Deze blog toont U maar één pagina. De andere worden in een archief geplaatst. Door onderaan de pagina op één der pijlen te klikken kom je verder. Je kan ook een onderwerp in onderstaande inhoud aanklikken. Oudere publicaties worden nog regelmatig bijgewerkt.
Van alles wat... ... over de enige échte Ros Beiaardstad! Het wel en wee van Dendermonde, veel fotomateriaal en af een toe een vleugje humor in ons dialect!
Bent u in het bezit van fotomateriaal van alles wat met Dendermonde (geen deelgemeenten) te maken heeft, en wenst u dit op het blog te zien verschijnen? Aarzel niet en geef ons een seintje op jpmc@skynet.be.
Wij danken u bij voorbaat!
En... mocht u dit blog goedvinden, kan u in de linkerkolom een waardering geven (beoordeel dit blog).
21-05-2008
Stationsplein...
Het Dendermondse Stationsplein in het verleden... Een aantal beelden.
En dan hebben we hier over een konijneras... Ook genoemd 'Wit van Dendermonde. Het ras zou rechtstreeks voortkomen uit de 'Vlaamse Reus'. Voor WO I zou er in Dendermonde reeds een club hebben bestaan die zich bezighield met de kweek van witte konijnen. Men kan dus aannemen dat in onze stad de basis is gelegd voor de kweek van dit ras. Enkele bijzonderheden: Het lichaam is goed gevleesd. Het dier heeft een brede borst en een goed gevulde rug. De licht gewelfde ruglijn eindigt in een brede, goed afgeronde en sterk gespierde achterhand. De benen zijn middelmatig lang. Gewicht: minimum 4 kilogram - maximum 5 kilogram. De kop is typisch voor dit ras, lang met een vlak neusbeen en een smal voorhoofd. De oren zijn krachtig ontwikkeld, de oortoppen zijn licht afgerond. De lengte ervan bedraagt tussen de 13 en de 15 centimeter. De kleur is smetteloos wit, de ogen zijn rood en de nagels kleurloos.
Aalstenaars- en gefunsioneerde Erembodegem- en andere naars...
Steeds wilt gij maar proberen, ons Ros Beiaard te onteren. Maar luister nu eens goed, ons Ros dat staat hier goed.
Alles wat ge al hebt geprobeerd hebt g'al slecht verteerd. Ge had steeds affronten nooit gebeurd en g'hebt er wekenlang om getreurd.
Zelf vindt ge het altijd een goed idee maar eender welke uitvoering valt niet mee. Menig keer hebt ge het al ervaren 't is moeilijk tegen de Dendermondenaren.
Zelfs een poging om Beiaard te ontvoeren viel tegen voor de Ajuineboeren. Nooit ofte nimmer zal zoiets gaan zolang er Kopvleesfretters bestaan.
Leg het bijltje er maar bij neer... en doe uwen ajuinenkop met peinzen geen zeer. Bij iedere aanvalspoging, denk dan plots: het Ros Beiaard is Dendermondes' trots!
In 1978 nam Dendermonde deel aan het BRT-programma 'De Vijf Provinciën". Onze stad behaalde er een overwinning en werd beloond met reus BeRT als geschenk.
Later kwam ook zijn 'eega' Miss Antenne' naar onze stad. BeRT is 4,85 meter hoog, weegt om en bij de 170 kilogram en heeft onderaan een doormeter van 1,90 meter. Miss Antenne meet 4,50 en weegt zo'n 150 kilogram. De mand onderaan heeft een doormeter van 2,20 meter. Beiden zijn gebouwd rond een metalen frame.
Reus BeRT en reuzin Miss Antenne poseren fier voor de oude politiewacht, thans de Dienst Stadspromotie. Ze worden streng bewaakt door bijzonder agent Ivo Van Lijsebetten en hoofdinspecteur Eric Uyttersprot van de stedelijke politie.
Met heel veel pijn in het hart bekijken we enkele foto's van het verdwenen Vestje... Nostalgie zeggen ze dan... Dit stadsgedeelte had enkel en alleen moeten opgewaardeerd worden en mocht zeker niet verdwijnen. Het was het kloppend hart van de stad...
In 1995 publiceerden wij vanuit de vereniging 'Den Dèrremonse Klapper' een publicatie met als titel 'Paardesprongen'. Daarin waren volgende Latijnse uitdrukkingen en citaten opgenomen...
Sunt verba et voces, praetereague nihil... Het zijn woorden en gezegden, en niets meer dan dat...
En wij doen deze er nog bij...
Video nec invideo. -Ik zie het en koester geen afgunst. *Nooit zal een Aalstenaar dit kunnen zeggen bij het zien van het Dendermondse Ros Beiaard!
Eind 1988 en begin 1989 werden door de politie acties gevoerd om een degelijke zondag- en nachtvergoeding te bekomen. Op cruciale punten en toegangswegen naar het stadscentrum werden vriendelijke controles gehouden waardoor lange files ontstonden. Het korps van Dendermonde was solidair met andere korpsen en voerde ondermeer ook actie voor het stadhuis en tijdens gemeenteraadszittingen.
Vlnr. P. Vandenhove, J. De Brandt, G. De Haes, J. Waverijns, R. Vlaeminck en D. Van Den Bossche.
Bovenaan vlnr.P. Vermeir, G. De Haes, C. Verhas, E. De Boeck (+), J-P De Vliegher, D. Van Den Bossche en M. De Koker.
Vlnr. W. Velleman, K. De Bondt, R. Vlaeminck, R. Wittoeck (+) en L. Scholliers.
Een deel van onze Dendermondse folklore is zeker reus Peke Rammekeszand. Hij zag het levenslicht in 1849 als Petrus Alexander en verdiende zijn kost als leurder met wit zand.
Petrus Alexander - Peke Rammekeszand
De vereeuwiging van deze volksfiguur van 't Vestje van weleer, werd jaarlijks gedragen door enkele pijnders van het reuzengilde ter gelegenheid van de Sinksenbraderij. De reus werd gemaakt in 1961 ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Braderijfeesten der Dekenij Dijkstraat-Bogaerdstraat-Werf-Koningin Astridlaan. De kop werd vervaardigd door de Dendermondse beeldhouwer Jos De Decker. Peke's lichaam werd gemaakt door ene Van Ranst en voor de kleding zorgde Yvonne Hermans. De reus heeft een lengte van 3,60 meter.
Bij het teloorgaan van de Braderij van voornoemde Dekenij werd Peke 'op stal' geplaatst. Ter gelegenheid van de Peke Rammekeszandfeesten (Franz Courtensstraat - Kerkstraat - Grote Markt - Veerstraat - Bogaerdstraat - Dijkstraat - Oude Vest) in 1980, deed hij een 'wederopstanding'. Later werd deze braderij omgedoopt tot 'Peke's dagen', doch in 1988 werd de laatste editie ingericht.
Reus Peke tijdens de "Peke Rammekeszandfeesten" Tijdens "Peke's dagen" met de Lazy City Brassband. Op de foto vlnr. Norman Holliday (Engl.) Peter Verhas, Franky Van Der Slock, Eddy Van Iersel, Freddy Wauters, Jempi Verhofstadt, Emiel Ravijts, Jean-Pierre Buggenhout, Albert De Wolf, Henk De Loose, Rudy Audenaert en Roger Dierickx.
De drie historische reuzen zijn steeds een hoogtepunt in ommegangen en optochten. Ze worden door de dragers dwars door een van enthousiasme zinderende stad gebracht. Ze maken hun dansende tocht door de straten als boegbeelden van de drie schuttersgilden uit het verleden.
Gewoonlijk werden ze bij de dans begeleidt door de respectievelijke gildeliederen. Spijtig genoeg is van deze liederen niet veel bewaard gebleven. De gilde van Sint-Joris had geen eigen liederen. Als hun reus danste werd het gekende 'Al die daer zeidt, de reus die kom' gezongen of gespeeld, alsook het 'Sente Joris ofte den reus'.
Het lied van de Sint-Sebastiaansgilde noemt men 'Ons Banier'. Door de meeste Dendermondeaars wel gekend als het reuzenlied waar de Gruëte Manne op dansen. De oorspronkelijke tekst ging verloren, de refreinmelodie bleef echter bewaard en zou uit de 17e eeuw dateren. In 1856 ter gelegenheid van de plechtige inhuldiging van de Sint-Sebastiaansgilde heeft Hendrikzone (E. Hiel) andere verzen gedicht. Godfried Stauff (Klemens Wytsman) heeft het refrein geharmoniseerd en de coupletten getoondicht.
Het lied van de Sint-Andriesgilde is eveneens verloren gegaan.
Reeds vroeg vinden we instrumentalisten in de stadsrekeningen. In 1521 vinden we regelmatig een geciteerde post over Rogier de Wilde met een 'quene' (doedelzak) die speelde voor de reus. Enkele jaren later wordt Bertel Cooreman betaald omdat hij speelde met een 'moesele' (doedelzak)... Vanaf 1530 vinden een Broyken van Aelst als speleman bij de reus. Tot 1546 zijn er Pieter Hemelryckx, Adriaen Vlaenders, Gillis de Brandt, Joos Tack en Joos van de Velde als muzikanten. Welk instrument zij bespeelden is niet zeer duidelijk, maar de veronderstelling blijft dat sommigen als 'moeselaer bij de reuzen speelden. Op het einde van de 17e eeuw wordt er gesproken van een'fyffelaer' (fluitspeler). Nog later werden het trommelaars die een zeer specifieke aanslag uitvoerden. Trommelaars uit de 20e eeuw, ons bekend zijn: Oscar Pacque, Wilems Lucien, Willems Louis, Willems Ernest, Bogaert Frans, Scholliers Willy, De Schrijver Julien, Goeman Sylvain, Monsieur Jean en Leybaert Emiel.
De latste jaren kan men erin voorzien dat elke reus wordt begeleid door een harmonie of fanfare.Sedert het ontstaan van de Ros Beiaardharmonie verzorgt deze de muzikale begeleiding waneer de reuzen 'vreemd gaan'.
We tonen een foto van een volleybalwedstrijd tussen de stedelijke politie en een ploeg van de Rechtbank van Eerste Aanleg (ong. 1960). We herkennen vlnr. bovenaan: Emiel de Bock, Isidoor Van Vlemmeren, Hendrik Spanoghe, Ivo Van Lijsebetten, commissaris Hillewaert en Robert Van Nieuwenhuyse van de stedelijke politie. Onderaan vlnr. ???, Erik Van Aerschot (als versterking), Jozef Dierickx, Georges Korte,Adhemar De Roep en Willy Hofman van de Rechtbank.
De nakende Ros Beiaardommegang van 2010 zal stilaan het gespreksonderwerp worden in het naburige Aalst. Sommigen denken dat ze het ginds weer kwaad gaan krijgen... En hebben de Aalstenaars het nu werkelijk zo kwaad??? Misschien wel, misschien niet...
Misschien wel, omdat zij als nijvere stede met een groot aantal inwoners niet kunnen optornen tegen de faam en de roem van Dendermonde met zijn edel Ros. Misschien niet, omdat de Aalstenaars vazn vroeger wellicht niet ambitieus genoeg waren tegenover de hedendaagse bewoners, die het reeds aandurfden een poging te ondernemen om het dendermondse Ros te stelen, maar op een koude steen liepen...
Nochtans, 'die van Aalst die zijn zo kwaad'... Ach neen, het is de ongebreidelde fierheid van het Land van dendermonde dat zulk refrein in de mond deed leggen. Het is een mooi refrein en het met weelde bestikte en met fijne adel uitgedoste Paard danst er op met trots en bezetenheid.
En toch leveren opzoekingen ons het volgende relaas...
Het Ros Beiaard verschijnt voor het eerst in Aalst in 1497. Het behoorde toe aan de nering van winkeliers met als patroonheilige Sint-Niklaas. In de processies van 1519, 1520 en 1521 werd het 'reuzendier' door 24 trekpaarden door de stad getrokken. Na 1661 is er geen spoor meer te bekennen van een Ros Beiaard. In 1888 werd voor de cavalcade een nieuw Ros Beiaard gemaakt. In datzelfde jaar prijkte dat Ros op een Vlaamse Kermis in Parijs. In 1890 nam het deel aan de Reuzenstoet in Brussel. In de eerste helft van de 20e eeuw was er geen sprake meer van een Aalsters Ros Beiaard. In 1953 doet dan een totaal nieuw Ros (Balatum) zijn intrede, bedoeld als parodie op het Dendermondse Ros Beiaard...
In 1969 werd de heer Cyriel Peleman benoemd tot nieuwe politiecommissaris van de stad, in opvolging van Commissaris Hillewaert. De heer Hendrik Spanoghe werd benoemd tot adjunct-politiecommissaris.
De fakkeldragers en de hellebaardiers zijn steeds de reuzen blijven omringen. Dansende narren vertolken in de optocht een sfeer van een hofhouding. Traditioneel komt ook een groep vendeliers voor.
Er worden onderdelen uit de Ros Beiaardommegang ingevoerd. Zo was reeds de Walvis van de partij, de verdrinking van het Ros Beiaard en zoals we reeds eerder lieten weten t Schipke.
Kortom de vernieuwingen die werden ingevoerd sedert eind de zestiger jaren hebben duidelijk bijgedragen tot een forse heropleving van de jaarlijkse Katuit. En dat moeten we vandaag nog weerleggen!
In 1986 was er mediabelangstelling voor de reuzenommegang vanuit Nederland. De Nederlandse TV (NCRV) stuurde een cameraploeg om de ommegang op beeldband vast te leggen. De opname zou worden gebruikt in een programma rond de Ros Beiaardstede.
Nieuw in 1987 was het mee opstappen van de Gilde der Vrije Pijnders in de optocht.
1991 werd een jubileumuitgave van de vernieuwde ommegangen. Reeds 25 jaar wordt verwezen naar de Ros Beiaardommegangen en steeds weet men aldus de Dendermondenaars te plezieren.
Niettegenstaande in 1995 een nieuw stadsbestuur aan het bewind komt ziet men weinig verandering in de ommegangen. In 1996 werden dan wel geruchten opgevangen als zou men tal van wijzigingen willen doorvoeren
En van waar komt Katuit nu eigenlijk?
Een vaststaand gegeven is dat Dendermonde niet alleen staat met zijn Katuit. Er zijn nog andere steden en gemeenten in ons land die de kermisweek sluiten met Katuit. Bij wijze van troost weze gezegd dat de filologen daar geen oplossing weten. En als zij het niet weten
De drie prachtige reuzen pronken en pralen in een haast weergaloze opsmuk. Ze bewaren een hoogstaande traditie: dansen en buiten om het publiek en de vooraanstaanden te begroeten
Katuit valt op de donderdag na de vierde zondag van augustus en dan dansen de reuzen door een juichend Dendermonde, stad van folklore en waar legenden geschiedenis worden...
Azze'k et azuë uër in 't stat beginne de mènsje toch kerjéis te wèrre. Ier en doër uëre'k isj vroëge of datter al iet gewéiten is wie datter binne twië joër op 't Pèirt goë zitte... Vaan de wéik èmme'k on iëne g'antwaurt dâ't van tien néige vier gaste zèlle zain, en dië kèirel was koët. Sèrrewaurdeg kènne de mènsje toch waineg verdroëge zènne. Vèr mèi blaive't faitelaik al gelaik wie datter goëd' opzitte, as't mor giën vier Oilsjtenèirs zain, want dâ zouë miër as ailegschennis zain! Mor 'k bèn d'r faitelaik gerist in, dâ goë nog in giën duzent joër gebéire! A was't dâ me d'r drèi jonges en è mèske moesten opzette, of vier manne van 't kommetait... 'k Em't verlèje wéik on Klémang Stiëman uëk nog isj gevroëgt, mor â wètj uëk vâ niks. Diën éi nâ pertang uëk al wâ te zègge bè de pajnners, mor auver die gaste wist'n uëk niks. En ast'n dië ni wètj tèn wètje't nog ginnen iëne! 'k Zouë't messchin on dem bèrremiëster isj kènne vroëge, mor nor 't schaintj éit diën ander priejoritaite, gelèk as de bibbelejotéik wordâ vantait stikke afvalle, ier en doër die wèirke in 't stat die ni-j-afgeroëke, en tèn nog 't iën en 't ander... Gediltj is een schuën déigt zègge ze dikkes, mor ik ouë toch uëk gèire al iet miër gewéite zènne!
Adhemar DHerde nam het initiatief om een dekenij op te richten die een braderij zou organiseren in de buurt van de Bogaerdstraat, Dijkstraat en Werf (±1935). De dekenij kreeg de steun van het stadsbestuur en van de Commissie voor Urbanisatie en Heropbeuring der stad.
De buurt bruiste van activiteit doordat er heel veel winkels waren gevestigd en een aantal herbergen. Op een gegeven tijdstip waren er zon 20 herbergen in die buurt.
De braderij kende de meeste hoogtepunten in de vijftiger en de zestigerjaren, en de maandag was steeds de topdag! De reden hiervan moeten we wellicht zoeken dat tengevolge van de wekelijkse maandagmarkt vele bezoekers afzakten. WOII zou er voor zorgen dat enkele jaren geen braderij werd georganiseerd. In 1952 werd echter de draad opnieuw opgenomen en niet zonder succes.
Aan de bestuurstafel herkennen we ondermeer Clement Leybaert, Henrik de Ridder, Adhemar D'Herde, Marcel Moruanx. Verder zien we nog Arthur De Geest en Rudolf de Wachtelaere...
We doen een greep uit het programma van 1966
-Autoshow -Tentoonstelling Fotografische Kring Dendermonde -Wipschieting op liggende wip -Optreden Sint-Jorisgilde -Volleybaltornooi door Sportverbond Politie en Rijkswacht, Brandweer en Defina -Optredens van orkesten 'The Boa's', 'The Rascals', 'The 4 Spiders', 'The Layabouts'. -Optreden van de New Orleans Jeggpap Jazzband -Tombolatrekking door Terry Van Ginderen
Ook tijdens volgende edities bleef men inspanningen doen om het publiek te trekken
Links Hendrik De Ridder van het Braderie-bestuur en agent Ivo Van Lijsebetten.
In 1961 kwamen Hendrik De Ridder (Riddershoe) en Arthur De Geest met een voorstel aandraven om een wijkreus te realiseren. Beeldhouwer Jos De Decker en mandenmaker Van Ranst lieten zich met dit karwei in en Peke Rammekeszand werd een feit. Deze reus zou jaarlijks de braderij opfleuren met een rondgang. Enkele dragers van de Gildereuzen Indiaan, Mars en Goliath dansten met Peke doorheen de braderij. Ze werden veelal begeleid door een harmonie. Peke zou zijn einde kennen als reus van de braderij in 1978. We vermelden hierbij dat hij een wederoptreden deed in 1980 ter gelegenheid van de Peke Rammekeszandfeesten.
In de zeventiger en tachtiger jaren kende de braderij een ietsje minder interesse. Er waren minder handelaars gevestigd en het aantal herbergen was ook deftig geslonken. Ook waren enkele pioniers verdwenen.
In de negentiger jaren kent de braderij een heropleving onder impuls van enkele handelaars uit de wijk. De activiteiten werden echter alleen op maandag gepland. Enkele jaren later zou de braderij teloorgaan
Touwtrekken voor dames tijdens de Braderie op de Bogaerdbrug. We zien ondermeer links politieagent Xavier Segers en rechts bestuurslid Marcel Moruanx
Vanaf 1973 trekken de reuzen niet meer gezamenlijk door de straten. Ze krijgen elk apart een begeleiding die bij hun traditie past. Het middeleeuws wagenspel wordt afgevoerd om organisatorische reden. De reuzenommegang groeit telkenmale, nieuwe elementen zorgen voor een ander uitzicht zodat men niet elk jaar eenzelfde optocht te zien krijgt. De Dienst voor Cultuur en Toerisme (thans Dienst Stadspromotie) zorgt ervoor dat Katuit meer te bieden heeft en zonder enige twijfel zijn zij daar grandioos in geslaagd.
Ge kèntj in t stat op de koppe luëpe hoort men de Dendermondenaars al eens zeggen. Een menigte van duizenden mensen juichen de reuzen toe en dat zijn niet alleen stadsbewoners! Van einde en verre wordt de ommegang bezocht. Het Commissariaat-Generaal voor Toerisme riep zelfs de ommegang uit tot een manifestatie van nationaal belang voor het Belgische toerisme.
Later werd telkens een thema ingevoerd waarrond de stoet werd gebouwd.Zo was er in 1978 de 90e verjaardag te vieren van het bezoek van Polydoor De Keyser en ook de Hellewagen bewoog mysterieus in de stoet.
In 1983 vierde men de verjaring van 750 jaar stadskeure, een passende hulde aan Robrecht van Bethune en zijn gevolg.
In 1988 werd het bezoek dat de Londense burgemeester (Lord Mayor De Keyser) bracht aan zijn geboortestad als thema genomen. Het was toen juist 100 jaar geleden.
De spotnamen van de Dendermondenaars staan reeds jaren centraal in de ommegangen, en dit om deze een eigen imago te geven en los te koppelen van de Ros Beiaardommegang.
Even een opsomming en een woordje uitleg
De spotnaam Makeleters dateert uit de 15e eeuw. Makel zou geen makreel zijn, maar wel een kleine riviervis. Zijn vorm zou sterk gelijken op deze van de brasem, doch zou hij iets platter zijn. In de ommegang wordt deze spotnaam uitgebeeld door een groep vissersvrouwen die gerookte vis uitdelen aan de kijklustigen.
Scheepstrekkers deze spotnaam wordt uitgebeeld door de praalwagen t Schipken en verbeeldt de koophandel en de scheepvaart. Het schip zou de relieken van de stadspatronen hebben afgehaald in Dikkelvenne. In 1494 was t Schipke bemand door Sint-Ursula en haar elfduizend maagden, in 1560 spreekt men over het schip van Charoon, de Helleschipper. Vanaf 1652 zou het bemand geweest zijn met leden van het schippersambacht.
Dan zijn er de Kopvleesfretters. Dit wijst op een bepaalde karaktertrek van de Dendermondenaars waarmee ze in de streek geplaagd worden. De snoever, de kale pronker
De knaptanden komen traditioneel voor in de ommegangen. Deze zouden ontstaan zijn naar een onbekende vis die in de Dender rondzwom. Een reusachtig gedrocht met vreselijke tanden, waarmee het vervaarlijk knapte. In de ommegangen wordt dit fabelachtig dier voorgesteld met een kop die geleek op een honden- of wolvenkop. Reeds enkele eeuwen zijn de knaptanden in de optochten aanwezig en krijgen soms de naam mee van de politie van de ommegang of de ordedienst.
De spotnaam Polydoorkes is een attentie van de Aalstenaars, die zinspeelt op de naam van Polydoor De Keyser, een geboren Dendermondenaar en later Lord Mayor van Londen. Hij werd op 26 augustus 1888 op luisterrijke wijze in zijn geboortestad ontvangen. De vreugde en de trots van de Dendermondenaars was groot, maar de spottende uitlatingen bleven niet achterwege.
Dan zijn er nog de Flauzemakers of Paffers omdat de Dendermondenaars steeds voor bluffers werden gehouden
Een foto op de pui van het stahuis... We herkennen onder andere Jozef Claessens (1e van links) - fietsenmaker op de Begijnhoflaan. Albert Moerloose (8e van links) bijgenaamd 'den bokser' rechts daarvan Adolf Huau.
Wil je contact nemen met de blog voor het sturen van een foto, het geven van informatie of het vragen om inlichtingen, stuur uw email via het voorziene vak hieronder. U kan ons helpen bij de identificatie van personen. Herken je iemand dan vernemen we dit graag met een email.
Petrus Alexander - Peke Rammekeszand
