtige inhuldiging van de Sint-Sebastiaansgilde heeft Hendrikzone (E. Hiel) andere verzen gedicht. Godfried Stauff (Klemens Wytsman) heeft het refrein geharmoniseerd en de coupletten getoondicht.
Het lied van de Sint-Andriesgilde is eveneens verloren gegaan.
Reeds vroeg vinden we instrumentalisten in de stadsrekeningen. In 1521 vinden we regelmatig een geciteerde post over Rogier de Wilde met een 'quene' (doedelzak) die speelde voor de reus. Enkele jaren later wordt Bertel Cooreman betaald omdat hij speelde met een 'moesele' (doedelzak)... Vanaf 1530 vinden een Broyken van Aelst als speleman bij de reus. Tot 1546 zijn er Pieter Hemelryckx, Adriaen Vlaenders, Gillis de Brandt, Joos Tack en Joos van de Velde als muzikanten. Welk instrument zij bespeelden is niet zeer duidelijk, maar de veronderstelling blijft dat sommigen als 'moeselaer bij de reuzen speelden. Op het einde van de 17e eeuw wordt er gesproken van een'fyffelaer' (fluitspeler). Nog later werden het trommelaars die een zeer specifieke aanslag uitvoerden. Trommelaars uit de 20e eeuw, ons bekend zijn: Oscar Pacque, Wilems Lucien, Willems Louis, Willems Ernest, Bogaert Frans, Scholliers Willy, De Schrijver Julien, Goeman Sylvain, Monsieur Jean en Leybaert Emiel.
De latste jaren kan men erin voorzien dat elke reus wordt begeleid door een harmonie of fanfare.Sedert het ontstaan van de Ros Beiaardharmonie verzorgt deze de muzikale begeleiding waneer de reuzen 'vreemd gaan'.
We tonen een foto van een volleybalwedstrijd tussen de stedelijke politie en een ploeg van de Rechtbank van Eerste Aanleg (ong. 1960). We herkennen vlnr. bovenaan: Emiel de Bock, Isidoor Van Vlemmeren, Hendrik Spanoghe, Ivo Van Lijsebetten, commissaris Hillewaert en Robert Van Nieuwenhuyse van de stedelijke politie. Onderaan vlnr. ???, Erik Van Aerschot (als versterking), Jozef Dierickx, Georges Korte,Adhemar De Roep en Willy Hofman van de Rechtbank.
De nakende Ros Beiaardommegang van 2010 zal stilaan het gespreksonderwerp worden in het naburige Aalst. Sommigen denken dat ze het ginds weer kwaad gaan krijgen... En hebben de Aalstenaars het nu werkelijk zo kwaad??? Misschien wel, misschien niet...
Misschien wel, omdat zij als nijvere stede met een groot aantal inwoners niet kunnen optornen tegen de faam en de roem van Dendermonde met zijn edel Ros. Misschien niet, omdat de Aalstenaars vazn vroeger wellicht niet ambitieus genoeg waren tegenover de hedendaagse bewoners, die het reeds aandurfden een poging te ondernemen om het dendermondse Ros te stelen, maar op een koude steen liepen...
Nochtans, 'die van Aalst die zijn zo kwaad'... Ach neen, het is de ongebreidelde fierheid van het Land van dendermonde dat zulk refrein in de mond deed leggen. Het is een mooi refrein en het met weelde bestikte en met fijne adel uitgedoste Paard danst er op met trots en bezetenheid.
En toch leveren opzoekingen ons het volgende relaas...
Het Ros Beiaard verschijnt voor het eerst in Aalst in 1497. Het behoorde toe aan de nering van winkeliers met als patroonheilige Sint-Niklaas. In de processies van 1519, 1520 en 1521 werd het 'reuzendier' door 24 trekpaarden door de stad getrokken. Na 1661 is er geen spoor meer te bekennen van een Ros Beiaard. In 1888 werd voor de cavalcade een nieuw Ros Beiaard gemaakt. In datzelfde jaar prijkte dat Ros op een Vlaamse Kermis in Parijs. In 1890 nam het deel aan de Reuzenstoet in Brussel. In de eerste helft van de 20e eeuw was er geen sprake meer van een Aalsters Ros Beiaard. In 1953 doet dan een totaal nieuw Ros (Balatum) zijn intrede, bedoeld als parodie op het Dendermondse Ros Beiaard...
In 1969 werd de heer Cyriel Peleman benoemd tot nieuwe politiecommissaris van de stad, in opvolging van Commissaris Hillewaert. De heer Hendrik Spanoghe werd benoemd tot adjunct-politiecommissaris.
De fakkeldragers en de hellebaardiers zijn steeds de reuzen blijven omringen. Dansende narren vertolken in de optocht een sfeer van een hofhouding. Traditioneel komt ook een groep vendeliers voor.
Er worden onderdelen uit de Ros Beiaardommegang ingevoerd. Zo was reeds de Walvis van de partij, de verdrinking van het Ros Beiaard en zoals we reeds eerder lieten weten t Schipke.
Kortom de vernieuwingen die werden ingevoerd sedert eind de zestiger jaren hebben duidelijk bijgedragen tot een forse heropleving van de jaarlijkse Katuit. En dat moeten we vandaag nog weerleggen!
In 1986 was er mediabelangstelling voor de reuzenommegang vanuit Nederland. De Nederlandse TV (NCRV) stuurde een cameraploeg om de ommegang op beeldband vast te leggen. De opname zou worden gebruikt in een programma rond de Ros Beiaardstede.
Nieuw in 1987 was het mee opstappen van de Gilde der Vrije Pijnders in de optocht.
1991 werd een jubileumuitgave van de vernieuwde ommegangen. Reeds 25 jaar wordt verwezen naar de Ros Beiaardommegangen en steeds weet men aldus de Dendermondenaars te plezieren.
Niettegenstaande in 1995 een nieuw stadsbestuur aan het bewind komt ziet men weinig verandering in de ommegangen. In 1996 werden dan wel geruchten opgevangen als zou men tal van wijzigingen willen doorvoeren
En van waar komt Katuit nu eigenlijk?
Een vaststaand gegeven is dat Dendermonde niet alleen staat met zijn Katuit. Er zijn nog andere steden en gemeenten in ons land die de kermisweek sluiten met Katuit. Bij wijze van troost weze gezegd dat de filologen daar geen oplossing weten. En als zij het niet weten
De drie prachtige reuzen pronken en pralen in een haast weergaloze opsmuk. Ze bewaren een hoogstaande traditie: dansen en buiten om het publiek en de vooraanstaanden te begroeten
Katuit valt op de donderdag na de vierde zondag van augustus en dan dansen de reuzen door een juichend Dendermonde, stad van folklore en waar legenden geschiedenis worden...
Wil je contact nemen met de blog voor het sturen van een foto, het geven van informatie of het vragen om inlichtingen, stuur uw email via het voorziene vak hieronder. U kan ons helpen bij de identificatie van personen. Herken je iemand dan vernemen we dit graag met een email.
Petrus Alexander - Peke Rammekeszand
